Η αλήθεια είναι ότι η παραμονή πρωτοχρονιάς έχει μια κάποια λογική ανασκόπησης και απογραφής της χρονιάς που πέρασε. Οι αναμνήσεις είναι κάτι που θες δε θες ξεπροβάλλουν είτε σαν Ευμενίδες για να σε γλυκάνουν είτε σαν Ερινύες για να σε καταδιώξουν. Σε αυτές ο καθένας συμπεριφέρεται αναλόγως του χαρακτήρα του, άλλος αδιαφορεί, άλλου του γίνονται έμμονη ιδέα, άλλος γουστάρει, άλλος έτσι και άλλος γιουβέτσι με λίγα λόγια. Εγώ συγκεκριμένα θυμάμαι και κάποιες περασμένες Παραμονές που έχουν ιδιαίτερη σημασία. 

Η πιο αξιοπερίεργη ήταν η Μέρα με τις Δύο Πρωτοχρονιές, πώς γίνεται αυτό; Όλα γίνονται με λίγη καλή θέληση, μόνο του σπανού τα γένια δε φυτρώνουν. Πρώτη χρονιά της μαμάς στην πικρή ξενιτιά, δηλαδή στη Νίκαια της Γαλλίας και ένεκα του οικογενειακού κλίματος των εορτών, παίρνω την αδερφή μου και γραμμή για τη γαλλική Ριβιέρα. Και φτάνουμε στην Παραμονή της Πρωτοχρονιάς όπου είμαστε καλεσμένοι σε ένα σπίτι ομογενών. Σημείωση σημαντική για την εξέλιξη της ιστορίας, η Γαλλία είναι μια ώρα πίσω από την Ελλάδα. Στο σπίτι λοιπόν ήμασταν καμιά 30αριά άτομα και στην τηλεόραση έπαιζε το ειδικό πρόγραμμα της ΕΡΤ για την ομογένεια, το οποίο σε μέρες εορτών μεταφράζεται σε κλαρινοκάλαντα, φουστανελάδες και συνταγές για κουραμπιέδες. Αξίζει να σταθώ λίγο στο ποιόν της μοναδικής εκείνης παρέας η οποία απαρτιζόταν από:  

Ελληνογάλλους, τα παιδάκια του ξενιτεμού για τα οποία τραγούδαγε ο Στελάρας (ένας είναι ο Στελάρας), κακόμοιροι μετανάστες 1ης γενιάς! Και οι οποίοι μιλούσαν μια φοβερή φραγκολεβαντίνικη διάλεκτος που ούτε ελληνικά ήταν ούτε και γαλλικά    

Γαλλοέλληνες, τα παιδιά των παραπάνω, μπασταρδεμένα ανάμεσα στην ελληνική κληρονομιά και στη γαλλική καθημερινότητα, τι να σου κάνουν και τα δόλια! Αυτά τώρα μιλούσανε άπταιστα γαλλικά και πιστεύανε ότι μιλάγανε και άπταιστα την ελληνική παρόλο που πολλοί Έλληνες θα διαφωνούσαν μαζί τους  

Γαλλογάλλους, οι απόγονοι του Βολτέρου, βέροι σωβινιστές, σε κοιτάνε με ανάμεικτη συμπάθεια και περιφρόνηση (λαοί που δεν κάνανε μια Βαστίλη δεν αξίζουνε τίποτε, αλλά για πες τους κάτι για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εκεί να τους δεις πως πνίγονται), και οι οποίοι μας κάνανε την υπέρτατη τιμή να παντρευτούνε Ελληνίδες και Έλληνες, αυτοί φυσικά μιλάγανε μόνο γαλλικά και απορούνε μάλιστα γιατί υπάρχουνε και άλλες γλώσσες στον κόσμο       

Ελληνοέλληνες, επιχειρηματίες και έμποροι ως επί το πλείστον, που μια κακιά μοίρα τους έριξε γιορτάρες μέρες στη Φραγκιά, στο βλέμμα τους το’ βλεπες καθαρά ότι νοσταλγούσαν το χωριό τους, την πόλη τους ακόμη και την πεθερά τους φτάνει να ήταν Ελλάδα, αυτοί τώρα ενώ δεν ξέρανε γρυ γαλλικά, τα μιλάγανε όμως (για μεγάλη φρίκη των Γαλλογάλλων) και αυτή είναι η μεγαλύτερη εκδίκηση που πήραμε ποτέ ως έθνος από τη Γαλλία. 

Φτάνει δώδεκα η ώρα και κλείνουν τα φώτα, χρόνια πολλά, ευτυχές το νέο έτος (2004-2005 ήτανε) κτλ. Τελειώνουν οι διαχύσεις και στρωνόμαστε στο ελληνικότατο (δόξα τω Θεώ) τραπέζι για τα περαιτέρω, στην Ελλάδα η ώρα ήταν 23:00, ανυποψίαστος εγώ μασαμπούκωνα ακατάπαυστα μια πάπια και ξάφνου, ξανά σκοτάδι και ξανά χρόνια πολλά, είχε πάει βλέπετε 00:01 ώρα Ελλάδος και νάσου και τα τηλεφωνήματα από την μαμά-πατρίδα και ευτυχές το νέο έτος κτλ κτλ. Εγώ στην αρχή ήμουν κάπως ζαλισμένος από αυτό το déjà vu και αισθανόμουν σαν τη μέρα της Μαρμόττας, αλλά μετά είπα δε βαριέσαι να μην αφήνουμε και την πάπια στη μέση, άλλωστε είχε και την πλάκα του το θέμα. Άκου εκεί δυο Πρωτοχρονιές… 

Η Μαύρη Πρωτοχρονιά, πώς λέμε Black Sunday ένα πράγμα. Η επιβαλλόμενη γιορτινή και χαρούμενη ατμόσφαιρα μετατρέπεται σε γκροτέσκα και καταθλιπτική όταν υποφέρεις από αρρώστια, πένθος και θλίψη, είτε για σένα είτε για συγγενή και φίλο σου. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πολλές αυτοκτονίες σημειώνονται τέτοιες μέρες. Οι ευχές ηχούσαν παράταιρα 10 χρόνια πριν, όταν μας τύλιγε ο φόβος της μοιραίας αρρώστιας και μας έζωνε η οσμή του επερχόμενου θανάτου. Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν είσαι για γιορτές αλλά για τα πανηγύρια και οι ευχές για Υγεία σου μιλάνε στην καρδιά, αν και σου ακούγονται σαρκαστικές. Και αυτά στη ζωή είναι, αλλά ο ψυχικός βρόγχος που σου προκαλούν σε κάνει να σιχαίνεσαι όλες τις γιορτές και να μισείς τη χαρά των άλλων γύρω σου. 

Ακόμη υπάρχει και μια Πρωτοχρονιά που πολλοί άρρενες και όλοι οι ένστολοι θα με καταλάβουν, κοινώς Πρωτοχρονιά στα Χακί ή η αλλαγή του χρόνου από τη σκοπιά. Ήταν 2002-2003, άρτι αφιχθείς από Τσαμπικία (Ρόδο) με μετάθεση στην Αθήνα και βρέθηκα να φυλάω τα σύνορα Αγίας Παρασκευής-Χολαργού από τον εχθρό. Η ατμόσφαιρα ολίγον τι μελαγχολική, Πρωτοχρονιά με παραλλαγή και G3 είναι κάπως και συγκρατήσαμε με το ζόρι ένα πιτσιρικά που ήθελε να την κάνει από τη μάντρα. Ευτυχώς και οι μονιμάδες έχουν ψυχή και ο συγκεκριμένος αξυπ δεν την πάλευε περισσότερο από εμάς. Έρχεται με 5 (!) τζόννυδες (απ’αυτούς που πάνε με πάγο), αφήνει τον ένα σκοπό που ήταν πύλη (υπήρχε μία μόνο σκοπιά) και μας καλεί στο αυδμειο να μπεκροπιούμε. Εμείς άλλο που δε θέλαμε και δώσε και μένα μπάρμπα, στο μεταξύ αλλάζαμε και τον φουκαρά που φύλαγε, δεν ήταν σωστό. Λοιπόν υπερυψωμένη σκοπιά, υπερυψωμένη και η μονάδα και με 5 ουίσκια στο στομάχι μου και το G3 αγκαλιά, νομίζω ότι το χάιδευα κιόλας, κατά τις 00:30 χάζευα τη φαντασμαγορία των πυροτεχνημάτων της Αθήνας, όπως δεν τα είχα δει ποτέ μου. Και ξέρετε και κάτι; Τελικά ήταν και ωραία (τι να πουν άλλωστε και οι συνάδερφοι στον Έβρο). 

Θα μπορούσα να πω και για την Millennium Πρωτοχρονιά ή αυτή που παραλίγο να την περάσω κλεισμένος σε ανσασέρ ξενοδοχείου παρέα με μια θείτσα, αλλά καθόσον 14:02 η ώρα και πρέπει να την κάνουμε κέντρο για καφέ σας εύχομαι, 

Καλή Χρονιά και το 2008 με Υγεία, Υγεία και Υγεία και ακόμη με 

Αγάπη, Ευτυχία, Ειρήνη, Ελπίδα, Αρμονία, Κούλα, Σούλα, Τούλα και Τζούλια

Η ηλίθια αυτή φράση έχει τις ρίζες της από τους μοναχούς-αντιγραφείς του Μεσαίωνα και υποδηλώνει την αγραμματοσύνη που τους έδερνε, καθώς ναι μεν αντέγραφαν τα αρχαία ελληνικά κείμενα χωρίς να μπορούν να καταλάβουν δε τον λεκτικό πλούτο τους, δουλειά γραφιά-παπαγάλου δηλαδή, που για να λέμε και του στραβού το δίκιο διάσωσε σημαντικό κομμάτι της κλασσικής γραμματείας. Η φράση αυτή διατήρησε την ισχύ της και από τους επόμενους  μελετητές των ελληνικών χειρογράφων των ερευνητών της Αναγέννησης, οι οποίοι με τη σειρά τους τα βρήκανε μπαστούνια με τα ελληνικά και βασίστηκαν κυρίως σε λατινικές μεταφράσεις, επιτέλους ας το παραδεχτούμε ότι δε μιλάμε και την ευκολότερη γλώσσα του κόσμου. Τελικώς κατοχυρώθηκε να σημαίνει παγκοσμίως ότι δεν καταλαβαίνω γρυ απ’ όσα ακούω ή διαβάζω.

Βέβαια και εμείς δεν αφήσαμε την προσβολή αναπάντητη και επειδή δεν μπορούσαμε να τα βάλουμε με τους αγγλοσάξωνες τα ρίξαμε στους φουκαράδες τους…κινέζους, χωρίς να μας φταίξουν σε τίποτε τα ανθρωπάκια, λέγοντας "αυτά που λές, μου φαίνονται κινέζικα" .

Μιά που λέμε για κινέζους ας ρίξω και μια σχετική ανεκδοτική παρένθεση, 

πάει ένας κινέζος σε ένα περίπτερο στην Ομόνοια και λέει:

泽东泽东Coca-Cola 

και ο περιπτεράς απαντάει,

Μια παγωμένη τι; 

Ωστόσο στην προκειμένη περίπτωση δεν με ενδιαφέρει η γλωσσολογική προβληματική, όσο η αίσθηση του its Greek to me δηλαδή να ακούς να μιλάνε και να αναρωτιέσαι: Μα που έπεσα, τι λένε τώρα τα άτομα, Γιατί δεν καταλαβαίνω ίτς, Μήπως είμαι κούτσουρο απελέκητο; Η (πικρή) αλήθεια είναι πως όντως μπορεί να είσαι κούτσουρο απελέκητο, ανενημέρωτος και αστοιχείωτος, ένα ζώον και μισό με άλλα λόγια, οπότε γραμμή για διάβασμα και αύριο με τον κηδεμόνα σου. Υπάρχει και η περίπτωση βέβαια να είσαι δικαιολογημένα αδιάβαστος και να ανήκεις σε μια από τις παρακάτω κατηγορίες: 

1η όταν πέσεις θύμα στρατιωτικής μπουρδολογίας, μια ασθένεια λίαν μεταδοτική που επηρεάζει κυρίως άρρενες φαντάρους, όσο διαρκεί η θητεία τους-για τους μονιμάδες είναι μόνιμη-και μεταφέρεται ανεξέλεγκτα στα άτομα του περιβάλλοντος τους, με ιδιαίτερη ευπάθεια στις γυναίκες.  Και τώρα που το γράφω αυτό ζητάω μια ακόμη φορά συγνώμη από όλες εκείνες τις γυναίκες τις οποίες (βλακωδώς) έπηξα όταν ήμουν στα στρατά και βγαίνοντας στις καφετέριες ξεκινούσα κουβέντες περιέχουσες φράσεις ακατανόητες για όσους δεν έλαχε να φορέσουν τα χακί όπως:…απάλευτη κατάσταση, ο δήκας ρίχνει πιο πολλές καμπανιές και από τη Μητρόπολη, οι υπηρεσίες πάνε αίμα 10-1 και έξοδο με υπηρεσιακό, έχουμε και κάτι γκαγκάδες καραβανάδες άλλο πράγμα…έριξα με G3 και HK πρηνηδόν και μια γονυπετώς, και κάναμε ένα πυρ και κίνηση…ειδικότητα ΧΑΜιτης αλλά έκανα και ΧΡΕ για να καταλήξω στο ΚΕΠΙΚ της Μεραρχίας, εκεί είμαι στα σήματα ως γραφέας και τηλέτυπος….πολύ σκοπέτο, περίπολα και σχεδόν ποτέ θαλαμοdog, ας όψονται οι γιωτάδες, πήξαμε στη Ντακότα αδερφάκι…από 95 ΑΔΤΕ παίζει μετάθεση για ΑΣΔΕΝ αλλά δε λέει, προτιμώ ΚΕΔΒ, ξέρεις τώρα ο παλαίουρας μέσα στα Νεοσέτ άρχοντας….σας είπα ότι ο δήκας είναι απάλευτος; Και πάλι συγνώμη, κυρίες και κύριοι αλλά πλέον έχω θεραπευθεί πλήρως, με λένε Κώστα και είμαι καλά. 

2η και σχεδόν εξίσου απεχθής με την πρώτη, είναι η αθλητική καφροκουβέντα, πάλι αφόρητη και ακαταλαβίστικη, ειδικά όταν παρίστανται γυναικόπαιδα στην παρέα ή έστω και οι αξιοπερίεργοι εκείνοι άρρενες που δεν τη βρίσκουν με την στρογγυλή θεά. Άντε να μην ξέρεις τώρα από μπάλα και να ακούς μακροσκελέστατες αναλύσεις του τύπου:πρώτος μάγκας ο Λεμόνιας, έπαιξε ένα 4-5-1 στο α', έδωσε χώρο στους φρίτσηδες και χτύπησε με αντεπιθέσεις γυρίζοντας στο κλασσικό 4-4-2...μα δε βλέπεις μπάλα αγαπητέ 4-3-3 έπαιξε με Ντάρκο για φουνταριστό, Λουα κρυφό κυνηγό και Λουτσιάνο  στα άκρα…καλά ρε παιδιά δεν καταλάβατε την πονηριά του 4-3-2-1 με Τορο, Πατσά, Ιέρο και Λεντέσμα κέντρο Γκαλέτι δεξιά, Λούα αριστερό εξτρέμ και κρυφό κυνηγό αντίστοιχα-α ρε Τζόλε πόσο έλειπες- και φυσικά Ντάρκογκόλ για φόρ…Τώρα να λέμε και του στραβού το δίκιο εμείς οι φανατίλες, γιατί δηλαδή θα πρέπει όποιος δεν ενδιαφέρεται να ακούσει την ποδοσφαιρική αμπελοφιλοσοφία, να μάθει ότι υπάρχει κάποιος τρελός καραφλός ονόματι Τζόλε και ότι ο Θρύλος προκρίθηκε στους 16 του CL, γεγονός ισάξιο εθνικής γιορτής; Και πάλι συγνώμη απ΄ όσες γυναίκες έχω ταλαιπωρήσει έτσι βάναυσα με την ποδοσφαιροφλυαρία. 

3η και η πιο δικαιολογημένη, είναι η τεχνική ορολογία της δουλειάς, βέβαια δεν είμαι τόσο σαδιστής και βαρεμένος, ώστε να έπηζα τον οποιοδήποτε αθώο με την πληκτικότατη ορολογία της δουλειάς μου, ούτε και ανήκω στην χορεία των workaholic, είναι αρκετό που με πρήζουν 8 ώρες κάθε μέρα με αυτά έλεος. Ωστόσο πριν κάποιο καιρό που βοηθούσα μια κοπελίτσα η οποία έκανε πρακτική σε εμάς, είχα την άτυχη έμπνευση να της δώσω το τηλέφωνο μου αν χρειαζόταν κάτι και έλειπα, αν δε σας είπα πώς ήταν και κουκλάρα, το λέω τώρα. Βρήκα τον μπελά μου, δεν μπορούσα να πάω για κατούρημα που λέει ο λόγος και ντριν ντριν, τι είναι αυτό, τι βάζω εκεί, πώς κάνω αυτό… και να πεις ότι ήταν καμία ακατοίκητη μπα! Πανέξυπνη, τελειομανής και όπως όλες του είδους της φοβερά ευθυνόφοβη. Είμαι τώρα στο κέντρο για δουλειά και καπάκι για σπίτι-ήταν πια μεσημέρι- και βλέπω μια φίλη που είχα καιρό να δω και πάμε για καφέ. Δεν προλαβαίνουμε να κάτσουμε και ντριν ντριν, Τι θέλεις κορίτσι μου ακόμη να σκολάσεις; Οχι θέλω να τελειώσω κάτι πρώτα, Ωραία και εγώ τι φταίω; Έχω ένα πολύτομο please θύμισε μου τι κάνω,(αναστεναγμός) Λοιπόν  στα 100αρια βάζεις μεσαίο δείκτη g… πάτα και F12 για να βλέπεις τι κάνει το καθένα πεδίο…στο πεδίο 327 διαγράφεις τις σελίδες και βάζεις αριθμό τόμου…άσε ημερομηνία ανοιχτή αν δεν έχουμε κλείσει…στα item κόπιαρε αυτά της 2ης  εγγραφής, μετά διέγραψε την εγγραφή και πήγαινε και βάλτα στην πρώτη…στο DEWEY βάζουμε γενικό όχι αναλυτικό…ναι για τα Θέματα πήγαινε στη βάση δεδομένων μας και αν δεν υπάρχει κοίτα και στο LC…Παπαδόπουλος είπες ο συγγραφέας και δεν βρίσκεις άκρη; Τώρα μάλιστα την κάναμε από κούπες, άσε να το δω αύριο το πρωί (ξανά αναστεναγμός, βαθύτερος όμως)…και αν αντέξατε να διαβάσετε μέχρι εδώ σας πρέπουν συγχαρητήρια, πρέπει να είστε τέρατα σχολαστικότητας… δυστυχώς για μένα η κουβέντα αυτή συνεχίστηκε κάνα μισάωρο, τι να κάνω κουκλάρα και καλό κορίτσι την ατυχία μου μέσα. Η φίλη μου στην αρχή απόρησε, μετά αγανάκτησε και τέλος βαρέθηκε. Μόλις επιτέλους τελείωσα και πήγα να απολογηθώ γύρισε και μου είπε, Μα καλά τι της έλεγες της κοπέλας και σε τι γλώσσα μίλαγες δεν έπιασα τίποτε, Μυστικά του επαγγέλματος καλή μου, μυστικά του επαγγέλματος, αυτά είναι για εξασκημένα αυτιά και όχι για τον καθένα, αμέ τι νόμιζες;  Από τότε δεν έχει ξαναβγεί μαζί μου, γιατί άραγε; 

It's all Chinese to me 

Καλημέρα σε όλους

Λοιπόν ας παραδεχτούμε κάτι όλοι, σε κανέναν πραγματικά δεν αρέσει η κριτική, πολλώ δε μάλλον όταν αυτή είναι αρνητική. Τα μπαρμπούτσαλα περί εποικοδομητικής κριτικής που σε κάνει λέει καλύτερο άνθρωπο, είναι καλά μόνο για σελέμπριτι περσόνες που βγαίνουν στο γυαλί με ύφος ατιμασμένης παρθένας και δηλώνουν ότι και βέβαια επιδοκιμάζουν και δέχονται την καλοπροαίρετη κριτική αλλά ο συγκεκριμένος/η είναι ένας κακοπροαίρετος, φθονερός και χαμερπής (υπ)άνθρωπος που ζηλεύει τη δόξα τους. Αυτό που ισχύει για Λαζόπουλο και Καρβέλλα στην τελική δε βρίσκω λόγο να μην ισχύει και για μένα, δε γουστάρω να μου τη λένε ρε αδερφέ, και τσούζει πολύ όταν κατά βάθος ξέρω ότι η κριτική αυτή έχει και βάση. Τουναντίον είναι ίδιον της ανθρώπινης φύσης να επιζητεί το παίνεμα, το καλόπιασμα, τον θαυμασμό, τη κολακεία και το θώπευμα των αυτιών και παρόλο που πίστευα ότι ήμουνα θιασώτης της (και καλά) εποικοδομητικής κριτικής, όταν τις προάλλες μου την είπαν (και με το δίκιο τους) στο επάγγελμα μου, στράβωσα, ξίνισα και τσαντίστηκα (αδίκως), βλέπετε μέχρι τότε είχα ακούσει μόνο καλά λόγια, αλλά η αλήθεια πονάει. 

Τώρα αφού με έτσουξε εμένα για ένα ήσσονης σημασία θέμα και από ένα άνθρωπο που ήξερε και 5 πράγματα παραπάνω, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς τι γίνεται στο χώρο του θεάματος και της μουσικής.

Οι φιγούρες των Statler και Waldorf από το αγαπημένο Mupptet Show, αποτελούν τις στερεοτυπικές φιγούρες των κριτικών. Το ζωντανό ωστόσο υπόδειγμα και κλασσική περίπτωση κριτικού ήταν η Hedda Hopper, αν υπήρχε Πανεπιστήμιο Κακέντρεχης Κριτικής, αυτή θα ήταν η ισόβια πρύτανης.

Καταρχάς η βασική αρχή ενός κριτικού είναι να είναι αποτυχημένος-κάτι, (η Hopper ήταν αποτυχημένη ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου) ώστε να έχει ικανή ποσότητα φθόνου έναντι όσων τολμήσουν και πετύχουν. Στη σκηνή λοιπόν ήταν ένα ξυλάγκουρο ολκής και εκεί που άρχισε να λέει το ψωμί ψωμάκι την τσιμπάει ένας ατσίδας συντάκτης και της δίνει την ευκαιρία να γράψει μια κουτσομπολίστικη στήλη σε μια εφημερίδα του Λος Άντζελες. Αυτό ήταν, η Hedda μας βρήκε τον προορισμό της στη ζωή και ανακάλυψε τη σαδιστική επιρροή του υπαινιγμού, τη καταστροφική επίδραση της διασποράς φημών και την συντριπτική δύναμη των λέξεων. Ναι η Hedda Hopper κέρδισε με το σπαθί της το παρατσούκλι ως το «κουνάβι του Χόλιγουντ». Άνθρωποι όπως ο Τσάρλι Τσάπλιν, τον οποίο κυριολεκτικά τον μισούσε, (να διακινδυνέψω τη μαντεψιά, επειδή ήταν πετυχημένος ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου ίσως;) ή ο Γκάρι Γκράντ ακούγανε το όνομα της και έβγαζαν φλύκταινες, γιατί βλέπετε η (πάντα) εποικοδομητική κριτική σε έναν καλλιτέχνη δεν εστίαζε στην καλλιτεχνική του δυναμική, αλλά στα προσωπικά του κουσούρια και με βάση αυτά προσπαθούσε να ακυρώσει ένα άνθρωπο συνολικά. Κατά τη γνώμη μου η χείριστη αλλά και αλίμονο η συνηθέστερη μορφή κριτικής, ας μη λέμε πια εποικοδομητικής γιατί δεν κάνει ούτε για αστείο. Άξια διάδοχος της ήταν και η διαβόητη Elsa Maxwell.

Το συμπέρασμα, don’t mess with critics!

Το καλύτερο που μπορείς να κάνεις κατά τη γνώμη μου, είναι να διαβάσεις ή ακούσεις την κριτική και αφού λαμπαδιάσεις, να κρατήσεις τα σημεία που τυχόν είναι αληθινά και να κάνεις σιωπηρή υπόμνηση στον εαυτό σου να τα αποφύγεις στο μέλλον και να συνεχίσεις την ζωή σου σαν να μην τρέχει μια. Τι δεν πρέπει να κάνεις ΠΟΤΕ μα ΠΟΤΕ, μα να ανοίξεις διάλογο και δη δημόσιο με έναν κριτικό.

Να μην κάνεις δηλαδή αυτό που έκανε ο κλασσικά ανιστόρητος αμερικάνος ηθοποιός Rob Schneider. Τον ξέρετε αλήθεια αυτόν τον ανεκδιήγητο κωμικό (λέμε τώρα) ηθοποιό και την αηδία το "European Gigolo"; Φαντάζομαι πώς όχι και όσοι κατά λάθος την είδατε (που δεν το πιστεύω) θα με καταλάβετε πλήρως.

Γίνεται που λέτε η ταινία-σταθμός στην ιστορία της 7ης Τέχνης και εκεί που ο  Schneider περίμενε να έρθουν σωρηδόν οι διθύραμβοι και στο βάθος έβλεπε τον θείο Όσκαρ να του κλείνει το μάτι, σβιιιιν του’ ρχεται η πρώτη κατραπακιά σβουριχτή από τον κύριο Patrick Goldstein των Los Angeles Times «…αναφορικά με τις φιλοδοξίες του κ. Schneider για τα Όσκαρ, ξέρετε δεν υπάρχει κατηγορία για τα Καλύτερα Βωμολοχικά Αστεία παιγμένα από έναν Τριτοκλασσάτο Κωμικό», ούπς! αυτό πρέπει να έτσουξε έτσι δεν είναι Rob; Αλλά ο δικός σου, αντί σαν σωστός Βωμολόχος Τριτοκλασσάτος Ηθοποιός που είναι, να κάνει την πάπια και να πει "κοίτα που έπιασε ψιχάλα" ήθελε και τα ρέστα απο πάνω και απάντησε μέσω του The Hollywood Reporter, λέγοντας ότι «…έκανα την έρευνα μου και ανακάλυψα ότι ο πολλά βαρύς κύριος Goldstein δεν έχει κερδίσει ποτέ το Pulitzer Prize (το Όσκαρ των δημοσιογράφων) γιατί δεν έχουν καθιερώσει  κατηγορία για τον Καλύτερο Τριτοκλασσάτο Ανιαρό και Πομπώδη Δημοσιογράφο Που Δεν Τον Ξέρει Ούτε η Μάνα του!».Τι το’ θελες έρμε Schneider και τα’ βαλες με τα τσακάλια όντας μπούφος, καθόσον δεν είχε στεγνώσει το μελάνι της απάντησης και ένας κυριούλης κριτικός ταινιών, ο Roger Ebert των Chicago Sun-Times γράφει το εξής «…εγώ είμαι δημοσιογράφος και κριτικός ταινιών και έχω κερδίσει το Pulitzer Prize και μιλώντας ως βραβευμένος δημοσιογράφος λέω ότι η ταινία σου κύριε Schneider είναι σκατά! [επί λέξει είπε: your movie sucks]». Τα’ θελε, τα’ παθε και τα άξιζε μέχρι κεραίας. 

Στην Ελλάδα πάλι το έχουμε ξεχειλώσει το θέμα της κριτικής, καθόσον είμαστε ένα έθνος παντογνωστών όντων και σύνθημα μας «αυτοί που λένε ό,τι τα ξέρουν όλα, εκνευρίζουν εμάς που τα ξέρουμε». Χόμπι μας η κριτική για άπαντα τα πάντα και άπαντες τους πάντες. Τώρα σε επίπεδο προσωπικό, παρέας και σχέσης έχει και την πλάκα του, στο επίπεδο όμως καλλιτεχνικής δραστηριότητας έχει την αηδία του. Βλέπεις οι πλείστοι όσοι αποτυχημένοι τραγουδιστές, μουσικοί, στιχουργοί, ηθοποιοί, σκηνοθέτες κτλ πώς τα καταφέρνουν και μπαίνουν σε επιτροπές, σε θέσεις και πόστα καίρια είναι θαύμα να το σκεφτείς. Πολλές οι καριέρες μουσικών, τραγουδιστών και ηθοποιών που θάφτηκαν αδικαιολόγητα, στερώντας μας από βιώματα και ακούσματα μοναδικά, γιατί ακριβώς δεν έκαναν τα γούστα των κριτικοπατέρων. Πολλές οι καριέρες μουσικών, τραγουδιστών και ηθοποιών που απογειώθηκαν αδικαιολόγητα ταλαιπωρόντας μας με βιώματα και ακούσματα μοναδικής κακογουστιάς, γιατί ακριβώς έκαναν τα γούστα των κριτικοπατέρων. 

Κλείνοντας θα παραθέσω ένα άρθρο εφημερίδας που "πιάνει" το θέμα πολύ πιο πετυχημένα απ’ όσο θα μπορούσα ποτέ να γράψω εγώ και πολύ πιο ωμά «…Θα σου δώσω μια συμβουλή. Τα έργα των φίλων σου πάντα, λίγο ή πολύ, να τα παινάς και τα έργα των εχθρών σου να τα βρίζεις. Αυτό είναι το πολιτικό μέρος της κριτικής. Ο φίλος που θα τον παινέσης με μεγαλύτερη όρεξη θα διατυμπανίζει το κριτικό σου ταλέντο. Έτσι φημίζει και τον εαυτό του, γιατί αποδείχνει πως τον παίνεσε καλός κριτικός. Ο εχθρός σου όμως είναι σίγουρο πως ήδη σ΄ έχει βρίσει, κατακρίνοντας τον λοιπόν και συ δείχνεις πως οι εναντίον σου βρισιές προέρχονται από κατώτερα όντα, που εσύ ούτε καν εκτιμάς και που γράφουν κακά έργα.»

to the point, που θα λέγαμε και σε καλά ελληνικά,

Καλημέρα σε όλους και όλες

Τα Χριστούγεννα έχουν μια μεγάλη συμβολική αξία, η 25η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί τη γέννηση του Θεανθρώπου, το μεγάλωμα της ημέρας και τη νίκη του Φωτός έναντι του Σκότους. Είναι λογικό η παγκόσμια συνείδηση να έχει καταχωρήσει τη μέρα αυτή ως τη σημαντικότερη της χρονιάς (από αρχαιοτάτων εποχών) και να γι’ αυτό να έχει δημιουργήσει πλήθος, θρύλων, ιστοριών, τραγουδιών, παραδόσεων και εικόνων. Για να αναφερθεί κανείς εκτενώς σ’ αυτά θα ‘πρεπε να γεμίσει εγκυκλοπαίδειες, εγώ απλά θα αναφερθώ ενδεικτικά σε όσα γουστάρω.

Κλασσικό διαχρονικό διήγημα είναι το «A Christmas Carol» του μεγάλου Charles Dickens, ακόμη και αν δε το έχετε διαβάσει είμαι σίγουρος πώς όλο και κάποια τηλεοπτική version του θα έχετε δει. Η ιστορία έχει ως εξής, ο γεροσπαγγοραμένος Σκρούτζ δέχεται την παραμονή των Χριστουγέννων επίσκεψη  από το καταδικασμένο φάντασμα του νεκρού συνεργάτη του, το οποίο του αναγγέλλει ότι για να σωθεί και να ξαναβρεί το χαμένο Πνεύμα των Χριστουγέννων θα τον επισκεφτούν 3 Πνεύματα, αυτά των Παρελθόντων, των Παρόντων και των Μελλοντικών Χριστουγέννων. Τη συνέχεια φαντάζομαι την ξέρετε και αν όχι πάρτε το βιβλίο. Το διήγημα αυτό είναι γοητευτικό, σε μεταφέρει στη βικτοριανή εποχή και χαίρεσαι να το διαβάζεις, εμ Ντίκενς είναι αυτός.

Η παραπάνω εικόνα δείχνει την κομιξική εξέλιξη του Ebenezer Scrooge στο γνωστότερο θείο της 9ης Τέχνης τον Scrooge Mc Duck, από τον «παπιάνθρωπο» και μέγιστο κομίστα Καρλ Μπάρκς.

Η ελληνική πραγματικότητα πάλι, βρίθει από Χριστουγεννιάτικες ιστορίες, παραδόσεις και θρύλους και όλοι οι μεγάλοι λογοτέχνες, μουσικοί, ζωγράφοι έχουν αγγίξει το θέμα. Εγώ πιστεύω ότι σημαντικότερο λογοτεχνικά έργο είναι τα Χριστουγεννιάτικα Διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και εικαστικά αντιπροσωπευτικότερος, ο πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα με τα Κάλαντα

Στις ελληνικές εικόνες κυριαρχεί το σημαιοστολισμένο καραβάκι, αυτό άλλωστε είναι το made in Greece Χριστουγεννιάτικο συμβολικό στολίδι και όχι το έλατο. Όσο για τη μουσική, αλήθεια έχετε ακούσει παραδοσιακά κάλαντα παιγμένα από ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά τους; Αν ναι καταλαβαίνετε τι εννοώ. Βέβαια σήμερα από τον Παπαδιαμάντη, τον Λύτρα, το καραβάκι και τα κάλαντα, έχουμε φτάσει στη Βανδή, στα special show της Πάνια, στη Ζαχαρούπολη του Συντάγματος των 20 ευρώ η σοκοφρέτα και στα γύφτικα γιορντάνια αμφιβόλου αισθητικής που βάζουμε ΟΛΟΙ ανεξαιρέτως στα σπίτια μας, αλλά αυτό είναι άλλη (μεγάλη) κουβέντα.

Για να συνεχίσω με τα χριστουγεννιάτικα παραμύθια θεωρώ ότι τα σύγχρονα Christmas Carols, της εποχής μας, τα προσφέρει ένας κύριος ονόματι Tim Burton με ομολογουμένως απροσδόκητο τρόπο, μέσα από το αριστουργηματικό animation movie «Nightmare Before Christmas». Η έμπνευση για αυτό το παραμύθι προέκυψε όταν μια μέρα ο αφηρημένος κατά τ’ άλλα Burton, πρόσεξε ότι σε ένα μαγαζί ξεστόλιζαν τα στολίδια από το Halloween (Ανεπίσημη Ημέρα των Ψυχών για τους Καθολικούς γιορτάζεται τη βραδιά της 31ης Οκτωβρίου) και έβαζαν στη θέση τους τα χριστουγεννιάτικα στολίδια, βλέποντας λοιπόν αυτή τη σκηνή φαντάστηκε τις γιορτές σαν αυτούσιες οντότητες και αναρωτήθηκε τι θα γινόταν αν η μια γιορτή «έπεφτε» πάνω στην άλλη και…

        δώσε κλώτσο να γυρίσει το παραμύθι να αρχινίσει.

Ο Pumpkin King στην Πόλη του Halloween, o Skellington Jack, τελειώνει ένα ακόμη θριαμβευτικό Halloween με θρίαμβο (παράπλευρο βιντεάκι και το οποίο παρεμπιπτόντως υπάρχει και σε Merlyn Manson version), αλλά αισθάνεται κουρασμένος από την αέναη επανάληψη και τη μονοτονία τη γιορτής και καθώς περπατάει στο δάσος βλέπει τα δέντρα με τις εισόδους στις Πόλεις των Γιορτών. Μπαίνει το λοιπόν στην Πόλη των Χριστουγέννων και μαγεμένος από το θέαμα αποφασίζει να αντικαταστήσει τον Άγιο Βασίλη στο έργο του και η Πόλη του Halloween να κάνει η ίδια τα Χριστούγεννα. Επακολουθεί το μπάχαλο του αιώνα, με σκηνές όπως αυτή του Oogie Boogie να βασανίζει τον Santa Claus (φοβερό το Oogie Boogie song) και γενικά την ευτράπελη μεταφορά χριστουγεννιάτικων στιγμών σε Halloween μορφή, όπως του Ρούντολφ του τάρανδου με την κόκκινη μουσούδα που τον κάνει ο σκύλος-φάντασμα- του Jack, Zero, το πακετάρισμα των δώρων από τα στοιχειά, την καρικατούρα-μορφή του Santa από τον Jack και με (φυσικά) επακόλουθα το χάος στον κόσμο των ανθρώπων, τις καταστροφές και το Ho Ho Ho τέλος.

Πιστεύω ότι αυτή η αντιπαράθεση των ασυνείδητων φόβων που εκφράζει το Haloween με φιγούρες, όπως του κολοκυθάνθρωπου, του φονικού κλόουν, των βρικολάκων, των λυκανθρώπων, των μαγισσών, των φαντασμάτων, των τρελών επιστημόνων, των διπρόσωπων ανθρώπων (ο δήμαρχος), των κακών παιδιών, του μπαμπούλα, του Φρανκενσταιν κ.α μέσα στη Χριστουγεννιάτικη ευδαιμονία προσφέρει μια καταπληκτική αντίθεση. Δείχνει δηλαδή ότι μέσα στη μεγαλύτερη χαρά του φωτός, ελλοχεύει και η σκιά του ασυνείδητου κρυφού φόβου, άπλετο φώς και άπλετο σκοτάδι είναι έννοιες απόλυτες, πάντα θα υπάρχει και μια υποψία σκιάς, πάντα θα υπάρχει και μια χαραμάδα φωτός.

Το μουσικό «ντύσιμο» ανέλαβε ο Danny Elfman και από άποψη στίχων, ρυθμού και χρωματισμού, είναι ό,τι καλύτερο. Η δε ασπρόμαυρη φιγούρα του Skelligton Jack μέσα στο πολύχρωμο χριστουγεννιάτικο σκηνικό, πιστεύω επάξια βρίσκεται στο πλάι με αυτή του Εμπενίζερ Σκρούτζ μέσα στο χριστουγεννιάτικο Λονδίνο, ως πρότυπη χριστουγεννιάτικη παραμυθο-εικόνα.

Καλές γιορτές σε όλους και σε όλες

Είναι ο κύριος Τζόν Ρόλαντ Ρόιελ Τόλκιν (J.R.R.Tolkien), ο γνωστός σε όλους (φαντάζομαι) δημιουργός του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Το έργο του το πρωτογνώρισα μαθητής του Δημοτικού ακόμη σε μια έκθεση βιβλίου στο Λουτράκι, εκείνη την εποχή διάβαζα τους Μυστικούς Επτά και τους 5 φίλους της Έντιν Μπλάιτον, την Άλκη Ζέη, την Κίρα Σίνου, και την Πηνελόπη Δέλτα. Το βιβλίο που μου τράβηξε την προσοχή ήταν πολύχρωμο με ένα μεγάλο κόκκινο δράκο να δεσπόζει στο εξώφυλλο και σε μια γωνία ένα ανθρωπάκι και λεγόταν Χόμπιτ. Όταν το άνοιξα αυτό ήταν, κόλλησα, απλά ό,τι πιο γοητευτικό είχα διαβάσει μέχρι τότε.

Σε αυτό το σημείο να πούμε και δυο φωνήεντα για τον άνθρωπο Τόλκιν. Λοιπόν ο Τόλκιν ήταν ΦΙΛΟΛΟΓΑΡΑ πρώτης, αριστούχος φοιτητής στην Οξφόρδη του 1914 παρακαλώ και με μια περιπετειώδη παιδική ηλικία (ορφανός από μικρός και τα σχετικά) και έχοντας μεγαλώσει στην αγγλική ύπαιθρο λάτρευε το διάβασμα και τη φύση. Το πόσο σπουδαίος φιλόλογος ήταν φαίνεται και από το ότι η πρώτη του δουλειά μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν βοηθός λεξικογράφου στην 1η έκδοση του περίφημου Αγγλικού Λεξικού της Οξφόρδης (η διαχρονική βίβλος των απανταχού φιλολόγων) και ήταν χαρακτηριστικά ξεροκέφαλος όπως όλοι του σιναφιού του, δηλαδή ενώ έγραφε λάθος τον πληθυντικό της λέξης νάνος, dwarves, το σωστό είναι dwarfs, δεν το παραδεχόταν με τίποτα, μάλιστα οι φανατικοί αναγνώστες του, πρότειναν να αλλάξει το ίδιο το Αγγλικό Λεξικό (!), ώσπου στα γεράματα του παραδέχτηκε ότι: «Ασφαλώς και ήταν ένα λάθος, το οποίο προσπάθησα τότε να συγκαλύψω», είπαμε μεγάλοι άνθρωποι, μεγάλα και τα εγώ.

Η καταξίωση του ως επιστήμονα βασιζόταν στην βαθιά γνώση των θρύλων, των αρχαίων γλωσσών και της ιστορίας του αρχέγονου Βορρά. Καταλάβαινε ο αθεόφοβος μέχρι και φιλανδικά (η κορυφαία παλουκόγλωσσα, εφάμιλλης δυσκολίας με τα ελληνικά), διάβαζε ρούνους και ήταν μέγας γλωσσολόγος. Από τη μια λοιπόν υπήρχε η επιστημονική του κατάρτιση, η αγάπη του για την οικογενειακή θαλπωρή που στερήθηκε μικρός και η γνώση των παραδόσεων του Βορρά.

Παρένθεση, στην προσωπική του ζωή επειδή φοβήθηκε ότι θα τελειώσουν οι γυναίκες και θα μείνει ρέστος, γνώρισε μια κοπέλα (το πρότυπο της αιώνιας αγαπημένης Λούθιεν) στα 14 του, την ερωτεύτηκε, την παντρεύτηκε αργότερα, περιπετειωδώς είναι η αλήθεια και έκανε 4 κουτσούβελα.

Το επόμενο στοιχείο που διαμόρφωσε τον χαρακτήρα του και επηρέασε το έργο του ήταν η εμπειρία του ως έφεδρος αξιωματικός στα χαρακώματα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Η παράνοια που έζησε μέσα στις λάσπες και στη βρωμιά, όπου χιλιάδες στρατιώτες στέλνονταν σε μάχες-αιματοκυλίσματα για να κερδηθούν μερικά μέτρα γης και από την άλλη το θάρρος, το χιούμορ, η στωικότητα, και η ικανότητα να υπομένουν κάθε λογής αντιξοότητες που έδειξαν οι Τόμμυδες, δηλαδή οι απλοί Βρετανοί στρατιώτες είτε ήταν ανθρακωρύχοι από το Νιουκάστλ, αγρότες από το Κάρντιφ ή υπάλληλοι από το Λονδίνο τον εντυπωσίασε βαθύτατα. Καθημερινοί άνθρωποι, ίσως και απλοϊκοί, που μοιράζονταν μια αισιοδοξία, μια αγάπη για την απλή ζωή και διέθεταν στέρεα κοινή λογική.

Αυτό είναι το δεύτερο βασικό στοιχείο που τον επηρέασε ώσπου: «Σε ένα λευκό χαρτί έγραψα μια μέρα…μέσα σε μια τρύπα στο χώμα ζούσε ένας Χόμπιτ…ούτε τότε ήξερα, ούτε τώρα ξέρω το γιατί», μπορούμε όμως να φανταστούμε εμείς οι υπόλοιποι.

Πολύ απλά ο άνθρωπος μετουσίωσε τη φαντασία του, τις εμπειρίες του, τα βιώματα του, τις γνώσεις του, το ψώνιο του αν θέλετε σε μυθιστόρημα. Βέβαια η κατάρα κάθε μορφής Τέχνης, οι κριτικοί, το τι έγραψαν για πάρτη του δεν λέγεται, οι χειρότεροι δε ήταν αυτοί που (νόμιζαν ότι) τον εγκωμίαζαν και όχι τόσο όσοι τον έθαβαν. Τι για κομμουνισμό και αριστοκρατία είπαν, τι για το θείο στο έργο του έγραψαν, τι για παραμύθια για παιδιά, τι για νοσταλγία της παραδοσιακής ζωής και τι για φυσιολατρία δε περιγράφεται. Συγνώμη αλλά όλα αυτά είναι κολοκύθια με τη ρίγανη, γιατί αυτό που ηθελημένα κάθε κριτικός παραβλέπει είναι πώς κάθε μεγάλο έργο είτε λογοτεχνικό, είτε μουσικό είτε ζωγραφικό, είτε ό,τι θες, είναι ΠΑΝΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ ΤΟΥ. Κάθε αριστούργημα ο καθένας το εκλαμβάνει ξέχωρα, με βάση τη μοναδική του υπόσταση, τις εμπειρίες, το θυμικό, τα συναισθήματα και τη διάθεση του. Όταν ακούσω ένα τραγούδι, όταν διαβάσω ένα βιβλίο, όταν δω έναν πίνακα, το επεξεργάζομαι μέσα μου και το οικειοποιούμαι κάνοντας το κτήμα μου. Και με βάση τα ερεθίσματα, τις γνώσεις και τη διάθεση μου βλέπω στο έργο ό,τι με εκφράζει και γουστάρω.

Εγώ προσωπικά μέσα στο συνολικό έργο του Τόλκιν βλέπω μια μαγεία, μια ποίηση, μια γοητεία, μια περιπέτεια, μια μουσική, μια πανδαισία χρωμάτων, μυρωδιών και γεύσεων αξεπέραστη. Μάλλον δεν είμαι και μόνος, γιατί τα βιβλία του σε κάθε ψηφοφορία βγαίνουν πρώτα σε δημοφηλία (και ας ωρύονται οι κριτικοί), στη μουσική πάνω από 600 συγκροτήματα και τραγουδιστές έχουν εμπνευστεί και τραγουδήσει από αυτόν, από κάτι παντελώς άγνωστα ως τους Led Zeppelin, τους Nightwish, τους Blind Guardian κ.α  Η λογοτεχνία δεν ήταν πια η ίδια και πολλοί ζωγράφοι όπως ο John Howe (δικό του το παραπάνω έργο) έδωσαν ζωή στις εικόνες του. Την (μέτρια και ρηχή) κινηματογραφική εκδοχή την έχετε δει φαντάζομαι όλοι και ας μη μιλήσουμε για παιχνίδια και τα σχετικά, γιατί πια μιλάμε για καθαρή εμπορευματοποίηση.

Το πιο σημαντικό που πρόσφερε στο συλλογικό ασυνείδητο ο Τόλκιν, ήταν μια μυθολογία η οποία σαγήνευσε την ανθρώπινη φαντασία, μια συνέχεια της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, του Βασιλιά Αρθούρου, των Νιμπελούγκεν, του Μπέογουλφ, του Όντιν, του Ζίγκφριντ, των γιγάντων, των τρόλ, των ξωτικών, των νάνων, των δράκων, των μάγων και τη αρχέγονης πάλης Καλού-Κακού και Φωτός-Σκοταδιού. Με μια μικρή διαφοροποίηση όμως, εδώ δεν έχουμε τον μοναχικό ημίθεο-θαραλλέο-παλικάρι ήρωα, αλλά την συντροφικότητα και τη συλλογική προσπάθεια μιας ομάδας και σε αντίθεση με τα προηγούμενα ηρωικά πρότυπα, ο βασικός ήρωας είναι μισό μέτρο κοντός, χοντρούλης και νοσταλγεί συνέχεια το σπιτάκι του. 

Τέλος θέλω να κλείσω με την νεκρολογία της Daily Telegraph: «Ο Μπίλμπο βρήκε ένα κομμάτι σχοινιού και το έδεσε γύρω στο μπράτσο του. Ο μικρούλης χόμπιτ έκλαψε πικρά. Κάπου μέσα στον κόσμο της φαντασίας που ο καθηγητής Τζ. Ρ.Ρ.Τόλκιν δημιούργησε, όλα αυτά συμβαίνουν με τη διάδοση των νέων του θανάτου του. Τα πλάσματα του, πρίγκιπες των ξωτικών, χόμπιτ, έντ, τρόλ, όρκ κι οι άλλοι σκοτεινοί εχθροί ήταν τόσο αληθινά, ώστε ο καθηγητής του Μέρτον είχε αποκτήσει, όπως και αυτά διαχρονική διάσταση. Ήταν ο Γκάνταλφ, ο αγέραστος μάγος, ο οποίος εμφανιζόταν και έπλαθε τα πεπρωμένα των απέραντων ορεινών βασιλείων, γεμάτων υπέροχα τοπία και το λυκόφως της προϊστορίας. Ακόμη και στην ώριμη ηλικία των ογδόντα ενός ετών, είναι λυπηρό να χάνει κανείς κάποιον ο οποίος έφερε τόση φρεσκάδα και ποίηση στη λογοτεχνία μας. Τα βασίλεια τα οποία δημιούργησε δεν πρόκειται να σβήσουν».

Έτσι έγραψαν στην Daily Telegraph το 1973 και είχαν δίκιο καθώς τα βασίλεια της φαντασίας πράγματι δεν σβήνουν ποτέ.

Καληνύχτα σε όλους και σε όλες.

Χτες στα Village πρόσθεσα μια ακόμη πατατο-ταινία στο ενεργητικό μου, το Beowulf. Δε φτάνει που μας βγήκαν τα μάτια με τα ψηφιακά γυαλιά της 3D version, ούτε την ατυχέστατη τεχνική μετατροπής των εφφέ σε καρτούν, σου έδινε την αίσθηση ότι έπαιζες το Warcraft, αλλά το σενάριο, η πλοκή και οι χαρακτήρες ήταν της πλάκας, ούτε η Τζολί το έσωσε αν και έδωσε το στίγμα της, αχ Αντζελινάκι μου εσύ…  

Μια παρένθεση, οι έξοδοι μου για σινεμά χωρίζονται σε 2 βασικές κατηγορίες, στις χολυγουντιανές και στις σινεφίλ. Στην πρώτη περίπτωση ο τόπος του εγκλήματος είναι πολυσινεμά τύπου Village, η σύνθεση της παρέας μεγάλη και το σινεμά αποτελεί το κερασάκι στην τούρτα μιας βραδιάς που περιλαμβάνει ροφηματοποτά, ατελείωτα μπλαμπλα, ακατάσχετα κουτσομπολιά  και ενίοτε αμερικανιές τύπου bowling ή βόλτας στο Allou, ξέρω αμερικάνικος πολιτιστικός ιμπεριαλισμός αλλά αδύνατο να ξεφύγεις. Η ταινία που θα επιλεχτεί, είναι το τελευταίο χολυγουντιανό blockbuster. Η δεύτερη περίπτωση που μου σώζει τα προσχήματα ως άνθρωπο των βιβλίων (δουλεύω σε βιβλιοθήκη) περιλαμβάνει ολιγομελή παρέα από 1 ή 2 άτομα και επικεντρώνεται αποκλειστικά για ταινίες και σπέσιαλ φεστιβάλ, σε αίθουσες όπως το Τριανόν στα Πατήσια ή τον Μικρόκοσμο της Συγγρού. Αδύνατον όμως να ξεφύγεις από τις ταινίες-μούφες  και στις 2 περιπτώσεις. Παρακάτω επέλεξα τις 3 κορυφαίες στιγμές κινηματογραφικής μου εμπειρίας:

1η και καλύτερη μια και καλά κουλτουριάρικη στο Τριανόν. Η μοναδική γυναίκα που προσεγγίζει αυτό που λένε φίλη (δεν πιστεύω στη φιλία ανάμεσα στα 2 φύλα) και την ξέρω παιδιόθεν μου ρίχνει το εξής: Φύγαμε για το Τριανόν όπου γίνεται ειδικό αφιέρωμα στον ιταλικό νεορεαλισμό, Αμα είναι για ιταλικό νεορεαλισμό… ακόμη εδώ είμαστε; Θα δούμε την κορυφαία ταινία του Πάολο... Ποιού του Μαλντίνι; Όχι χαζέ του Παζολίνι και του κορυφαίου του έργου «Σάλο ή 120 μέρες στα Σόδομα» (Salò o le 120 giornate di Sodoma)... Ααα όπως έλεγε και η Νοταρά "Σόοοοδομα και Γόοοομορα" ένα πράγμα... Κρυάδες…Καλύτερα να ξαναέβλεπα την ταινία με την Νοταρά από εκείνο το διαστροφικό, αρρωστημένο, σαδιστικό, αιμοβόρικο και κοπρολαγνικό αριστούργημα του ιταλικού νεορεαλισμού. Αν είναι έτσι ο ιταλικός νεορεαλισμός να τον βράσω, την σινεφιλία μου μέσα...

2η είναι η ταινιάρα θρίλερ, μυστηρίου και αγωνίας ονόματι "Η Σπηλιά" (The Cave), μόνο που ούτε θρίλερ ήταν, ούτε μυστήριο είχε, ούτε και αγωνία έβγαζε. Το στόρι παραπλανητικά ενδιαφέρον, διάβαζες στο φυλλάδιο ότι μέσα σε ένα δάσος λέει, μια ομάδα επιστημόνων ανακαλύπτει τα ερείπια ενός μοναστηριού και ότι είναι χτισμένο πάνω από μια είσοδο που οδηγεί σε μια υπόγεια σπηλιά, το λοιπόν παίρνουν αγκαζέ και κάτι σπηλαιολόγους και βούρ για τα βαθιά. Διαβάζεις αυτό και λες, να και ένα χαβαλετζίδικο θριλεράκι, όμως αλίμονο όλη η ταινία το μόνο που δείχνει είναι τους σπηλαιολόγος να βουτάνε και να σκαρφαλώνουν, να ξαναβουτάνε και να ξανασκαρφαλώνουν, να ματαξαναβουτάνε και να ματαξανασκαρφαλώνουν και από το πουθενά κάτι ακαθόριστα τερατάκια να τους ψιλοκυνηγάνε. Στο τέλος χρειάστηκα δραμαμίνη από το πολύ ανέβα-κατέβα του έργου, αυτή η ταινία μου τα ζάλισε (τα μηλίγια) στην κυριολεξία όμως. 

3η αν και όχι τόσο πατάτα όσο κουραστική ήταν οι Δώδεκα Πίθηκοι (Twelve Monkeys), εντάξει αυτή η ταινία είναι πραγματικά καλή, αλλά με μια ιδιαιτερότητα, την απόλαυσα όταν την (ξανα)είδα σε DVD, αλλά όταν (πρωτο)πήγα στο σινεμά έπηξα. Από τη μια έχεις έναν μυστήριο (τον Bruce Willis) να πηγαινοέρχεται στον χώρο και στον χρόνο χωρίς λόγο και αφορμή, μια μυστήρια να προσπαθεί να τον καταλάβει (πώς λέμε Αυτός, Αυτή και τα Μυστήρια) και να σουλατσάρει μαζί του (Madeleine Stowe) και τον ωραίο της υπόθεσης (Brad Pitt) να είναι στα (και για) τα σίδερα. Δεν καταλαβαίνεις τι θέλει να πει ο ποιητής για όλα τα 129΄ που διαρκεί το πέρα-δώθε και μόλις 2΄ πριν το τέλος το πάζλ συμπληρώνεται και λες «τώρα το κατάλαβα». Δηλαδή ο σκηνοθέτης θέλει να σε βάλει σε γυμνάσια πρώτα, βρε ούστ!

Αυτά είναι ενδεικτικά και φαντάζομαι θα ακολουθήσουν και άλλα πολλά και είμαι σίγουρος ότι όλοι σας θα έχετε περάσει παρόμοιο κινηματογραφικό πήξιμο, πάντως η ταινία που έβαλα για φωτογραφία παραμένει μια από τις αγαπημένες μου και φυσικά και δεν ανήκει στον ιταλικό νεορεαλισμό (ευτυχώς)! 

Καλό ΣΚ σε όλους

Μου έλεγε η κακομοίρα η γιαγιά μου και πιστεύω ότι είχε μεγάλο δίκιο. Κάθε άνθρωπος όσο και φιλοσοφημένος, ψαγμένος ή έξυπνος (νομίζει ό,τι) είναι πάντα πέφτει στην αιώνια λούμπα, ο χρυσός γυαλίζει, άρα ό,τι γυαλίζει θα’ ναι χρυσός. Φτιάχνουμε όνειρα, χτίζουμε ελπίδες, δημιουργούμε προσδοκίες για να φτάσουμε τελικά και να δούμε ότι δεν θέλαμε στ’ αλήθεια αυτό που κυνηγήσαμε εξ’ αρχής, τα όνειρα ήταν κάλπικα, οι ελπίδες σαθρές και οι προσδοκίες ουτοπικές. 

Οι ευχές βλέπετε είναι κάτι το εύκολο, η πραγματοποίηση τους κάτι το δύσκολο, αλλά πραγματικά οδυνηρή είναι η απογοήτευση που προκαλούν στο τέλος. Καλά μας τα΄ λεγε ο Καβάφης στην Ιθάκη του, αλλά όταν το ταξίδι καθαυτό δεν έχει κανένα νόημα τότε τι γένεται, μήπως καλύτερα ο Οδυσσέας να μην ξεκούναγε καθόλου από το νησάκι του, πόσο μάλλον που στις μέρες μας πιο εύκολα βρίσκεις Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες παρά πιστές Πηνελόπες. 

Είναι αστείο αλλά η παραπάνω προβληματική μου προέκυψε από ένα ολίγον τι πεζό ζήτημα όπως είναι η εργασία και η αλλαγή που πρόκειται να επιφέρει στη ζωή μου. Πέτυχα αυτό που ήθελα, αλλά με ένα κόστος το οποίο μέλλεται να αποδειχθεί πόσο σημαντικό θα είναι για τα επόμενα χρόνια.

Και ρε παιδιά αναρωτιέμαι, αν όντως αξίζει τον κόπο να κάνεις ένα ταξίδι το οποίο στην τελική μπορεί και να μην επιθυμείς καθόλου, ίσως βέβαια και να είναι ο φόβος του καινούργιου, άλλωστε το ζην επικινδύνως είναι μια πρακτική που έχω εφαρμόσει μόνο στο θεωρητικό επίπεδο, δηλαδή καθόλου επί της ουσίας. 

Τέλος πάντων ίδωμεν, ελπίζω πάντως αυτό που ευχήθηκα και πραγματοποιήθηκε (έστω και με κόστος) να αξίζει τις αλλαγές στην ποιότητα ζωής και στην καθημερινότητα μου, που θα επιφέρει…  

Καληνύχτα σε όλους 

…φορτωμένος με χιλιάδες αναμνήσεις… έλεγε το μελό τραγουδάκι που το θυμήθηκα ξανά σήμερα σε ένα σεμινάριο, παρένθεση αυτή τη βδομάδα είμαι σε επιμορφωτικό σεμινάριο στην ΕΣΔΔ (καμία σχέση με την πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ).  

Όταν αναφέρομαι σε φίλο δεν εννοώ τα 2-3 άτομα που μπορεί ο καθένας να χαρακτηρίσει ως κολλητούς, ούτε και τα 5 με 10 άτομα που θεωρούνται φιλαράκια, αλλά τις γνωριμίες και σχέσεις που βγαίνουν από το σχολείο-φροντιστήριο-πρώην και νύν δουλειά-στρατό-σχολές κτλ. Και όπως φαίνεται αυτές είναι πολύ περισσότερες απ’ όσες αντιλαμβανόμαστε.  

Βλέπετε από μικρό μου έλεγαν να κάνω γνωριμίες, να είμαι κοινωνικός, να κάνω «κύκλο», μια έννοια της φιλίας που συνδέεται με το πατροπαράδοτο βύσμα και που τη χρησιμότητα της στην νεοελληνική κοινωνία εύστοχα αποτυπώνει ο Quino (δημιουργός της Μαφάλντας) στο παραπάνω σκιτσάκι.  

Ευτυχώς «κύκλο» γνωριμιών δεν έκανα ποτέ μου, τετράγωνο μπορεί, αλλά σε πολλά μέρη, γνώρισα πολλά άτομα και είχα πολλές επαφές. Επαφές που ξεθώριασαν, ξεχάστηκαν και που νασου ξεπετάγονται στα πιο πιθανά και απίθανα σημεία, από το φέρι για Ηγουμενίτσα, στο ΚΨΜ του ΚΕΒΔ και σε σεμινάριο της ΕΣΔΔ, - τι να πω μικρός που είναι ο κόσμος. 

Οι αντιδράσεις και οι συμπεριφορές ποικίλλουν ανάλογα με την περίσταση και τα άτομα και επειδή η ταξινόμηση και η ευρετηρίαση μου είναι πια τρόπος ζωής, έκανα την εξής κατηγοριοποίηση των παλιών «φίλων»: 

Ο Πρωθυπουργός, ή ο a pre mois le delise, χαρακτηριστικό σύμπτωμα της ελληνικής φυλής μην τυχόν και πάρουμε ένα γαλόνι, μια σαρδέλλα, μια θεσούλα και πάει το καλάμι καβαλήθηκε για τα καλά. Είμαι τώρα σε ένα μεγάλο δημόσιο φορέα για ένα συνέδριο και βλέπω την ας πούμε Μαριγούλα (συμφοιτήτρια από τη Σχολή): Μαριγούλα τι μου κάνεις κορίτσι μου πώς από εδώ; Συγνώμη κύριε ποιος είστε; Μαριγούλα εγώ ο Κώστας από το ΤΑΒ το έτος σου; Ααα ναι τι κάνεις; Εγώ μια χαρά εσύ; Εγώ (φούσκωμα από περηφάνεια) ω μα εγώ ξέρεις δουλεύω εδώ, ναι είμαι μόνιμη υπάλληλος… Μπράβο χαίρομαι… και ξέρεις έχω πολύ δουλειά και ευθύνες και πρέπει να φύγω, χάρηκα και να τα ξαναπούμε… Βέβαια τον Αύγουστο που θα χιονίσει… Πώς είπες; Τίποτα και εγώ χάρηκα, άντε πνίξου Μαριγούλα που μου’ γινες και άνθρωπος (και δυστυχώς δεν είναι η μοναδική πρωθυπουργίνα που έχω πετύχει). 

Η νοικοκυρούλα, θυμάστε το τραγουδάκι:

 Είδα τη Ρίτα νοικοκυρά

Αχ, Ρίτα, αχ μωρέ Ρίτα, βιάστηκες να μπεις σε μια σειρά

Είδα τη Ρίτα κι ήταν καλά

Αχ, Ρίτα, αχ μωρέ Ρίτα, από σένα εγώ περίμενα πολλά

Μα συ παντρεύτηκες, νοικοκυρεύτηκες

με λίγα λόγια, έγινες μαντάμ

Μα συ παντρεύτηκες, νοικοκυρεύτηκες

τώρα βολεύτηκες και κάνει μπαμ

Είδα τη Ρίτα νοικοκυρά

Αχ, Ρίτα, αχ μωρέ Ρίτα, ξέχασες ποια ήσουν μια φορά

Είδα τη Ρίτα κι ήταν καλά

Αχ, Ρίτα, αχ μωρέ Ρίτα, κάποτε μιλούσες για πολλά...

Έτυχε να δω ένα σπουδαίο κορίτσι, συμφοιτήτρια και αυτή, ωραία, χυμώδης και ντόμπρα όπως μια μακεδονίτισσα μπορεί να είναι, με πολλά σχέδια φιλοδοξίες και ζωντάνια και η οποία μεταμορφώθηκε σε μια τέλεια μανούλα όλο έννοια για τον κανακάρη της. Τώρα εγώ τι ζόρι τραβάω θα μου πείτε; Έλα μου ντε, από τη μια χαίρομαι δε λέω, αλλά από την άλλη όμως ένα κομμάτι μου λυπάται για μια νιότη που χάνεται και μπαίνει στην πεπατημένη των γονιών μας...αχ μωρε Ρίτα 

Ο γιάπης, κουστουμιά, γραβατιά, ύφος γαμάω, καφέ στο Da Capo, αρχηγός αδιαμφισβήτητος σε μια αγέλη παρόμοιων στελεχοειδών, με βλέπει-τον βλέπω, δε μου μιλάει-δε του μιλάω, συνεχίζει τον καφέ του-συνεχίζω τον δρόμο μου και οι δύο μας γίναμε φτωχότεροι από μια ανούσια καλησπέρα και από ένα τι κάνεις; Χάρηκα πολύ να τα ξαναπούμε… εκείνη τη μέρα και σας βεβαιώνω ότι κοιμόμαστε μια χαρά τα βράδια, άντε γεια Διονυσάκη, μίλα μας και μη μας αγαπάς 

Ο αιώνιος Ιόνιος, αραγμένος ή μήπως ναυαγισμένος στα Εξάρχεια, Ρε απίθανε τι κάνεις; Υπομονή και εντύπωση Κωστάκη μου, Τι έγινε τελείωσες με το πτυχίο ή ακόμη; Αμε στο τσάκα είμαι…  Για την πτυχιακή; Όχι για τα μαθήματα του πρώτου εξαμήνου… Τι λες ρε τι θα κάνεις στη ζωή σου ρε ρέμαλε; Μην αγχώνεσαι για μένα αγόρι μου ό,τι είναι να’ ρθει θέ να’ ρθεί και αν δεν έρθει μαγκιά του. Αστεία-αστεία το έπιασε το νόημα της ζωή ο τυπάς και να μη σας πω ότι τον ζηλεύω ενδόμυχα (εμείς τα μηρμηγκάκια πάντα θα ζηλεύουμε τα τζιτζικάκια και θα χαιρόμαστε κακέντρεχα όταν έρχεται ο χειμώνας, αλλά τουλάχιστον αυτά πέρασαν και ένα καλοκαίρι τραγουδώντας, κορόιδο μέρμηγκα). 

Φαντάζομαι πως και εσείς θα έχετε και άλλες τέτοιες περιπτώσεις, αυτές πάντως είναι οι δικές μου