Φοβάμαι τους ανθρώπους που εφτά χρόνια έκαναν πως δεν είχαν πάρει χαμπάρι
και μία ωραία πρωία μεσούντος κάποιου Ιουλίου
βγήκαν στις πλατείες με σημαιάκια κραυγάζοντας "δώστε την χούντα στο λαό".

Φοβάμαι τους ανθρώπους που με καταλερωμένη τη φωλιά
πασχίζουν τώρα να βρουν λεκέδες στη δική σου.

Φοβάμαι τους ανθρώπους που σου κλείναν την πόρτα
μην τυχόν και τους δώσεις κουπόνια και τώρα
τους βλέπεις στο Πολυτεχνείο να καταθέτους γαρίφαλα και να δακρύζουν.

Φοβάμαι τους ανθρώπους που γέμιζαν τις ταβέρνες
και τα σπάζαν στα μπουζούκια κάθε βράδυ και τώρα τα ξανασπάζουν
όταν τους πιάνει το μεράκι της Φαραντούρη και έχουν και "απόψεις".

Φοβάμαι τους ανθρώπους που άλλαζαν πεζοδρόμιο όταν σε συναντούσαν
και τώρα σε λοιδορούν γιατί, λέει, δεν βαδίζεις ίσιο δρόμο.

Φοβάμαι, φοβάμαι πολλούς ανθρώπους.

ΦΕΤΟΣ φοβήθηκα ακόμη περισσότερο.

Μανόλης Αναγνωστάκης
Νοέμβριος 1983

Σκέψου η ζωή να τραβάει το δρόμο της,
και συ να λείπεις,

να 'ρχονται οι Άνοιξες με πολλά διάπλατα παράθυρα,
και συ να λείπεις,

να 'ρχονται τα κορίτσια στα παγκάκια του κήπου με χρωματιστά φορέματα,
και συ να λείπεις,

οι νέοι να κολυμπάνε το μεσημέρι,
και συ να λείπεις,

Ενα ανθισμένο δέντρο να σκύβει στο νερό,
πολλές σημαίες ν' ανεμίζουν στα μπαλκόνια,
και συ να λείπεις,

Κι ύστερα ένα κλειδί να στρίβει
η κάμαρα να 'ναι σκοτεινή,
δυο στόματα να φιλιούνται στον ίσκιο,
και συ να λείπεις,

Σκέψου δυο χέρια να σφίγγονται,
και σένανε να σου λείπουν τα χέρια,
δυο κορμιά να παίρνονται,
και συ να κοιμάσαι κάτου απ' το χώμα,
και τα κουμπιά του σακακιού σου ν' αντέχουν πιότερο από σένα
κάτου απ' το χώμα,
κι η σφαίρα η σφηνωμένη στην καρδιά σου να μη λιώνει

Οταν η καρδιά σου,
που τόσο αγάπησε τον κόσμο,
θα 'χει λιώσει.

Να λείπεις - δεν είναι τίποτα να λείπεις.
Αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει,
θα 'σαι για πάντα μέσα σ' όλα εκείνα που γι' αυτά έχεις λείψει,
θα 'σαι για πάντα μέσα σ' όλο τον κόσμο...

Γ.Ρίτσος

Είναι κάτι γυναίκες ρε φίλε, σκέτα αερικά.
Δεν μπορείς να τις πιάσεις. Δεν μπορείς να τις αγγίξεις. Φοβάσαι μην τυχόν και σπάσεις τα φτερά τους.
Είναι αυτές οι γυναίκες που δεν προσπάθησαν ποτέ να γίνουν αντράκια. Δεν τον θέλουν τον τίτλο, δεν τον γουστάρουν.
Ξέρουν καλά τι θα πει γυναίκα. Ξέρουν καλά την ομορφιά, τον πόνο και την σιωπή που κρύβει η ουσία τους.
Δεν ψάχνουν να ευνουχίσουν, δεν θέλουν να γκρεμίσουν.

Ξέρουν να χτίζουν.

Ζωές, βάθρα, σπίτια.
Ξέρουν και να γκρεμίζουν μα επιλέγουν να μην το κάνουν.
Όταν νιώσουν πως θέλουν να κάνουν την ζημιά, ρίχνουν μια ματιά, σκάνε ένα χαμόγελο και κλείνουν την πόρτα πίσω τους.
Είναι κάτι γυναίκες ρε φίλε, που δεν χωράνε υποκοριστικά μέσα τους, παρά μόνο ένα κι αυτό θα το καταλάβεις μόλις τους το πεις.
Δεν μπορείς να τις πεις γυναικάκια ή γυναικούλες.

Δεν είναι.

Θα σε ακούσουν, θα σου δώσουν όχι από το περίσσευμά τους, αλλά από το έλλειμά τους.
Δεν θα περιμένουν ποτέ να τους περισσεύει τίποτα για να στο δώσουν.
Ούτε ψυχή, ούτε αγάπη, ούτε λεφτά.
Κι όμως ρε φίλε, από αυτό που τους λείπει, από εκείνο είναι πλούσιες.

Είναι κάτι γυναίκες ρε φίλε, που τις μάχες που έδωσαν δεν θα τις μάθεις ποτέ.

Κι όσες φορές τις γκρέμισε η μοίρα τους, εκείνες στάθηκαν για λίγο χάμω, πήραν ανάσες, έγλειψαν τις πληγές τους, κοίταξαν στα μάτια και σηκώθηκαν ξανά.
Γιατί αυτή είναι η διαφορά τους από το σωρό.
Δεν χωράνε σε γενικεύσεις και κατηγορίες.
Δεν είναι αναμάρτητες κι αλάθητες.
Μην τις ψάχνεις μέσα σε φωτοστάφανα και λευκά σύννεφα.
Δεν θα τις βρεις εκεί. Δεν είναι εκεί.
Για να πετάξουν ψηλά, σύρθηκαν πολλές φορές στην λάσπη. Την άγγιξαν. Τις λέρωσε, αλλά δεν λέρωσε το μέσα τους.
Μην τις ψάχνεις μέσα σε αγγέλους και αγίους.

Ούτε εκεί θα τις βρεις.

Το μέσα τους το κράτησαν καλά φυλαγμένο.
Είναι γυναίκες που περνάνε από δίπλα σου σαν αέρας. Είναι γυναίκες που την μοναξιά την επέλεξαν γιατί δεν τους αρέσει να ψωνίζουν από τα φτηνά καλάθια.
Τίποτα φτηνό δεν θα βρεις μέσα τους. Δεν αγαπάνε τις εκπτώσεις στους ανθρώπους. Δεν θέλουν να συμβιβάσουν το θέλω τους.
Είναι που λες, αυτές οι γυναίκες που τις κόρες τους τις μεγαλώνουν για να γίνουν γυναίκες και τους γιούς τους αρσενικά.
Είναι οι γυναίκες που δεν θα μπορέσεις ποτέ να αγοράσεις με καμιά πιστωτική και με κανένα πορτοφόλι. Δεν τις αφορά καν το θέμα.
Είναι ρε φίλε εκείνες οι γυναίκες που δεν τις έχεις, τις κατακτάς.

Δεν έρχονται να σου παραδοθούν, τις κερδίζεις.
Είναι εκείνες που θα γίνουν η ασπίδα σου και η ασφάλειά σου.
Είναι εκείνες φίλε οι γυναίκες που θα νιώσεις την αύρα τους, πριν νιώσεις εκείνες.
Είναι εκείνες που ο ήχος τους, είναι βαρύ ζεϊμπέκικο. Και δεν θα τις δεις ποτέ να το χορεύουν.
Δεν έχουν τίποτα εύκολο γι’αυτό και δεν δίνουν τίποτα εύκολα.

Είναι εκείνες που θα ξέρουν πάντα την αλήθεια και θα σου δίνουν το χώρο και το χρόνο και την δύναμη να φύγεις μακριά τους για να ξέρουν πως το να μένεις, είναι επιλογή σου κι όχι ανάγκη.

Είναι τέλος, εκείνες που δεν θα φοβηθούν ποτέ να γίνουν παλιάτσοι και να τσαλακωθούν μπροστά σου. Δεν θα γίνουν ποτέ το χώμα να πατήσεις, αλλά θα στέκονται μισό βήμα πίσω σου για να σε βοηθήσουν να σηκωθείς όταν πέσεις. Δεν διστάζουν να μοιράσουν την καρδιά τους αλλά δύσκολα θα σου ανοίξουν την ψυχή τους. Δεν θα τις δεις ποτέ να κρύβουν τα δάκρυά τους. Δεν προσποιούνται τις αγέρωχες και τις ατάραχες.

Δεν θα φορέσουν τον μανδύα της αξιοπρέπειας για να το παίξουν υπεράνω. Ότι κάνουν, το κάνουν πολύ και απόλυτα.

Αγαπάνε πολύ, ερωτεύονται πολύ, κρατάνε τα σημάδια από το παρελθόν και πάνω τους ζωγραφίζουν το μέλλον.
Περπατάνε από το σαλόνι στο λιμάνι και πίσω και ανήκουν όπου κι αν τις τοποθετήσεις απλά γιατί έχουν μέσα τους τα πάντα.
Είναι εκείνες που δεν θα σου ζητήσουν ποτέ τίποτα.
Είναι εκείνες οι γυναίκες που έπαιξαν πολλές φορές στα ζάρια τα αισθήματα και την ζωή τους. Και τα επέτρεψαν όλα. Όλα, εκτός από το να ανήκουν.
Γιατί ήξεραν καλά, πως αν σου ανήκουν, δεν θα υπάρχει επιστροφή. Ανήκουν μια φορά. Μόνο.
Ακόμα και τότε όμως αν νιώσουν πως ο αέρας τους σε βαραίνει… θα ανοίξουν τα φτερά τους να πετάξουν ψηλά. Κι ας τσούζουν τα δάκρυα στα μάτια.
Και τότε, το μόνο που σου μένει, είναι να εύχεσαι, ο επόμενος αέρας, να σου φέρει ένα τέτοιο αερικό στα χέρια σου.

-----

Της Σοφίας Παπαηλιάδου
Αναπνοές