"Υπάρχουν τρία είδη ψέματος: τα ψέματα, τα παλιοψέματα και οι στατιστικές" (There are three kinds of lies: lies, damn lies, and statistics)… Την φράση αυτή τη διάβασα πρώτη φορά χτες και κούνησα χαμογελώντας το κεφάλι, περισσότερο για την ευφυή διατύπωση παρά γιατί συμφωνούσα με την καθολική ισχύ του αφορισμού αυτού. Δεν ήξερα ότι σήμερα θα επιβεβαιωνόταν με το παραπάνω η ρήση αυτή...Ορίστε ένα υπόδειγμα προπαγάνδας και ψεύδους που βασίζεται σε μια τελείως αντιεπιστημονική "στατιστική" "έρευνα" (συνήθως αποφεύγω τα εισαγωγικά, αλλά το να μην τα βάλω τώρα θα αποτελούσε προσβολή τόσο προς τη Στατιστική όσο και προς την Έρευνα):

ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

Αθήνα, 23 Ιανουαρίου 2007

Από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της έρευνας που πραγματοποίησε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, σχετικά με τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο. Η έρευνα έλαβε υπ’ όψιν την αύξηση από το σχολικό έτος 2005-2006 των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων, καθώς και τη συγκριτική αξιολόγηση των παλιών διδακτικών βιβλίων με τα νέα που εισήχθησαν στα σχολεία κατά το σχολικό έτος 2006-2007.
Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι συντριπτικά υπέρ του μαθήματος, δικαιώνοντας ταυτόχρονα την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να αυξήσει τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας από το σχολικό έτος 2005-2006.

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
Τμήμα Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Θέμα: Έρευνα για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο

Το Τμήμα Ερευνών, Τεκμηρίωσης και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου διεξήγαγε κατά το σχολικό έτος 2005-6 πανελλαδική έρευνα για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο, με αφορμή τη συγγραφή των νέων βιβλίων και την ανάγκη συγκριτικής αξιολόγησης των παλιών με τα νέα διδακτικά βιβλία, τα οποία εισήχθησαν στα σχολεία κατά το σχολικό έτος 2006-7.
Σκοπός της έρευνας ήταν: α) να διερευνηθεί η λειτουργικότητα των χρησιμοποιούμενων μέχρι το σχολικό έτος 2005-2006 διδακτικών εγχειριδίων της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και η στάση των φιλολόγων απέναντι στο μάθημα και β) να διαπιστωθεί η επίδραση του μαθήματος στην ανάπτυξη της νοητικής και κριτικής ικανότητας των μαθητών αλλά και στη σωστότερη χρήση της ν.ε. γλώσσας από αυτούς.
Η έρευνα είχε πανελλαδική εμβέλεια και διεξήχθη με τη χρήση ερωτηματολογίου που απευθύνθηκε σε 350 περίπου φιλολόγους καθηγητές που διδάσκουν το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και υπηρετούν σε Γυμνάσια της χώρας, τα οποία ανήκουν και στις 13 εκπαιδευτικές περιφέρειες. Η επιλογή των Γυμνασίων έγινε- μετά από υπόδειξη των σχολικών συμβούλων φιλολόγων και με τη συνεργασία των οικείων διευθύνσεων -με κριτήριο την αναλογική αντιπροσώπευση αστικών, ημιαστικών, αγροτικών και νησιωτικών περιοχών, αλλά και διαφορετικών τύπων σχολείου (πειραματικών, μουσικών κ.λπ.)
Τα ερωτηματολόγια υπεβλήθησαν ανώνυμα και απεστάλησαν στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο από τις οικείες διευθύνσεις ή από τους διευθυντές των οικείων σχολικών μονάδων σχολείων.
Σύμφωνα με στοιχεία που προκύπτουν από την επεξεργασία των 345 ερωτηματολογίων:
• το 97,5 % των ερωτηθέντων φιλολόγων απάντησε ότι θα θεωρούσε «έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το γυμνάσιο, χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα»
• το 79,7 % υποστηρίζει ότι η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο βοηθάει τους μαθητές στη σωστότερη χρήση της νέας ελληνικής γλώσσας
• το 94,5 % ότι το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας συμβάλλει ουσιαστικά «στη συνειδητοποίηση της διαχρονικότητας της ελληνικής γλώσσας»
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σε ποσοστό 86 % οι φιλόλογοι θεωρούν θετικό το μέτρο του ΥΠΕΠΘ για αύξηση από το σχολικό έτος 2005-2006 των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας.

Τα συντριπτικά υπέρ του μαθήματος ποσοστά της έρευνας δικαιώνουν την εκτίμηση της πολιτείας για την πολλαπλή ωφελιμότητα της συστηματικής διδασκαλίας της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο και δίνουν οριστική απάντηση σε όσους -εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας-επιμένουν να ζητούν τον εξοβελισμό του μαθήματος από το ωρολόγιο πρόγραμμα των Γυμνασίων και σε όσους αμφισβητούν τη σημαντική προσφορά του στην ουσιαστικότερη εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας, στον περαιτέρω εμπλουτισμό του λεξιλογίου των μαθητών όπως και στην ανάπτυξη της κριτικής τους σκέψης.
Επιπλέον αποδεικνύουν ότι η μαθητεία στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα βοηθάει καταλυτικά στη συνειδητοποίηση της πολιτιστικής ταυτότητας και προσφέρει σημαντική υπηρεσία στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης, στοιχείου που είναι από τα βασικότερα αιτήματα της αληθούς παιδείας, η οποία οφείλει να υπηρετεί με περισσή αφοσίωση σήμερα τις ποιότητες του πολιτισμού μας και να διαφυλάσσει, στους χαλεπούς καιρούς μας, στο ακέραιο τον ανθρωπιστικό προσανατολισμό της.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
ΤΩΝ 345 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΩΝ
1. Η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο βοηθάει τους μαθητές:

2. Θα θεωρούσατε έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το γυμνάσιο, χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα;
i. ναι 96,8%
ii. όχι 3,2%

3. Πόσο ωφέλιμη θεωρείτε τη διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στα Γυμνάσια:
i. καθόλου 0%
ii. λίγο 12,8%
iii. πολύ 86,4%

6. Οι δύο ώρες εβδομαδιαίας διδασκαλίας του μαθήματος ήταν αρκετές για την κάλυψη της διδακτέας ύλης κατά το προηγούμενο σχολικό έτος 2004-2005;
i. ναι 12,2%
ii. όχι 87,5%

24. Η αύξηση των ωρών διδασκαλίας του μαθήματος της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο γυμνάσιο συμβάλλει στην καλύτερη εμπέδωση της ύλης από τους μαθητές:
i. καθόλου έως λίγο 14%

ii. αρκετά έως πολύ 86 %

έχουμε και λέμε λοιπόν:

· Στόχοι έρευνας: Η έρευνα είχε εκ των προτέρων δύο στόχους: α) να αποδείξει ότι ήταν σωστή η επαναφορά της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών (α.ε.) στο Γυμνάσιο, και β) να επιβεβαιώσει την ορθότητα της απόφασης για αύξηση των ωρών διδασκαλίας των Αρχαίων στο Γυμνάσιο κατά την περίοδο 2005-2006. Πώς το ξέρουμε; Μα, η έρευνα προωθήθηκε και οργανώθηκε από αυτούς που εισηγήθηκαν και αποφάσισαν τα δύο παραπάνω μέτρα, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.) και το Υπουργείο Παιδείας (ΥΠΕΠΘ). Είναι γνωστές οι αντιδράσεις μέσα και έξω από την εκπαιδευτική κοινότητα και για τα δύο και λογική είναι η πρεμούρα και των δύο φορέων να δικαιωθούν «επιστημονικά». Θα μου πείτε, σχεδόν κάθε στατιστική έρευνα ξεκινά θέλοντας να αποδείξει κάτι που ήδη το υποψιάζονται αυτοί που την διεξάγουν, πού είναι τώρα το κακό; Ακόμα κι αυτό -που είναι μεθοδολογικά λανθασμένο- είναι θεμιτό για έναν σωστό επιστήμονα, αλλά εδώ δεν συμβαίνει το ίδιο. Εδώ το διακύβευμα ήταν η νομιμοποίηση δύο αμφιλεγόμενων εκπαιδευτικών μέτρων. Φυσικά, δεν θα πρέπει να μας ξεγελούν οι σκοποί που αναγράφονται στην αρχή του κειμένου –έλεγχος λειτουργικότητας βιβλίων, στάση φιλολόγων απέναντι στο μάθημα, επίδραση μαθήματος στην ανάπτυξη κριτικής και νοητικής ικανότητας και σωστότερη χρήση των νέων ελληνικών (ν.ε.)- το πρώτο ήταν πολύ αργά για να ελεγχθεί (τα νέα βιβλία έχουν ήδη αρχίσει να διδάσκονται στο Γυμνάσιο, οπότε ποιος ο λόγος να ασχοληθούμε με τα παλιά; ), το δεύτερο είναι τελείως προσχηματικό από τη στιγμή που ζητείται η γνώμη μόνο των φιλολόγων (από όλους τους εκπαιδευτικούς) για ένα μάθημα μόνο (από τα τόσα αντικείμενα που διδάσκουν), και τα δύο τελευταία δεν είναι επαληθεύσιμα (πώς θα κρίνει ο φιλόλογος ότι οι μαθητές έχουν ή δεν έχουν αναπτύξει τις συγκεκριμένες ικανότητες και μάλιστα χάρη στα α.ε.; Τι θα πάρει ως μέτρο σύγκρισης ώστε να διαπιστώσει ότι οι αρχαιομαθείς μαθητές μιλούν πιο σωστά ελληνικά; ).

· Προετοιμασία έρευνας: ο αριθμός των 350 (περίπου στην αρχή, 345 τελικά) φιλολόγων καθηγητών που διδάσκουν α.ε. στα 1800 περίπου γυμνάσια της χώρας μάλλον επαρκεί ώστε να συμπληρώνεται το δείγμα αριθμητικά, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν ερωτήθηκαν όλοι. Τόσο δύσκολη θα ήταν η επεξεργασία των επιπλέον δεδομένων; Έστω… Πώς επιλέγηκαν αυτοί οι φιλόλογοι όμως; Τους υπέδειξαν λέει οι σχολικοί σύμβουλοι σε συνεργασία με τις οικείες διευθύνσεις. Μάλιστα… Όσοι ανήκουν στην εκπαιδευτική κοινότητα γνωρίζουν ότι οι περισσότεροι σχολικοί σύμβουλοι έρχονται σπάνια σε επαφή με τους φιλολόγους της περιφέρειάς τους –είτε λόγω καθαρά πρακτικών-τεχνικών δυσκολιών είτε λόγω τεμπελιάς ή αμέλειας. Ποιους υπέδειξαν άραγε; Μήπως γνωστούς τους φιλολόγους; Μήπως ανθρώπους λοιπόν που πολλές φορές ήταν συνομήλικοι των συμβούλων, «παλιοσειρές» της εκπαίδευσης, που μεγάλωσαν και πήγαν σχολείο και πανεπιστήμιο σε εποχές που δεν είχε καλά καλά καθιερωθεί η δημοτική και λογικό είναι να έχουν συντηρητικές απόψεις για τη γλώσσα; Και οι διευθύνσεις ποιους μπορεί να υπέδειξαν; Θυμίζω ότι τον Αύγουστο του 2004 η καινούρια τότε ηγεσία του ΥΠΕΠΘ όρισε στις περισσότερες Διευθύνσεις Β΄βάθμιας Εκπαίδευσης «προσωρινούς» (ακόμα δεν τους έχει αντικαταστήσει, ίνα πληρωθή το ρηθέν «ουδείς μονιμότερος του προσωρινού») Διευθυντές, που διέθεταν το αξιοζήλευτο προσόν να είναι γαλάζια παιδιά. Αν βοήθησαν αυτοί στην επιλογή των φιλολόγων που θα συμμετείχαν σε μια έρευνα που σκοπό είχε να στηρίξει κυβερνητικές απόψεις και επιλογές, σκεφτείτε ποιους φιλολόγους θα πρότειναν…Στα φανερά κριτήρια συμπεριλαμβάνονται πολύ σωστά η αναλογική αντιπροσώπευση περιοχών και τύπων σχολείου, αλλά απουσιάζουν παντελώς κριτήρια όπως αναλογική αντιπροσώπευση με βάση την ηλικία, τα χρόνια υπηρεσίας, το τμήμα της Φιλοσοφικής από το οποίο αποφοίτησε ο φιλόλογος, τις τελικές επιδόσεις των μαθητών στο μάθημα των α.ε. κ.α. Ωραίο δείγμα, δεν συμφωνείτε;

· Η έρευνα: Αξίζει να αναφέρουμε ότι το Δελτίο Τύπου παρουσιάζει πρώτα τα στατιστικά συμπεράσματα της έρευνας, που είναι εν πολλοίς λανθασμένα, έπειτα προχωρά στην αποκαλυπτικότατη για τους στόχους της έρευνας αξιολόγηση των συμπερασμάτων αυτών και, τέλος, προσφέρει στον αναγνώστη που δεν έχει πεταχτεί από την καρέκλα του στο κοντινότερο βιβλιοπωλείο για να αγοράσει το λεξικό των Lidell-Scott και τα άπαντα της α.ε. γραμματείας τα (συνοπτικά) στοιχεία που προκύπτουν από την επεξεργασία των ερωτηματολογίων. Ο ανωτέρω αναγνώστης που συνεχίζει την ανάγνωση του δελτίου τύπου ανακαλύπτει τώρα διάφορα ωραία:

α) Το ερωτηματολόγιο ταξινομεί τις απαντήσεις σε δύο κατηγορίες: «καθόλου έως λίγο»-«αρκετά έως πολύ». Δεν ξέρω τι να υποθέσω: ότι οι ερωτήσεις είχαν μόνο δύο απαντήσεις ή ότι οι απαντήσεις ήταν τέσσερις αλλά ομαδοποιήθηκαν και συγχωνεύτηκαν σε δύο; Αν ισχύει το πρώτο –που πολύ αμφιβάλλω- έχουμε μπροστά μας μια απίστευτα μανιχαϊστική έρευνα που απευθύνεται σε ανθρώπους πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και δεν ξέρω πώς θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε τις δύο επιλογές στην 100βάθμια κλίμακα (1-50, 51-100; ), ενώ αν ισχύει το δεύτερο μπορεί κανείς να δει εύκολα το τρυκ: π.χ. «αρκετά (80%) έως πολύ(4,30%)=σύνολο 84,30%»(!). Φυσικά η διατύπωση «αρκετά έως πολύ» απουσιάζει από τα θριαμβολογικά συμπεράσματα που εξάγονται λίγο πιο πάνω στο δελτίο τύπου.

β) Ένα έξυπνο κόλπο για να δούμε αν είναι τόσο εντυπωσιακές οι απαντήσεις και τόσο αποστομωτικά υπέρ των α.ε. τα αποτελέσματα είναι να αντικαταστήσουμε τη φράση «των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο» στο πρώτο ερώτημα με τη φράση των «Νέων Ελληνικών» και να σκεφτούμε ένα ωρολόγιο πρόγραμμα που στις ώρες των α.ε. θα είχε αντίστοιχο αριθμό ωρών διδασκαλίας της ν.ε .επιπλέον από τις 2 (ΔΥΟ!) μόνο ώρες που δίνονται σήμερα. Στις ώρες αυτές θα ασχολούνταν περισσότερο τα παιδιά με πτυχές της ν.ε.αντίστοιχες με αυτές που διδάσκονται σήμερα στο μάθημα των α.ε. (γραμματική, συντακτικό, λεξιλόγιο). Αναλυτικότερα:

1. «Η διδασκαλία του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο βοηθάει τους μαθητές:

I. στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου τους;» Προφανώς, αφού είναι γλωσσικό μάθημα. Αν δεν διδάσκονταν όμως α.ε. αλλά επιπλέον ν.ε. με έμφαση στον εμπλουτισμό του λεξιλογίου δεν θα μπορούσε να συμβεί αυτό;

II. στην κατανόηση (παλαιότερων) ΚΝΛ;» Αυτό πάλι πώς μπορούν να το ελέγξουν οι φιλόλογοι; Συγκρίνουν με την προ 1994 όταν δεν διδάσκονταν αρχαία στο γυμνάσιο; Τότε κατανοούσαμε δυσκολότερα τον Βιζυηνό και τον Παπαδιαμάντη; Ή μήπως τα παιδιά καθώς διαβάζουν την χ ή ψ καθαρευουσιάνικη λέξη (που μπορεί να μην μαρτυρείται καν στους αρχαίους) στους συγγραφείς αυτούς, φωνάζουν «Α! αυτό το ξέρουμε από τα α.ε;». Η απάντηση που δίνουν είναι και πάλι η προφανής, χωρίς όμως να μπορεί να επαληθευτεί.

III. στην κατανόηση όρων από άλλα γνωστικά αντικείμενα;» Όπως; Ρωτήστε έναν φυσικό αν τα α.ε. βοήθησαν τους μαθητές του να καταλάβουν καλύτερα τι σημαίνει «άνωση», «τριβή», «βαρύτητα» κοκ., όχι έναν φιλόλογο. Η ερώτηση αυτή είναι τουλάχιστον αστεία και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι εδώ οι θετικές απαντήσεις συγκεντρώνουν το μικρότερο ποσοστό: οι ερωτηθέντες απαντούν και πάλι το φαινομενικά αυτονόητο αλλά δεν είναι και πολύ σίγουροι…

IV. στη σωστότερη χρήση της ν.ε. γλώσσας;»: Εδώ γελάμε! Οι φιλόλογοι που απαντούν σε ποσοστό σχεδόν 80% θετικά, είναι οι ίδιοι που όπου σταθούν και όπου βρεθούν μεμψιμοιρούν για το πόσο χάλια μιλάνε σήμερα οι μαθητές τους και για το πόσο κακοποιούν τη ν.ε., τονίζοντας ότι «κάθε πέρσι και καλύτερα!». Δηλαδή αν δεν είχαν και τα αρχαία, οι μαθητές θα επικοινωνούσαν με μουγκρητά;

V. στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και της νοητικής τους ικανότητας»: Τώρα, πέστε μου ένα οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο, ένα επιστημονικό πεδίο του οποίου η συστηματική διδασκαλία δεν θα οδηγούσε στο ίδιο αποτέλεσμα. Ράψιμο, που λέει ο λόγος, να διδάσκονταν τα παιδιά σε εκείνες τις ώρες –σωστά και συστηματικά, με θεωρία και πράξη- πάλι θα μπορούσαν να αναπτύξουν αυτές τις ικανότητες. Κι εδώ όμως ζορίστηκαν οι ερωτηθέντες…

VI. στη συνειδητοποίηση της διαχρονικότητας της ελληνικής γλώσσας;»: Και πάλι ερωτώνται οι φιλόλογοι για το αυτονόητο. Γιατί δεν συμπληρώθηκε το ερώτημα με το «και κατά συνέπεια στην αγάπη προς την ελληνική γλώσσα και ιδιαίτερα προς τις παλαιότερες μορφές της»; Τότε θα βλέπαμε απαντήσεις! Μ’ άλλα λόγια, ας συνειδητοποιήσουν τα παγκοσμιόπαιδά μας την «αδιάλειπτη συνέχεια» της ελληνικής (άλλο σαθρό ιδεολόγημα) –πράγμα που θα μπορούσε να τους το προσφέρει η διδασκαλία της Ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας- και ας μισήσουν τα α.ε.

2. «Θα θεωρούσατε έλλειμμα παιδείας αν οι μαθητές τελείωναν το γυμνάσιο, χωρίς να έρθουν καθόλου σε επαφή με την αρχαία ελληνική γλώσσα;»: Εδώ δίνουν στους καθηγητές που διδάσκουν αρχαία (έχοντας επιλέξει πολλές φορές οι ίδιοι το μάθημα στο συγκεκριμένο σχολείο, συχνά από αγάπη για τα αρχαία) τη δυνατότητα να αποκηρύξουν ένα από τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκουν και να πουν ότι η παντελής έλλειψη επαφής των μαθητών με τα αρχαία στο γυμνάσιο είναι προτιμότερη από τη σημερινή επαφή τους. Αν αυτή δεν είναι καθοδηγητική ερώτηση εγώ είμαι η Υπουργός! Προσέξτε το «καθόλου», όταν ακόμα και όσοι διαφωνούν με τη διδασκαλία των αρχαίων από το πρωτότυπο, δεν αρνούνται κάποια επαφή των μαθητών με τα αρχαία είτε μέσω μιας Ιστορίας της Ελληνικής Γλώσσας είτε με λεξιλογικές-ετυμολογικές αναφορές.

3. Το αυτό με το προηγούμενο ερώτημα…

6. «Οι δύο ώρες εβδομαδιαίας διδασκαλίας του μαθήματος ήταν αρκετές για την κάλυψη της διδακτέας ύλης κατά το προηγούμενο σχολικό έτος 2004-2005;» Ποιος αμφιβάλλει ότι τα ποσοστά θα ήταν τα ίδια πάνω κάτω για οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο; Το υψηλό ποσοστό αρνητικών απαντήσεων στην ερώτηση αυτή δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για να αποδείξει την ορθότητα της απόφασης να αυξηθούν οι ώρες των α.ε. Κάλλιστα θα μπορούσε να σημαίνει ότι η διδακτέα ύλη είναι υπερβολικά πολλή ή υπερβολικά δύσκολη…Το ίδιο ισχύει και για το 24ο ερώτημα που είναι ουσιαστικά το 6ο ανάποδα.

Βλέπουμε λοιπόν ότι είναι αδικαιολόγητη η θριαμβολογία του Π.Ι. και του ΥΠΕΠΘ έτσι όπως διαγράφεται στα συμπεράσματα που τόσο σοφά προέταξαν των στοιχείων της έρευνας. Ούτε δικαιώνεται η εκτίμηση της πολιτείας για την πολλαπλή ωφελιμότητα των α.ε. ούτε είναι οριστική απάντηση σε όσους διαφωνούν με τη διδασκαλία των α.ε. από το πρωτότυπο στο Γυμνάσιο (οι οποίοι, για να διαλύσουμε άλλο ένα ψέμα του κειμένου, δεν βρίσκονται ούτε μόνο ούτε κυρίως εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας) ούτε τίποτα άλλο. Όμως, ας δεχτούμε ότι ξαφνικά οι ιθύνοντες νοιάστηκαν για τη γνώμη των καθηγητών και μάλιστα της δίνουν τόσο μεγάλη βαρύτητα. Άραγε έχουν σκοπό να μας ρωτήσουν και για άλλα κρίσιμα ζητήματα της εκπαίδευσης; Να περιμένουμε βροχή ερωτηματολογίων και τέτοιους είδους πανηγυρικές ανακοινώσεις έπειτα;

Συγγνώμη που μακρηγόρησα αλλά κουράστηκα να είμαι στους «ανυποψίαστους κι ωραίους, παραιτημένους κατά βάθος»…