Έχω καιρό να γράψω , μα μην ρωτήσεις γιατί .

Ούτε και η ίδια ξέρω .

Νιώθω οτι λέω βλακείες , οτι κανέναν δεν αφορούν οι σκέψεις μου οπότε ίσως να πρέπει να τις κρατήσω μονάχα στο κεφάλι μου - όσες χωράει και αντέχει να θυμάται - όπως έκανα όλα αυτά τα χρόνια .

Σκέφτομαι να πάω ένα ταξιδάκι προς τα επάνω (σσ: Αλεξανδρούπολη) που πάντα είχε ιαματική δράση για μένα .

Είναι ωραίο πράγμα τα ταξίδια .

Αυτή η αίσθηση όταν ξεκινάς να φύγεις οτι κάτι σου σπρώχνει την πλάτη , σε ωθεί να ξεκολλήσεις , να απομακρυνθείς .

Αυτή η επιτάχυνση των τρένων καθώς αφήνουν τον σταθμό .

Οι διαφορετικές εικόνες που θα δεις έχοντας το κεφάλι σου γυρτό , ακουμπησμένο στο παράθυρο .

Όταν βρέχει δε, έχεις την αίσθηση οτι όλη σου η ζωή μπορεί να αλλάξει μέσα από μια ''απλή'' διαδρομή , από ένα πέρασμα .

Γιατί αυτό είναι το ταξίδι : ένα πέρασμα , την δύναμη του οποίου μόνο η προσωπική σου ελευθερία μπορεί να ορίσει .

Πάντα μου άρεσαν τα πολύωρα ταξίδια γιατί αυτή τους η χρονική διάρκεια με βοηθούσε να καταλάβω που ήμουν πριν από λίγες ώρες , που ακριβώς πήγαινα , μου επέτρεπε ''να πάρω απόσταση από το χθες'' έστω και για λίγο ώστε να βιώσω όσο το δυνατόν πιο ανεπηρέαστη την αλλαγή κι ας κρατούσε μονάχα για λίγες μέρες .

Άλλωστε η ζωή άθροισμα λίγων ημερών , λίγων στιγμών , είναι .

Θυμάμαι ένα πανέμορφο τραγούδι που λέει :

''Όλο ταξιδεύω

και περνάει απ' το παράθυρο η ζωή

Κάποτε θα μοιάζει ψέμα

πότε φτάσαμε ως το τέρμα

και δεν κάναμε ακόμα την αρχή''

Πολύ μου αρέσει αυτό το τραγούδι .

Δεν νιώθω την ανάγκη να παραθέσω καμία επεξήγηση για το πως αντιλαμβάνομαι τους παραπάνω στίχους .

Είναι πολύ σαφείς νομίζω .

Ναι , πολύ τα λαχταρώ τα ταξίδια και ας με πιάνει πάντα η μελαγχολία του γυρισμού .

Πια , δεν στενοχωριέμαι τόσο όμως γιατί όπως λέει και ο αγαπημένος μου Αλκίνοος Ιωαννίδης σε ένα τραγούδι του : ''ο γυρισμός είναι ταξίδι''...

Χαμένα χρόνια

μουσική-ερμηνεία : Χάρις Αλεξίου

στίχοι : Ιωάννης Πολέμης

Μα τι πράγμα και αυτό !

Με τι καθυστέρηση γνωρίζουμε τους ανθρώπους που μέλλει να αγαπήσουμε βαθιά , καθαρά , που μέλλει να στιγματίσουν ''την μικρή ζωή μας '' .

Πόσο έχουν πονέσει και δεν ήμαστε εκεί να τους κρατήσουμε το χέρι ...

Πόσο έχουν κλάψει και δεν ήμαστε εκεί να τους πάρουμε τα δάκρυα ...

Πόσο έχουν χαρεί και δεν ήμαστε εκεί να μοιραστούμε την χαρά τους , να χαρούμε το γέλιο τους ...

Πόσες μικρές , άγιες , καθημερινές στιγμές έχουμε ζήσει μακριά τους ...

Θεέ μου !

Μα που ήμουν ; Πονούσε πολύ τότε και εγώ που ήμουν ;

Το σκεφτόμουν και σήμερα .

Θυμήθηκα καταστάσεις που μου είχε περιγράψει προσπαθώντας να τις απομυθοποιήσει , να μην τις νιώθει ωδυνηρές ...

Που ήμουν ;

Ακόμα και τώρα είμαι μακρυά .

Το τηλέφωνο δεν αποτελεί σωστό τρόπο επικοινωνίας .

Μέσω τηλεφώνου δε νιώθω οτι μπορώ να κάνω πολλά .

Εδώ και αρκετές μέρες προσπαθώ να θυμηθώ κάτι πολύ όμορφο που είχε πει ο Οδυσσέας Ιωάννου κάποτε σε μια συνέντευξη στο περιοδικό ΜΕΤΡΟ . Είχε πει οτι στην παγκόσμια ιστορία της λογοτεχνίας και της ποίησης 5 είναι οι άξονες εκείνοι που απασχολούσαν περισσότερο τους συγγραφείς . Το πρόβλημα είναι οτι δεν θυμάμαι ποιους πέντε είχε αναφέρει ... Μάλλον είχε πει τους : επανάσταση , ελπίδα , αγάπη , θάνατο και πόνο , αλλά δεν είμαι σίγουρη ...

Όπως και να έχει το βρίσκω μαγικά σωστό .

Ναι , όταν πάμε να απευθυνθούμε ''στης ψυχής μας το ιερό'' αυτά τα 5 θέματα πραγματευόμαστε κυρίως , νομίζω ...

Θέλω να πιάσω το νήμα μου από την αρχή !

Να διαγραφεί με μιας το παρελθόν και να αρχίσω να το δημιουργώ πάλι.

Να μηδενιστούν τα πάντα , όλοι οι δείκτες , όλες οι σχέσεις και να γίνει ένα νέο ξεκίνημα.

Μια νέα πρώτη ανάσα , μια νέα πρώτη ματιά ...

Να ξαναγεννηθώ .

Κουράστηκα εδώ μέσα , σε αυτό το σώμα , σε αυτές τις συνθήκες , σε αυτό το μυαλό .

Και τα νοσοκομεία σίγουρα δεν είναι το καλύτερο μέρος για να μεγαλώσει ένας άνθρωπος .

Δεν ξέρω ...

Νιώθω απογοητευμένη από εμένα , από τους γύρω μου , από την ''μοιρασιά'' ...

''Έχω δει πολλά και η γη μέσα από το νου μου φαίνεται ωραιότερη'' που λέει και ο Οδυσσέας Ελύτης .

Και η μεγάλη βλακεία είναι οτι ξέρω πως δεν έχει γυρισμό .

Κάθε δευτερόλεπτο που περνάει το χάνεις για πάντα , σε στέλνει ένα δευτερόλεπτο πιο κοντά στον χαμό σου ,..

Και πρέπει να το κυνηγήσεις , γιατί φεύγει γρήγορα ο χρόνος ,.

Γρήγορα και εφ'άπαξ .

Το παρελθόν όσο και να θες ούτε να το ξαναζήσεις μπορείς μα ούτε και να το διαγράψεις .

Μα τι κάνω εγώ εδώ ; Δεν χωράω στους σχεδόν μαθηματικούς και απόλυτους κανόνες της ζωής .

''Λίγη σκιά να βρω στα μάτια λίγη σκόνη , το παραμύθι μου να ζήσω ο φτωχός'' όπως αναφέρεται στην ''Μικρή πτητική θεολογία'' .

Ναι , σκιά και σκόνη θέλω , γιατί από το ''φως'' τους ... χόρτασα !

Μου έρχονται ένα σωρό στίχοι στο νου αυτή την στιγμή .

Χιλιοειπωμένα πράγματα λέω και πάλι .

Αλλά ξέρεις κάτι ;

Άσε με εμένα να γκρινιάζω .

Αφού δεν μπορώ να αλλάξω ό,τι έχω ήδη ζήσει , ας προσπαθήσω να βελτιώσω τις προοπτικές και τις συνθήκες των όσων μέλλει να ζήσω .

Αυτή είναι η μοναδική δύναμη που έχει ο καθένας μας πάνω στον χρόνο .

Αφού δεν μπορεί να αλλάξει , να αγγίξει το πριν , ας ''διευκολύνει'' το μετά με τον τρόπο του.

Λοιπόν , ως φαίνεται ανήκω και εγώ στην κατηγορία των ανθρώπων που όταν είναι καλά δεν νιώθουν καμία ανάγκη να γράψουν και όταν αρχίζει η ''συναισθηματική κατάπτωση'' μοιάζει απαραίτητη η αποτύπωση των σκέψεων.

Μεγάλωσα και μυαλό δεν έβαλα.

Καμιά φορά αναρωτιέμαι πως μπορούμε και ζούμε , τι μας κρατάει.

Έρχεται , λοιπόν , αυτή η γλυκιά φωνούλα της καλής προαίρεσης και απαντά : οι αναμνήσεις και τα όνειρα σε συντηρούν μικρή μου φίλη.

Αυτό το περίεργο συγκαίρασμα του παρελθόντος και του μέλλοντος στο παρόν .

Σε κάτι δύσκολες στροφές έρχεται μια εικόνα από το παρελθόν ή μια επιθυμητή κατάσταση του μέλλοντος και σε κρατάει , μην της φύγεις , μην φύγεις .

Και πάλι δεν μπορώ να γράψω.

Μπερδεύομαι.

Δεν μπορώ να καταλάβω πως γίνεται μέσα στην χαρά σχεδόν πάντα να τρυπώνει η λύπη .

Σκέφτομαι έναν στίχο του Ιωαννίδη :'' Όταν το ποίημα ανοίγει μια χαράδρα , πίσω από τα κάδρα της γιορτής...''

Σχεδόν πάντα θα ανοίξει η χαράδρα αυτή .

Από οτιδήποτε.

Τελικά , μάλλον οι άνθρωποι δεν αναζητούν την ''ευτυχία'' ή καλύτερα την ευημερία τους .

Αν αυτήν ονειρεύονταν και ζητούσαν , μετά από τόσους αιώνες δεν μπορεί , θα την είχαν βρει .

Σκέφτομαι και το ''Λευκό μου γιασεμί'' , του Μιχάλη Γκανά.

Χωρίς αφορμή έρχεται η χαρά , χωρίς αφορμή και η λύπη .

Και η χαρά , τι ωραίο πράγμα , ε;

Πόσο την λαχταρώ όπως την ονειρεύομαι ...

Καθάρια , γεμάτη , με ορμή .

Δεν ξέρω τι θέλω να πω.

Μάλλον παραείμαι θλιμένη για να σκεφτώ καθαρά.

Πάλι απλή παράθεση ασύνδετων σκέψεων κάνω .

Απλά να , κάποιες φορές λέω τίποτα δεν πάει χαμένο , ο πόνος ίσως είναι από τα μεγαλύτερα μαθήματα σου κτλ και άλλες φορές σκέφτομαι πως έχω την ανάγκη πια να νιώσω την χαρά ατόφια , καθαρή , χωρίς ''αλλά'' .

Δεν ξέρω .

Πάνε πολλά χρόνια από τότε που ένιωθα στέρεα κάποια πράγματα.

Τώρα πια όλα τα αισθάνομαι σαθρά.

Βέβαια , στον αντίποδα είναι και αυτό που λέει ο Άλκης Αλκαίος :''Το πιο βαθύ σκοτάδι είναι πριν την συγή''.

Θα δείξει .

Έξω βρέχει .

Ώρες τώρα βρέχει .

Πάντα αγαπούσα την βροχή . Από μικρή θυμάμαι οτι την λάτρευα . Όταν όλα τα άλλα παιδάκια στο σχολείο την φοβόντουσαν και έκλαιγαν από την πρώτη της σταγόνα εγώ έβγαινα έξω και ήθελα να με αγγίξει , να μου δώσει λίγη από την δύναμή της , λίγο από το θάρρος της .

Την είχα συνδέσει με την κάθαρση .

Υγιής τρόπος κάθαρσης .

Πρώτα μαζεύονται τα σύννεφα , αυτά φέρνουν μπόρα και αυτή με την σειρά της ουράνιο τόξο .

Μου αρέσε αυτή η ακολουθία .

Θλίψη , ξέσπασμα , ηρεμία .

Δεν ξέρω - πάλι - αν έχω κάτι συγκεκριμένο να πω .

Μάλλον είμαι ερωτευμένη .

Μάλλον με αλλάζω μέσα από αυτά που ζω .

Μάλλον τίποτα δεν πάει χαμένο , που λέει και ένα τραγούδι.

Μάλλον μέσω της μουσικής έχω αρχίσιει να βρίσκω μια άκρη , δίχως να την γνωρίζω , ούτε να την βλέπω , βέβαια .

Μάλλον υπάρχει χώρος σε αυτόν τον πλανήτη και για εμένα , για αυτά που θέλω να ζήσω .

Μάλλον τελικά τα πάντα κρύβουν μια πολύ ιδιαίτερη , πολύ μυστήρια αλλά και σαγηνευτική ομορφιά μέσα τους .

Και ξέρεις κάτι ;

Το χρωστάω σε αυτούς που έφυγαν να ζήσω .

Χρωστάω να αποδείξω την ύπαρξη μου .

Να την αποδείξω και να την στηρίξω .

Αν απλώς κάτσω κλεισμένη μέσα μου και περιμένω το πέρας του χρόνου μάλλον δεν θα έχω ζήσει .

Πάλι μπούρδες γράφω .

Και φταίω .

Μα την αγαπώ την βροχή και τα σύννεφα ξεσπαθώνουν τώρα που γράφω .

Ήρθε και εμένα η σειρά μου .

Δεν έχω μιλήσει ποτέ για τον σκυλαράκο μου μέχρι στιγμής και πολύ στενοχωρήθηκα όταν το συνειδητοποίησα ...

Λοιπόν , ο Robbie μου (έτσι τον έβγαλε ο αδερφός μου ) είναι το πιο γλυκό σκυλάκι που έχω δει ποτέ μου .

Τον μαζέψαμε από τον δρόμο καθώς τα αφεντικά του τον είχαν διώξει τον καημενούλη και τον πρώτο καιρό κινδύνευε να πεθάνει λόγω ασιτίας το φτωχό μου ...

Έχουμε περάσει 5 χρόνια μαζί , γνωριζόμαστε καλά πια .

Στην συγκεκριμένη φωτογραφία είμαστε δύο χρόνια νεότεροι ...

Βέβαια , αυτός όσο μεγαλώνει ομορφαίνει :) !

Ξέρω οτι είναι πολύ κοινότυπο αυτό που θα πω μα μου έχουν σπάσει τα νεύρα οι αφίσεις των υποψηφίων για τις ερχόμενες δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές που βρίσκονται παντού ! Μέχρι και σε κάδους απορριμάτων ! Μέχρι και μέσα στο σπίτι σου , στην είσοδο !

Σήμερα μου ήρθε να κάνω μήνυση σε αυτόν που με ένα φαρδύ - πλατύ χαμόγελο με κοίταξε και πέταξε 800 βιογραφικά δημοτικών συμβούλων μέσα στο σπίτι μου ! Ούτε καν στον προσωπικό σου χώρο δεν μπορείς να το αποφύγεις! Φτάνει πια , ρε παιδιά ! Έλεος , δηλαδή !

Ή το άλλο το τρισάθλιο ; Που όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ασχολούνται με τον νομάρχη Θεσσαλονίκης και τις απανωτές γκάφες του ! Με εκνευρίζει πολύ αυτή η κατάσταση ! Μια ολόκληρη χώρα είναι καταδικασμένη να μαθαίνει λεπτομερώς το πόσο ανόητος αντέχει να είναι ένας άνθρωπος ... Λυπάμαι πολύ που άνθρωποι σαν τον νομάρχη Θεσσαλονίκης - που δεν έχω κάτι προσωπικό με τον άνθρωπο , απλά τον θεωρώ ακατάλληλο και επικίνδυνο για το αξίωμα που θέλει να έχει - είναι γνωστοί σχεδόν πανελληνίως και έχουν και τις ανάλογες απολαβές - υλικές και ηθικές - και άλλα άτομα που επίστανται στους κλάδους τους και κυριολεκτικά κάνουν κοινωνικό έργο βρίσκονται στην αφάνεια και γεύονται την αδιαφορία μένοντας ''απλήρωτοι'' κυρίως ηθικά ...

Τώρα θα μου πεις ''η ουσία είναι η αναγνωρισημότητα , δηλαδή;'' , όχι δεν είναι , μα αυτοί οι οποίοι αναγνωρίζονται χαρακτηρίζουν και αυτούς τους οποίους τους αναγνωρίζουν. Διπλό το κακό δηλαδή !...

Για να μην σχολιάσω και όλους τους όψιμους αγωνιστές - αριστερούς ...

Ξαφνικά όλοι έγιναν σοσιαλιστές , κομουνιστές κτλ και τρώγονται μεταξύ τους για το ποιός είναι πιο αριστερός ... Το θέμα τους δεν είναι τι έργο θα προσφέρουν αλλά πως θα αποδείξουν οτι είναι πιο φιλελεύθεοι από τους άλλους ...

Είναι θλιβερό !

Φέτος θα ψηφίσω για πρώτη φορά στην ζωή μου και δεν θέλω !

Νιώθω ντροπή που ανήκω στο σύνολο ανθρώπων που τα ανέχονται όλα αυτά !

Και δεν δικαιούμαι να ζητήσω από κανένα να αντιδράσει όσο δεν αντιδρώ ουσιαστικά ούτε εγώ η ίδια ...

Το μόνο που οφείλω και ίσως μπορώ να κάνω είναι να αλλάξω εμένα .

ΑΝ με αλλάξω τότε ίσως έχει πιθανότητες να αλλάξει και ο κόσμος .

Το ''η ζωή τραβάει την ανηφόρα με σημαίες και με ταμπούρλα'' δεν ισχύει στις μέρες μας πια , νομίζω .

Δεν θέλουμε τυμπανοκρουσίες πια .

Σιωπή και πράξη χρειαζόμαστε !

Ουφ ! Τα είπα και ξεθύμανα !

Δεν τις μπορώ τις εκλογές !

Θα ήθελα αν μου επιτρέπετε να θίξω ένα πολυσυζητημένο θέμα : την ύπαρξη ή όχι δραστήριου και παραγωγικού καλλιτεχνικού κόσμου.

Έχω βαρεθεί να ακούω ότι στις μέρες μας δεν υπάρχει κάτι αξιόλογο καλλιτεχνικά και ότι ζούμε στην εποχή της μετριότητας .

Είναι αλήθεια , νομίζω , πως ακόμα βρισκόμαστε στον απόηχο των έργων ορισμένων συνθετών που δεν θα τολμήσω καν να τους χαρακτηρίσω . Χατζιδάκις , Θεοδωράκης , Μαρκόπουλος , Λοϊζος , Ξαρχάκος , Σαββόπουλος , Μικρούτσικος ίσως είναι οι βασικότεροι αυτών . Δεν είμαι μουσικός και δεν θα κρίνω το ''δάνειο'' που μας άφησαν οι προαναφερθέντες μα δεν πιστεύω πως αυτή την στιγμή δεν υπάρχουν ταλαντούχοι και πολύ - πολύ ξεχωριστοί συνθέτες - τραγουδοποιοί - στιχουργοί . Το πρόβλημα ,μάλλον, είναι το γεγονός πως ο τρόπος προβολής των καλλιτεχνών και τα νέα δεδομένα που έχουν ριζώσει για τα καλά στην σημερινή μουσική πραγματικότητα κάνουν δύσκολη την ευθεία - κάτω από άλλες συνθήκες, σε παλαιότερες εποχές - επαφή πομπού και δέκτη δηλαδή μουσικών - ακροατηρίου.

Δεν μου αρέσουν οι συγκρίσεις στον καλλιτεχνικό χώρο του τύπου ο τάδε τραγουδιστής είναι καλύτερος του δείνα κ.ο.κ. μα νομίζω πως ο κάθε ακροατής έχει βρει και έχει αγαπήσει - αν μου επιτρέπεται να χρησιμοποιώ την λέξη ''αγάπη'' - τα δικά του ''καλύτερα τραγούδια'' και τους δικούς του ''καλύτερους ερμηνευτές'' για δικούς του προσωπικούς λόγους και ας τους βαφτίζει αντικειμενικούς καμιά φορά . Αισθάνομαι πάρα πολύ ευδαίμων που ζω σε μια εποχή που βρίσκονται στο μουσικό στερέωμα ο Αλκίνοος Ιωαννίδης , ο Σταύρος Λάντσιας , ο Σωκράτης Μάλαμας , ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου , ο Χρήστος Θηβαίος , ο Νίκος Ζούδιαρης , ο Ορφέας Περίδης , η Ευανθία Ρεμπούτσικα , η Έλλη Πασπαλά και άλλοι που ίσως αγνοώ ή ξεχνώ. Δε νομίζω πως αυτοί που προανέφερα θεωρούνται ''καλλιτεχνικά κοινοί ή μέτριοι'' και για να είμαι ειλικρινής δεν με ενδιαφέρει κιόλας . Δεν καταλαβαίνω γιατί προσπαθούν να επιβάλουν ορισμένα ''αντικειμενικά σταθμά'' - τα οποία παρεπιπτόντως μεταλλάσονται ανάλογα με τα εφήμερα συμφέροντα - προκειμένου να κατηγοριοποιήσουν σε ''αντικειμενικά'' καλούς , μέτριους και κακούς τους καλλιτέχνες .

Θέλω να πιστεύω πως η τέχνη - και ιδιαίτερα η μουσική - στηρίζεται στο υποκειμενικό , στο συναίσθημα που γεννά , ίσως. Επίσης, αν το αντικειμενικό είναι η λεγόμενη ''αγάπη και αποδοχή του κόσμου'' σε ελεύθερη μεταάφραση : οι πωλήσεις των δίσκων , συγγνώμη μα δεν πιστεύω πως ο Φοίβος - που δεν έχω κάτι προσωπικό με τον άνθρωπο απλά δεν αντέχω το έργο του - είναι ''καλύτερος μουσικος'' του Θανάση Παπακωνσταντίνου για παράδειγμα .

Όσο για το θέμα της ''δυστοκίας'' τραγουδιών δεν με ανησυχεί και δεν με απασχολεί καθόλου. Οι άνθρωποι αυτοί μας έχουν ήδη παραδώσει υπέροχα πράγματα , θησαυρούς ολόκληρους , έχουν αποδείξει πολλάκις αν μη τι άλλο πως έχουν πράγματα να πουν και μπορούν να το κάνουν ανά πάσα στιγμή , ας μην γινόμαστε φορτικοί και αγνώμονες απέναντί τους . Θα είμαστε εδώ πιστοί ακροατές και όποτε προκύψουν οι νέες τους δουλειές με μεγάλη χαρά και θέρμη θα τις αφουγκραστούμε . Τα πάντα θέλουν τον χρόνο τους . Τόσο απλά ! Καμία πίεση ...Οι ίδιοι ας αποφασίσουν το αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμά τους δηλαδή , το πότε και το τι ακριβώς θα εκδόσουν . Και για να γίνω και λιγάκι άδικη , όλοι εμείς δηλαδή οι ακροατές κατέχουμε και έχουμε εξαντλήσει όλα τα τραγούδια που έχουν κοινοποιηθεί και βασικό μας μέλλημα τώρα πια είναι να ακούσουμε τα καινούργια? Λίγο υπερβολικούς μας βρίσκω ...
Να ' ναι καλά όλοι αυτοί των οποίων τα τραγούδια -τα παιδιά τους- μας κρατούν το χέρι τόσα χρόνια και μας συντροφεύουν με πολλούς τρόπους σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας . Όσο μας κοινοποιούν έστω και μια λεξούλα , έστω και μια νότα τους εμείς θα συνεχίζουμε να προσπαθούμε και να βαδίζουμε...
Ίσως όσα είπα να ήταν βλακείες , το συνηθίζω άλλωστε.
Όπως και να έχει συγγνώμη.
Μαρία Σκ.
(ακροάτρια)

(Αυτό το κείμενο το είχα στείλει στο Δίφωνο και είχε δημοσιευθεί στο τεύχος 127. Θα ήθελα , αν θέλετε , να ακούσω την άποψή σας επί του θέματος .)