Όταν, πριν από λίγες ημέρες, μία γυναίκα και γνωστή Ολυμπιονίκης μας βρήκε, μετά από πολλά χρόνια σιωπής και βουβού ψυχικού πόνου, τη δύναμη να δημοσιοποιήσει το βιασμό της από ένα μέλος του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας του αθλήματός της, οι αποκαλύψεις, για ανάλογα συμβάντα, όχι μόνο από το χώρο του αθλητισμού, άρχισαν να παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, όπως συνέβη και σε άλλες κοινωνίες, με παρόμοια αφορμή. Σε ανάλογες περιπτώσεις, η κοινωνία παρακολουθεί και αντιδρά συχνά με έκπληξη και απορία, λες και πρώτη φορά ακούει να συμβαίνουν τέτοιες θηριωδίες σε βάρος των πιο αδύναμων και ευάλωτων μελών της, και, αν το θύμα δεν ονομάζονταν Μπεκατώρου, το «περιστατικό» θα περνούσε σε 2-3 μέρες στα αζήτητα, μιας και δεν θα είχε, ως είδηση, ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ευρύ κοινό…

Με άλλα λόγια, το πρόβλημα δεν είναι μόνο αν το φαινόμενο της σεξουαλικής, και όχι μόνο, κακοποίησης υφίσταται και με ποια συχνότητα, αλλά και το ότι, στις περισσότερες των περιπτώσεων, ΔΕΝ δημοσιοποιείται, μπρος στο φόβο του στιγματισμού, της ντροπής, του αποκλεισμού και της κοινωνικής κατακραυγής και αναλγησίας. Στις αρχές της δεκαετίας του ΄70, ένα από τα πλέον αξιοσέβαστα και έγκυρα εγχειρίδια ψυχιατρικής της εποχής εκείνης ανέφερε πως η συχνότητα των περιστατικών αιμομιξίας είναι ένα ανά εκατομμύριο πληθυσμού!!! Πολλές σύγχρονες έρευνες δείχνουν πλέον πως το ποσοστό των θυμάτων αιμομιξίας κυμαίνεται μεταξύ 7-8% στις γυναίκες και 1-3% στους άνδρες. Το ποσοστό δε των σεξουαλικών κακοποιήσεων, γενικώς, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες στις Η.Π.Α., είναι 3-27% στις γυναίκες και 1-16% στους άνδρες.  Πρόσφατη μελέτη δείχνει, επίσης, πως ένας στους δέκα Γάλλους πολίτες έχει πέσει, κάποια στιγμή, θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στη ζωή του. Ο πληθυσμός της Γαλλίας είναι σχεδόν 70 εκατομμύρια…

Φυσικά, και στην περίπτωση Μπεκατώρου, και όχι μόνο, υπήρξαν, όπως πάντα, και ανθρωποειδή που με τις δηλώσεις τους όχι μόνο δεν φάνηκε να προβληματίζονται και να συναισθάνονται, αλλά υπονοούν πως «τα ΄θελε και τα ΄παθε», πως «Άνοιξε την πόρτα και μπήκε..». Τέτοιου είδους εμετικές δηλώσεις ξεφυτρώνουν πάντα, σε ανάλογες περιπτώσεις, και μόνον όταν το θύμα είναι γυναίκα. Το θλιβερότερο είναι πάντως πως, συχνά, τέτοιες δηλώσεις ακούγονται από χείλη γυναικεία…

Η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο και, ως τέτοιο, δεν θα μπορούσε να μην συναντάται  σε κάθε είδους σχέση, ανεξαρτήτως ηλικίας, φύλου και σεξουαλικής ταυτότητας, όπως και σε κάθε χώρο όπως είναι αυτοί του αθλητισμού, της καλλιτεχνικής ζωής, του θεάματος ή του «φαίνεσθαι», γενικότερα. Ίσα-ίσα, στους χώρους αυτούς, οι συνθήκες είναι τέτοιες που ευνοούν σημαντικά τη γένεση και διατήρηση του φαινομένου της οποιασδήποτε μορφής κακοποίησης. Το πλεονέκτημα το έχει πάντα αυτός που κατέχει θέση εξουσίας και δύναμης οποιασδήποτε μορφής απέναντι στο εκάστοτε θύμα του που, ως εκ τούτου, βρίσκεται σε μια σχέση ισχυρής εξάρτησης με τον θύτη που, συχνά, μπορεί να είναι ακόμα και γονιός, παππούς, θείος, στενός φίλος της οικογένειας, δάσκαλος, καθηγητής, αρχηγός ομάδας σε κατασκήνωση, προπονητής, ιερωμένος, γιατρός κ.ά, δηλαδή άτομο που βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση ισχύος ως προς το θύμα του και, ταυτόχρονα, έχει την εμπιστοσύνη του…

Πολλά από τα ανθρωποειδή που αμφισβητούν κυνικά τις αποκαλύψεις των θυμάτων ή/και τους ανίδεους που λένε «Γιατί μετά από τόσα χρόνια;», δεν μπορούν καν να φαντασθούν πόσο δύσκολο είναι να αποκαλύψει κάποιος μια τέτοια αλήθεια με τον κίνδυνο να εξευτελισθεί, να μην γίνει πιστευτός, να μη διαθέτει το κουράγιο που κάτι τέτοιο απαιτεί, τα χρήματα για νομική κάλυψη για να αποδείξει πως δεν είναι ελέφαντας και τόσα άλλα.

Το 2011, ο κατ΄ επανάληψη σουηδός παγκόσμιος πρωταθλητής και Ολυμπιονίκης του άλματος εις ύψος Patrik Sjöberg βρήκε το κουράγιο να αποκαλύψει, μετά από πολλά χρόνια, αν και ζούσε σε μια τόσο μοντέρνα και  με σύγχρονες αντιλήψεις χώρα όπως είναι η Σουηδία, τη σεξουαλική του κακοποίηση από τον τότε προπονητή του. Η συνέχεια ήταν παρόμοια. Λόγω της βαρύτητας του ονόματός του, βρήκαν το θάρρος και τη δύναμη πολλοί άλλοι αθλητές, αθλήτριες, αλλά και άτομα από άλλους χώρους, να αποκαλύψουν ανάλογες προσωπικές τους εμπειρίες…

Η αλήθεια είναι μία και προκύπτει μέσα από τη διαχρονική συσσωρευμένη εμπειρία γύρω από την έννοια του «τραύματος», γενικώς. Η αποκαλούμενη «διαλεκτική του τραύματος» λέει πως των περιόδων αυξημένης συνειδητοποίησης και ανάγκης λήψης ουσιαστικών μέτρων από την κοινωνία έχουν προηγηθεί επαναλαμβανόμενες μεγάλες  χρονικές περίοδοι συλλογικής απώλειας μνήμης. Τα παραδείγματα πολλά αλλά δεν είναι της παρούσης…

Τέλος, αξίζει τον κόπο να αναρωτηθούμε όλοι μας: «Ποιες μάνες και οικογένειες αναθρέφουν τέτοιους γιους που να φθάνουν στο σημείο να βιάζουν γυναίκες, όπως είναι η μάνα τους;»…

Ήταν μια υπέροχη καλοκαιρινή βραδιά, λίγο μετά τις εννέα. Η μονάκριβή μου -πέντε χρονών τότε- έπαιζε με τα υπόλοιπα τέσσερα, της ίδιας ηλικίας περίπου, παιδάκια, τρέχοντας, πηδώντας και  γελώντας, πάνω στο μαλακό γρασίδι της πανέμορφης αυλής του εξοχικού των φίλων που μας είχαν καλέσει για να περάσουμε μαζί το ΣΚ. Εμείς οι μεγάλοι καθόμασταν λίγο παραπέρα, συζητώντας και πίνοντας το ποτό μας, όταν, ξαφνικά, μια άγρια φωνή ταράζει, την κατά τα άλλα πολύ ήρεμη βραδιά, λέγοντας: «Βγάλτε, επιτέλους, το σκασμό, κωλόπαιδα!».

Τα παιδιά έτρεξαν τρομαγμένα κοντά μας, με κάποια από αυτά να είναι έτοιμα να Βάλουν τα κλάματα. Εμείς οι μεγάλοι σηκωθήκαμε, σοκαρισμένοι από αυτήν την άκρως απρόσμενη αντίδραση, κοιτώντας τριγύρω μήπως και εντοπίσουμε από πού προέρχονταν αυτή η τόσο οργισμένη φωνή. Ποιος είναι αυτός που ουρλιάζει, εκστομώντας τόσο βαριές κουβέντες για τόσο μικρής ηλικίας παιδιά που γελούν και πειράζονται, μια ώρα καθόλου ακατάλληλη; Μήπως πρόκειται για κάποιο επικίνδυνο άτομο; Ίσως για κάποιον ναρκομανή, μεθυσμένο ή ιδιαίτερα ψυχικά διαταραγμένο άτομο; Το «Βγάλτε το σκασμό» να το καταπιούμε, αλλά το «Κωλόπαιδα»; Πόσο προσβλητικό. Αδιανόητη αντίδραση για ένα φυσιολογικό άτομο και με τέτοια αφορμή…

Είναι αλήθεια, πως οι κοινωνικοί κανόνες, απέναντι στην παιδική ηλικία και στον τρόπο διαπαιδαγώγησης των παιδιών, είναι, θεωρητικά τουλάχιστον, πολύ αυστηροί. Το να εκφράσει κάποιος, σε δημόσιο τουλάχιστον χώρο,  οργή προς ένα παιδί ή να του μιλήσει άσχημα, ακόμα και αν είναι το δικό του, αποτελεί πράξη άκρως επιλήψιμη. Στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες, θα αντιμετωπίσει την αντίδραση του περίγυρου, ακόμα και το νόμο…

Υπάρχουν, όμως, παντού γύρω μας. Στον υπόγειο, στα λεωφορεία, στα μουσεία, στα σούπερ μάρκετ. Μερικές φορές, σπρώχνουν, δήθεν κατά λάθος, το καροτσάκι του παιδιού, π.χ. σε κυλιόμενες σκάλες, παρόλο που είναι σε σημείο που δεν ενοχλεί κανέναν. Άλλες φορές πάλι, αναστενάζουν ενοχλημένα, κάνουν γκριμάτσες αποδοκιμασίας ή σιγομουρμουρίζουν και μόνο από το γεγονός πως ένα παιδί βρίσκεται κοντά τους ή που ρωτά το γονιό του διάφορα πράγματα. Μιλώ για τα άτομα που μισούν τα παιδιά, όχι κάποια, αλλά ΟΛΑ…

Φυσικά και είναι ενοχλητικά, κάποιες φορές, τα παιδιά όταν φωνάζουν, γελούν δυνατά ή τρέχουν τριγύρω μας, ιδιαίτερα αν δεν έχουμε καλή διάθεση. Δεν έχουν ενσωματώσει ακόμα όλους τους κοινωνικούς κανόνες και, ταυτόχρονα, διψούν για ζωή, παιχνίδι και είναι γεμάτα από ενέργεια που πρέπει κάπου να εκτονωθεί. Αλλά και πάλι, τα άτομα αυτά τα μισούν και μόνο που υπάρχουν, χωρίς απαραίτητα να ενοχλούν κανέναν.

Είναι σαφές πως δεν είναι απαραίτητο να αγαπά κάποιος τα παιδιά. Να τα μισεί, όμως, είτε τον ενοχλούν είτε όχι; Αυτό αποτελεί πάντα κριτήριο σοβαρής ψυχοπαθολογίας, όπως ακριβώς και το να μισεί κάποιος όλες τις γυναίκες, όλες τις πόρνες, όλους τους ομοφυλόφιλους, όλους τους ξένους ή «διαφορετικούς»…

Τι θα θέλατε άραγε; Να πάψει ο κόσμος να φέρνει στον κόσμο παιδιά; Να τα δένει έξω από το σούπερ μάρκετ, όπως δένει τα σκυλιά; Να τα κλειδώνει στο αυτοκίνητο όταν θέλει να κάτσει για να πιει έναν καφέ ή να γευματίσει σε κάποιο εστιατόριο; Να ταξιδεύουν στο χώρο αποσκευών του λεωφορείου, του τραίνου ή του αεροπλάνου γιατί δεν αντέχετε ούτε να τα βλέπετε;

Απλά, επειδή τα παιδιά είναι εκατομμύρια και εσείς μερικές χιλιάδες, η ευκολότερη λύση θα ήταν να αποφεύγετε το οποιοδήποτε μέρος όπου μπορεί να συναντήσετε παιδιά. Μέσα μαζικής μεταφοράς, ξενοδοχεία, παιδικές χαρές, πάρκα, εστιατόρια και καφέ, σχολεία, αθλοπαιδιές, γήπεδα, αλάνες και όπου δείτε επιγραφή που υποδηλοί την ύπαρξη παιδιών. Τρέξτε για να σωθείτε!

Προσωπικά, δεν επιθυμώ να κλείσουν εσάς κάπου ή να σας απαγορέψουν να συμμετέχετε στην κοινωνική ζωή, όπως ο καθένας μας, έτσι ώστε οι γύρω σας να προστατευτούμε από το τοξικό δηλητήριό σας. Πραγματικά όμως, ανησυχώ για την ψυχική σας υγεία, για το ότι δεν μπορείτε να χαρείτε, για τη μαυρίλα που κουβαλάτε εντός σας, και θα ΄θελα, ειλικρινά, να σας δω να χαμογελάσετε, κάποια φορά, στη θέα ενός μικρού παιδιού, δηλαδή στην ίδια τη ζωή…

Φωτογραφία Sven, 16-1-2021

 Θα ΄ταν γύρω στις 9 το πρωί που ξανακοίταξα έξω από το παράθυρό μου και το θέαμα που εκτυλίσσονταν μπροστά στα μάτια μου ήταν σαν κάτι πανέμορφο και πολύ γνώριμο από πολλά χρόνια πριν, κάπου στη Σκανδιναβία. Συγκινήθηκα…

Οι πυκνές νιφάδες του χιονιού χόρευαν έναν τρελό Διονυσιακό χορό, καλύπτοντας τη φύση με έναν κατάλευκο μανδύα, αμόλυντο και παρθένο, σαν έναν ασημάδευτο καμβά ζωγραφικής που περιμένει το αποφασιστικό χέρι του ζωγράφου να του δώσει ζωή.

Σε μισή ώρα βρισκόμουν στο αυτοκίνητο έτοιμος για μια μικρή εξόρμηση στα πέριξ. Προμήθεια ζεστού καφέ, μπουγάτσας, μικρών σάντουιτς, διαφόρων άλλων βουτημάτων από το «Μελίρρυτο», μουσικούλα και καλή παρέα και η περιήγηση αρχίζει. Πρώτα στο κέντρο της πόλης μέχρι το λιμάνι και κατόπιν στροφή προς Λ. Νίκης δίπλα στην παραλία. Το θέαμα απόκοσμο. Η θάλασσα χαρτί άγραφο να φιλιέται με το πυκνό πούσι που έπεσε πάνω της, στο βάθος ο Λευκός Πύργος και, μπροστά απ΄όλα αυτά, οι νιφάδες να συνεχίζουν τον τρελό χορό τους. Συνεχίσαμε με αυτό το μοτίβο να μας ακολουθεί μέχρι τη Ν. Κρήνη, όπου και αλλάξαμε πορεία προς τον δρόμο που πηγαίνει στο αεροδρόμιο, Περαία, Αγία Τριάδα κ.τ.λ. Στο ύψος της Γεωργικής Σχολής, στροφή αριστερά προς Θέρμη από τον υπέροχο δρόμο της φωτογραφίας που θυμίζει φυσικό τούνελ από τις συστοιχίες των πεύκων που υψώνονται μεγαλόπρεπα, δεξιά και αριστερά του.

Μετά από λίγο, φθάσαμε στο κέντρο της Θέρμης και από εκεί ανάβαση προς το πανέμορφο Πανόραμα που βιάστηκε κι αυτό να ντυθεί στα κάτασπρα για να εντυπωσιάσει όλους όσους θα είχαν την τύχη να το δουν μια τέτοια πολύ ιδιαίτερη μέρα.

Μετά από 15 περίπου λεπτά, και αφού βγάλαμε υπέροχες φωτογραφίες, άρχισε η κατάβαση προς Χαριλάου και η επιστροφή στο σπίτι, μη θέλοντας να κάνουμε κατάχρηση της δυνατότητας που μας δίνει η ελεύθερη μετακίνηση της ιατρικής μας άδειας. Μπαίνοντας στο σπίτι, κατευθύνθηκα αμέσως προς τη μπαλκονόπορτα της βιβλιοθήκης για να αγναντέψω, ακριβώς απέναντί μου, τον κατάλευκο και αγέρωχο Χορτιάτη που πάντα μου γνέφει, όποτε κι αν κοιτάξω προς το μέρος του, από την εποχή των παιδικών μου χρόνων…

Φωτογραφία: Sven 31-12-2020

Ελάχιστα πράγματα υπάρχουν  που να στρέφουν τόσο πολύ το φως προς τη χαρά και την αγάπη, αλλά τη μοναξιά και την απελπισία, όσο οι γιορτές των Χριστουγέννων. Τις μέρες αυτές, γίνεται τόσο ξεκάθαρο το τι πραγματικά κρύβει ο καθένας μας στην καρδιά του. Όλα όσα συμβαίνουν έχουν να κάνουν με τις σχέσεις μας. Ποιους θα θέλαμε να έχουμε κοντά μας, ποιους όχι και ποιοι μας είναι αδιάφοροι…

Αυτός ο συνδυασμός κοινών εθίμων, οικογενειακών συνηθειών και προσωπικών μνημών καθιστά την ατμόσφαιρα των  γιορτών των Χριστουγέννων όχι μόνο μία άκρως συλλογική κατάσταση αλλά και μια ιδιαίτερα προσωπική αίσθηση και εμπειρία.

Τα φώτα, όμως, χαμηλώνουν κι η άχαρη διαδικασία ξεστολίσματος δέντρου και σπιτιού άρχισε, προκαλώντας ένα αδιόρατο αίσθημα θλίψης και νοσταλγίας, εξαιτίας του αποχωρισμού από κάτι πολύ αγαπημένο και όμορφο που  κράτησε, όπως όλα τα ωραία, τόσο λίγο…

Τα φετινά Χριστούγεννα, όμως, δεν έμοιαζαν με κανένα από τα προηγούμενα. Δεν υπάρχει τίποτα καλό σε αυτήν την πανδημία, παρά τις διάφορες φράσεις κλισέ που περισσότερο παρηγοριά στον άρρωστο θυμίζουν. Τα όποια θετικά υπάρχουν απαιτούν ψυχές ευαίσθητες και δεκτικές για να βλαστήσουν και για να μην λησμονηθούν, αμέσως μόλις περάσει η μπόρα…

Προσωπικά για μένα, τα Χριστούγεννα σήμαιναν, από πάντα,  συνάντηση και όμορφος κοινός χρόνος με πρόσωπα αγαπημένα. Τα περισσότερα από αυτά φέτος έλειπαν. Αδέλφια, φίλοι, συγγενείς και, φυσικά, η μονάκριβή μου. Δεν μπόρεσα να χαρώ, όπως συνήθως. Είχα μια μόνιμη αίσθηση πως κάτι πολύ σημαντικό και απαραίτητο, για να νιώθω καλά, μου λείπει. Τι κι αν υπάρχει άφθονος χρόνος για να κάνει κάποιος πράγματα που δεν είχε την ευκαιρία να κάνει, πριν από την πανδημία; Τι να σου κάνουν οι ταινίες, τα βιβλία, η μουσική και τόσα άλλα, όταν δεν μπορείς να έχεις κοντά σου τους περισσότερους από αυτούς που αγαπάς και έχεις ανάγκη να μοιράζεσαι μαζί τους αρκετά από αυτά που κάνεις και ζεις;

Μακάρι, να μπορούσαμε όλοι οι άνθρωποι να ζήσουμε, τουλάχιστον τις μέρες αυτές, αυτό που ο S. Kirkegaard αποκαλούσε ως «άνευ όρων χαρά», δηλαδή μία χαρά που δεν εξαρτάται από προσωπικά βιώματα…