Πώς θα πρέπει να διηγηθεί κανείς μια ιστορία, που δεν έχει συμβεί ποτέ;

Γι’ αυτό το σκοπό έχει δημιουργήσει η φύση όντα, που βγήκαν απ’ τη σκέψη της με χαρτί και φαντασία: οι συγγραφείς. Μέσα από τη φαντασία και το χαρτί είναι σε θέση να περιγράψουν μια τυχούσα ιστορία, που δεν έχει συμβεί ποτέ, τόσο ελκυστικά, που να ακούγεται συχνά περισσότερο πειστική από τις ιστορίες που έχουν συμβεί πραγματικά.

Αλλά πώς θα πρέπει μετά να διηγηθεί κανείς μια ιστορία, που έχει συμβεί στην πραγματικότητα;

Για το σκοπό αυτό έχει γεννήσει η φύση πλάσματα, που προικίστηκαν απ’ αυτή με χαρτί και με μνήμη: οι χρονογράφοι. Μέσα απ’ τη μνήμη και το χαρτί είναι ικανοί να εκθέσουν μια ιστορία που έχει συμβεί, με τόση λεπτομέρεια, που να ακούγεται κάποτε το ίδιο πειστική με ιστορίες που δεν έχουν συμβεί.

Κι όμως πώς θα πρέπει να μεταχειριστεί κανείς μια ιστορία έχει συμβεί, παρόλο που δεν είναι επιτρεπτό να έχει συμβεί ποτέ;

Μη λησμονώντας αυτό το σκοπό έχει κατασκευάσει η φύση αντίτυπα που εξοπλίστηκαν απ’ αυτήν με εξουσία: οι λογοκριτές. Με τη δύναμη της εξουσίας τους μπορούν να απαγορεύουν κάθε ιστορία, τόσο μια που έχει συμβεί, όσο και μια που δεν έχει συμβεί. Τη μια ως αποκύημα μιας ανθηρής φαντασίας, την άλλη δε ως προϊόν μιας απατηλής μνήμης.

Αλίμονο στη φαντασία που νοθεύεται με μνήμη! Αλίμονο στη μνήμη που στολίζεται με φαντασία! Αλλά τρεις φορές αλίμονο στην καλή μνήμη και στη ζωηρή φαντασία αν και στις δυο έχει μπει φίμωτρο από την εξουσία! Υπάρχουν καιροί που η κατοχή φαντασίας και μνήμης είναι το ίδιο αξιόποινη όσο και η κατοχή όπλων.

Πώς θα πρέπει σε τέτοιους καιρούς να μεταχειριστεί κανείς μια ιστορία, για την οποία ο συγγραφέας, ο χρονογράφος και ο λογοκριτής έρχονται στα χέρια, μια ιστορία τόσο αληθινή σαν μην έχει συμβεί ποτέ, τόσο συναρπαστική γιατί έχει συμβεί στην πραγματικότητα και τόσο επικίνδυνη γιατί είναι ανεπίτρεπτο για το συμφέρον της εξουσίας να έχει συμβεί;

Θα πρέπει άραγε μέσα από τη φαντασία να την κάνει αθώα και να της αφαιρέσει έτσι το δάγκωμα και το κεντρί; Μήπως να της προσθέσει και τη μνήμη κι έτσι να ζυγώσει την κενόδοξη εξουσία; Ή καλύτερα να μην τη διηγηθεί καθόλου;

ΠΑΒΕΛ ΚΟΧΟΥΤ, Τα οράματα της Αγίας Κλάρας, εκδόσεις Χ.Χριστακόπουλος, μετάφραση από τα γερμανικά: Σοφία Κασελάκη.