Τα Χριστούγεννα έχουν μια μεγάλη συμβολική αξία, η 25η Δεκεμβρίου σηματοδοτεί τη γέννηση του Θεανθρώπου, το μεγάλωμα της ημέρας και τη νίκη του Φωτός έναντι του Σκότους. Είναι λογικό η παγκόσμια συνείδηση να έχει καταχωρήσει τη μέρα αυτή ως τη σημαντικότερη της χρονιάς (από αρχαιοτάτων εποχών) και να γι’ αυτό να έχει δημιουργήσει πλήθος, θρύλων, ιστοριών, τραγουδιών, παραδόσεων και εικόνων. Για να αναφερθεί κανείς εκτενώς σ’ αυτά θα ‘πρεπε να γεμίσει εγκυκλοπαίδειες, εγώ απλά θα αναφερθώ ενδεικτικά σε όσα γουστάρω.

Κλασσικό διαχρονικό διήγημα είναι το «A Christmas Carol» του μεγάλου Charles Dickens, ακόμη και αν δε το έχετε διαβάσει είμαι σίγουρος πώς όλο και κάποια τηλεοπτική version του θα έχετε δει. Η ιστορία έχει ως εξής, ο γεροσπαγγοραμένος Σκρούτζ δέχεται την παραμονή των Χριστουγέννων επίσκεψη  από το καταδικασμένο φάντασμα του νεκρού συνεργάτη του, το οποίο του αναγγέλλει ότι για να σωθεί και να ξαναβρεί το χαμένο Πνεύμα των Χριστουγέννων θα τον επισκεφτούν 3 Πνεύματα, αυτά των Παρελθόντων, των Παρόντων και των Μελλοντικών Χριστουγέννων. Τη συνέχεια φαντάζομαι την ξέρετε και αν όχι πάρτε το βιβλίο. Το διήγημα αυτό είναι γοητευτικό, σε μεταφέρει στη βικτοριανή εποχή και χαίρεσαι να το διαβάζεις, εμ Ντίκενς είναι αυτός.

Η παραπάνω εικόνα δείχνει την κομιξική εξέλιξη του Ebenezer Scrooge στο γνωστότερο θείο της 9ης Τέχνης τον Scrooge Mc Duck, από τον «παπιάνθρωπο» και μέγιστο κομίστα Καρλ Μπάρκς.

Η ελληνική πραγματικότητα πάλι, βρίθει από Χριστουγεννιάτικες ιστορίες, παραδόσεις και θρύλους και όλοι οι μεγάλοι λογοτέχνες, μουσικοί, ζωγράφοι έχουν αγγίξει το θέμα. Εγώ πιστεύω ότι σημαντικότερο λογοτεχνικά έργο είναι τα Χριστουγεννιάτικα Διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και εικαστικά αντιπροσωπευτικότερος, ο πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα με τα Κάλαντα

Στις ελληνικές εικόνες κυριαρχεί το σημαιοστολισμένο καραβάκι, αυτό άλλωστε είναι το made in Greece Χριστουγεννιάτικο συμβολικό στολίδι και όχι το έλατο. Όσο για τη μουσική, αλήθεια έχετε ακούσει παραδοσιακά κάλαντα παιγμένα από ανθρώπους που ξέρουν τη δουλειά τους; Αν ναι καταλαβαίνετε τι εννοώ. Βέβαια σήμερα από τον Παπαδιαμάντη, τον Λύτρα, το καραβάκι και τα κάλαντα, έχουμε φτάσει στη Βανδή, στα special show της Πάνια, στη Ζαχαρούπολη του Συντάγματος των 20 ευρώ η σοκοφρέτα και στα γύφτικα γιορντάνια αμφιβόλου αισθητικής που βάζουμε ΟΛΟΙ ανεξαιρέτως στα σπίτια μας, αλλά αυτό είναι άλλη (μεγάλη) κουβέντα.

Για να συνεχίσω με τα χριστουγεννιάτικα παραμύθια θεωρώ ότι τα σύγχρονα Christmas Carols, της εποχής μας, τα προσφέρει ένας κύριος ονόματι Tim Burton με ομολογουμένως απροσδόκητο τρόπο, μέσα από το αριστουργηματικό animation movie «Nightmare Before Christmas». Η έμπνευση για αυτό το παραμύθι προέκυψε όταν μια μέρα ο αφηρημένος κατά τ’ άλλα Burton, πρόσεξε ότι σε ένα μαγαζί ξεστόλιζαν τα στολίδια από το Halloween (Ανεπίσημη Ημέρα των Ψυχών για τους Καθολικούς γιορτάζεται τη βραδιά της 31ης Οκτωβρίου) και έβαζαν στη θέση τους τα χριστουγεννιάτικα στολίδια, βλέποντας λοιπόν αυτή τη σκηνή φαντάστηκε τις γιορτές σαν αυτούσιες οντότητες και αναρωτήθηκε τι θα γινόταν αν η μια γιορτή «έπεφτε» πάνω στην άλλη και…

        δώσε κλώτσο να γυρίσει το παραμύθι να αρχινίσει.

Ο Pumpkin King στην Πόλη του Halloween, o Skellington Jack, τελειώνει ένα ακόμη θριαμβευτικό Halloween με θρίαμβο (παράπλευρο βιντεάκι και το οποίο παρεμπιπτόντως υπάρχει και σε Merlyn Manson version), αλλά αισθάνεται κουρασμένος από την αέναη επανάληψη και τη μονοτονία τη γιορτής και καθώς περπατάει στο δάσος βλέπει τα δέντρα με τις εισόδους στις Πόλεις των Γιορτών. Μπαίνει το λοιπόν στην Πόλη των Χριστουγέννων και μαγεμένος από το θέαμα αποφασίζει να αντικαταστήσει τον Άγιο Βασίλη στο έργο του και η Πόλη του Halloween να κάνει η ίδια τα Χριστούγεννα. Επακολουθεί το μπάχαλο του αιώνα, με σκηνές όπως αυτή του Oogie Boogie να βασανίζει τον Santa Claus (φοβερό το Oogie Boogie song) και γενικά την ευτράπελη μεταφορά χριστουγεννιάτικων στιγμών σε Halloween μορφή, όπως του Ρούντολφ του τάρανδου με την κόκκινη μουσούδα που τον κάνει ο σκύλος-φάντασμα- του Jack, Zero, το πακετάρισμα των δώρων από τα στοιχειά, την καρικατούρα-μορφή του Santa από τον Jack και με (φυσικά) επακόλουθα το χάος στον κόσμο των ανθρώπων, τις καταστροφές και το Ho Ho Ho τέλος.

Πιστεύω ότι αυτή η αντιπαράθεση των ασυνείδητων φόβων που εκφράζει το Haloween με φιγούρες, όπως του κολοκυθάνθρωπου, του φονικού κλόουν, των βρικολάκων, των λυκανθρώπων, των μαγισσών, των φαντασμάτων, των τρελών επιστημόνων, των διπρόσωπων ανθρώπων (ο δήμαρχος), των κακών παιδιών, του μπαμπούλα, του Φρανκενσταιν κ.α μέσα στη Χριστουγεννιάτικη ευδαιμονία προσφέρει μια καταπληκτική αντίθεση. Δείχνει δηλαδή ότι μέσα στη μεγαλύτερη χαρά του φωτός, ελλοχεύει και η σκιά του ασυνείδητου κρυφού φόβου, άπλετο φώς και άπλετο σκοτάδι είναι έννοιες απόλυτες, πάντα θα υπάρχει και μια υποψία σκιάς, πάντα θα υπάρχει και μια χαραμάδα φωτός.

Το μουσικό «ντύσιμο» ανέλαβε ο Danny Elfman και από άποψη στίχων, ρυθμού και χρωματισμού, είναι ό,τι καλύτερο. Η δε ασπρόμαυρη φιγούρα του Skelligton Jack μέσα στο πολύχρωμο χριστουγεννιάτικο σκηνικό, πιστεύω επάξια βρίσκεται στο πλάι με αυτή του Εμπενίζερ Σκρούτζ μέσα στο χριστουγεννιάτικο Λονδίνο, ως πρότυπη χριστουγεννιάτικη παραμυθο-εικόνα.

Καλές γιορτές σε όλους και σε όλες