28 Σεπτεμβρίου 2006, 00:00
Ελία Καζάν: Ανάμεσα στην Τέχνη και την Πολιτική
Ο κόσμος του κινηματογράφου θρηνεί από τις 28 Σεπτεμβρίου 2003, την απώλεια του Ελία Καζάν , που υπήρξε μια από τις σημαντικότερες αλλά και πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του Αμερικανικού κινηματογράφου. Αν και κανείς δεν μπορεί αν αμφισβητήσει το εξαιρετικό του σκηνοθετικό ταλέντο καθώς και τα αριστουργήματα μας που χάρισε στην μεγάλη οθόνη, η συμμέτοχή του σε πολιτικές διεργασίες κατά την περίοδο του Μακαρθισμού στην Αμερική, έχει στιγματίσει για πάντα τον άνθρωπο Ελία Καζάν.Η ιστορία του Ελία Καζάν ξεκινά στις 7 Σεπτεμβρίου του 1909, στην Κωνσταντινούπολη, γενέτειρα πόλη του μεγάλου σκηνοθέτη. Γόνος Ελλήνων, το πραγματικό του όνομα ήταν Ηλίας Καζαντζόγλου. Στην ηλικία των 4 βρίσκεται στην Νέα Υόρκη καθώς η οικογένεια του μετανάστευσε αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στην Αμερική. Στην χώρα που η έβδομη τέχνη άρχιζε να ξεδιπλώνεται με αλματώδεις ρυθμούς , ο Ελία Καζάν, αποφοίτησε από το κολέγιο Williams και έλαβε θεατρικές σπουδές στο Yale. Σε νεαρή ηλικία είχε συναναστροφές με αριστερίζοντες κύκλους του θεάτρου συμμετέχοντας στο φημισμένο “Group Theatre” ενώ υπήρξε και ο ίδιος μέλος του κομμουνιστικού κόμματος από το 1934 έως και το 1936, από το οποίο αποχώρησε, όπως ο ίδιος είχε πει, «αηδιασμένος». Διατήρησε όμως επαφές από το Σταλινικό κίνημα μέχρι και το 1952, χρονολογία κατά την οποία κατέθεσε στην Επιτροπή κατά Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων (HUAC), κατονομάζοντας άλλους καλλιτέχνες ως κομμουνιστές.Έχοντας δουλέψει ως ηθοποιός στο θέατρο κατά την δεκαετία του 1930, ξεκίνησε την σκηνοθετική του καριέρα το 1935, και κατάφερε να γίνει ένας από τους πιο αναγνωρισμένους θεατρικούς σκηνοθέτες στο Μπρόντγουεϊ κατά την επόμενη δεκαετία. Η φήμη του μάλιστα έφτασε μέχρι το Χόλιγουντ και το 1945 του δόθηκε η ευκαιρία να σκηνοθετήσει την ταινία “A Tree Grows in Brooklyn”, κάνοντας ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο στο χώρο του κινηματογράφου. Ακολούθησαν οι ταινίες “Gentleman's Agreement”, “Sea of Grass” και “Boomerang” με την πρώτη να κατακτά 8 υποψηφιότητες για Όσκαρ και τελικά να κερδίζει 3 βραβεία μεταξύ των οποίων και αυτό της καλύτερης Σκηνοθεσίας.Την ίδια χρονιά ο Ελία Καζάν ιδρύει μαζί με τον Στάνμπεργκ την φημισμένη σχολή υποκριτικής Actor’s Studio, η οποία ανέδειξε κορυφαία ονόματα του Αμερικανικού κινηματογράφου μέσα στα οποία και αυτό του Μάρλον Μπράντο. Το 1949 ο ήδη καταξιωμένος Ελια Καζάν σκηνοθετεί άλλη μια επιτυχία που προτάθηκε για 3 Όσκαρ το “Pinky”. Την επόμενη χρονιά ακολούθησε το “Panic in The Streets” προετοιμάζοντας το έδαφος για την επόμενη μεγάλη επιτυχία του που δεν ήταν άλλη από το “A Streetcar Named Desire”(Λεωφορείο ο Πόθος), μια ταινία που προτάθηκε συνολικά για 12 Όσκαρ (κερδίζοντας τελικά 4) και ανέδειξε τον Μάρλον Μπράντο σε σταρ της εποχής. Στην συνέχεια ο Καζάν θα συνεργαστεί ξανά με το ιερό τέρας του Χόλιγουντ, στην ταινία “Viva Zapata”.Και ενώ βρισκόμαστε στο 1952, εποχή κατά την οποία ο Μακαρθισμός βρίσκεται σε έξαρση, ο Ελία Καζάν καλείται να καταθέσει στην Επιτροπή κατά Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, στην οποία του ζητήθηκε να κατονομάσει καλλιτέχνες οι οποίοι ήταν μέλη του κομμουνιστικού κόμματος. Ενώ αρχικά δεν υπέκυψε στις πιέσεις πολύ σύντομα άλλαξε την κατάθεση του και κατονόμασε αρκετούς από τους παλαιότερους συνεργάτες του με αποτέλεσμα να καταστρέψει τις καριέρες τους οριστικά. Μετά από αυτή του την ενέργεια ο Καζάν δέχθηκε δριμεία κριτική από καλλιτεχνικές προσωπικότητες της εποχής. Ο φημισμένος συγγραφέας και στενός του φίλος Αρθουρ Μίλερ μίλησε ανοιχτά εναντίον του αλλά ο Μάρλον Μπράντο καταφέρθηκε κατά του Καζάν λέγοντας μάλιστα ότι δεν θα συνεργαστεί ξανά στο μέλλον μαζί του (κάτι το οποίο όμως έκανε στην ταινία “On the Waterfront”, λόγω της φιλίας που είχαν κάποτε). Ο ίδιος ο Καζάν δήλωσε ότι αναγκάστηκε δώσει ονόματα στην επιτροπή καθώς ο τότε πρόεδρος της 20th Century Fox (Σπύρος Σκούρας) τον απείλησε λέγοντάς του ότι αν δεν συνεργάζονταν με την επιτροπή δεν θα ξαναδούλευε στο Χόλιγουντ.Παρά τις θυελλώδεις συνέπειες της πολιτικής αυτής πράξης του Καζάν, προσπάθησε με την επόμενη ταινία του να στρέψει τα βλέμματα του κόσμου στην νέα του σκηνοθετική απόπειρα το “On the Waterfront”(Το Λιμάνι της Αγωνίας) που με πρωταγωνιστή και πάλι τον Μάρλον Μπράντο κατάφερε να παρουσιάσει ίσως την κορυφαία του σκηνοθετική απόπειρα. Η ταινία έτυχε μεγάλης εμπορικής και καλλιτεχνικής αναγνώρισης, προτάθηκε για 12 Όσκαρ κερδίζοντας 5 μεταξύ των οποίων και το δεύτερο του Ελία Καζάν για την καλύτερη Σκηνοθεσία. Στην ταινία υπέφωσκε ένα αμυδρό πολιτικό μήνυμα ίσως μια προσπάθεια από τον Ελία Καζάν να δικαιολογηθεί για την πολιτική του στάση. Η επόμενη ταινία του Καζάν ήταν το “East of Eden”(Ανατολικά της Εδέμ), στην οποία και πρωταγωνίστησε ο νέος θρύλος της εποχής Τζέιμς Ντιν. Ο τρόπος που ο Καζάν κατεύθυνε την ερμηνεία του πρωταγωνιστή του (κάτι που είχε κάνει ήδη σε παλαιότερες ταινίες του με τον Μάρλον Μπράντο αλλά έμελλε να το κάνει και στο μέλλον με τον Μοντγκόμερι Κλιφτ) θα έμενε στην ιστορία ως το σήμα κατατεθέν για τον μεγάλο σκηνοθέτη. Το 1956 σκηνοθετεί το “Baby Doll” ενώ το 1960 συνεργάζεται με ένα ακόμη ιερό τέρας του κινηματογράφου τον Μοντγκόμερι Κλιφτ, στην ταινία “Wild River”. Το 1961 αναδεικνύει για μία ακόμη φορά ένα στάρ τον Γουόρεν Μπίτι στην ταινία “Splendor in the Grass” που με συμπρωταγωνίστρια την Νάταλι Γουντ, εξασφάλισαν για μια ακόμη φορά την επιτυχία σε μια ταινία του Ελία Καζάν. Το 1963 έμελλε να είναι και η χρονιά που ο Καζάν θα σκηνοθετούσε την τελευταία του ταινία πριν αποσυρθεί οριστικά από τον χώρο του θεάματος (έκτοτε συμμετείχε μόνο ως ηθοποιός σε ελάχιστους ρόλους). Το κύκνειο άσμα του δεν ήταν άλλο από το περίφημο “America, America”, μια ταινία βασισμένη στην ζωή του Έλληνα θείου του και αναφέρονταν στο κυνήγι του Αμερικανικού Ονείρου.Από τότε το μόνο αξιοσημείωτο γεγονός πριν το θάνατο του Ελία Καζάν ήταν η βράβευσή του σε ηλικία 89 ετών από την Αμερικάνική Ακαδημία Κινηματογράφου το 1998 με το ειδικό βραβείο για το έργο που είχε προσφέρει στον κινηματογράφο. Αλλά για μια ακόμη φορά το Χόλιγουντ διχάστηκε σε αυτούς που θέλησαν να βραβεύσουν το σκηνοθετικό του έργο και σε αυτούς που δεν μπόρεσαν να συγχωρέσουν την πολιτική του ενέργεια απέναντι στους συνεργάτες του. Ο ίδιος παρέλαβε το βραβείο και χωρίς να πει πολλά λόγια αποχώρησε.
megaloserwtikos (29.09.2006)
Πολύ σημαντικός, οι ταινίες του (οσες έχω δει) εως αριστουργήματα, τον είχα δει και σε κάποιο αφιέρωμα, ήταν γεματος ενέργεια, αλλά η ιστορία το 52, είναι πολύ μελανό σημείο, για να πούμε την αλήθεια...MpaNicoS (29.09.2006)
Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου megaloserwtikos όσο για το 52 δεν θα ήθελα να ήμουν ούτε κι ο τόνος στο επίθετο του αλλά σαν ‘’Τέχνη’’ πιστεύω ότι έδωσε ότι καλύτερο και θα ήθελα να ήμουν όλα τα γράμματα που σχηματίζουν το όνομα του.
Για να στείλετε σχόλιο πρέπει να έχετε συνδεθεί ως μέλος. Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε ή εδώ για να εγγραφείτε.
Επιστροφή στο blog
Ελία Καζάν: Ανάμεσα στην Τέχνη και την Πολιτική
Ο κόσμος του κινηματογράφου θρηνεί από τις 28 Σεπτεμβρίου 2003, την απώλεια του Ελία Καζάν , που υπήρξε μια από τις σημαντικότερες αλλά και πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες του Αμερικανικού κινηματογράφου. Αν και κανείς δεν μπορεί αν αμφισβητήσει το εξαιρετικό του σκηνοθετικό ταλέντο καθώς και τα αριστουργήματα μας που χάρισε στην μεγάλη οθόνη, η συμμέτοχή του σε πολιτικές διεργασίες κατά την περίοδο του Μακαρθισμού στην Αμερική, έχει στιγματίσει για πάντα τον άνθρωπο Ελία Καζάν.Η ιστορία του Ελία Καζάν ξεκινά στις 7 Σεπτεμβρίου του 1909, στην Κωνσταντινούπολη, γενέτειρα πόλη του μεγάλου σκηνοθέτη. Γόνος Ελλήνων, το πραγματικό του όνομα ήταν Ηλίας Καζαντζόγλου. Στην ηλικία των 4 βρίσκεται στην Νέα Υόρκη καθώς η οικογένεια του μετανάστευσε αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στην Αμερική. Στην χώρα που η έβδομη τέχνη άρχιζε να ξεδιπλώνεται με αλματώδεις ρυθμούς , ο Ελία Καζάν, αποφοίτησε από το κολέγιο Williams και έλαβε θεατρικές σπουδές στο Yale. Σε νεαρή ηλικία είχε συναναστροφές με αριστερίζοντες κύκλους του θεάτρου συμμετέχοντας στο φημισμένο “Group Theatre” ενώ υπήρξε και ο ίδιος μέλος του κομμουνιστικού κόμματος από το 1934 έως και το 1936, από το οποίο αποχώρησε, όπως ο ίδιος είχε πει, «αηδιασμένος». Διατήρησε όμως επαφές από το Σταλινικό κίνημα μέχρι και το 1952, χρονολογία κατά την οποία κατέθεσε στην Επιτροπή κατά Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων (HUAC), κατονομάζοντας άλλους καλλιτέχνες ως κομμουνιστές.Έχοντας δουλέψει ως ηθοποιός στο θέατρο κατά την δεκαετία του 1930, ξεκίνησε την σκηνοθετική του καριέρα το 1935, και κατάφερε να γίνει ένας από τους πιο αναγνωρισμένους θεατρικούς σκηνοθέτες στο Μπρόντγουεϊ κατά την επόμενη δεκαετία. Η φήμη του μάλιστα έφτασε μέχρι το Χόλιγουντ και το 1945 του δόθηκε η ευκαιρία να σκηνοθετήσει την ταινία “A Tree Grows in Brooklyn”, κάνοντας ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο στο χώρο του κινηματογράφου. Ακολούθησαν οι ταινίες “Gentleman's Agreement”, “Sea of Grass” και “Boomerang” με την πρώτη να κατακτά 8 υποψηφιότητες για Όσκαρ και τελικά να κερδίζει 3 βραβεία μεταξύ των οποίων και αυτό της καλύτερης Σκηνοθεσίας.Την ίδια χρονιά ο Ελία Καζάν ιδρύει μαζί με τον Στάνμπεργκ την φημισμένη σχολή υποκριτικής Actor’s Studio, η οποία ανέδειξε κορυφαία ονόματα του Αμερικανικού κινηματογράφου μέσα στα οποία και αυτό του Μάρλον Μπράντο. Το 1949 ο ήδη καταξιωμένος Ελια Καζάν σκηνοθετεί άλλη μια επιτυχία που προτάθηκε για 3 Όσκαρ το “Pinky”. Την επόμενη χρονιά ακολούθησε το “Panic in The Streets” προετοιμάζοντας το έδαφος για την επόμενη μεγάλη επιτυχία του που δεν ήταν άλλη από το “A Streetcar Named Desire”(Λεωφορείο ο Πόθος), μια ταινία που προτάθηκε συνολικά για 12 Όσκαρ (κερδίζοντας τελικά 4) και ανέδειξε τον Μάρλον Μπράντο σε σταρ της εποχής. Στην συνέχεια ο Καζάν θα συνεργαστεί ξανά με το ιερό τέρας του Χόλιγουντ, στην ταινία “Viva Zapata”.Και ενώ βρισκόμαστε στο 1952, εποχή κατά την οποία ο Μακαρθισμός βρίσκεται σε έξαρση, ο Ελία Καζάν καλείται να καταθέσει στην Επιτροπή κατά Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, στην οποία του ζητήθηκε να κατονομάσει καλλιτέχνες οι οποίοι ήταν μέλη του κομμουνιστικού κόμματος. Ενώ αρχικά δεν υπέκυψε στις πιέσεις πολύ σύντομα άλλαξε την κατάθεση του και κατονόμασε αρκετούς από τους παλαιότερους συνεργάτες του με αποτέλεσμα να καταστρέψει τις καριέρες τους οριστικά. Μετά από αυτή του την ενέργεια ο Καζάν δέχθηκε δριμεία κριτική από καλλιτεχνικές προσωπικότητες της εποχής. Ο φημισμένος συγγραφέας και στενός του φίλος Αρθουρ Μίλερ μίλησε ανοιχτά εναντίον του αλλά ο Μάρλον Μπράντο καταφέρθηκε κατά του Καζάν λέγοντας μάλιστα ότι δεν θα συνεργαστεί ξανά στο μέλλον μαζί του (κάτι το οποίο όμως έκανε στην ταινία “On the Waterfront”, λόγω της φιλίας που είχαν κάποτε). Ο ίδιος ο Καζάν δήλωσε ότι αναγκάστηκε δώσει ονόματα στην επιτροπή καθώς ο τότε πρόεδρος της 20th Century Fox (Σπύρος Σκούρας) τον απείλησε λέγοντάς του ότι αν δεν συνεργάζονταν με την επιτροπή δεν θα ξαναδούλευε στο Χόλιγουντ.Παρά τις θυελλώδεις συνέπειες της πολιτικής αυτής πράξης του Καζάν, προσπάθησε με την επόμενη ταινία του να στρέψει τα βλέμματα του κόσμου στην νέα του σκηνοθετική απόπειρα το “On the Waterfront”(Το Λιμάνι της Αγωνίας) που με πρωταγωνιστή και πάλι τον Μάρλον Μπράντο κατάφερε να παρουσιάσει ίσως την κορυφαία του σκηνοθετική απόπειρα. Η ταινία έτυχε μεγάλης εμπορικής και καλλιτεχνικής αναγνώρισης, προτάθηκε για 12 Όσκαρ κερδίζοντας 5 μεταξύ των οποίων και το δεύτερο του Ελία Καζάν για την καλύτερη Σκηνοθεσία. Στην ταινία υπέφωσκε ένα αμυδρό πολιτικό μήνυμα ίσως μια προσπάθεια από τον Ελία Καζάν να δικαιολογηθεί για την πολιτική του στάση. Η επόμενη ταινία του Καζάν ήταν το “East of Eden”(Ανατολικά της Εδέμ), στην οποία και πρωταγωνίστησε ο νέος θρύλος της εποχής Τζέιμς Ντιν. Ο τρόπος που ο Καζάν κατεύθυνε την ερμηνεία του πρωταγωνιστή του (κάτι που είχε κάνει ήδη σε παλαιότερες ταινίες του με τον Μάρλον Μπράντο αλλά έμελλε να το κάνει και στο μέλλον με τον Μοντγκόμερι Κλιφτ) θα έμενε στην ιστορία ως το σήμα κατατεθέν για τον μεγάλο σκηνοθέτη. Το 1956 σκηνοθετεί το “Baby Doll” ενώ το 1960 συνεργάζεται με ένα ακόμη ιερό τέρας του κινηματογράφου τον Μοντγκόμερι Κλιφτ, στην ταινία “Wild River”. Το 1961 αναδεικνύει για μία ακόμη φορά ένα στάρ τον Γουόρεν Μπίτι στην ταινία “Splendor in the Grass” που με συμπρωταγωνίστρια την Νάταλι Γουντ, εξασφάλισαν για μια ακόμη φορά την επιτυχία σε μια ταινία του Ελία Καζάν. Το 1963 έμελλε να είναι και η χρονιά που ο Καζάν θα σκηνοθετούσε την τελευταία του ταινία πριν αποσυρθεί οριστικά από τον χώρο του θεάματος (έκτοτε συμμετείχε μόνο ως ηθοποιός σε ελάχιστους ρόλους). Το κύκνειο άσμα του δεν ήταν άλλο από το περίφημο “America, America”, μια ταινία βασισμένη στην ζωή του Έλληνα θείου του και αναφέρονταν στο κυνήγι του Αμερικανικού Ονείρου.Από τότε το μόνο αξιοσημείωτο γεγονός πριν το θάνατο του Ελία Καζάν ήταν η βράβευσή του σε ηλικία 89 ετών από την Αμερικάνική Ακαδημία Κινηματογράφου το 1998 με το ειδικό βραβείο για το έργο που είχε προσφέρει στον κινηματογράφο. Αλλά για μια ακόμη φορά το Χόλιγουντ διχάστηκε σε αυτούς που θέλησαν να βραβεύσουν το σκηνοθετικό του έργο και σε αυτούς που δεν μπόρεσαν να συγχωρέσουν την πολιτική του ενέργεια απέναντι στους συνεργάτες του. Ο ίδιος παρέλαβε το βραβείο και χωρίς να πει πολλά λόγια αποχώρησε. Ο Ελία Καζάν πέθανε στις 28 Σεπτεμβρίου 2003 σε ηλικία 94 ετών, στο σπίτι του στο Μανχάταν της Νέας Υόρκης.
Κείμενο : Θεόδωρος Σκλαβενίτης
2 σχόλια - Στείλε Σχόλιοmegaloserwtikos (29.09.2006)
Πολύ σημαντικός, οι ταινίες του (οσες έχω δει) εως αριστουργήματα, τον είχα δει και σε κάποιο αφιέρωμα, ήταν γεματος ενέργεια, αλλά η ιστορία το 52, είναι πολύ μελανό σημείο, για να πούμε την αλήθεια...MpaNicoS (29.09.2006)
Θα συμφωνήσω απόλυτα μαζί σου megaloserwtikos όσο για το 52 δεν θα ήθελα να ήμουν ούτε κι ο τόνος στο επίθετο του αλλά σαν ‘’Τέχνη’’ πιστεύω ότι έδωσε ότι καλύτερο και θα ήθελα να ήμουν όλα τα γράμματα που σχηματίζουν το όνομα του.
Για να στείλετε σχόλιο πρέπει να έχετε συνδεθεί ως μέλος. Πατήστε εδώ για να συνδεθείτε ή εδώ για να εγγραφείτε.
Επιστροφή στο blog
Συγγραφέας
mpanicos
Nicos
ΜΟΥΣΙΚΟΣ
Περί Blog
blogs.musicheaven.gr/mpanicos
Αφιερώματα σε ανθρώπους της ''Τέχνης''
Επίσημοι αναγνώστες (3)
Τα παρακάτω μέλη ενημερώνονται κάθε φορά που ανανεώνεται το blogΓίνε επίσημος αναγνώστης!
Πρόσφατα...
Δημοφιλέστερα...
Αρχείο...
Links
mpanicos
Nicos
ΜΟΥΣΙΚΟΣ
Περί Blog
blogs.musicheaven.gr/mpanicos
Αφιερώματα σε ανθρώπους της ''Τέχνης''
Επίσημοι αναγνώστες (3)
Τα παρακάτω μέλη ενημερώνονται κάθε φορά που ανανεώνεται το blogΓίνε επίσημος αναγνώστης!
Πρόσφατα...
- Τέχνη με ημερομηνία λήξεως
- Μην με πλύνεις 5
- Μην με πλύνεις 6
- Συγχωρέστε με
- Κάποτε....
- Υπάρχει μια διαφορά…..
- Πέρασαν 2 χρόνια που «Έφυγε»
- Οι Ηγέτες Μιας Νέας Γενιάς Τραγουδοποιών
Δημοφιλέστερα...
- Δεν είμαι στα καλύτερα μου…
- ΤΙ ΘΑ ΣΥΝΕΒΑΙΝΕ ΑΝ ΒΑΖΑΜΕ ΤΑ ΖΩΔΙΑ ΝΑ ΤΡΕΞΟΥΝ 100 m ?
- Απίστευτο αλλά περά για περά αληθινό lol
- Αυτό που σε ‘’ταράζει’’ κι αυτό που σε ‘’ηρεμεί’’
- Η φωτογραφία της ημέρας 06/10/2006
- Καλό Μήνα !!!
- Απίστευτο κι όμως..... υπαρκτό
- Η πιο Υπέροχη βραχνή φωνή !!!
Αρχείο...
Links