«Ο πόνος είναι η πυξίδα της ζωής»

Ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος υποδύεται τον Ορέστη στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Σλόμπονταν Ουνκόφσκι και παραγωγή ΚΘΒΕ, και μιλά για την εκδίκηση, τις τύψεις και τις προσωπικές αξίες σε έναν κόσμο όπου «η έλλειψη συνείδησης είναι η αρρώστια της εποχής»..

Ποιες προθέσεις ή ηθικές αξίες κινούν ή μετακινούν τον Ορέστη ως πρόσωπο καθώς και τη δραματική εξέλιξη της τραγωδίας του Ευριπίδη;.

Η εκδίκηση για το φόνο του πατέρα είναι η βασική κινητήρια δύναμη του Ορέστη. Ολη του η ζωή έχει γίνει αυτή η στιγμή. Η στιγμή που θα τιμήσει τον πατέρα του, που θα απελευθερώσει την πόλη, που θα δείξει την αγάπη του στην αδελφή του Ηλέκτρα, που θα φανεί αντάξιος της θεϊκής εντολής, που θα σταματήσει το διασυρμό της μητέρας του από το δαίμονα που την έχει καταλάβει, η στιγμή δηλαδή που θα σκοτώσει τη μάνα του από αγάπη. Ομως όλα θα γυρίσουν ανάποδα μετά το φόνο και ο εφιάλτης θα αρχίσει. Θα χάσει την πίστη του. Θα καταλάβει ότι ο θεός τον κορόιδεψε και τον παρέδωσε στις Ερινύες και στην τρέλα, ότι η πόλη είναι έρμαιο των ρητόρων, ότι ο πατέρας του δεν θα τον άφηνε ποτέ να διαπράξει το έγκλημα αν ζούσε, ότι οι συγγενείς δεν μπορούν να δώσουν ούτε μία μέρα από τη ζωή τους γι’ αυτόν. Σε αυτό τον κόσμο όπου όλα είναι παράλογα και μάταια, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι να τραβήξεις μαζί σου στο θάνατο όσο περισσότερους μπορείς..

Η ρίζα των δεινών του Ορέστη είναι η οικογενειακή μήτρα. Πόσο μπορούμε, ως ενήλικες, να ξεφύγουμε από προδιαγεγραμμένες συμπεριφορές που έχουν γραφεί ανεξίτηλα μέσα μας και εγκλωβίζουν την εξέλιξή μας;.

Πάντα υπάρχει χώρος για να αλλάξεις. Το θέμα είναι πόσο μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις επιρροές μας, να ξεχωρίσουμε αυτό που μας προχωρά και αυτό που μας κλείνει, πόσο θέλουμε να ζήσουμε τις ζωές μας και όχι τη ζωή που ονειρεύτηκαν ή που μας καταδίκασαν οι άλλοι

..

Εσείς έχετε σε κάποια στιγμή της ζωής σας (αυτο)παγιδευτεί στο μάταιο κι αδιέξοδο κύκλο της εκδίκησης;.

Η αλήθεια είναι ότι η σκέψη της εκδίκησης είναι κάτι που δύσκολα μπορείς να το αποφύγεις σήμερα, σε έναν κόσμο που σε ωθεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Και φυσικά έχω παγιδευτεί σε αυτό. Φαντάζομαι ότι μπορώ να τιμωρήσω όλους εκείνους που μου έχουν κάνει κακό, που μας κάνουν κακό καθημερινά, όμως ποτέ δεν μπόρεσα να περάσω στην πράξη. Ολα αυτά είναι πολύ ζωντανά μεν, αλλά σε ένα φανταστικό κόσμο που πολύ συχνά μου αρέσει να αποσύρομαι. Ετσι, μπορώ να διατηρώ (;) την ισορροπία μου, να εκτονώνω την ένταση. Αν όμως τολμούσα να περάσω στη δράση, νομίζω ότι δεν θα έβγαινα ποτέ από αυτόν τον κύκλο που δεν ξέρω καν αν είναι αδιέξοδος. Η κίνηση είναι ζωή, ενώ η ακινησία θάνατος..

Οι τύψεις πότε έχουν βλαπτικό και πότε ευεργετικό χαρακτήρα;.

Οι τύψεις είναι πόνος και ο πόνος ζωή. Οταν αισθάνεσαι τύψεις, σημαίνει ότι έχεις συνείδηση, ότι ξέρεις ποιος είσαι, τι έχεις κάνει. Η έλλειψη συνείδησης είναι η αρρώστια της εποχής μας. Ποιος σήμερα λυπάται για τα μικρά ή μεγάλα εγκλήματα που κάνει; Που αφήνει να γίνουν δίπλα του με τη σιωπή του; Μία φράση -«να περνάμε καλά»- χύνεται σαν δηλητήριο παντού, με αποτέλεσμα να αποφεύγουμε, να μη βλέπουμε τον πόνο. Ο πόνος όμως είναι η πυξίδα της ζωής. Αποφεύγοντας τον πόνο αποφεύγουμε τη ζωή. Οι τύψεις είναι ευεργεσία, αρκεί να δώσουμε σε αυτές την αξία και το βάρος που έχουν. Να μην εγκλωβιστούμε μέσα τους αλλά να είναι η αφορμή για να ξεπεράσουμε, να επανορθώσουμε και να επουλώσουμε, όχι να καταστρέψουμε και να καταστραφούμε..

Ποιες ηθικές αρχές θαυμάζετε σε έναν άνθρωπο και γιατί;.

Τη δικαιοσύνη, γιατί ο άνθρωπος που την έχει μέσα του είναι βαθιά ισορροπημένος. Και την πίστη, γιατί σου δίνει δύναμη για ζωή..

Είναι ουτοπικό, αυτονόητο ή ανόητο για ένα σύγχρονο άνθρωπο να υποστηρίζει ένα προσωπικό κώδικα ηθικών αξιών στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης ομοιομορφίας;.

Είναι μια επαναστατική πράξη, μια πράξη αντίστασης και οφείλουμε να την κάνουμε. Εχω την αίσθηση ότι ζούμε σε ένα δάσος, ξεκινάμε να το διασχίσουμε αλλά υπάρχουν τόσα μονοπάτια εδώ και εκεί, λίμνες και ποτάμια -όμορφα, το ξέρω-, φίλοι που έχουν στήσει σκηνές σε κρυφούς παραδείσους, που είναι πολύ εύκολο να χαθείς στις ατέλειωτες προοπτικές του δάσους και να αφήσεις το στόχο σου. Οι προσωπικές σου αξίες είναι σαν τα ψίχουλα του Κοντορεβιθούλη, σαν το μίτο της Αριάδνης. Σε βοηθούν να μη χάσεις το δρόμο, να μη χαθείς.

.Σε αυτήν την παράσταση συνεργαστήκατε με το σκηνοθέτη Σλόμπονταν Ουνκόφσκι. Ο ίδιος αναφέρει τον εαυτό του ως «Σκοπιανό» ή ως «Μακεδόνα»; Είναι άλλο ένα κλισέ ή μια πραγματικότητα ότι η τέχνη μπορεί να γεφυρώσει γεωπολιτικά σύνορα;.

Αυτοαποκαλείται Ούνκο. Τον αποκαλούμε Ούνκο. Αυτούς τους μήνες των προβών μάς απασχόλησαν πολλά θέματα αλλά όχι το όνομα της «γείτονος χώρας». Εξάλλου το όνομα μας απασχολεί εδώ και κάποια χρόνια, αλλά ο «Ορέστης» και τα θέματα που θίγει όπως η εκδίκηση, ο νόμος, η πόλη, το θύμα που γίνεται θύτης, η τρέλα, η φιλία, η συνείδηση κ.λπ. μας απασχολούν αιώνες. Και δεν είναι καθόλου κλισέ η τέχνη που ενώνει, γιατί μιλά για τον άνθρωπο και τη μοίρα του, δηλαδή τις ομοιότητές μας και όχι τις διαφορές μας. Και οι ομοιότητές μας είναι πάντα περισσότερες από τις διαφορές..

Με ποια φράση του Ορέστη θα θέλατε να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση;.

Στην ερώτηση του Μενέλαου αν είχε κάποιο όφελος από το φόνο της μητέρας του, ο Ορέστης απαντά: «Κανένα. Αγαπάω. Δεν έχεις όφελος όταν αγαπάς. Χρωστάς»...

Στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 1-2/8 στις 21.00..

Πηγή