Ο Γιώργος Ξένος διατηρεί μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα στήλη στη 15μερη εφημερίδα “Ρήξη“, με τίτλο “Βίος και Πολιτεία“. Εκεί κάθε φορά παρουσιάζει στοιχεία για τα κατορθώματα των μεγαλύτερων ονομάτων του πολυεθνικού επιχειρείν. Στο πρόσφατο φύλλο της εφημερίδας (φ.42, 4/10/08) μας παρουσιάζει ένα μίνι ιστορικό της πασίγνωστης (και διαβόητης, όπως θα διαπιστώσετε) γερμανικής πολυεθνικής Μπάγιερ:

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑ – ΜΠΑΓΙΕΡ Α.Ε.

Η Μπάγιερ είναι μια πολυεθνική εταιρεία μαζικής κατασκευής χημικών και φαρμάκων με έδρα τη Γερμανία. Με παρουσία στις περισσότερες χώρες του κόσμου και σχεδόν 106.000 εργαζόμενους, τα κέρδη της μόνο για το 2007 ξεπέρασαν τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ. Ιδρυθείσα το 1863 στη Γερμανία, σήμερα στεγάζει τα κεντρικά της γραφεία στο Λεβερκούζεν, στη Βεστφαλία του Βόρειου Ρήνου, και αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη φαρμακευτική εταιρεία στον κόσμο. Αν και δραστηριοποιείται σε μια σειρά από τομείς, η Μπάγιερ κατάφερε να γίνει ευρέως γνωστή λόγω της παραγωγής και διάθεσης του πιο δημοφιλούς της προϊόντος, της ασπιρίνης.

Τομείς που κεντρίζουν το ενδιαφέρον της εταιρείας είναι η υγεία (φάρμακα), η γεωργία (μεταλλαγμένοι σπόροι και χημικά καλλιέργειας), τα χημικά προϊόντα (πρώτες ύλες και άλλα) και τα παντός τύπου πλαστικά. Με μια ιστορία 125 ετών πίσω της, η Μπάγιερ έχει καταφέρει να χτίσει μια μακρά παράδοση «βρώμικου ονόματος», που περιλαμβάνει από κατασκευή και πώληση ναρκωτικών και χημικών όπλων σε πολέμους, έως καταναγκαστική εργασία, δηλητηριάσεις και μόλυνση του περιβάλλοντος. Καθόλου παράξενο λοιπόν που από το 2000 κατατάσσεται στις 10 χειρότερες εταιρείες του κόσμου.
Η Μπάγιερ ήταν η πρώτη εταιρεία που ανέπτυξε χημικά όπλα για πολεμική χρήση. Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατασκεύασε δηλητηριώδη αέρια, όπως το χλωρινώδες αέριο και το κίτρινο αέριο, που χρησιμοποιήθηκαν ευρέως στα πεδία των μαχών. Η εμπλοκή της σε πολέμους ήταν πιο έντονη κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η εταιρεία έχτισε ένα συγκρότημα εργοστασίων και εγκαταστάσεων κοντά στο Άουσβιτς, με το όνομα Μόνοβιτς, όπου τρόφιμοι των στρατοπέδων συγκέντρωσης δούλευαν σαν σκλάβοι για τις ανάγκες παραγωγής της εταιρείας και, όταν ήταν πια πολύ αδύναμοι, οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων. Άλλωστε, η Μπάγιερ –για την ακρίβεια, η φαρμακευτική ένωση εταιρειών την οποία συνέστησε κατά τη διάρκεια του πολέμου– ήταν αυτή που κατασκεύασε το Ζικλόν Β, το θανατηφόρο αέριο που χρησιμοποιήθηκε στους θαλάμους αερίων. Παρ’ όλα αυτά, καμιά δραστικά αλλαγή δεν επήλθε μετά τον πόλεμο, και μερικά χρόνια μόλις μετά, κορυφαία στελέχη της εποχής εκείνης επανήλθαν στις θέσεις τους και συνέχισαν το «ανθρωπιστικό» έργο τους. Το μόνο που άλλαξε ήταν τα αφεντικά, αφού τώρα δεν υπήρχαν ναζί, αλλά η αμερικανική κυβέρνηση και το Βιετνάμ.

Όλα τα παραπάνω προϊδεάζουν κάπως για τις τακτικές της εταιρείας σε μικρά και μεγάλα ζητήματα. Η Μπάγιερ ήταν από τις πρωταγωνίστριες πολυεθνικές στον αγώνα εναντίον της νοτιοαφρικανικής κυβέρνησης το 1998 για τη μη κατασκευή φτηνών φαρμάκων για το Έιτζ και την κατοχύρωση των πατεντών. Εκτός αυτού, η εταιρεία υποχρεώνει όλους τους επιστήμονες που τεστάρουν τα προϊόντα της εταιρείας για αντιβιοτική έρευνα να ενημερώνουν πρώτα και μόνο την εταιρεία, ενώ απαγορεύουν οποιαδήποτε δημοσίευση αποτελεσμάτων. Άλλωστε, δεν είναι ασυνήθιστη πρακτική για την εταιρεία να χρηματίζει ερευνητές και επιστήμονες για να δημοσιεύουν τα επιθυμητά αποτελέσματα για τα προϊόντα της, όπως συνέβη με ένα σκάνδαλο στην Πορτογαλία πριν 10 χρόνια.
Η προσπάθεια της Μπάγιερ για μεγιστοποίηση των κερδών της, όλα αυτά τα χρόνια δεν συναντά κανένα όριο ή ηθικό δισταγμό. Μία από τις πιο κερδοφόρες καμπάνιες της ήταν η προώθηση της συσκευασμένης «παιδικής ασπιρίνης» στις χώρες του Τρίτου Κόσμου κυρίως αλλά και στη Δύση. Παραλείποντας κάθε αναφορά για τους κινδύνους που μπορεί να κρύβει για τα παιδιά, η Μπάγιερ χρυσάφισε πάνω στην υγεία των ανθρώπων. Το ίδιο ίσχυε και με άλλα προϊόντα, όπως το Μπαϊκόλ, που πρόλαβε βεβαίως να σκοτώσει 100 ανθρώπους προτού αποσυρθεί. Επιπλέον, η Μπάγιερ, ως ο πρώτος δημιουργός της ηρωίνης, αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο κατασκευαστή του βασικού υποκατάστατού της, της μεθαδόνης.

Το ρεπερτόριο της πολυεθνικής σε «καλές πράξεις» δεν τελειώνει εδώ. Η Μπάγιερ ευθύνεται επίσης για μεγάλες περιβαλλοντικές καταστροφές στη Βόρεια Θάλασσα και τον ποταμό Ρήνο. Τα εργοστάσιά της στο Λεβερκούζεν ρίχνουν τα απόβλητά τους στον ποταμό, ενώ πλοία της μετέφεραν τοξικά απόβλητα και τα άδειαζαν στη Βόρεια Θάλασσα – μολύνοντας τον θαλάσσιο ορίζοντα, τις κατοικημένες περιοχές, τους εργαζόμενους στην εταιρεία και κατοίκους κοντά στον ποταμό, προκαλώντας ακόμα και θανάτους.
Η ανυπαρξία κανόνων υγιεινής και ασφάλειας στα εργοστάσια της Μπάγιερ είναι μια συνηθισμένη, πάγια κατηγορία για την πολυεθνική. Ιδίως στις χώρες του Τρίτου Κόσμου όπου διατηρεί εργοστάσια, οι ηλικίες των εργατών μπορεί να είναι πολύ μικρές, οι ώρες εργασίας έως και 16 την ημέρα, και μάλιστα σε συνθήκες απίστευτης ζέστης λόγω και των αερίων. Ο προστατευτικός εξοπλισμός για τα αέρια είναι πολύ ακριβός και έτσι δεν έχουν όλοι οι εργάτες την απαραίτητη προστασία από την έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες. Αποτέλεσμα; Οι περισσότεροι εργάτες παραπονιούνται στην εταιρεία για διάφορα προβλήματα υγείας, από δερματολογικά και οφθαλμολογικά μέχρι άσθμα, βήχα και πονοκεφάλους. Πάρα τον πενιχρό μισθό, είναι τέτοια η εξαθλίωση, που δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς. Όσοι λυγίζουν από τα προβλήματα υγείας «παύονται πρόωρα», ενώ για όσους διαμαρτύρονται υπάρχει και η εξωτερική βοήθεια, όπως συνέβη σε εργοστάσιο στη Βραζιλία το 1989, όπου παρενέβη η στρατιωτική αστυνομία.
Σας έπιασε πονοκέφαλος με όλα αυτά που διαβάζετε; Προτού καταπιείτε την επόμενη ασπιρίνη της Μπάγιερ, ξανασκεφτείτε το!

Γιώργος Ξένος
xenosgiorgos@gmail.com

Και επί τη ευκαιρία του κειμένου του Γ. Ξένου, ορίστε και μερικές διαφημίσεις της εταιρείας Μπάγιερ, των αρχών του 20ου αιώνα:

Πηγή :  http://eksapodo.wordpress.com/