Μαζευόντουσαν, και συζητούσαν. Για τον Ανθρωπο, για τη φιλοσοφία ... Φοιτητές της ΑΣΟΕΕ οι περισσότεροι. (υπήρχε και τότε, το 1940). Αλλά και άλλοι. Δεν έχει σημασία ποιοί ήταν. Η δικτατορία του Μεταξά, είχε συνεφιάσει τη σκέψη και το συναίσθημά τους. Προσπαθούσαν λοιπόν να βρούν διέξοδο, παίζοντας ανάμεσα στον Νίτσε, τον Μάρξ, τη Λούξεμπουργκ, τον Σοπενάουερ, τον Νίτσε και άλλους. 

Ο πόλεμος, ήταν ακόμα μακρυά, αλλά τους απασχολούσε. Τον φοβόντουσαν για τη χώρα, αλλά θα ήταν μία διέξοδος. Θα έδινε νόημα. Θα ταρακουνούσε την κοιμισμένη κοινωνία. Και θα έφευγε και ο Μεταξάς, με τους "Αλκιμούς" του, αυτά τα τσογλάνια της νεολαίας του.

Της μόδας τότε ήταν η Ριρίκα. Ενα τραγούδι. Ριρι - Ριρι - Ριρίκα. κλπ Η μέρα τέλειωσε με τη Ριρίκα. Και την επομένη, κυρήχθηκε η επιστράτευση. 28.10.1940. 

Παρουσιάστηκαν όλοι. Μία παρέα, εκ Λαρίσης ορμώμενη, στελέχωσε το 4ο Σύνταγμα Πεζικού. Εκείνος πήγε στον λόχο των όλμων. Ανθυπολοχαγός. (δεν θυμάμαι αν ξεκίνησε έτσι, ή πηρε προαγωγή στη συνέχεια). Αλβανία. Πόλεμος.

Τον πρώτο καιρό των μαχών. Νυχτερινή προέλαση. Οι Ιταλοί υποχωρούσαν. Το πυροβολικό και οι όλμοι μας τους είχαν τσακίσει και έφευγαν ατάκτως. Τους ακολουθούσαν οι δικοί μας. Ολο χαρά και περηφάνεια. Τους σκίσαμε.

Νύχτα. Χιόνιζε. Το 4ο Σύνταγμα τους κατεδίωκε. Πέρασαν από ένα ποτάμι (κάτι τέτοιο). Ειχε αρχίζει να ξημερώνει. Η μυρωδιά ήταν έντονη και ενοχλητική. Το έδαφος, φάνηκε περίεργο. Κάποιες φορές δεν ήξεραν αν πατούσαν σε βράχο, σε χώμα, δεν είχαν ξανοίωσει αυτή την αίσθηση κάτω από τα πόδια τους. Πέρασαν και τα μουλάρια που μετέφεραν υλικό, πέρασαν και τα ελαφρά πυροβόλα.

Πού και πού, οι δικοί μας τραγουδούσαν και το Ριρίκα. Ριρι - Ριρί Ριρίκα κλπ. 

Ξημέρωσε. Στάση. Για ξεκούραση, αναφορά και τα σχετικά. Κάποιοι πήγαν στις όχθες του ποταμού. Κατάλαβαν γιατό το έδαφος ήταν περίεργο. Απλά, για αρκετή ώρα, περνούσαν πάνω από πτώματα Ιταλών. Αλλά ατόφια και άλλα διαμελισμένα. Κάποιοι έκαναν εμμετό, κάποιοι έκλαιγαν, κάποιοι έτρεμαν. Σίγησαν τα τραγούδια.

Συνεχίστηκε η προέλαση. Ο θάνατος, ολοένα και σόκαρε λιγότερο. Ξανά στάση, στήσιμο σκηνών. Νύχτα. Μέσα στο αντίσκηνο. Ηρθε η ώρα για τη Ριρίκα. Ριρί - Ριρί Ριρίκα. Εκείνος βγήκε από τη σκηνή για να κάνει τσιγάρο. Ειχε αρχίζει να εκνευρίζεται με τη Ριρίκα. Γρουσούζα είχε βγεί. Αλλά οι άλλοι, η παρέα, που καποιοι ηταν στο Σούνιο, κάποιοι, όχι, έμειναν μέσα τραγουδώντας τη Ριρίκα.

Ακούστηκε ο ήχος της οβίδας. Πάνω στη σκηνή. Δεν έμεινε τίποτα. Και κανείς. Έκείνος από το ωστικό κύμα πετάχθηκε σε έναν βράχο και τραυματίστηκε. Εμειναν καποια σημάδια, δεν έχει σημασία.

Από τότε η ριρίκα δεν ακούγεται. Και όταν κάποιος την τραγουδούσε έπρεπε να σωπάσει. Ακόμα και πολύ μετά, στις εκπομπές "ρετρό" όποτε ακουγόταν αυτή η Ριρίκα, τον έβλεπα να χλωμιάζει. Ποιός? αυτός που ήταν, σε όλη του τη ζωή, οπαδός του λόγου, του ανθρώπου και των έργων του, αντι-μεταφυσικός, οπαδός του μπακουνιν, του άνταμ σμίθ, αντικομουνιστής και αντιφασίστας.

Επιστροφή. Από τους 2.500 του σύντάγματος έμειναν μόνο 800. Με τα πόδια, συντεταγμένοι και άοπλοι. Από Αλβανία, Λάρισα και μετά Αθήνα, όπου και έμενε. Στη διαδρομή συναντούσαν Γερμανικά Στρατεύματα. Κάπου στην Κεντρική Ελλάδα, τους σταμάτησε Γερμανική περίπολος. (στρατιώτες της βέρμαχτ, όχι εσ- εσ).

Ο επικεφαλής έκανε τυπικο έλεγχο. Στάθηκε προσοχή. Εδωσε εντολή και η μονάδα του παρουσίασε όπλα. Χαιρέτησε, τιμώντας τον γενναίο Ελληνικό Στρατό και έδωσε άδεια, τιμής ένεκεν, στον επικεφαλής Ανθυπολοχαγό, να κρατήσει το περίστροφό του.

Αθήνα. Σύνδεση με τις δυνάμεις του ΕΔΕΣ. Εκδοση παράνομης εφημερίδας, "Ελεύθερος Ελλην" Κεντρικό σύνθημα, "τό Οχι που γράφουν με το αίμα τους σήμερα οι νέοι της Ελλάδος, τους δίνει το δικαίωμα να πούνε αύριο το μεγάλο Ναι". Εξάρθρωση της ομάδας, οδός Μέρλιν (αρχηγείο Γκεστάπο), συνοπτικές διαδικασίες, προς εκτέλεση. Κάποιοι δεν πρόλαβαν. Κάποιοι, ανάμεσά τους και εκείνος, γλύτωσαν, μετά απο κάποιες παρεμβάσεις.

Εξω ήταν Τα τάγματα Ασφαλείας, οι ακροδεξιοί δολοφόνοι συνεργάτες των γερμανών. Και η ΟΠΛΑ, η μετωπική οργάνωση του ΚΚΕ που δεν άφηνε όρθιον οποιονδήποτε θεωρούσε ύποπτο. Πρώτοι και καλύτεροι οι διαφωνούντες του ΚΚΕ, μετά οι του ΕΔΕΣ, μετά οι συνεργάτες των γερμανών κλπ. Σφαγή. Κανονικότατη.

Απελευθέρωση. Δεκεμβριανά. Αντάρτικο. Στρατοδικεία. Πάλι σφαγές, ενώ η Ευρώπη είχε ξεκινήσει να ξεχνάει. Δεν έχουν σημασία τα περαπέρα.

Από τότε, και για πάντα, μέχρι τις τελευταίες του στιγμές, πάντα, όμως, τη μέρα της 28ης έκλαιγε. Οταν συζητούσε, όταν έβλεπε και άκουγε τα ντοκουμέντα (ηχητικά και κινηματογραφικά). Ηταν περήφανος. Και πληγωμένος. Πάντα, μα πάντα, την κουβέντα τη γυρνούσε εκεί. Στο έπος της γενιάς του. Ξεκινώντας από το μεγαλείο για να καταλήξει στο κλάμα. Και η βία, ο πόλεμος, οι θυσίες, ηταν κάτι το επικό, αλλά τα ήθελε στην ιστορία. Μόνο εκεί. Στο παρελθόν. Με τίποτα και για κανέναν, στο παρόν του και στο μέλλον.

Και η ευχές, ήταν για ιδανικά, αγώνες, γκρεμίσματα και χτισίματα, αμφισβητήσεις και δημιουργίες, αλλά πάντα, πάντα .. κατέληγε .. στο "χωρίς τη φρίκη του πολέμου και του θανάτου" Ουτοπία. Αλλά, ίσως οφείλεται σε αυτό το τραγικό που έχουν τα μεγάλα έπη. Μεγαλείο και φρίκη. Μαζί.

(όλα ειναι 100% αληθινά δεδομένα, από 100% υπαρκτό πρόσωπο, έχει φυγει εδώ και πάρα πολύ καιρό).