Πριν λίγες μέρες τέλειωσα το διάβασμα ενός πραγματικά καταπληκτικού βιβλίου που αποτελείται από πραγματικά γεγονότα. Είναι το βιβλίο ενός άντρα, του Μίτς Αμπομ, που ζει στην Αμερική και κάνει καριέρα αθλητικού συντάκτη και αρθρογράφου και παράλληλα έχει και εκπομπή σε ραδιοφωνικό σταθμό και παλιά ήταν μουσικός. Το βιβλίο περιγράφει τις συναντήσεις του, κάθε Τρίτη, στο σπίτι του παλιού καθηγητή του, Μόρρι Σουότς, στο Πανεπιστήμιο, που τώρα πια δεν βρίσκεται στη ζωή. Ενός πολύ ξεχωριστού καθηγητή και ανθρώπου που αντιμετώπιζε με τόση υπομονή και θάρρος τη μοίρα του, αν και ήξερε ότι έπασχε από μια σπάνια ασθένεια, που σιγά-  σιγά τον έκανε να παραλύει, και είχε λίγους μήνες ζωής. Όσα ειπώθηκαν σε αυτές τις συναντήσεις, είναι αποφθέγματα ζωής, απόσταγμα πείρας.  Χρήσιμα μαθήματα για όλους μας, που τρέχουμε πίσω από τη ζωή μας χωρίς να την φτάνουμε και ποντάρουμε πάντα σε λάθος πράγματα στη ρουλέτα της ζωής.

Κράτησα κάποιες φράσεις πραγματικά σοφές. Όλο το βιβλίο είναι εξίσου σοφό και περιεκτικό. Μεγάλες αλήθειες από έναν άνθρωπο που πιστεύω ότι όμοιος του γεννιέται μια φορά στα εκατό χρόνια. Ξεκίνησε πολύ φτωχός, ορφανός από μητέρα πολύ μικρός, αλλά με τη θέληση που είχε για ζωή κατάφερε και έγινε καθηγητής πανεπιστημίου, καθηγητής κοινωνιολογίας.

Παρένθεση: Μου θύμισε πολύ έναν καθηγητή που είχα στο Πάντειο, που δεν έχω ξαναδεί καλύτερο καθηγητή και άνθρωπο από εκείνον. Γενικά είχαμε καλούς καθηγητές στο Πάντειο, φημίζεται ότι έχει μερικούς από τους καλύτερους καθηγητές, αλλά σαν εκείνον δεν ήταν κανένας. Κέρδιζε το σεβασμό με τις πράξεις του, δεν τον απαιτούσε όπως οι άλλοι, νομίζω είναι το βασικότερο, γινόταν παράδειγμα προς μίμηση. Κάναμε πάντα μάθημα στο ισόγειο, γιατί περπατούσε με μπαστούνια, έχει σκλήρυνση κατά πλάκας, μια σοβαρή ασθένεια που σταδιακά σε καθιστά ανάπηρο. Αν είχαμε μάθημα σε όροφο, αν χάλαγε το ασανσέρ δεν μπορούσε να ανέβει. Νέος άνθρωπος, πάνω κάτω στην ηλικία των γονιών μου… Δεν έχω δει τόση καλοσύνη σε άνθρωπο ποτέ  και τόση σοφία. Νιώθω τυχερή που είχα έναν τέτοιο καθηγητή έστω και μια φορά στη ζωή μου.

Κλείνω την παρένθεση.

Παραθέτω μερικές φράσεις. Πότε - πότε καλό είναι να σκύβουμε στον εαυτό μας και να προβληματιζόμαστε. Μου έδωσε αφορμή μια απαράδεκτη συμπεριφορά που βίωσα σήμερα και με ενόχλησε πολύ… Αυτά συμβαίνουν όταν μόνιμα νομίζεις ότι είσαι αλάνθαστος και φταίνε οι άλλοι. Η φιλία δεν είναι κάτι δεδομένο, κοριτσάκι, αν δεν ποτιστεί, μαραίνεται. Δεν θα διαβάσει αυτά που λέω, αλλά ελπίζω να προβληματιστεί και να καταλάβει από μόνη της. Η φιλία είναι λέξη ιερή και προφανώς δεν την ξέρει, δεν έχει καταλάβει πλήρως την έννοια της. Τέλος πάντων…

Start:

·         Η ζωή είναι μια σειρά από ωθήσεις προς τα μπρος και προς τα πίσω. Θέλεις να κάνεις κάτι, αλλά κατευθύνεσαι προς κάτι άλλο. Κάτι σου προκαλεί πόνο, ωστόσο ξέρεις ότι δεν θα ‘πρεπε. Κάποια πράγματα τα θεωρείς δεδομένα, ακόμα κι όταν ξέρεις πως δεν πρέπει να θεωρείς τίποτα σαν δεδομένο. Η τάση των αντιθέτων, κάτι σαν τέντωμα μιας ελαστικής ταινίας. Κι οι περισσότεροι από μας, ζούμε κάπου στη μέση. «ποια πλευρά κερδίζει;» -Η αγάπη κερδίζει. Η αγάπη κερδίζει πάντα.

·         Ο, τι πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή, είναι να μάθεις να δίνεις αγάπη, όπως και να την αφήνεις να μπαίνει μέσα σου.

·         Μερικές φορές δεν μπορείς να πιστέψεις αυτό που βλέπεις, είσαι υποχρεωμένος να πιστέψεις αυτό που νιώθεις. Κι αν θέλετε ποτέ να κάνετε τους άλλους να σας εμπιστευτούν, πρέπει να νιώσετε ότι μπορείτε να τους εμπιστευτείτε κι εσείς –ακόμα κι αν βρίσκετε στο σκοτάδι.

·         «Σας φαντάστηκε τους δυο μαζί μια μέρα, να μην μπορείτε να κουβεντιάσετε, ο ένας ανίκανος να μιλήσει, ο άλλος ανίκανος να ακούσει. Πως θα γινόταν;» -Θα πιαστούμε χέρι –χέρι και θα υπάρχει μεγάλη ροή αγάπης από τον έναν στον άλλο. Είμαστε τριανταπέντε χρόνια φίλοι. Δεν χρειάζεται ο λόγος ή η ακοή για να το νιώσεις αυτό.

·         Η αλήθεια είναι πως από τη στιγμή που μαθαίνει κανείς πως θα πεθάνει, μαθαίνει και πώς να ζει.

·         Οι περισσότεροι άνθρωποι κυκλοφορούμε σαν υπνοβάτες. Στην πραγματικότητα δεν βιώνουμε απόλυτα  τον κόσμο, επειδή είμαστε μισοκοιμισμένοι και κάνουμε πράγματα που μηχανικά σκεφτόμαστε ότι πρέπει να κάνουμε. «Κι αυτό αλλάζει όταν έρθουμε αντιμέτωποι με το θάνατο;» -Ναι. Τότε βγάζεις και πετάς όλα τα άλλα και επικεντρώνεσαι στα ουσιώδη. Βλέπεις τα πάντα πολύ διαφορετικά.

·         Το βλέπεις αυτό το παράθυρο; Εσύ μπορείς να βγείς εκεί έξω, οποιαδήποτε στιγμή. Μπορείς να τρέχεις γύρω από το τετράγωνο μέχρι να τρελαθείς. Εγώ δεν μπορώ να το κάνω. Δεν μπορώ να βγω τρέξω. Δεν μπορώ να καθίσω έξω χωρίς να ανησυχώ ότι θα αρρωστήσω. Αλλά ξέρεις κάτι; Εκτιμώ αυτό το παράθυρο πιο πολύ από ό, τι εσύ. Κοιτάω έξω από αυτό το παράθυρο κάθε μέρα. Βλέπω τις αλλαγές στα δέντρα, πόσο δυνατά φυσάει ο άνεμος. Είναι σαν να βλέπω κυριολεκτικά το χρόνο να περνάει απ’ αυτό το παράθυρο. Επειδή ξέρω ότι οι μέρες μου έχουν σχεδόν τελειώσει, με γοητεύει η φύση σαν να την βλέπω για πρώτη φορά.

·         Όπως λέει ο μεγάλος μας ποιητής, ο Ώντεν ‘’Αγαπάτε ο ένας τον άλλο ή αφανιστείτε’’.

·         Όλη αυτή η έμφαση στα νιάτα δεν με συγκινεί. Άκουσε, ξέρω πόση δυστυχία κρύβεται στα νεανικά χρόνια, γι’ αυτό μην μου λες ότι είναι κάτι υπέροχο. Όλα εκείνα τα παιδιά που ήρθαν σε μένα με τα βάσανά τους, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τα αισθήματα ανικανότητας, την αίσθηση ότι η ζωή είναι ένα βάσανο, σε τέτοια κατάσταση ώστε να θέλουν να αυτοκτονήσουν… Και δεν είναι μόνο η δυστυχία τους, αλλά τους λείπει και η σοφία. Έχουν τόσο μικρή αντίληψη της ζωής. Πως μπορείς να θέλεις να ζήσεις την κάθε μέρα όταν δεν καταλαβαίνεις τι γινεται; Όταν σε χειραγωγούν άλλοι, λέγοντας σου ν’ αγοράσεις αυτό το άρωμα για να είσαι ωραίος ή το τάδε τζην για να είσαι σέξι- και τους πιστεύεις! Μεγαλώνοντας δεν γερνάς απλά. Εξελίσσεσαι και αναπτύσσεσαι. Τα χρόνια που περνούν είναι κάτι παραπάνω από μια πορεία προς το θάνατο. Εμπεριέχουν και το θετικό γεγονός ότι καταλαβαίνεις πως πρόκειται να πεθάνεις και το ότι ζεις καλύτερα τη ζωή σου εξαιτίας αυτής της επίγνωσης.

·         Κάνουμε αξίες μας λάθος πράγματα. Κι αυτό οδηγεί σε μια ζωή γεμάτη απογοήτευση.

·         Όπου κι αν πήγα σ’ όλη μου τη ζωή, συνάντησα ανθρώπους που ήθελαν να αποκτήσουν κάτι καινούριο. Ν’ αποκτήσουν καινούριο αυτοκίνητο. Ένα καινούριο αντικείμενο. Ν’ αποκτήσουν το τελευταίο παιχνίδι. Και μετά ήθελαν να σου το πουν κιόλας. ’’Ξέρεις τι πήρα;’’ Ξέρεις πως το ερμήνευα πάντα αυτό; Επρόκειτο για ανθρώπους τόσο διψασμένους για αγάπη, που κατέφευγαν σε υποκατάστατα. Αγκάλιαζαν υλικά πράγματα και περίμεναν να βρουν κάποια ανταπόκριση. Αυτό όμως είναι μάταιο. Δεν μπορείς να υποκαταστήσεις την αγάπη με υλικά πράγματα ούτε την καλοσύνη ή την τρυφερότητα ή την αίσθηση συντροφικότητας.

·         Ξέρεις τι σου δίνει πραγματική ικανοποίηση; Να προσφέρεις στους άλλους αυτό που έχεις να δώσεις. Δεν μιλάω για χρήματα. Μιλάω για το χρόνο σου. Το ενδιαφέρον σου. Την κουβέντα σου. Δεν είναι τόσο δύσκολο.

·         Οι άνθρωποι γίνονται μικροπρεπείς όταν απειλούνται. Ακόμα και άνθρωποι που έχουν δουλειά, στη δική μας οικονομία απειλούνται, γιατί ανησυχούν μήπως την χάσουν. Κι όταν απειλείσαι ,αρχίζεις να κοιτάζεις μόνο τον εαυτό σου. Θεοποιείς το χρήμα. Είναι όλα απόρροια του πολιτισμού μας.

·         Έχουμε όλοι την ίδια αρχή- τη γέννηση- και το ίδιο τέλος- το θάνατο. Πόσο διαφορετικοί μπορεί να είμαστε λοιπόν;

·         Δεν πρέπει να συγχωρούμε μόνο τους άλλους, πρέπει να συγχωρούμε και τον εαυτό μας. Για όλα αυτά που δεν κάναμε. Χρειάζεται συμφιλίωση με τον εαυτό σου και με όλους τους γύρω σου.

·         Δεν υπάρχει συνταγή στις σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους. Είναι κάτι που ρυθμίζεται με διαπραγματεύσεις αγάπης, με ελεύθερο χώρο και για τα δυο μέρη, χώρο για αυτό που θέλουν και γι’ αυτό που απαιτούν   οι ανάγκες τους.

Αυτά είναι κάποια από τα λόγια του σοφού καθηγητή. Όλο το βιβλίο από την αρχή μέχρι το τέλος είναι γεμάτο μαθήματα ζωής.

Πόσους ανθρώπους ξέρω που είναι όπως τα έλεγε αυτός  ο άνθρωπος; Που επικεντρώνονται σε λάθος πράγματα… Είναι τόσοι πολλοί… Νομίζουν ότι θα ζουν αιώνια, έχουν τα πάντα δεδομένα, τα μάτια τους κάνουν μέσα το σχήμα του δολαρίου όπως στα κινούμενα σχέδια. Που έχουν τσιγκουνιά όχι μόνο στα χρήματα, αλλά, ακόμα χειρότερο, στα συναισθήματα. Που τους δίνεις συνέχεια ευκαιρίες και τις τσαλαπατάνε. Λίγους ανθρώπους έχω γνωρίσει στη ζωή μου που ήταν εκεί και στις μπόρες και στις λιακάδες. Οι περισσότεροι στην πρώτη δική τους λιακάδα σε εγκατέλειπαν στη δική σου μπόρα. Συνήθως ο χορτασμένος δεν σκέφτεται τον πεινασμένο. Ο χορτάτος-κατά τη γνώμη του- συναισθήματα, δεν σκέφτεται τον πεινασμένο για αγάπη. Ποτέ δεν φτάνει η αγάπη, όση κι αν έχεις. Και δεν θα στη φέρει ούτε το καινούριο σπίτι, ούτε το αμάξι, ούτε αν δεν έχεις ποτέ χρόνο για τους δικούς σου ανθρώπους. Χρόνο θέλουν, ούτε δώρα, ούτε τίποτα. Χρόνο και την προσοχή σου.

Αυτά είχα να πω. Γιορτές είναι ,αλλά όλο το χρόνο πρέπει να σκύβουμε στον εαυτό μας, να τον συγχωρούμε για τα λάθη του, να τον προσέχουμε ,γιατί κανένας δεν θα το κάνει για μας, και να δίνουμε χώρο στους άλλους να μας δώσουν τα δώρα τους. Της καρδιάς. Όχι τα άχρηστα μπιμπελό που θα στολίσουν το σαλόνι, αλλά τα λόγια που θα στολίσουν τη ζωή σου…

Τραγούδι:Προσαρμοσμένα λόγια από το ''Να ζεις να αγαπάς και να μαθαίνεις'' του Λ. Μπουσκάλια. Ερμηνεία Λ. Παπαδόπουλος.

ΥΓ1:Νομίζω περιγράφουν με λίγες λέξεις ό,τι είπα ως τώρα...

ΥΓ2:Δείτε το βίντεο: