Συμπληρώνονται αύριο 53 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου συγγραφέα και στοχαστή Ν. Καζαντζάκη.  Το ωραιότερο αφιέρωμα που διάβασα φέτος αφιερωμένο στην μνήμη του Ν. Καζαντζάκη το έχει δημοσιεύσει η σημερινή εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ του Ηρακλείου Κρήτης και ο δημοσιογράφος Αλέκος Ανδρικάκης. Τα κείμενα του Καζαντζάκη πολλά.

Το πρώτο φιλοσοφικό δοκίμιο του όμως, δημοσιευμένο τον Μάρτιο του 1906, είναι η αποθέωση στον αρχαίο κόσμο και τον αναμάρτητο Έρωτα. Είναι δημοσιευμένο το 1906 αλλά γραμμένο πολύ νωρίτερα. Το νόημα των λόγων του είναι τόσο επίκαιρο και σήμερα που αν η γλώσσα  και η γραφή δεν ήταν τέτοια, σίγουρα θα μπορούσαμε να πιστεψουμε πως έχει γραφτεί για να περιγράψει την σημερινή πραγματικότητα.

«Η αρρώστεια του αιώνος»,
«Ο άνθρωπος σήμερον αναπτύσσεται τεραστίως. Εις ηλικίαν ολίγων ετών γνωρίζει όσα δεν εγνώριζαν οι γέροι των περασμένων γενεών», γράφει χαρακτηριστικά. Κι αυτή η πρόωρη και καθολική γνώση, τον ενοχλεί. «Νέος ακόμη –προσθέτει- έχει χλωμιάσει απάνω σε ογκώδη βιβλία κι έχει δηλητηριασθή με τους μεγάλους πόθους και με τη δίψα τη μεγάλη των νεωτέρων ψυχών… Πώς μπορεί να νοιώση κανείς σήμερα την αφελή χαράν των προγόνων;
«Η αρρώστεια του αιώνος»,
Εκουραστήκαμεν από τη σοφία των βιβλίων, έρχονται και παρέρχονται οι ποιηταί και μας αφίνουν τα δάκρυά των και τις αμφιβολίες των κι εκουραστήκαμε πλειά να διαβάζομε και να ρωτούμε και να περιμένομεν απαντήσεις.

Ποιος μπορεί ν’ αγαπήση σήμερα τη μεγάλη αγάπη των πατέρων του, τη φαιδράν αγάπη των προγόνων του, αφού μέσα στα βιβλία και στις ψυχολογικές αναλύσεις των νεωτέρων συγγραφέων είδε διακεκορευμένα όλα τα μυστικά της αγάπης;

Όταν τα χείλη της πλησιάζουν τα χείλη μου ξέρω – μου είπαν- τι σκέπτεται, τι όργια πλάσσονται κάτω από το δέρμα της. Όταν πηγαίνω στην Εκκλησιά ξέρω – μου είπαν- τι κρύβεται μέσα στο άγιο Δισκοπότηρο, τι σκέπτονται τα μάτια των ιερέων και γιατί πηγαίνουν οι γυναίκες.

Όλα τα ξέρει ο σημερινός άνθρωπος. Τίποτε δεν αφήκαν παρθένο στη ψυχή μας. Η εξουσία, η Επιστήμη, η δόξα δεν μας αρκούνε πλειά. Κάτι άλλο ζητούμε. «Πέραν του καλού και του κακού» κάποιο μυστήριο μας σέρνει»

«Σ’ όλο το μάρμαρο και σ’ όλες τις σκέψεις των –γράφει για τον αρχαίο κόσμο- κάποιο φως χαμογελά, κάποια ειλικρίνεια που δεν γνωρίζομεν εμείς οι σεμνότυφοι και οι υποκριταί. Ιδέτε τον Παρθενώνα, Είνε φως και ειλικρίνεια. Διαβάσετε τη Μαχαραβάτα των Ινδών. Ο εραστής «πίνει» όλη νύχτα τα χείλη της ερωμένης και τα’ αγκάλιασμα, λέγει κάπου, είνε τόσο άγριο ώστε «οι μαστοί της γυναικός βυθίζονται στο στήθος του ανδρός και κάθε κενόν του σώματός της γεμίζει και τα ψέλλια και τα περιδέραια σπουν». Αυτή είνε η αγάπη των πρώτων ανθρώπων. Διαβάσετε το Άσμα των Ασμάτων στην ώμορφη Σουναμίτιδα. Ο έρως δεν ήτον αμάρτημα τότε και είχε το δικαίωμα να είνε ειλικρινής».