Είχε περάσει το μεσημέρι, κόντευε μία, και είχαμε πει πως θα πηγαίναμε επιτέλους στο Γερμανικό Ιστορικό Μουσείο για την έκθεση "Ο Χίτλερ και οι Γερμανοί". Άρα δεν υπήρχε άλλος χρόνος για να τσακωθούμε ποιού το γούστο είναι ορθό. Είπε. Διαφώνησα πως υπάρχουν ορθά και λανθασμένα γούστα, ίσως καλαισθησία κι αναισθησία, συγγνώμη, ακαλαίσθησία αλλα όντως δεν υπήρχε χρόνος για διαφωνίες. Προγραμματισμένος σαν ρομπότ, άρχισε να ντύνεται. Απρογραμμάτιστη, θυμήθηκα πως η μπαταρία της φωτογραφικής δεν μπήκε στον φορτιστή της εγκαίρως...

Για την ίδια την έκθεση θέλω να σας γράψω αργότερα.

Ενδιαφέρον και περιέργεια, απορίες και σκιές, τραβάνε πολύ κόσμο στο Μουσείο για αυτή τη συγκεκριμένη συλλογή εκθεμάτων που προσπαθούνε να σε βάλουν στη σφαίρα των παραγόντων που οδήγησαν τον λαό στην Δημοκρατία της Βαϊμάρης να παραδώσει την ψυχή και το μέλλον του σε μία φιγούρα χωρίς ιδιαίτερη προσωπικότητα όπως ήταν αρχικά ο Αδόλφος Χίτλερ.

(περισσότερα είπαμε, αργότερα)

Ήδη καταβεβλημένη από τις προηγούμενες γιγαντοαφίσες, να πνίγομαι από την παρέλαση γεγονότων και συνθηκών... τα δικαιώματα που ολοένα και μειώνονταν, τις γυναίκες που στο παρελθόν είχαν πολεμήσει για την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική τους οντότητα και τώρα δέχονταν τον εγκλεισμό στην κουζίνα, τα λαμπρά μυαλά που σιωπούσαν για να επιβιώσουν νόμους Ευθανασίας που σκότωναν ασθενείς, εβραίους, κομμουνιστές, σοσιαλιστές, ειρηνιστές, τσιγγάνους, φεμινίστριες, ομοφυλόφιλους, κλπ κλπ κλπ ...

Τελευταίος  ασπασμός για τη Δημοκρατία, πρώτος  για την Δικτατορία οι διωγμοί κατά των καλλιτεχνών. Ο εξπρεσσιονισμός που γεννήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα στη Γερμανία, στην πατρίδα του τώρα θα καιγόταν, προδωμένος.

Ευθανασία για το σώμα, το μυαλό και την ψυχή.

Διότι αν απαγορευτούν με ποινή θανάτου τραγούδια που σε αγγίζουν και ποιήματα που σε θεραπεύουν, χρώματα που σε σώζουν από τη λάσπη της καθημερινότητάς σου, τί θα έχεις πια να σε προστατεύει από την πλήρη παράδοση στο καθεστώς;

να σου μια αφίσα  έκθεσης που έλαβε χώρα το 1937 στο Μόναχο και σε άλλες 12 πόλεις (αν δεν λανθάνομαι), με θέμα την ....entartete Kunst... Άτεχνη Τέχνη;

Υπάρχει έντεχνη κι άτεχνη τέχνη; Κι αν είναι το έργο άτεχνο  ή έντεχνο, δεν είναι αντίφαση ή πλεονασμός να κολλήσεις τη λέξη τέχνη δίπλα στο έκαστο επίθετο; Μήπως να καθάριζα επιτέλους το μυαλό μου από τα αγγλικά όταν διαβάζω γερμανικά και σκέφτομαι στα ελληνικά;

Ο όρος "entartete Kunst" στα ελληνικά αποδίδεται ως " Έκφυλη Τέχνη".  Έκφυλη! Μπορείς να καταλάβεις τη λογική με την οποία δανείστηκαν τον όρο από την Ιατρική...αλλά... Αν είναι δυνατόν! Πώς μπορεί κανείς να δώσει μια τέτοια ...απόκλιση ως όρο περιγραφής της οποιασδήποτε Τέχνης;

Φυσικά αφορά την τότε Μοντέρνα Τέχνη, που οι Ναζιστές δεν αποδέχονταν ως καθαρή, Γερμανική Τέχνη. Κριτική κι ελεύθερη δημιουργία, κυβισμός, σουρεαλισμός, γλυπτά που δεν ακολουθούσαν την Κλασσική (άλλος λανθασμένος όρος) γραμμή  της Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας. Έργα μερικών από των σπουδαιότερων καλλιτεχνών του 20ου αιώνα, μαζεύτηκαν σε αυτή την Έκθεση, με λεζάντες γελοιοποιήσης. Πόσο οικτρή μπορεί να είναι μια κοινωνία που ήδη δέχεται να πληρώσει για να περιπαίξει την Τέχνη;

(Ναι, ξαναφτάσαμε σε αυτά τα χάλια!)

Η συγκεκριμένη έκθεση Γελοιοποίησης, επισκίασε την έκθεση Γερμανικής Τέχνης, που παράλληλα λάμβανε χώρα  στο ίδιο μουσείο.

Να πήγαν πραγματικά όλοι για να κοροϊδέψουν τα ...τερατουργήματα έμπνευσης ανθρώπων επηρεασμένων από την μαϊμουδιστική τέχνη των αφρικάνων και την εβραϊκή τιποτένια υποκουλτούρα; Σίγουρα  θα υπήρχαν κάποια πνεύματα ...αντιλογίας που πήγαν γιατί είχαν επιτέλους την τύχη να θαυμάσουν από κοντά, χρώματα και μηνύματα απευθυνόμενα στην Ιέρεια της Ζωής, την Ελευθερία. Έστω, μέσα στα κλουβιά του φόβου και της σιωπής, μπορούσε στα κρυφά η ψυχούλα τους να κάνει παύση, να ταξιδέψει μακρυά από την κόλαση του απολυ (-ι) τισμού.

Να φανταστούν πως θα ήταν άραγε η ζωή εκτός.Αλλού. Μακρυά.Οπουδήποτε εκτός από το εδώ τους.

Να θυμηθούν ή να προσπαθήσουνε να αφουγκραστούν με την φαντασία τους τα μπλουζ, κι ας επέμεναν τα πλυντήρια εγκεφάλου-κολλ με πόστερ γίγας- πως ήταν του γούστου κατώτατων ρατσών ενώ αυτοί ήταν οι Εκλεκτοί κι έπρεπε ν΄αγαπάνε τη ...σωστή και καθωσπρέπει μουσική.

Να κάνουν μνημόσυνο για τους ζωγράφους που ανήμποροι να το σκάσουν στην εξορία,αυτοκτόνησαν ή έφυγαν στην επαρχία για να ζωγραφίζουν λειβάδια και σπιτάκια, λίμνες και πάπιες. Κύκνους. Μπανάλ Γαλάζιους ουρανούς με την ελπίδα να επιβιώσουν τους κτηνώδεις ελεγχους της Γκεστάπο-διότι όπου και να αποσύρθηκαν οι καλλιτέχνες, στο ναζιστικό κράτος οι αιφνιδιαστικοί έλεγχοι ήταν μέρος της ρουτίνας τους.

Γαλάζιο ουρανό άνευ ορίων.

Σαν αυτόν που χωράει όλα τα όνειρα όλων των ανθρώπων, οι οποίοι δεν παραδίδουν ποτέ τα όνειρά τους, ακόμη κι αν έχει ψοφήσει το τελευταίο ψίχουλο της ελπίδας για ομορφιά   ή έστω απλά ...βελτίωση.