Η διαφήμιση δεν είναι μόνο ένας τρόπος πληροφόρησης αλλά και μία προσπάθεια πειθούς. Σήμερα πλέον, απαιτούνται πολύ περισσότερα πράγματα από μία διαφήμιση για να μη χαθεί το μήνυμα που θέλει να περάσει μέσα στην πληθώρα πληροφόρησης που βομβαρδίζει το σύγχρονο άνθρωπο. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που η διαφήμιση έχει πλέον αναχθεί σε «τέχνη του πείθειν».

Η σύγχρονη διαφήμιση έχει αλλάξει χαρακτήρα τα τελευταία 50 χρόνια. Δεν περιέχει, όπως παλαιότερα, πολλά λόγια και λεπτομερή πληροφόρηση για τις ιδιότητες και τις λειτουργίες ενός προϊόντος. Αντ΄αυτού, εστιάζεται στη δημιουργία ενός συγκεκριμένου συναισθήματος και μιας συγκεκριμένης καταναλωτικής στάσης και συμπεριφοράς, διαμέσου της εικόνας, της μουσικής και κάποιων λέξεων ή εκφράσεων που εύκολα αποτυπώνονται και αναπαράγονται (π.χ. «Τυχαίο; Δεν νομίζω», «Αγαπούλα, πούλα», «Για τη φουκαριάρα τη μάνα μου», «You are check-machine», κ.τ.λ.). Με άλλα λόγια, δεν λανσάρεται απλά ένα προϊόν αλλά και συγκεκριμένες αξίες, συμπεριφορές και στάσεις ζωής.

Αρκετά συχνά, η διαφήμιση εστιάζεται στο συναισθηματικό χειρισμό του κοινού στο οποίο απευθύνεται, και ένα αποτελεσματικότατο μέσο για το σκοπό αυτό είναι η χρησιμοποίηση παιδιών σ΄αυτήν, ακόμα και όταν αποδέκτες της δεν είναι παιδιά αλλά ενήλικες. Αυτό το τελευταίο σημαίνει πως το παιδί χρησιμοποιείται ως αντικείμενο ή «δόλωμα» για σκοπούς που στην ουσία δεν το αφορούν. Με τον τρόπο αυτό, υπάρχει ο κίνδυνος να ενισχυθεί η πιθανότητα μετατροπής του παιδιού στη συνείδηση/υποσυνείδητο πολλών από υποκείμενο με συγκεκριμένες ανάγκες σε «μέσο ή εργαλείο» επιρροής άλλων και για σκοπούς που δεν είναι ούτε κοινά αποδεκτοί αλλά και ούτε αποτελούν πανανθρώπινες αξίες. Ένας τέτοιος σκοπός είναι η προβολή, διαμέσου της διαφήμισης, συγκεκριμένων πολιτικών μηνυμάτων ή ιδεών…

Στην πολιτική διαφήμιση, οι εικόνες με εκτεθειμένα σε υποτιθέμενους συγκεκριμένους κινδύνους παιδιά (π.χ. στο «Γιατί κύριε», στον αντιμνημονιακό κίνδυνο)συμβολίζουν και υπαινίσσονται την αθωότητα και την ευαλωτότητά τους που εύκολα κινητοποιούν αισθήματα και διάθεση βοήθειας προς αυτά. Αυτό είναι ένα πολύ συνηθισμένο αμερικάνικο μοντέλο πολιτικής διαφήμισης που προηγείται  των εκάστοτε προεδρικών εκλογών και αποσκοπεί στο χειρισμό των συναισθημάτων της κοινής γνώμης διαμέσου των παιδιών. Σπεύσαμε, λοιπόν, να το εισάγουμε κι εμείς, όπως και τόσα άλλα, γιατί είναι αποτελεσματικό και συμφέρει…

Είναι, όμως, απορίας άξιον γιατί η συγκεκριμένη πολιτική διαφήμιση πυροδότησε τόση δυσφορία και δυσανεξία σε τόσους πολλούς -πολιτικούς και μη-, τη στιγμή που υπάρχουν πολύ πιο επικίνδυνες μορφές διαφήμισης και οι οποίες εδώ και δεκαετίες απευθύνονται στα ίδια τα παιδιά και όχι σε ενήλικες, όπως η συγκεκριμένη. Η διαφήμιση που απευθύνεται άμεσα σε παιδιά, πυροδοτώντας όχι μόνο την καταναλωτική τους διάθεση αλλά και επηρεάζοντας σοβαρά τον τρόπο αξιολόγησης τους τόσο για τον εαυτό τους όσο και για τους άλλους, για παράδειγμα, τους φίλους ή συμμαθητές τους (π.χ. όποιος δεν φορά συγκεκριμένα αθλητικά παπούτσια ή ρούχα είναι ντεμοντέ, υποτιμάται ή χλευάζεται), είναι πολύ πιο επικίνδυνη από τη χρησιμοποίηση παιδιών σε πολιτική διαφήμιση γιατί δημιουργεί νέες σαθρές αξίες και στάσεις ζωής. Και όμως, οι περισσότεροι -πολιτικοί και μη- που ξεσηκώθηκαν με αφορμή την πολιτική διαφήμιση «Γιατί κύριε;»- δεν έχουν δείξει ή δεν δείχνουν ανάλογη ευαισθησία και ευθιξία για τα δικαιώματα των παιδιών ή για τις επιπτώσεις του καταναλωτικού χειρισμού των παιδιών, και όχι μόνο, με νέες και «ύπουλες» διαφημιστικές τεχνικές.

Η αποκαλούμενη ως «stealth advertising» τεχνική αποσκοπεί να καλύψει έντεχνα το σκοπό της διαφήμισης καθώς έχει αποδειχθεί πως μια διαφήμιση είναι αποτελεσματική στο μέγιστο δυνατό βαθμό, όταν ο καταναλωτής δεν αντιλαμβάνεται άμεσα πως αυτό που βλέπει είναι διαφήμιση. Όταν ο καταναλωτής δεν βρίσκεται σε εγρήγορση, είναι περισσότερο υποβόλιμος και ευάλωτος προς κάθε είδους προσπάθεια επιρροής. Διαμέσου της εφαρμογής της τεχνικής αυτής, λοιπόν, οι παραγωγοί διαφημίσεων προσπαθούν να εξαλείψουν στην ουσία τα διακριτά όρια ανάμεσα στη διαφήμιση και το περιεχόμενο του προγράμματος. Για παράδειγμα, η χρησιμοποίηση μιας συγκεκριμένης μάρκας ελαιόλαδου, βουτύρου, γιαουρτιού κ.ά. σε μία γαστρονομική τηλεοπτική εκπομπή κ.ά.…

Υπάρχουν, όμως, πολύ χειρότεροι της διαφήμισης τρόποι επιβολής αξιών, ιδεών και στάσεων ζωής στα παιδιά, για τους οποίους ελάχιστοι μιλούν και που σχεδόν όλοι θεωρούν ως «επιβεβλημένους», απαραίτητους και ορθούς. Ποιος ρωτά ένα παιδί αν θέλει να βαπτιστεί, αν θέλει να ονομάζεται Προκόπης, Κονδύλω, Παρθένα ή Μαγδάλω, αν θέλει να είναι χριστιανός ορθόδοξος, καθολικός ή μουσουλμάνος, αν θέλει να θεωρεί κακούς τους τούρκους, τους έλληνες, τους κομμουνιστές, τους εβραίους, τους αλλόθρησκους, τους ξένους, τους έγχρωμους και τόσα άλλα;

Το παιδί, λοιπόν, θα πρέπει να προστατεύεται όχι μόνο από τη διαφήμιση αλλά και από ΟΤΙΔΗΠΟΤΕ δεν είναι σε θέση από μόνο του να κατανοήσει και να εκτιμήσει, όπως, για παράδειγμα, από οποιονδήποτε θρησκευτικό και ιδεολογικό επηρεασμό στην κοινωνία, στο σπίτι ή στο σχολείο.

ΥΓ. Πριν από λίγες μέρες, το χαρισματικό παιδί του μέλους Τσιπουράκι ή…Τσιπράκι(!!!), ο Γιώργης ή αλλιώς Πίκος 6 χρονών, που έχει μάθει να κατεβάζει τραγούδια από το youtube και άλλα διάφορα, θέλησε  να μου αφιερώσει ένα τραγουδάκι που διάλεξε και κατέβασε. Απογοητεύτηκε, όμως, πολύ όταν διαπίστωσε πως είχα διαγράψει όλα τα ποστ από το μπλογκ μου. Αφιερωμένο, λοιπόν, το ποστάκι αυτό στον υπέροχό μας Πίκο:)))