Έρχονται στιγμές που κάποιο ασήμαντο ή αναπάντεχο ερέθισμα μοιάζει να ξεκλειδώνει τα άδυτα της ψυχής, επιτρέποντας να φτερουγίσουν προς το φως αναμνήσεις παντελώς λησμονημένες…

Λένε -και η επιστήμη το επιβεβαιώνει- πως η γεύση, περισσότερο απ΄οποιαδήποτε άλλη αίσθηση, καταφέρνει να μας πάρει από το χέρι και να μας οδηγήσει με απίστευτη ακρίβεια και ευκολία σε κόσμους κι εμπειρίες χαμένες στο σκοτάδι της λήθης…

Η γεύση μοιάζει να έχει τη μαγική ικανότητα να σε εξακοντίζει, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου, πίσω σε χρόνια παιδικά, σε στιγμές λησμονημένες που, όμως, χαράχθηκαν εντός μας με έναν τρόπο ιδιαίτερο, σμίλεψαν την ψυχή μας και διαμόρφωσαν τον τρόπο που βιώνουμε τον κόσμο και τις διάφορες πτυχές της ζωής μας.

Η γεύση μπορεί να σε κάνει να νιώσεις πως βρίσκεσαι ξαφνικά σε μια λιτή και μισοφωτισμένη κουζινούλα, πλημμυρισμένη, όμως, από την ευωδιά του φρεσκομαγειρεμένου από ακούραστα λατρεμένα χέρια φαγητού που σιγοβράζει στην κατσαρόλα, και κάπου εκεί τριγύρω η αίσθηση ύπαρξης αγαπημένων μορφών που μοίραζαν απλόχερα αγάπη, ζεστασιά, παρηγοριά, ελπίδα και ασφάλεια. Εικόνες όλης της οικογένειας γύρω από το καθημερινό τραπέζι, με νουθεσίες, αφηγήσεις, πειράγματα, παρεξηγήσεις και γέλια που, όλα μαζί, ύφαναν με απίστευτη μαεστρία και σιωπηρά έναν μοναδικό συναισθηματικό ιστό στην ψυχή του καθενός μας.

Η γεύση μπορεί να σε οδηγήσει ξαφνικά και απρόσμενα σε λησμονημένες ερωτικές στιγμές και εικόνες από κάποιο ξεχωριστό δείπνο, όπου ψυχές, βλέμματα και ακροδάχτυλα αγγίχθηκαν με τρόπο μοναδικό καθώς τα χείλη ψιθύριζαν «στην υγειά μας» και γεύονταν το πορφυρόχρωμο κρασί που αστραποβολούσε σαν πολύτιμο ρουμπίνι στα ποτήρια…

Ήταν ένα υπέροχο πρωινό του Ιούλη πριν από αρκετά χρόνια. Οι ήχοι και τ΄ αρώματα της φύσης του μικρού καταπράσινου κερκυραϊκού χωριού υπενθύμιζαν την απερίγραπτη ομορφιά ενός κόσμου που στερούνται οι άνθρωποι της πόλης. Καθόμασταν κάτω από τον ίσκιο της κληματαριάς του μικρού παραδείσου που με τόση αγάπη έφτιαξε μόνος του ο κυρ Κώστας, συνταξιούχος πια γυμνασιάρχης. Εδώ μπορούσες να βρεις κάθε είδους ζαρζαβατικό, ελιές, οπωροφόρα, ένα μικρό αμπέλι, λουλούδια, αγάπη και φιλοξενία περίσσια.

-        Αν τελειώσατε το καφεδάκι σας, θα σας ετοιμάσω ένα τσιπουράκι, είπε η κυρία Άρτεμις, σύζυγος του κυρ Κώστα, και όπως πάντα χαμογελαστή και καλοδιάθετη.

Σε λίγο, παρατάσσονταν μπροστά μας πάνω στο τραπέζι τα πιατάκια με τις ελίτσες, τις βραστές πατατούλες, τις φρεσκοκομμένες ντομάτες, το τυράκι, τον μαριναρισμένο γαύρο και πολλά ακόμα καλούδια από το περιβόλι και τα δημιουργικά χέρια των ηλικιωμένων φίλων μας.

Εκεί ακριβώς βίωσα κάτι πρωτόγνωρο για ΄μένα ως τη στιγμή εκείνη. Δεν πρόλαβα καλά-καλά να βάλω στο στόμα μου ένα κομματάκι ντομάτα που μόλις πριν είχε κόψει ο κυρ Κώστας από το περιβόλι του, και άρχισαν να ξετυλίγονται μπροστά μου σαν σε ταινία εικόνες από τα παιδικά μου χρόνια που ποτέ προηγούμενα δεν είχα ξαναδεί από τότε που τις πρωτοβίωσα σε ηλικία 5-6 χρονών.

Το κάρο πλησίαζε τρίζοντας, φορτωμένο με κάθε λογής ζαρζαβατικά της εποχής, κι αυτός -Γρηγόρη τον έλεγαν- με το άσπρο ψάθινο καπέλο του στο κεφάλι και κρατώντας το καφετί άλογο από το χαλινάρι, να διαλαλεί την πραμάτεια του. Σε λίγα λεπτά, οι νοικοκυρές της προσφυγικής γειτονιάς είχαν βγει από τα σπιτάκια τους και είχαν περικυκλώσει σαν μελίσσι που βούιζε το κάρο, διαλέγοντας, συζητώντας, γελώντας. Άλλες πάλι φορές, το κάρο ήταν γεμάτο από καρπούζια και πεπόνια, αργότερα από υπέροχα σταφύλια…

Εικόνες ατέλειωτες, αρώματα και συναισθήματα ζωντάνεψαν με τρόπο μαγικό από το πουθενά, γεμίζοντάς με συγκίνηση μεγάλη, κι όλα αυτά από τη γεύση εκείνη της ντομάτας που μου θύμισε τόσο πολύ αυτή των παιδικών μου χρόνων…

Δεν είναι η γεύση της ντομάτας ή της πατάτας το σημαντικό αλλά τα τόσα άλλα που συμβολίζει, ανακαλεί και υπενθυμίζει. Είναι μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, ένα πολύ προσωπικό και ιδιαίτερο συναισθηματικό κλίμα, σχέσεις, λόγια, αγκαλιές και χάδια αόρατα που ξαφνικά ζωντανεύουν, ζωντανεύοντας και την ψυχή μας με τρόπο μοναδικό…

Γιατί, όμως, ειδικά η γεύση έχει μια τόσο καταλυτική επίδραση; Η δική μου ερμηνεία είναι πως πρωτογνωρίζουμε τον κόσμο μας διαμέσου του στόματός μας. Το βρέφος και το μικρό παιδί οποιοδήποτε αντικείμενο κι αν πιάσει στο στόμα του το φέρνει, το πιπιλά, το γεύεται, θέλει να το μασήσει, να το καταπιεί, να το ενσωματώσει, και με τον τρόπο αυτό να το κατακτήσει, να το κάνει δικό του. Αυτό άλλωστε δεν κάνουμε και εμείς, «παλινδρομώντας ελεγχόμενα», όταν λέμε σε ένα πολυαγαπημένο μας άτομο -συνήθως στο παιδί μας- «θα σε φάω!»;

Γεύση, λοιπόν, η αρχόντισσα των αισθήσεων και ο βασιλικός δρόμος προς τις αναμνήσεις. Ας την φροντίζουμε, ας την εμπλουτίζουμε, ας την προκαλούμε, και τότε αυτή ΣΙΓΟΥΡΑ θα μας ανταμείψει…