Αυτό το τέρας της κακομούτσουνης ωραιοπάθειας μπήκε στις αγωνίες μου απρόβλεπτα, μια μέρα που ανακάλυψα πως ο κόσμος είναι πολύ άχαρος δίχως την Αθήνα, προπάντων δίχως την αθηναϊκή γειτονιά, όπου -πάντα- αγέραστος ζει και τη φαιδρύνει ο Μέγας της, ο Αυτοκράτοράς της: Καραγκιόζης ο Έλληνας.

Ήταν κι αυτό ένα από τα δυνατά «καλέσματα», μία απ’ τις ανήμπορες «έλξεις», που τρώνε την ψυχή του ανθρώπου, σα ζει και σώνεται στην ξενιτιά. Πρόφερα παραπάνω -δεν ξέρω, μπορεί και απρόσεχτα- τη λέξη «ασκήμια», «ωραιοπάθεια», λέξεις-ετικέτες. Γιατί στην πραγματικότητα πιο πολύ είναι λέξεις παρά ουσία, αφού, πολλές φορές, τις προφέρουμε ίσα ίσα για να παρακάμψουμε την ουσία.

«Ωραιοπάθεια»… «Ασκήμια…» Μα ξέρουμε τάχα τι είναι ωραίο και τι άσκημο, αν δεν τα βάλουμε και τα δυο πλάι πλάι; Έπειτα, το κυριότερο, υπάρχει στον κόσμο άσκημο; Αν πιστέψουμε τους ζωγράφους (που επιμένουν ότι στη φύση δεν υπάρχει «άσπρο»), τότε γιατί να μην πιστέψουμε και τους φυσιοδίφες, που επιμένουν ότι στη φύση δεν υπάρχει άσκημο; Μπορεί να ‘ναι κι αυτό νόμιμο. Αλλά καλύτερα να μη βασανίζουμε τις λέξεις. Στην αρχή, βέβαια, δείχνουν ήρεμες, σε υπηρετούν χωρίς βαρυγκομιά… Στο τέλος όμως σε τιμωρούν. Ως προς τη διαφιλονικούμενη λέξη, πιστεύω πραγματικά ά σ χ η μ ο (δηλαδή αντικείμενο χωρίς σχήμα) στον κόσμο δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο το κακόσχημο. Κι εδώ φτάνουμε στην περίπτωση του ήρωά μας.

Ο καημένος ο Καραγκιόζης… Χωρίς να τον ρωτήσουν, τον φορτώσανε μ’ όλα τα άγαρμπα αυτού του κόσμου. Σκυλομούρης, κακοσουλούπωτος, αχαΐρευτος. Κι όλα αυτά η περιληπτική μανία του Έλληνα τα ενσωμάτωσε χοντρικά στη λέξη «Καραγκιόζης».

…

-Τώρα, όμως, κ.Γιαραμούκη, θέλω να σε ρωτήσω κάτι άλλο, κάτι της δουλειά σου.

-Ελεύθερα, λέγε.

-Μπορείς να μου πεις γιατί, προτού βγάλεις μια φιγούρα έξω στο πανί, τη βάζεις πρώτα και τραγουδάει;

-Και τι θέλεις να κάνει; να βαδίζει;

-Να μην κάνει τίποτα.

-Δηλαδή να βγαίνει στα μουγκά;

-Ναι.

Ο Γιαραμούκης με κοίταξε με έσχατη περιφρόνηση.

-Δε γίνεται… μου λέει. Δε γίνεται, όχι.

-Μα γιατί;

Τότε ο καλλιτέχνης χτύπησε το στήθος του.

-Πρέπει να αδειάσει τούτο… είπε κι αναστέναξε.

Απόμεινα, αρκετή ώρα, και τον κοιτούσα με ανυπόκριτο θαυμασμό. Τι πρωτάκουστη κάθαρση ήταν αυτή! Από τότε μου ‘γινε πίστη ένα πράμα: Ότι ο καραγκιοζοπαίχτης χωρίς σπουδαία φωνή μπορεί να υπάρχει’ μπορεί να υπάρξει ακόμα και καραγκιοζοπαίχτης χωρίς μεγάλη γκάμα. Καραγκιοζοπαίχτης, όμως, χωρίς πάθος, καραγκιοζοπαίχτης χωρίς μαράζι, δεν υπάρχει, δε θα υπάρξει ποτέ. Τελείωσε!

ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΛΟΥΝΤΕΜΗΣ, Καραγκιόζης ο Έλληνας, εκδόσεις Δωρικός.