Πολύ μελάνι έχει χυθεί για το ποιες είναι οι πραγματικές  πηγές και τα κίνητρα της καλλιτεχνικής έμπνευσης. Η λύπη, η θλίψη και, γενικά, ο ψυχικός πόνος αποτελούν αδιαμφισβήτητα μία πολύ σημαντική, αν όχι τη σημαντικότερη, πηγή έμπνευσης σε κάθε μορφή τέχνης, και στα αισθήματα αυτά οφείλονται πολλές από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές δημιουργίες της ανθρώπινης ιστορίας. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει να κάνει -πολύ απλά εκφρασμένο- με το ότι τα αισθήματα λύπης, θλίψης, πένθους, αποχωρισμού κ.τ.λ. είναι αισθήματα που προάγουν την εσωστρέφεια και βιώνονται, κυρίως, με έναν εσωτερικό και μοναχικό τρόπο. Όσοι διαθέτουν ταλέντο καλλιτεχνικό, έχουν επιπλέον το προνόμιο αξιοποίησης ενός πολύ σημαντικού μέσου έκφρασης και επεξεργασίας έντονων αισθημάτων που μπορεί να οδηγήσει -πέραν της όποιας ψυχικής ανακούφισης- ακόμα και στη δημιουργία μεγάλης αξίας καλλιτεχνικών έργων.

Είναι αποδεδειγμένο πως πολλές σοβαρές ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε επώδυνα συναισθήματα και τραυματικά βιώματα που δεν έχουν τύχει της οποιαδήποτε ενδοψυχικής επεξεργασίας. Ως εκ τούτου, κανείς δεν μπορεί να απαλλαγεί από τις συνέπειες των τραυματικών του βιωμάτων, εάν δεν του δοθεί η δυνατότητα να τα επεξεργασθεί και να τα εντάξει με έναν πιο προσαρμοστικό τρόπο στον ψυχισμό του. Η έκφραση του ψυχικού πόνου, διαμέσου μιας καλλιτεχνικής δημιουργίας, σημαίνει πως ο πόνος αυτός δεν συνεχίζει τη σιωπηρή, ασαφή και τρομακτική του παρουσία εντός μας. Σε μια τέτοια περίπτωση,  μπορεί και επικοινωνείται, μορφοποιείται, λεκτικοποιείται, γίνεται πολύ ευκολότερα αντιληπτός και, ως εκ τούτου, περιέρχεται υπό τον έλεγχο του ατόμου που πλέον τον ελέγχει, τουλάχιστον ως ένα βαθμό, και δεν ελέγχεται από αυτόν.

Αντίθετα, όταν βιώνουμε αισθήματα όπως η χαρά, η ευφορία, ο έρωτας  κ.τ.λ., δεν  υπάρχει μια ανάλογα έντονη ανάγκη εσωτερικής επεξεργασίας. Τέτοιου είδους αισθήματα δημιουργούν έντονη ψυχική ευφορία και μια ανάγκη να τα βιώσουμε και να τα μοιραστούμε άμεσα και με έναν εξωστρεφή κυρίως τρόπο, κάνοντας, δηλαδή, διάφορα πράγματα.

Μετά από αυτήν τη μικρή εισαγωγή, ας προσπαθήσουμε να δούμε τι μπορεί να υπάρχει πίσω από το έργο ενός τεράστιου καλλιτέχνη, του Τζων Λένον, ας προσπαθήσουμε να εξετάσουμε, δηλαδή, τις πηγές της έμπνευσής του και να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε κάτι περισσότερο για τον ψυχισμό και την προσωπικότητά του, γενικότερα, αλλά και για το ρόλο που έπαιξε η μουσική στη ζωή του και στην αναζήτηση μιας σταθερότερης ψυχικής ισορροπίας.

Πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν πως  ένα μεγάλο μέρος του διαχρονικού άγχους και της κατάθλιψης του Λένον σχετίζεται με τα βιώματα της παιδικής του ηλικίας. Ο πατέρας του, μέθυσος και ναυτικός στο επάγγελμα, εγκατέλειψε την οικογένειά του και εξαφανίστηκε όταν ο Τζων ήταν 3 ετών περίπου. Κάτι ανάλογο έκανε, στη συνέχεια, και η μητέρα του. Αρχικά, τον άφησε σε διάφορα συγγενικά πρόσωπα μέχρι να καταλήξει, τελικά, στην ηλικία των 5 ετών, στη θεία του Mimi με την οποία έζησε τα επόμενα χρόνια, μέχρι την επανεμφάνιση της μητέρας του, η οποία δυστυχώς σκοτώθηκε λίγα χρόνια αργότερα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, και σε ένα χρονικό σημείο όπου η σχέση τους είχε αρχίσει να αποκαθίσταται. Ο θάνατος αυτός τον σημάδεψε καθοριστικά για το υπόλοιπο της ζωής του. Όταν συνέβη αυτό ο Λένον ήταν 17 ετών. Στη συνέχεια, ο Λ. μετατράπηκε σε έναν οργισμένο νέο...

Υπήρξαν φορές που έγινε πολύ βίαιος απέναντι στην πρώτη του σύζυγο, την Κύνθια, την οποία ζήλευε υπερβολικά, όντας ταυτόχρονα και πολύ κτητικός απέναντί της. Είχε την ανάγκη να βρίσκεται πάντα κάποιος δίπλα του και αυτό γίνονταν. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, είχε πάντα κάποιον δίπλα του και δεν έκανε ποτέ κάτι μόνος του.

Η μητέρα του και οτιδήποτε είχε να κάνει με αυτήν κυριαρχούσαν με έναν εμμονικό τρόπο εντός του. Εντελώς ξαφνικά και απρόσμενα μπορούσε να αρχίσει να μιλά για αυτήν. Κάποια στιγμή, έγραψε ένα τραγούδι για αυτήν. Οι στίχοι, αλλά και ο τρόπος που το ερμηνεύει εκφράζουν έναν σπαραγμό που συγκλονίζει:

"Mother, you had me but I never had you. I wanted you but you didn΄t want me. So I got to tell you Goodbye, Goodbye....Father you left me but I never left you, I needed you but you didn't need me. So I got to tell you Goodbye, Goodbye....Mama don't go, daddy come home..."

Οι βιογράφοι του αναφέρουν πως η ανάγκη του να ξεπεράσει την προσωπική του  τραγωδία ήταν ο κυριότερος λόγος που εμβάθυνε τόσο πολύ στον κόσμο της μουσικής. Το πάθος του για αυτήν είχε κι αυτό άμεση σχέση με τη μητέρα του. Αυτή ήταν που τον έμαθε να παίζει μπάντζο, του αγόρασε την πρώτη του κιθάρα, τον εισήγαγε στον κόσμο του ροκ εν΄ρολ, όταν ήταν έφηβος, και τον παρότρυνε να παίξει σε κάποια μπάντα. Ο ίδος, με τη σειρά του,  της αφιέρωσε κάποια στιγμή ένα τραγούδι με τον τίτλο "Julia" που ήταν το όνομά της.

Εκτιμώ πως υπάρχει μία σημαντική ψυχολογική συνιστώσα στην αγάπη που έτρεφε ο Λένον για τη μουσική και την ενασχόλησή του με αυτήν. Η ενασχόληση με τη μουσική αποτελούσε για τον Λένον τον ενδιάμεσο χώρο συνάντησης με τη μητέρα του. Όσο ασχολούνταν με αυτήν ήταν σαν να είναι φαντασιωσικά μαζί της. Η μουσική, δηλαδή, λειτουργούσε για αυτόν όπως το λούτρινο αρκουδάκι ή κάποιο ανάλογο αντικείμενο που θέλει να έχει δίπλα του ή στην αγκαλιά του ένα μικρό παιδί την ώρα που είναι να κοιμηθεί ώστε να μπορεί να αποχωρισθεί ευκολότερα τη μητέρα του. Το λούτρινο αρκουδάκι συμβολίζει τη μητέρα με ότι αυτό συνεπάγεται και λειτουργεί ως υποκατάστατό της που κρατά το παιδί στην αγκαλιά του και, με τον τρόπο αυτόν, μπορεί ευκολότερα να μείνει μόνο  και να κοιμηθεί χωρίς τη φυσική παρουσία της μητέρας δίπλα του.

Η απόγνωση καθώς και δείγματα της κατάθλιψης του Λένον διαφάνηκαν μουσικά ήδη από τη δεκαετία του '60 με το περίφημο τραγούδι "Help" και, στη συνέχεια, με το "Help me to help myself". Όταν ο Λένον έγραψε τους στίχους του "Help", τα υπόλοιπα μέλη των Beatles παραξενεύτηκαν με την απόγνωση που εξέφραζαν, αλλά μέχρις εκεί. Το τραγούδι ήταν πολύ καλό και διαφαίνονταν πως θα γίνονταν -όπως και έγινε- τεράστια επιτυχία. Οι δάφνες σκέπασαν για μία ακόμη φορά την προσπάθεια του χαρισματικού μουσικού να επικοινωνήσει τον ψυχικό του πόνο στους άλλους. Άλλωστε, αυτό το ομολόγησε και ο Πωλ Μακ Κάρτνεϋ -σε μια συνέντευξή του, πολλά χρόνια αργότερα- πως, δηλαδή, δεν γνώριζε τίποτα για την κατάθλιψη του Τζων ο οποίος κραύγαζε για βοήθεια αλλά, δυστυχώς, σε κωφεύοντα ώτα...

Όσοι τον γνώριζαν καλά ήξεραν για την κατάθλιψη και τις αυτοκτονικές του σκέψεις που τον οδήγησαν στο να αποσυρθεί για πέντε περίπου χρόνια και να κλειστεί στον εαυτό του. Το τραγικό της ιστορίας είναι πως ο Λένον, σε ένα από τα τελευταία του τραγούδια πριν δολοφονηθεί, φάνηκε πως βγαίνει από το σκοτεινό κόσμο της κατάθλιψής και να επιθυμεί να του δώσει η ζωή μια δεύτερη ευκαιρία:

 "Dear John, give yourself a break. Life wasn't meant to be run, the race is over, you've won...".