Τώρα που τελείωσαν οι Πανελλήνιες και οι νεαροί bloggers δεν έχουν πια το άγχος των εξετάσεων, είπα να γράψω για ένα αγαπημένο μου θέμα.

Δεν ξέρω τι μπορεί να νομίζετε για τα μαθηματικά και τους μαθηματικούς. Πιθανότατα αυτόματα έρχονται στο μυαλό σας σχολικές μνήμες με αντιπαθητικούς και «ξερούς» μαθηματικούς, ακαταλαβίστικα σύμβολα και εξισώσεις, τρομερό άγχος για τα διαγωνίσματα και γενικά μια εμφανής δυσφορία. Και εγώ, όσο είχα το άγχος των εξετάσεων κάπως έτσι τα έβλεπα τα μαθηματικά, σαν ένα δυσάρεστο αλλά απαραίτητο φάρμακο που έπρεπε να το καταπιώ. Τα τελευταία όμως χρόνια, κάτι η ιστορία των επιστημών με την οποία ερασιτεχνικά ασχολούμαι κάτι η λεγόμενη μαθηματική λογοτεχνία (βλ. π.χ. το πολύ καλό βιβλίο του Απ. Δοξιάδη «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ») με έκαναν να τα δω με άλλο μάτι. Αναμφισβήτητα είναι η γυμναστική του μυαλού, η κορύφωση της ικανότητας της ανθρώπινης διάνοιας, η γλώσσα της επιστήμης.

Και οι μαθηματικοί; Οι άνθρωποι που ασχολούνται με αυτά; Πως είναι; Βέβαια, δεν εννοώ τους καθηγητές των σχολείων και των φροντιστηρίων που ως καλά μαγνητόφωνα επαναλαμβάνουν τη θεωρία και το ασκησιολόγιο για τις πανελλήνιες  (δεν τους υποτιμώ, επί σειρά ετών και εγώ το ίδιο έκανα) αλλά τους ανθρώπους που παρήγαγαν τη γνώση αυτή, τα μεγάλα πνεύματα που έχουν δώσει το όνομά τους σε θεωρήματα, αξιώματα και μαθηματικούς τύπους και μορφώματα. Πυθαγόρας, Αρχιμήδης, Gauss, Fibonacci, Newton, Lagrange, Decartes, Abel,  Euler, Fermat…τι τύποι ήταν όλοι αυτοί; Μήπως ήταν τίποτα «φυτά» ή σεβάσμιοι γέροντες; Κάποιοι από αυτούς ναι, κάποιοι όχι. Για κάποιον λοιπόν από τους «όχι» θα ήθελα να σας πω. Έναν από τους μεγαλύτερους μαθηματικούς όλων των εποχών, τον Evarist Galois, προσέχοντας να αποφύγω κουραστικές αναφορές σε μαθηματικά.

Τον Γκαλουά, λοιπόν, εγώ τον παρομοιάζω με τον Τζέιμς Ντην ο οποίος όπως οι περισσότεροι γνωρίζετε σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα οδηγώντας την καινούρια πόρσε του σε αυτοκινητόδρομο της Καλιφόρνια, το 1955 σε ηλικία 23 μόλις ετών. Πρόλαβε, όμως, να ζήσει έντονα, να αμφισβητήσει και να γυρίσει όλες κι όλες τρεις ταινίες (και να συμμετάσχει και σε άλλες τέσσερις), εμβληματικές όμως στην ιστορία του κινηματογράφου (επαναστάτης χωρίς αιτία, ανατολικά της Εδέμ, ο Γίγας). Πάμε λοιπόν.

Το 1831 δημοκρατικοί της ομάδας του Γκαλουά συλλαμβάνονται γιατί αρνήθηκαν να καταθέσουν τα όπλα αλλά στη δίκη αθωώνονται και πηγαίνουν να γιορτάσουν σε κάποιο εστιατόριο. Εκεί, μια επαναστατική πρόποση του Γκαλουά προκαλεί τη σύλληψή του. Αθωώνεται για να συλληφθεί ξανά μετά από λίγο μαζί με τον φίλο και συναγωνιστή του Ερνέστ Ντυσατελέ καθώς οδηγούσαν ένα πλήθος 600 ατόμων την Ημέρα της Βαστίλλης στις 14 Ιουλίου 1831 σε διαδήλωση. Ο Γκαλουά ήταν ντυμένος την απαγορευμένη πλέον στολή της Εθνοφρουράς και οπλισμένος ως τα δόντια. Καταδικάζεται σε φυλάκιση μερικών μηνών αλλά στη φυλακή όπου οδηγείται ξεσπάει επιδημία χολέρας και οι κακές συγκυρίες διαδέχονται η μία την άλλη. Οδηγείται σε ένα σανατόριο και εκεί γνωρίζει τη Στεφανί ντυ Μοτέλ, που μένει εκεί, όντας κόρη παλιού αξιωματικού του Ναπολέοντα και φίλου του ιδιοκτήτη. Την ερωτεύεται τρελά, εκείνη όχι, τον απορρίπτει, εκείνος επιμένει λίγο περισσότερο και εκείνη κάπου τα λέει όλα αυτά ώστε τελικά εμφανίζονται δύο άντρες, εκ των οποίων ο ένας, ο Ντ’ Εμπρανβίλ, ισχυρίζεται ότι ήταν ο αρραβωνιαστικός της,  που τον καλούν σε μονομαχία. Ο θρύλος λέει ότι την προηγούμενη νύχτα της μονομαχίας ο Εβαρίστ ξενυχτά γράφοντας με ροή συνεχούς σκέψης 60 σελίδες με τη μαθηματική θεωρία του, τη διάσημη πλέον Θεωρία Ομάδων. Το πρωί της 30ής Μαΐου 1832 οι μονομάχοι αποφασίζουν να μην πυροβολήσουν ταυτόχρονα αλλά ο καθένας με τη σειρά. Ο Γκαλουά κάνει τα πάντα για να μην είναι πρώτος και στη συνέχεια, αντί να σταθεί με το πλάι δίνοντας μικρότερο στόχο, όπως είχε δικαίωμα, κάνει το αντίθετο και δέχεται μια σφαίρα στην κοιλιά, από τον άριστο σκοπευτή Ντ’ Εμπρανβίλ. Στην ουσία αυτοκτονεί. Κάποιος τον πηγαίνει στο νοσοκομείο αλλά είναι αργά. Έπειτα από λίγο πεθαίνει για ένα επιπόλαιο νεανικό πάθος, για μια γυναίκα που ασχολήθηκε μαζί του μόνο όσο χρειάστηκε για να τον καταστρέψει, μόλις στα 21 του χρόνια. Οι φίλοι του και συναγωνιστές μάζεψαν τα όσα έγραψε την προηγούμενη νύχτα και αυτή τη φορά οι σημειώσεις του έπεσαν σε καλά χέρια, ευτυχώς για την ανθρωπότητα και την επιστήμη των μαθηματικών.