Ρυθμοί ζεϊμπέκικου και μπάσιμο τραγουδιστή

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Με τον όρο "Μπάσιμο" των τραγουδιστών στους ρυθμούς των ζεϊμπέκικων, εννοώ την είσοδο στο σωστό χρόνο και όχι αργότερα, καθυστερημένα.

Η μη σωστή είσοδος στο χρόνο - στον χτύπο, έχει σαν αποτέλεσμα (άσχημο) να "χάνει" η εκτέλεση του τραγουδιού.

Ανάλογα με το στυλ του ζεϊμπέκικου, ο τραγουδιστής πρέπει να ''μπαίνει'' σωστά όχι μόνο στον αρχικό τονισμό, αλλά και στους υπόλοιπους τονισμούς του μέτρου. Αυτή η εμπειρία, ειδικά του μπασίματος στην είσοδο, αποκτάται με καλή εκμάθηση του τραγουδιού και με πολλές πρόβες σε αντίστοιχο ρεπερτόριο.

Να υπενθυμίσω το χαρακτηριστικό πολλών ''τραγουδιστών'' λαϊκού ρεπερτορίου, στα "σκυλάδικα", σε ταβέρνες κλπ, να μη "μπαίνουν" εκεί που πρέπει αλλά αργότερα και να σπάνε τα νεύρα των μουσικών. Καλύτερα όχι τόσο καλή φωνή και σωστό μπάσιμο στους τονισμούς του μέτρου, παρά καλλιφωνία και μη σωστός χρονισμός.

Δείτε εδώ το μπάσιμο "Στων Αγγέλων τα μπουζούκια" στο χρόνο 0:40

Δείτε εδώ το μπάσιμο "Δεν είναι όνειρο η ζωή" στο χρόνο 0:27

Δείτε εδώ το μπάσιμο "Ο ταξιτζής" στο χρόνο 0:18

Δείτε εδώ το μπάσιμο "ΜΕΣ' ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ ΤΑ ΣΤΕΝΑ" στο χρόνο 0:19

Σημείωση: Ενημερώθηκα από εκκλησιαστικό ψάλτη για τα εξής:

Υπάρχει άμεση συσχέτιση των ανωτέρω με την παράμετρο που υπάρχει στην ψαλτική. Οι παραδοσιακοί ψάλτες και προφανώς οι σωστοί λαϊκοί τραγουδιστές είχαν ανέκαθεν ψαλτικά ακούσματα. Και στην ψαλτική παρατηρείται η λάθος είσοδος στον χρόνο, στον χτύπο και έτσι χάνει την δύναμή της, τον παλμό της η εκτέλεση του ύμνου. Βέβαια, η είσοδος στην ψαλτική πρέπει να γίνεται με Glissando της φωνής πριν την σωστή είσοδο, αλλά αυτό είναι επιμέρους στοιχείο της όλης παραμέτρου.

Γενικά για τις παρτιτούρες ζεϊμπέκικων

Αρκετές φορές γράφονται σε 9/4 για να είναι πιο εύκολο το μέτρημα (πχ μερικά ζεϊμπέκικα, αν γραφούν για μπουζούκι σε 9/8, "θα πάθουν εγκεφαλικό" οι μπουζουξήδες κατά το διάβασμα της παρτιτούρας. Ενώ το ίδιο κομμάτι σε ακόρντα μπάσου ή κιθάρας θα γραφόταν άνετα σε 9/8).

•  Ζεϊμπεκικο Μοντέρνο (ή πεταχτό ή νέο)

Το video μου για το 9/8 Μοντέρνο Ζεϊμπέκικο (ή "Πεταχτό" ή και "Νέο")

ΕΔΩ : 

Μερικά μοντέρνα ζεϊμπέκικα δεν μένουν στον ίδιο ρυθμό, από την αρχή ως το τέλος του τραγουδιού. Η μουσική τους μπορεί να  αρχίζει:

• με κάποια αφήγηση (πχ ‘’αυτός ο αλήτης’’)
• από κάποιο ταξίμι (πχ Ταξίμ Ζεϊμπέκικο) ή
• από αμανέ (πχ ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟΣ ΑΜΑΝΕΣ)
• να συνεχίζει καρσιλαμά (πχ Αϊβαλιώτικο Ζεϊμπέκικο) ή
• να αρχίζει από μπλουζ με μια πρόσμιξη ζεϊμπέκικου ρυθμού (πχ ‘’Μη κλαις και μη λυπάσαι που βραδιάζει’’).

Τέτοια ζεϊμπέκικα δεν χορεύονται εύκολα από τον καθένα, δηλαδή δεν μπορεί να τα χορέψει κάποιος χωρίς να τα προβάρει και μάλιστα πολλά απαιτούν έμπειρο χορογράφο.

• ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟΥ

Πρωϊνό τσιγάρο - Στην Ελευσίνα μια φορά - Ήσουνα ξυπόλυτη (Σαμπάχ)

Αντε σαν πεθάνω στο καράβι (ραστ) - Ψιλη βροχούλα έπιασε (χιτζάζ)

Άνοιξε – Άνοιξε (χιτζάζ) - Θέλω στα μπουζούκια (σεγκιάχ)

Όλα είναι ένα ψέμα - Τα λερωμένα τα άπλυτα (χιτζάζ)

Παίζουν τα μπαγλαμαδάκια (ουσάκ) - Δώδεκα η ώρα θα'ρθω βρε Μαριώ

Συννεφιασμένη Κυριακή - Έχω τόση ώρα στη γωνιά - Στον Πειραιά συννέφιασε

Κοντά στα ξημερώματα - Φέρτε μια κούπα με κρασί (ουσάκ)

Θλιμμένο σούρουπο (ουσάκ) - Εγώ το πλουσιόπαιδο

•  Ζεϊμπεκικο Κλασσικό

Το video μου για το 9/8 Ζεϊμπέκικο "παλιό" ή "Κλασσικό"

ΕΔΩ : 

ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΟ ΚΛΑΣΣΙΚΟΥ

Πριν το χάραμα - Μποχώρης - Κάτω στα Λεμονάδικα - Βρε Μανώλη Τραμπαρίφα

• Ζεϊμπεκικο Απτάλικο

Το video μου για το 9/8 "Απτάλικο" Ζεϊμπέκικο

ΕΔΩ : 

ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΟ ΑΠΤΑΛΙΚΟΥ

Πίνω και μεθώ - Ρίξε τσιγγάνα τα χαρτιά

Κάτω στα Λεμονάδικα - Ο μπάρμπα Θωμάς - Τα δυο σου χέρια - Στο Φάληρο που πλένεσαι -Αντιλαλούν οι φυλακές  - Κάν’ τονε Σταύρο

•  Ζεϊμπεκικο Καμηλιέρικο 

To video μου για το 9/8 ‘’Καμηλιέρικο’’ Ζεϊμπέκικο

ΕΔΩ : 

Την ονομασία "ΚΑΜΗΛΙΕΡΙΚΟ" που είναι κατ’ εξοχήν μάγκικος ρεμπέτικος σκοπός διάβασα ότι την καθιέρωσαν ο ΜΠΑΤΗΣ και ο ΚΗΡΟΜΥΤΗΣ και προήλθε από τη Βόρειο Αφρική, επειδή αυτό το ζεϊμπέκικο το χόρευαν οι καμηλιέρηδες για να ξεπιαστούν.

Άλλοι υποστηρίζουν ότι πιθανόν παίρνει το όνομα του από την καμήλα, επειδή ο χορευτής μιμείται το βάδισμα και το λίκνισμα της.

Το αναπόσπαστο συνοδευτικό ρυθμικό όργανο για τα καμηλιέρικα είναι ο μπαγλαμάς.

Συγκρίνεται το με το Παλιό Ζεϊμπέκικο, η μόνη διαφορά είναι ότι το 4ο όγδοο αναλύεται σε δύο δέκατα έκτα. Όμως χορεύεται τελείως διαφορετικά και μάλιστα με ζευγάρια αντικριστά όπως ο Καρσιλαμάς. 
Στην παρτιτούρα συναντάμε το Καμηλιέρικο με μέτρο 9/8 στην πλειοψηφία των περιπτώσεων κυρίως για λόγους καλύτερης οπτικής απεικόνισης και ευκολίας στην ανάγνωση.

ΡΕΠΕΡΤΟΡΙΟ ΚΑΜΗΛΙΕΡΙΚΑ

Το ρολόϊ - Τα ματόκλαδα σου λάμπουν - Μπουζούκι μου διπλόχορδο - Τα κεριά τα σπαρματσέτα - Του κόσμου το περίγελο - Στο τραπέζι που τα πίνω - Το πιτσιρικάκι - Εγώ δεν έχω βγάλει το σχολείο - Το βαπόρι απ’ την Περσία - Στου Θωμά το μαγαζί - Είμαι βέρος Πειραιώτης - Ρίξε στο γυαλί φαρμάκι - Στ’ Αποστόλη το κουτούκι - Θα 'ρθω νύχτα τοίχο-τοίχο - Πέντε χρόνια δικασμένος - Του Βοτανικού ο μάγκας - Τα καβουράκια - Ο ψαράς - Ένα τραγούδι - Όρκο κάνω

Έτοιμοι ρυθμοί drums (και για ζεϊμπέκικα)

Κατεβάστε τους ΕΔΩ:

Το ελληνικό τραγούδι έχει πάρα πολύ μεγάλη ποικιλία λαϊκών ρυθμών. Στη λαϊκή κιθάρα, ειδικά στα ζεϊμπέκικα (9/4 , 9/8) και Καρσιλαμάδες (9/8) η προσωπική μου άποψη (εντελώς υποκειμενικό, μπορεί να κάνω λάθος) είναι ότι ο μετρονόμος μπερδεύει και καλύτερη είναι η χρήση Έτοιμων Ρυθμών drums ή Backing Tracks.