Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Εφαρμογή στις πεντατονικές κλίμακες

Ένας απλός τρόπος κατασκευής της Ματζόρε Πεντατονικής από τον "Κύκλο των 5ων" είναι παίρνοντας 5 νότες και αρχίζοντας από την C ,{C, G, D, A, E}. (είναι οι νότες της 5τονικής C όχι όμως στη σειρά).

Εφαρμογή στα μπάσα του ακκορντεόν

Όπου: Κάθε κουμπάκι μιας σειράς είναι η 5η του αμέσως από κάτω του (ή αντίστροφα η 4η του αμέσως από πάνω του). Δείτε το πλήρες άρθρο εδώ:

Κοντινές & Μακρινές κλίμακες

Αν οι κλίμακες είναι κοντινές στον κύκλο (πχ C σε G) το πέρασμα (πχ Μετατροπία) από τη μια στην άλλη, σε μια μελωδία, καθίσταται εύκολο χωρίς να ακουστούν πολλές διαφορές. Αν όμως οι κλίμακες στον κύκλο απέχουν πολύ μεταξύ τους τότε ακόμα και στην κλασική αρμονία η μετάβαση είναι δύσκολη.

Τονικότητες πνευστών οργάνων

Τρομπέτες/Κορνέτες κλπ.

Γιατί οι τρομπέτες με τονικότητες με σημεία αλλοιώσεως ονομάζονται με υφέσεις;

Φυσαρμόνικες

Γιατί οι φυσαρμόνικες με τονικότητες με σημεία αλλοιώσεως ονομάζονται με υφέσεις εκτός από την F#;

Υπάρχει κάποια σχέση του κύκλου με άλλα συστήματα κουρδίσματος;

Κύκλο των 4ων & 5ων έχουμε μόνο σε Συγκερασμένο σύστημα. Στα άλλα συστήματα (με 5ες μη συγκερασμένες), ο κύκλος γίνεται σπείρα των 5ων. Στο ισοσυγκερασμένο σύστημα ο κύκλος κλείνει γιατί οι 5ες είναι χαμηλωμένες, έτσι ώστε ξεκινώντας από έναν φθόγγο και προχωρώντας κατά 5ες, μετά από 12 βήματα επιστρέφουμε στον αρχικό φθόγγο. Το Πυθαγόρειο κούρδισμα όμως δεν κλείνει τον κύκλο κατά 23,46 cents (διάστημα γνωστό ως Πυθαγόρειο κόμμα). Αξίζει να δείτε το πινακάκι της παρακάτω φωτογραφίας με τίτλο ‘’Pythagoras Intonation’’ στην ενότητα Πυθαγόρειο κούρδισμα και να αφαιρέσετε 2 οποιεσδήποτε εναρμόνιες και θα βρείτε 23,45 cents (πχ B# - C =23,45-0=23,45 cents ή C# - Db = 113,655 – 90,225= 23,46 κλπ….)

Παίξιμο τονικότητας μινόρε με φυσαρμόνικα τονικότητας ματζόρε

 Διαφορά της Ματζόρε κλίμακας από τη ΣΧΕΤΙΚΗ Μινόρε

•    Η κλίμακα της οποίας η 3η και η 6η βαθμίδα σχηματίζει με την τονική μεγάλα διαστήματα (Μεγάλη 3η και Μεγάλη 6η) λέγεται Ματζόρε (μείζων) κλίμακα.

•    Η κλίμακα της οποίας η 3η και η 6η βαθμίδα σχηματίζει με την τονική μικρά διαστήματα (Μικρή 3η και Μικρή 6η) λέγεται Μινόρε (ελάσσων) κλίμακα.

Η 3rd και 4th positions της φυσαρμόνικας παράγουν αμφότερες μουσική μινόρε φυσικό. Με την 4η position όμως παίζεται η μινόρε σχετική της συγκεκριμένης ματζόρε τονικότητας. Πχ αν έχουμε φυσαρμόνικα τονικότητας C στη 4th position θα παίζουμε Am Nat (φυσικό μινόρε). Δείτε το συγκεκριμένο που λέω από τον χρόνο 1:50 του video μου:

Χρήση του κύκλου στη φυσαρμόνικα για Blues

Εφαρμογή του κύκλου στην Jazz

Η σχέση 2-5-1 για τα ματζόρε (iim7  -  V7   -   Imaj7  ή Ι(triad))  είναι βασική αρμονική διαδοχή (chord progression) στην Jazz μουσική.

Η σχέση λοιπόν (iim7   -  V7   -   Imaj7   ή Ι(triad))  δεν είναι τίποτε άλλο από μια αρμονική διαδοχή που συμβαίνει να ηχεί ωραία.

Επίσης γνωρίζουμε ότι η δεσπόζουσα (V) που λύνεται στην τονική (Ι) {5-1} είναι επίσης ευχάριστη στο αυτί μας. (βέβαια στη Jazz υπάρχουν κι άλλα standards που προχωρούν περαιτέρω όπως: 3-6-2-5-1 κ.ο.κ ).

Ομοίως για τα μινόρε είναι: 2-5-1: ( iim7b5  - V7alt - Im7  ή    Im(triad)

Μελετώντας τον ‘’κύκλο των πέμπτων’’ διαπίστωσα ότι έχει και εφαρμογή στην Jazz:

Η σχέση (iim7   -  V7   -   Imaj7   ή Ι(triad))  προκύπτει εάν χρησιμοποιήσουμε τους φθόγγους του κύκλου των 5ων ως θεμελίους τονικοτήτων. Ξεκινώντας όμως αριστερόστροφα.

Πχ αριστερόστροφα από την θεμέλιο C, η σχέση (iim7   -  V7   -   Imaj7   ή Ι(triad))  οδηγεί στην Bb:

Cm7 - F7 - Bbmaj7

Η 2η συγχορδία σ’ οποιαδήποτε κλίμακα ματζόρε είναι μινόρε η δε 5η συγχορδία σ’ οποιαδήποτε κλίμακα ματζόρε είναι δεσπόζουσα (dominant).

Άρα:

Στην  C ματζόρε κλίμακα (που η 2η νότα είναι η D) είναι:

(iim7   -  V7   -   Imaj7   ή Ι(triad))  .

Άρα:   Dm7 - G7 - Cmaj7.

Άλλα παραδείγματα:

D: Em7 - A7 – Dmaj7

G: Am7 - D7 – Gmaj7

F: Gm7 - C7  -  Fmaj7

Κ.λ.π - Κ.λ.π (Ασκηθείτε μόνοι σας για τις υπόλοιπες τονικότητες)

Κύκλος των 5ων στον γνώμονα του F (bass)

PROGRESSION: I-IV-vii°-iii- vi-ii-V-I

 Παράδειγμα: C-F-Bdim-Em-Am-Dm-G-C

 Ονομάζεται και αλληλουχία ακόρντων “του κύκλου των 5ων= circle of fifths” διότι κάθε ακόρντο που έπεται είναι μια 5η πάνω από το προηγούμενο ακόρντο.

Εφαρμογή σε Blues

http://12bar.de/cms/tutorial/basics/

Σημείωση:

Οι αγγλικοί όροι δίδονται απλά για να σας βοηθήσουν να κάνετε googling για περισσότερες πληροφορίες.