Ο Μανώλης Καραντίνης μιλά στο MusicHeaven

Ανάμεσα σε Χρήστο Νικολόπουλο και Θανάση Πολυκανδριώτη σφηνώθηκε το όνομα που την ώρα εκείνη αυτοσχεδίαζε ξόρκια στην εισαγωγή του «Αγάπη που’ γινες δίκοπο μαχαίρι». Δεν ξέρω αν μου διαφεύγουν κάποιοι μέχρι σήμερα, όμως ο Μανώλης Καραντίνης είναι ένα από τα καλύτερα μπουζούκια της πιάτσας. Αναμφίβολα. Όσοι δεν τον έχετε δει ζωντανά, χάνετε μερικές δεκάδες από τις πιο μαγικές πενιές του αιώνα. Όσοι τον έχετε δει, ξέρετε για τι πράγμα μιλάω. Μας υποδέχτηκε στο σπίτι του στο κέντρο της Αθήνας, απλός χαμογελαστός, ανθρώπινος, μας κέρασε έναν εκπληκτικό καφέ και η κουβέντα ξεκίνησε χωρίς να το καταλάβουμε. Μουσική υπόκρουση: δυο καναρίνια στα κλουβιά τους που είχαν ξεχάσει πως ήρθε ο χειμώνας.

Η αλήθεια είναι πως ψάχνοντας στο διαδίκτυο πληροφορίες για εσάς ή παλαιότερες συνεντεύξεις δυσκολεύτηκα αρκετά. Τις αποφεύγετε λίγο ή δεν γίνονται προτάσεις;

Γενικότερα εγώ δεν είμαι φαν του ίντερνετ για να ασχοληθώ με αυτό. Δεν μπορώ να κάθομαι όλη μέρα μπροστά από μιαν οθόνη, ούτε καν μπαίνω, δεν είναι στον χαρακτήρα μου. Αν χρειαστώ κάτι, ρωτάω κάποιο φίλο. Όσον αφορά τις εφημερίδες κλπ ναι δεν έχω δώσει και πολλά.

Πείτε μας λοιπόν δυο λόγια για εσάς, πού γεννηθήκατε, πού μεγαλώσατε…

Εγώ γεννήθηκα Κορυδαλλό και ξεκίνησα μαθήματα όταν ήμουν εφτά χρονών με τον Θεόδωρο Δερβενιώτη, αυτός ήταν ο πρώτος μου δάσκαλος. Έπειτα έκανα μαθήματα με τον Θέμη τον Παπαβασιλείου και με τον Δημήτρη τον Πατουσιά.

Πώς σας ήρθε η επιθυμία να ασχοληθείτε με τη μουσική;

Είχα δει τον Βοσκόπουλο στην τηλεόραση να παίζει και ζήλεψα. Βλέπεις ενώ τότε δεν υπήρχαν πολλές τηλεοράσεις εμείς είχαμε μια ασπρόμαυρη. Την πρωτοέφεραν στο σπίτι όταν ήμουν έξι χρονών.

Τι ακούσματα είχατε; Να φανταστώ λαϊκά κυρίως…

Ακούγαμε τότε Βοσκόπουλο, Καζατζίδη, Αγγελόπουλο…όλους τους μεγάλους λαϊκούς της εποχής.

Θέλατε να φτάσετε κάποιον από αυτούς δηλαδή; Να γίνετε τραγουδιστής;

Όχι, ποτέ. Το να τραγουδάω είναι πολύ πιο δύσκολο για μένα από το να παίζω κάποιο όργανο. Σήμερα όλοι παίρνουν από ένα μικρόφωνο και αρχίζουν και τραγουδάνε. Ανοίγεις ας πούμε την τηλεόραση το πρωί και είναι γεμάτο τσιφτετέλια και χορούς. Έχει καταντήσει γελοίο. Να είσαι τραγουδιστής είναι σοβαρή δουλειά κι εγώ δεν την επιδίωξα ποτέ. Στα μουσικά όργανα είμαι πιο καλός απ’ ότι στο τραγούδι. Ούτε στίχους γράφω, ο καθένας στο ταλέντο του.

Πώς μπήκατε στη δουλειά; Σας ανακάλυψε κάποιος;

Στη σχολή του Δερβενιώτη πήγα συστημένος από έναν οργανοποιό, τον Ζοζέφ στον Πειραιά. Έπειτα δουλειά ως μουσικός βρήκα εντελώς στην τύχη, από μια άσχετη δουλειά που έκανα τότε. Είναι σχεδόν απίστευτο. Δούλευα σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων κι έφτιαχνα εξατμίσεις. Ήρθε λοιπόν μια μέρα ένας πελάτης, ο Στέφανος- ώρα του καλή εκεί που είναι- και λέει «ποιος είναι αυτός που κόβει λαμαρίνες, πολύ αργός είναι» και του λέει ο Μάνος, το αφεντικό μου «ναι, αλλά παίζει καταπληκτικό μπουζούκι». Έτσι εκείνο το βράδυ ήρθε στο σπίτι ο Στέφανος και πρότεινε να με πάει για δουλειά. Τυχαία λοιπόν, από του Μάνου το μαγαζί βρήκα την πρώτη μου δουλειά ως μουσικός.

Απ’ ότι έχω προσέξει είστε πολύ αγαπητός στον κύκλο σας, πέρα από μουσικός και ως άνθρωπος.

Ναι, εντάξει, ο κόσμος με αγαπάει εμένα αλλά αυτό είναι θέμα χαρακτήρα, δεν προσπαθώ να παίξω τον καλό. Κι αυτό είναι και το κέρδος δηλαδή, όταν σε αγαπάνε και βλέπεις την ανταπόκριση αυτή του κόσμου χαίρεσαι. Γιατί δεν είναι εύκολο μόνο με ένα όργανο να κάνεις καριέρα, δεν είναι σαν τους τραγουδιστές.

Έμαθα πρόσφατα πως είστε και συνθέτης.

Ναι τώρα κάνω και με τον Βοσκόπουλο κάποια τραγούδια για τον δίσκο του. Επίσης στο παρελθόν έχουν τραγουδήσει τραγούδια μου ο Τόλης Βοσκόπουλος, η Γιώτα Νέγκα, η Σοφία η Βόσσου, ο Γιάννης ο Ντουνιάς, η Ελένη Τσαλιγοπούλου, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η μεγάλη Πόλυ Πάνου και άλλοι. Πάντα έγραφα τραγούδια.

Άλλα όργανα παίζετε;

Ναι, παίζω όλα τα έγχορδα. Τα υπόλοιπα, όπως ούτι, μπαγλαμά, τζουρά, κιθάρα τα έμαθα μόνος μου. Όταν παίζεις μπουζούκι τα άλλα έρχονται πιο εύκολα. Απλά το κάθε όργανο θέλει το ύφος του.

Εσείς είστε λαϊκός καλλιτέχνης. Επειδή έχουμε ακούσει πολλά κατά καιρούς, τι ακριβώς είναι το λαϊκό τραγούδι.

Το λαϊκό τραγούδι δεν είναι απαραίτητο να είναι τσιφτετέλι ή ζεϊμπέκικο, λαϊκό τραγούδι μπορεί να είναι και το ροκ. Γενικότερα είναι το τραγούδι που ακούει ο λαός, αλλά ο λαός που ξέρει να ακούει. Γιατί υπάρχει και το σημερινό χάλι στο τραγούδι που είναι λίγο έτσι λίγο αλλιώς και το τραγουδάνε οι περισσότεροι. Βγαίνει ας πούμε κάτι και το χρησιμοποιούν πενήντα άνθρωποι. Κάνει για παράδειγμα ένας χασάπικο, τρέχουν όλοι να βγάλουνε το ίδιο ακριβώς χασάπικο. Γενικά έχουνε ξεφύγει αρκετά οι λαϊκοί δρόμοι και καταλήγουμε στα λαϊκά να ακούμε μόνο ένα δύο δρόμους. Οι υπόλοιποι έχουν ξεχαστεί μαζί με τις μελωδίες τους. Αυτά βέβαια τα εντοπίζουν ειδικά κάποιοι άνθρωποι που ξέρουν από μουσικοί. Και στα ξένα τραγούδια πάντως βλέπουμε να έχει χαλάσει το πράγμα, δεν είμαστε μόνο εμείς.

Γενικά έχουνε ξεφύγει αρκετά οι λαϊκοί δρόμοι και καταλήγουμε στα λαϊκά να ακούμε μόνο ένα δύο δρόμους. Οι υπόλοιποι έχουν ξεχαστεί μαζί με τις μελωδίες τους.

Σήμερα δηλαδή δεν βγαίνουνε καλά τραγούδια;

Βεβαίως και βγαίνουνε τραγούδια που αξίζουν αλλά είναι πολύ λίγα. Παλαιότερα έβγαιναν περισσότερα. Ξέρεις, όσο προχωράει η τεχνολογία, ο καθένας μπορεί και κάνει και στο σπίτι του μουσική. Εκεί χαλάει και ο ήχος, χαλάνε και πολλά πράγματα. Αυτό που γίνεται σήμερα με τους δίσκους και χάνονται καλά τραγούδια είναι πως αν είναι να μπουν στο δίσκο οχτώ μέτρια τραγούδια και υπάρχουν και δύο καλά, σου λέει η εταιρία ας μην βάλουμε αυτά τα δύο για να ακουστούν και τα άλλα. Έτσι πουλάνε κάνα τρίμηνο και μετά πάλι απ’ την αρχή.

Γράφεται σήμερα γνήσιο λαϊκό τραγούδι;

Γράφεται, ναι. Για μένα γνήσιο λαϊκό τραγούδι σήμερα γράφει ο Κορακάκης. Δηλαδή από αυτόν έχω ακούσει γνήσιο, αντρικό, λαϊκό τραγούδι. Και βεβαίως οι παλιοί, κλασικοί συνθέτες που αφήνουν στη σφραγίδα τους ακόμα και στην εποχή μας. Ο Νικολόπουλος ας πούμε μετά τον Τσιτσάνη συνεχίζει την παράδοση στο λαϊκό τραγούδι.

Ταμπέλες υπάρχουν στη μουσική ή είναι ενιαία;

Υπάρχουν διαχωρισμοί, δεν είναι ενιαία η μουσική. Απλά το λαϊκό σήμερα το έχουν κάνει λίγο ποπ- λαϊκό όπως είπαμε και πριν και όπου πηγαίνει ο ένας τρέχουν όλοι μαζί. Εγώ κάνω το αντίθετο: όταν το μπουλούκι τρέχει από τη μία μεριά εγώ πάω από την άλλη. Γιατί το ελληνικό τραγούδι, όχι μόνο το λαϊκό, κρύβει πολύ πολιτισμό και είναι κρίμα. Από παλιά είχαμε μεγάλους συνθέτες. Είναι δυνατόν να βγει συνθέτης σήμερα σαν τον Άκη Πάνου ή τον Ζαμπέτα; Επίσης ο Χατζιδάκις που βοήθησε πολύ το λαϊκό τραγούδι…

Ο Θεοδωράκης;

Και ο Θεοδωράκης και ο Ξαρχάκος και όλοι συνέβαλαν, αλλά ο Χατζιδάκις ήταν εκείνος που βοήθησε καθοριστικά.

Λένε πως είμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο και πως στο μέλλον θα έχουμε μεγάλους δημιουργούς.

Το θέμα είναι αυτοί που τα λένε να έχουν γνωρίσει και προσωπικά τους παλιούς, τον Καζατζίδη ή τον Αγγελόπουλο ας πούμε. Γιατί πολλοί είναι εκείνοι που μιλάνε χωρίς γνωρίζουν στ’ αλήθεια τον καθένα από αυτούς καλά. Μόνο μετά θάνατον βγαίνουν μερικοί και αναλύουν και κάνουν αφιερώματα. Ίσως και γιατί δεν συμφέρει να τα κάνουν όσο εκείνοι είναι εν ζωή, δεν ξέρω. Ας πούμε, όταν ζούσε ο μεγάλος Ζαμπέτας, που όλοι ξέρουμε πόσο βοήθησε το λαϊκό τραγούδι, έφτασε στο σημείο να μην τον παίρνουν για δουλειά. Αυτοί που πέρασαν μέσα από όλα αυτά ήταν οι μεγάλοι συνθέτες.

Γι’ αυτό η δισκογραφία περνάει κρίση, γιατί δεν υπάρχουν άξιοι;

Υπάρχουν κάποιοι άξιοι αλλά και να βγουν, δεν θα τους προωθήσουν και οι εταιρίες. Οι εταιρίες προωθούνε όπως είπαμε το μπουλούκι. Ανοίγεις την τηλεόραση και από το πρωί έχουν ένα μικρόφωνο και τραγουδάνε. Όλοι. Ο άλλος πούλαγε ψυγεία και βγαίνει ξαφνικά τραγουδιστής. Με την τεχνολογία και τα καραόκε έχει περάσει το τραγούδι στο χαβαλέ και ο χαβαλές πουλάει. Ο καθένας πια μπορεί από το σπίτι του να κάνει μουσική.

Και αυτό το θεωρείτε κακό;

Ναι δεν το θεωρώ καλό.

Ναι, αλλά κάποιοι νέοι που δεν έχουν τις ευκαιρίες που απαιτεί η αγορά βρίσκουν διέξοδο μέσα από το διαδίκτυο και παρουσιάζονται στο κοινό χωρίς τους μεσάζοντες και τους κανόνες της ζήτησης και της προσφοράς.

Εντάξει ναι, αν είσαι καλός όμως δεν θα πας χαμένος. Όντως τα πράγματα έχουν δυσκολέψει. Για να βγάλει κάποιος δίσκο σήμερα πρέπει να τον πληρώσει. Η εταιρία δεν είναι διατεθειμένη να πάρει και πολλά ρίσκα. Γι’ αυτό ο κόσμος τα κάνει από το σπίτι του. Όμως σπίτι σου δεν μπορείς να έχεις χώρο για στούντιο και λεφτά για μηχανήματα. Ο ήχος παύει να είναι επαγγελματικός. Επίσης αυτή η απελευθέρωση έχει φέρει στην επιφάνεια όλους εκείνους που δεν αξίζουν και θέλουν ντε και καλά να βγουν κι έχει πέσει το επίπεδο. Από αυτή την άποψη το λέω.

Η πειρατεία τελικά σκοτώνει τη μουσική;

Η πειρατεία κάνει κακό όχι όμως σε όλους. Στους τραγουδιστές για παράδειγμα, από τη μια μεριά τους κάνει καλό, γιατί ακούγονται σε πιο πολλά σπίτια. Όταν ας πούμε σου χρεώνουν στα μαγαζιά 20 ευρώ το cd δεν μπορείς να το αγοράσεις εύκολα.

Ο συνθέτης, ο στιχουργός, οι μουσικοί δεν πρέπει να πληρωθούν;

Οι μουσικοί πληρώνονται εφάπαξ και οι άλλοι με τα συγγενικά δικαιώματα. Αυτοί που πλήττονται είναι οι δημιουργοί. Αλλά από πού ξεκινά η πειρατεία, εκεί είναι το θέμα. Για παράδειγμα, ο πειρατής πού το βρίσκει και το βγάζει; Κάποιος του το δίνει όταν μου το πουλάει εμένα πριν κυκλοφορήσει. Επίσης είναι και το ίντερνετ. Κάνεις ένα τραγούδι και την άλλη μέρα το’ χουνε όλοι. Άκουσα να λένε «θα κατεβάσω όλα τα λαϊκά τραγούδια του τάδε τώρα» και τα βάζουν όλα μαζί σε έναν σκληρό δίσκο.

Για κάποιον που δεν έχει την οικονομική άνεση να αγοράσει όλους τους δίσκους, δεν βολεύει αυτό;

Ναι, είναι εντάξει για το παλιό ρεπερτόριο. Όταν βγάζεις ένα τραγούδι όμως να ζήσεις από αυτό δεν σου αρέσει να το έχουνε όλοι την επόμενη μέρα έτσι. Τα αγοράζουν και από τους μαύρους που τα πουλάνε στο δρόμο. Άμα θέλεις το παίρνεις δεν σε αναγκάζει κανείς, αλλά γίνεσαι συνένοχος. Άσε που τα περισσότερα δεν παίζουν ή παίζουν μόνο τα τρία από τα δώδεκα κομμάτια. Δεν τα προσέχουνε και καθόλου. Από ένα μηχάνημα βγαίνουν χιλιάδες τέτοια cd πώς να υπάρξει ο σεβασμός στο τραγούδι; Από την άλλη δεν τους πιάνει και κανείς αυτούς που τα πουλάνε. Μόνο ξέρουν να λένε «να μην αγοράζετε πειρατικά». Ε αφού τους αφήνεις και τα πουλάνε…

Έμαθα ότι και ο γιος σας είναι μουσικός.

Ο γιος μου ο Ανδρέας, είναι καινούργιος στο χώρο, μπουζουξής. Είναι ταλέντο, δεν το λέω επειδή είναι γιος μου, γιατί εγώ είμαι αυστηρός σε αυτά. Είναι από τους καλύτερους νέους της πιάτσας που ξέρουμε. Έχει κάνει μερικές καλές συνεργασίες, όπως με τον Νταλάρα και την Τσαλιγοπούλου και είναι είκοσι χρονών. Έχει μεράκι και το αγαπάει αυτό που κάνει. Ξεκίνησε μαθήματα όπως κι εγώ με τον Θέμη τον Παπαβασιλείου και τώρα πια είναι επαγγελματίας.

Πολλοί δεν θέλουν τα παιδιά τους στον χώρο της νύχτας, δεν βρίσκεις και εύκολα δουλειά. Εσείς πώς το βλέπετε;

Δεν μπορώ να του πω εγώ να κάνει κάτι που δεν θέλει ή το αντίθετο. Ένα παιδί μπορεί να κάνει ό,τι θέλει αρκεί να είναι χαρακτήρας τέτοιος που να μην ξεφύγει. Όπως έχει η νύχτα καλά και κακά, τα ίδια έχει και η μέρα. Ειδικά τώρα οι συνθήκες είναι πολύ καλές. Όταν ξεκίνησα εγώ δουλεύαμε μέχρι τις εφτά το πρωί. Καμία σχέση, τώρα είναι κολέγιο η νύχτα.

Δεν είναι πιο άγρια τα πράγματα; Ακούσαμε τις προάλλες για συμβόλαια θανάτου…

Αυτές είναι άλλες ιστορίες και δεν αφορούν τους μουσικούς και τον καλλιτεχνικό κόσμο. Είναι άλλα κόλπα με πολύ χρήμα, ξέπλυμα κι επιχειρηματίες. Απλά τα ανακαλύπτουν ξαφνικά και γίνεται ένα μπαμ για να λένε και κάτι στην τηλεόραση.

Πίσω στους νέους. Τελευταία υπάρχει και ένα ρεύμα με νέους καλλιτέχνες, όχι τόσο στο λαϊκό τραγούδι όσο στο έντεχνο και στο πιο ροκ. Εσείς θα γράφατε τραγούδια για νέους καλλιτέχνες;

Ναι, θα έγραφα, αναλόγως όμως τον τραγουδιστή. Και δεν είναι πως γράφω μόνο λαϊκά, απ’ όλα μπορώ να γράψω. Απλά πρέπει να ξέρω τον τραγουδιστή. Δεν έχω σε ένα συρτάρι τραγούδια και τραβάω στην τύχη και δίνω. Γιατί πολλοί στο χώρο μας αυτό κάνουν: έχουν ξέρω γω πενήντα τραγούδια και δίνουν στον τραγουδιστή να διαλέξει. Μετά τους τα ξαναπάει πίσω και την άλλη μέρα τα δίνουν σε άλλον και μετά σε άλλον. Εγώ μπορώ να γράψω συγκεκριμένα κομμάτια αλλά θα ξέρω ότι είναι αυτά, δεν θέλω να βάλω σαβούρα μέσα μπας και πιάσει.

Αν ένας τέτοιος τραγουδιστής είναι από reality show;

Γιατί όχι; Ας πούμε ο Καραφώτης δεν είναι καλός τραγουδιστής; Πολλές φορές κατηγορούμε αυτές τις εκπομπές χωρίς να βλέπουμε τι υπάρχει μέσα. Βγαίνουνε και παιδιά που τραγουδάνε καλά. Σίγουρα δεν είναι όλοι, αλλά ένας να βγει ή δυο που να έχουν μέλλον, είναι κάτι. Εγώ βέβαια δεν θα πήγαινα στο fame story.

Έχετε συνεργαστεί με κανέναν;

Έχω παίξει με την Όλγα Βενετσιάνου από το Dream Show, με τον Κώστα Καραφώτη στον δίσκο του και με μερικούς άλλους.

Τηλεόραση βλέπετε;

Ναι, αλλά όχι πολύ. Συνήθως την ανάβω μετά τις δύο το βράδυ λόγω δουλειάς. Δεν έχω την πολυτέλεια να διαλέγω εκπομπές.

Ραδιόφωνο;

Ραδιόφωνο ελάχιστα. Στην Αθήνα τι να ακούσεις που να είναι της προκοπής; Στη Θεσσαλονίκη έχει ωραίους σταθμούς με λαϊκά τραγούδια, παίζουν Γαβαλά ας πούμε και άλλους μεγάλους τραγουδιστές. Αν δεις στην Αθήνα τη λίστα με τα τραγούδια που παίζονται συνήθως, είναι ενός και δύο ατόμων συνέχεια, από το πρωί μέχρι το βράδυ. Έτσι δε με ενδιαφέρει να ακούσω ραδιόφωνο.

Τα ΜΜΕ σας βοήθησαν στην καριέρα σας;

Ναι, παράπονο σε αυτό δεν έχω. Και στην τηλεόραση, εκπομπές κυρίως στα κρατικά κανάλια όπως είναι της Μπίλιως (Έχει γούστο) και του Σπύρου του Παπαδόπουλου (Στην υγειά μας) ή η Σεμίνα παλαιότερα αλλά κι αυτά μέχρι ενός ορισμένου σημείου βέβαια, μέχρι εκεί που άρχισαν να μπαίνουν οι εταιρίες στις εκπομπές και να επιβάλλουν τους τραγουδιστές. Βέβαια θα μου πεις, κάποια στιγμή τελειώνουν οι καλλιτέχνες και πρέπει να μπει και κάποιος άλλος για να μην υπάρχει επανάληψη. Όλα όμως με μέτρο.

Θα μπορούσατε να κάνετε άλλη δουλειά αν δεν ήσασταν μουσικός;

(χαμόγελο)
Ναι, γιατί όχι; Θα μπορούσα να είμαι μηχανικός. Μου άρεσε.

Το νυχτοκάματο είναι καλό για τους μουσικούς; Όχι μόνο για εσάς που είστε μεγάλο όνομα στους καλλιτεχνικούς κύκλους, αλλά και για τους μικρούς.

Σε γενικές γραμμές είναι καλό το νυχτοκάματο στις μέρες μας. Όχι βέβαια παντού. Όταν ξεκίνησα εγώ να δουλεύω, το 1981, έπαιρνα 400 δραχμές...

Εκείνη τη στιγμή μπαίνει στο δωμάτιο ο μικρός Καραντίνης (ετών δύο) αγουροξυπνημένος και μας χαμογελά δείχνοντάς μας τη γάτα που ήταν ξαπλωμένη στο μπαλκόνι. Ακολούθησαν συστάσεις και χαιρετούρες κι ένα μπιμπερό ζεστό γάλα για το πρωινό του μικρού…

Πού είχαμε μείνει;

Λέγαμε για το νυχτοκάματο…

Α, ναι. Γενικά είναι καλά. Γίνονται όμως και κάποιες αδικίες με τα λεφτά των μουσικών. Κοίταξε να δεις, όταν υπάρχουν τραγουδιστές που παίρνουν 15.000 και 20.000 ευρώ τη νύχτα δεν μπορεί ο μουσικός να τη βγάζει με 80 ευρώ. Επίσης είναι και οι μικροί τραγουδιστές που δουλεύουν πολύ και δεν αμείβονται όσο πρέπει. Εκείνοι φτιάχνουν την ατμόσφαιρα μέχρι να βγει η μεγάλη φίρμα να τραγουδήσει. Όταν έχεις απαιτήσεις όπως ρούχα καλά και παπούτσια για να βγεις στην πίστα αξιοπρεπώς δεν τα καταφέρνεις με τα 100 ευρώ που σου δίνουν. Και μάλιστα όταν δουλεύεις δυο και τρεις μέρες την εβδομάδα. Είναι και τις μόδας τώρα, όλα τα μαγαζιά δουλεύουνε τριήμερο. Από την άλλη είναι και μαγαζάτορες που πολλές φορές δεν βγαίνουν με τα έξοδα και δεν τα ανοίγουν τα μαγαζιά. Ξέρω μαγαζιά που δουλεύουν μόνο με χορούς. Για να επανέλθουμε κιόλας, εμένα προσωπικά δεν με πειράζει πόσο θα πάρει ο τραγουδιστής. Εγώ θέλω τόσα για να με καλύψουν, δεν κοιτάω γύρω-γύρω. Αλλά ότι υπάρχουν αδικίες στο χώρο, υπάρχουν.

Έχει τύχει να χαλάσει μια συνεργασία σας στο οικονομικό κομμάτι;

Ναι, βέβαια. Συγκεκριμένα έγινε και φέτος.

Επιλέγετε πού θα εργαστείτε κάθε φορά;

Ναι, έχω την πολυτέλεια και διαλέγω μέσα από τις προτάσεις. Ξέρεις τι γίνεται, εγώ δεν κοιτάω μόνο το οικονομικό κομμάτι, κοιτάω και το μαγαζί και το πρόγραμμα. Δηλαδή, δεν μπορώ αυτό το πράγμα που γίνεται σήμερα που παίζει ο μουσικός και ξαφνικά πέφτουνε μπροστά του κουρτίνες ή αρχίζει το πατάρι και μετακινείται, πάει μπρος- πίσω κλπ. Έχω πάει και σε μαγαζιά που είναι ένας μπροστά και τραγουδάει χοροπηδώντας και πίσω δεν φαίνεται η ορχήστρα. Είναι σαν να μην υπάρχει, παίζει και δεν φαίνεται καθόλου. Λες και είναι καραόκε. Θυμάμαι χαρακτηριστικά πέρσι που παίζαμε στο Αρένα, που ξαφνικά έφυγε το πατάρι, χάθηκε η ορχήστρα και άρχισαν να κρέμονται κάτι σαν χαρτιά από ψηλά. Μετά πάλι εμφανιστήκαμε για λίγο και πάλι πίσω κρυμμένοι.

Ε καλά, δε νομίζω πως αυτό γίνεται επίτηδες για να κρύψουν τους μουσικούς…

Αυτά είναι άλλα κόλπα, που γίνονται για να δικαιολογήσουν και οι σκηνοθέτες τα λεφτά που παίρνουν. Κάνουν διάφορα για να εντυπωσιάσουν τον κόσμο. Αλλά δεν το θεωρώ αναγκαίο όλο αυτό. Ας πούμε τώρα στη Θεσσαλονίκη παίζω με τον Βοσκόπουλο, όλη η ορχήστρα είναι στη θέση της και το πρόγραμμα έχει μεγάλη επιτυχία. Είναι κακό δηλαδή να παίζει ο μουσικός δίπλα από τον τραγουδιστή; Έτσι είναι τα κανονικά λαϊκά μαγαζιά, μια καλοντυμένη ορχήστρα, σωστά τοποθετημένη και ο τραγουδιστής κοντά της. Δεν είναι τηλεόραση ή Μέγαρο Μουσικής, όπου γίνονται κάποιες παραστάσεις με διαφορετικές ανάγκες. Αν δεν χρειάζονται την ορχήστρα ας την βγάλουν από τη σκηνή και να τραγουδάνε καραόκε. Σεβασμός στον μουσικό τέλος πάντων.

Διασκεδάζετε, βγαίνετε έξω;

Τώρα δεν προλαβαίνω, διασκεδάζω στη δουλειά (γέλια). Πιο παλιά έβγαινα περισσότερο.

Σε λαϊκά μαγαζιά να φανταστώ...

Σε πολύ λίγα λαϊκά μαγαζιά, γιατί με το ρεπερτόριο σήμερα δεν τα πάω και πολύ καλά. Δεν αντέχω να κάτσω πολλή ώρα, κουράζομαι. Αν πραγματικά μου αρέσει και δεν είναι στην Αθήνα, πηγαίνω και στην επαρχία να το ακούσω.

Σας αρέσουν τα ταξίδια δηλαδή…

Ναι, αλλά όχι στο εξωτερικό. Έχω κάνει τόσα πολλά οπότε δεν μου λείπουν καθόλου. Με τον Νταλάρα ας πούμε, έχουμε κάνει τεράστιες περιοδείες. Η Ελλάδα έχει τόσα όμορφα μέρη που δεν τα ξέρουμε...

Μιας και το έφερε η κουβέντα, την φετινή παράσταση του Νταλάρα την έχετε δει;

Όχι, δεν έχω προλάβει να πάω να το δω αλλά έχω ακούσει καλά λόγια. Γενικώς ο Νταλάρας ό, τι κάνει το κάνει καλά. Είναι πολύ ψείρας στις παραστάσεις του κι αυτό είναι καλό. Έχω ακούσει όμως πως στην παράσταση πάλι δεν φαίνεται η ορχήστρα, παρά μόνο για λίγο. Είναι λέει μόνος του στο πατάρι με μια κουρτίνα από πίσω.

Αχ αυτές οι κουρτίνες… (γέλια)

Ναι, με ενοχλεί αυτή η κουρτίνα, πρέπει να φαίνονται οι μουσικοί. Καλή η αποκλειστικότητα του τραγουδιστή πάνω στη σκηνή αλλά όχι κι έτσι. Τόσα χρόνια ο Νταλάρας είχε τις καλύτερες ορχήστρες με καταπληκτικούς μουσικούς. Τώρα μάλιστα άκουσα πως έχει κάπου 17 άτομα ορχήστρα (!). Κάποια στιγμή αυτή ορχήστρα δεν πρέπει να φανεί; Είναι πολύ άξιοι οι μουσικοί της, τους ξέρω κάποιους.

Βλέπω μια μεγάλη δισκοθήκη στον τοίχο. Τι μουσική κρύβει μέσα;

Ναι, έχω πολλούς δίσκους. Αν την προσέξεις δεν έχει μόνο λαϊκά, ακούω σχεδόν τα πάντα. Ακόμα και κλασική μουσική. Είναι ώρες που θέλω να ακούσω Καζατζίδη, είναι και ώρες που θέλω να ακούσω Μότσαρτ. Είναι κάπως μπερδεμένα τα ακούσματά μου. Το σίγουρο είναι πως δεν ακούω τα ποπ τα σημερινά. Αυτά τα ψευτολαϊκά που τραγουδιούνται στα μαγαζιά και δεν ξέρεις από πού ξεφύτρωσαν. Τα άγνωστης προέλευσης.

Στη δουλειά εμμονές έχετε;

Ε, δεν είμαστε και τέλειοι (γέλια). Στη δουλειά ναι, είμαι μυστήριος. Ευτυχώς φέτος το χειμώνα μου έτυχε το ιδανικό. Παίζω στη Θεσσαλονίκη στο «Ορόσημο» (Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο) με τον Βοσκόπουλο και με την Τσανακλίδου στο Μετρό (Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη). Είναι και οι δύο πολύ καλές συνεργασίες. Ο Βοσκόπουλος εντάξει είναι λαϊκός τραγουδιστής. Η Τσανακλίδου όμως έχει μεγάλο ρεπερτόριο, τα λέει όλα. Κι όχι μόνο αυτό, ό,τι λέει αυτή η γυναίκα το κάνει δικό της. Κι εγώ μπορώ και μου αρέσει να τα παίζω όλα, δεν παίζω μόνο λαϊκά. Μπορώ να καλουπωθώ παντού, αρκεί να μου πηγαίνει σαν άνθρωπος πρώτα. Κάπως έτσι πάει.

Η Τσανακλίδου παρά τα χρόνια που είναι στο χώρο και την επιτυχία που έχει κάνει, δεν είναι από εκείνους που έχουν φθαρεί. Άλλοι μοιάζουν κουρασμένοι, λες κι έχουν στερέψει κι όμως ούτε κάνουν στροφή στην καριέρα τους, ούτε στροφή για το σπίτι τους. Γιατί αυτό;

Η Τάνια είναι διαχρονική. Πολλές φορές οι μεγάλοι τραγουδιστές περνάνε από έναν πανικό μεγαλώνοντας και βλέποντας πως έχουν κάνει πολλά πράγματα. Σου λέει, τι θα κάνουμε τώρα, πώς θα κάνω σουξέ. Κοίταξε, αυτοί πρέπει να συνεργάζονται με νέα άτομα. Και να δίνουν βήμα στους νέους και να βοηθούνται οι ίδιοι ψυχολογικά. Πρέπει να σταματήσει αυτό το απόλυτο «εγώ» γιατί οι καιροί αλλάζουν.

Συγκρίνοντας τον Μανώλη Καραντίνη του 1981 (στο ξεκίνημα) και του σήμερα βρίσκουμε αλλαγές;

Σαν χαρακτήρας δεν νομίζω να έχω αλλάξει και τόσο, μόνο είμαι πιο έμπειρος. Σαν μουσικός αλλάζω συνέχεια. Όχι από άποψη βελτίωσης όσο από τεχνικής. Είναι ανάλογα με τα ακούσματα που έχω ανά περιόδους. Ποτέ δεν παίζω το ίδιο τα κομμάτια, συνεχώς αλλάζω.

Το περιοδικό μας στο ίντερνετ το έχετε ακουστά;

Όπως είπα δεν έχω και τόσο καλή σχέση με το ίντερνετ κι έτσι δεν το ξέρω. Είναι ευκαιρία όμως τώρα πια να το μάθω και να σας διαβάζω. Πιστεύω πως τέτοια περιοδικά είναι αρκετά καλά για τη μουσική. Δεν είναι ανάγκη ένα περιοδικό να είναι σε έντυπη μορφή για να είναι αξιόλογο τώρα πια. Το ίντερνετ γενικά είναι καλό, ανάλογα με το πώς το χρησιμοποιείς. Υπάρχει και η καλή, υπάρχει και η κακή χρήση.

Τι θα θέλατε να πείτε στους φίλους του περιοδικού που θα μας διαβάσουν;

Να είναι καλά όλοι και να ακούνε καλό τραγούδι, όχι απαραίτητα κάποιο συγκεκριμένο είδος. Ακούμε ό, τι μας αξίζει όπως και βλέπουμε ό,τι μας αξίζει.


*Οι φωτογραφίες, η δεύτερη ματιά και ένα μεγάλο μέρος
από την καλή διάθεση ανήκουν στην Kit_Kat.