Τι hardware & software προτείνετε για ηχογράφηση στο σπίτι;

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Οι ερωτήσεις σ’ όλες τις μουσικές ιστοσελίδες στο διαδίκτυο επανέρχονται συχνά στο ίδιο θέμα, με ερωτήσεις του τύπου:

"Έχω μια κιθάρα και ένα μικρόφωνο και θέλω να ηχογραφήσω τη μουσική μου στον υπολογιστή μου. Πώς μπορώ να το κάνω και τι hardware & software προτείνετε;"

Σε τέτοιου είδους ερωτήματα έχω απαντήσει στο forum του Musicheaven.gr πολλάκις πχ εδώ: και εδώ:

Έτσι στο άρθρο αυτό θα κάνω μια γενική ανάλυση, σαν οδηγό, που εκλαϊκευμένα θα σας δώσει μια καλή ιδέα για το τι είναι διαθέσιμο σήμερα (2018).

Τι είναι ένα audio interface; (πχ η κάρτα ήχου- Sound card)

Με απλά λόγια είναι η συσκευή μεταξύ των μουσικών οργάνων και μικροφώνων με τον υπολογιστή σας.

Ουσιαστικά είναι μια συσκευή, το ένα άκρο της οποίας συνδέεται στον υπολογιστή σας μέσω USB ή Firewire και το άλλο της άκρο συνδέεται στο μικρόφωνο σας και το μουσικό σας όργανο.

Ένα απλό interface μπορεί να έχει μόνο μία ή δύο εισόδους (Inputs), ή και καθόλου εισόδους (απλά να έχει μόνο ενσωματωμένο μικρόφωνο), ενώ πιο σύνθετα interfaces μπορεί να είναι μια πλήρης multi-track κονσόλα μίξης.

Υπάρχει τεράστιο φάσμα ποικιλιών και τιμών (κάτω από 500 ευρώ) που δεν προορίζονται να είναι ο οριστικός οδηγός, απλά αυτές που θα αναφέρω χωρίς καμιά διάθεση για διαφήμιση, τις  έχω χειριστεί ή τις έχω μελετήσει σε βάθος.

Οι απλές κάνουν μια απλή δουλειά και είναι φθηνές, αλλά εδώ θα ασχοληθούμε με τις εξωτερικές sound cards.

Τι πρέπει να ξέρετε για την επιλογή της πρώτη σας audio interface;

Βασικά χαρακτηριστικά

Υπάρχουν μερικά πράγματα που είναι ζωτικής σημασίας για τα interfaces για αρχάριους και δεν είναι πάντα προφανή ή δεν αναλύονται σωστά στα συνοδευόμενα manuals.

Τα 4 πιο σημαντικά χαρακτηριστικά που θα αναλύσω είναι:

· Analog I/O

· Digital I/O

· Pre-amps / Phantom Power

· DAW Software 

Με τα 4 αυτά βασικά χαρακτηριστικά των interfaces που αναλύω, θα αποκτήσετε μια ιδέα για το τι είδος interface χρειάζεστε (Full duplex ή απλά stereo I / O, πόσα κανάλια, πόσους προενισχυτές και το είδος της διασύνδεσης με τον υπολογιστή (USB ή Firewire).

Τι είναι τα Ι/Ο

I / O είναι ένας κοινός όρος για In/Out ή εισόδου/εξόδου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει οποιαδήποτε διαδρομή σήματος σε μια συσκευή είτε πρόκειται για αναλογική είτε για ψηφιακή.

Αναλογικά I / O (εισόδους και εξόδους που έχει το Interface)

Το Αναλογικό I / O περιλαμβάνει τις υποδοχές εισόδου για τις κιθάρες και τα μικρόφωνα. Τα XLR (3 pins balanced για καλώδια μικροφώνων) και 1/4 (Το τυπικό καλώδιο ‘’καρφί’’ κιθάρας).

Οι RCA υποδοχές είναι επίσης κοινές (συνήθως L/R κόκκινο/λευκό στερεοφωνικά) για line εισόδους/εξόδους. Οι κοινές αναλογικές έξοδοι είναι παρόμοιες με τις εισόδους, αλλά οι έξοδοι με 1/4 " jacks (υποδοχές) είναι πιο κοινές.

 Για ηχογράφηση ζωντανής μουσικής θα πρέπει οι κάρτες να είναι εξοπλισμένες με XLR (για MIC) και με Jacks 1/4 " για μουσικά όργανα. Ο αριθμός των αναλογικών εισόδων συνήθως δείχνει πόσες πηγές ήχου (μικρόφωνα, όργανα) μπορείτε να συνδέσετε στο Interface ταυτόχρονα. Βέβαια ο αριθμός που χρειάζεστε εξαρτάται από το τι ηχογραφείτε. Ένα πχ πλήρες παραδοσιακό ντραμς μπορεί εύκολα να απαιτήσει μέχρι και 8 εισόδους.

Βασικά όμως για το σπίτι θέλετε να έχετε μια είσοδο για κάθε μικρόφωνο και όργανο που θα χρησιμοποιήσετε.

Digital I/O

Η ψηφιακή διασύνδεση συνήθως είναι είτε USB ή Firewire. Κάρτες με USB 1.0 μπορούν συνήθως να υποστηρίξουν μόνο 2 OUTS, ενώ με USB 2.0 / 3.0 και Firewire μπορούν να υποστηρίξουν 16 (ή περισσότερες) I/O.

Αυτό είναι ίσως το πιο κρίσιμο χαρακτηριστικό, όταν πρόκειται για μίξη σε ένα DAW. Ο λόγος ότι είναι πολύ σημαντικό είναι ότι ο αριθμός των ψηφιακών εξόδων καθορίζει το αν θα έχετε αληθινή multi-track ηχογράφηση.

Αν διαθέτει μόνο την έξοδο stereo mix (2 Outs), τότε θα πρέπει να τελειοποιήσετε την μίξη πριν ή κατά την διάρκεια της εκτέλεσης, καθώς δεν θα μπορείτε να ξανακάνετε μίξη άπαξ και δημιουργηθεί το Track στο DAW.

Μπορείτε όμως να κάνετε κάτι παρόμοιο (προσωπικά το κάνω συχνά) με stacking tracks (Δείτε το άρθρο ΕΔΩ) και ηχογράφηση πολλές φορές.

Αν όμως θέλετε πραγματική multi-track ηχογράφηση, χωρίς να χρειάζεται να ηχογραφείτε κάθε μέρος χωριστά θα χρειαστείτε κάρτα με πολλαπλές εξόδους, και αυτό δυστυχώς δεν αναφέρεται πάντοτε σαφώς στο manual της συσκευασίας.

Αν θέλετε multi track, τότε θα χρειαστείτε full-duplex interface, αυτό σημαίνει 8/8 (ή 16/16) που σημαίνει 8 Inputs και 8 Outputs και άρα ότι μπορείτε να ηχογραφήσετε 8 tracks ταυτόχρονα.

Αν μια κάρτα δείχνει ότι είναι 8/2 θα έχετε μόνο stereo out.

Αν μια κάρτα έχει Firewire ή USB σύνδεση μην υποθέσετε ότι είναι πλήρως full duplex!

Συμπερασματικά το σήμα της αναλογικής μας INPUT, μετατρέπεται σε ψηφιακό track μέσω της κάρτας και οδηγείται στον υπολογιστή μας.

Προ-ενισχυτές της κάρτας

Οι προ-ενισχυτές (preamp) δίνουν στα συνδεδεμένα μικρόφωνα απολαβή (gain) πριν οδηγηθούν στην INPUT του καναλιού, έτσι ώστε να μπορούν να ακούγονται μαζί με άλλα όργανα, τα οποία διαφορετικά θα ακούγονταν πολύ πιο δυνατά.

Ένα μικρόφωνο μέσω ενός καναλιού χωρίς προενισχυτή θα έχει πολύ χαμηλό επίπεδο έντασης και ο προ-ενισχυτής εκτός του ότι ενισχύει το σήμα, επεμβαίνει και στον τόνο (πχ EQ).

Τα περισσότερα interfaces έχουν τουλάχιστον έναν, αρκετά έχουν περισσότερους preamp. Μπορείτε επίσης να αγοράσετε ξεχωριστή συσκευή με  προ-ενισχυτές μικροφώνων.

Iσχύς Phantom της κάρτας

H Phantom power ενεργοποιείται με μπουτόν ή διακόπτη και οδηγείται στα κανάλια που έχουν προ-ενισχυτή.

Δίνει την κατάλληλη τάση (48V) που περνά μέσα από το καλώδιο μικροφώνου XLR. Θα έχετε καλύτερα φωνητικά αποτελέσματα όταν χρησιμοποιείτε πυκνωτικό μικρόφωνο με Phantom. Για αναλυτική περιγραφή για το Phantom δείτε το άρθρο ΕΔΩ.

DAW: Digital Audio Workstation

Αυτό είναι το λογισμικό με το οποίο μιξάρετε (mix) και διορθώνετε (edit) τη μουσική σας. Υπάρχουν πάρα πολλές μάρκες. Μερικά δημοφιλή DAWs είναι:

Garageband, ProTools, Cubase, Cakewalk, Audacity, Reaper.

Το καθένα έχει τα δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά και μειονεκτήματα, αλλά βασικά επιτελούν τη ίδια εργασία: Ηχογραφούν tracks, κάνουν mixing, προσθέτουν effects και κάνουν export το τραγούδι.

Μην στεναχωριέστε αν το hardware που αγοράσατε δεν συνοδεύεται με λογισμικό DAW, αφού μπορείτε να κάνετε downloading εξαιρετικόελεύθερο λογισμικό όπως πχ το Audacity.

Σύγκριση Recording Interfaces της αγοράς

Μερικά από τα αμέτρητα interfaces ήχου με μια σύντομη ματιά στα χαρακτηριστικά τους. Αν διαθέτετε κάποιο διαφορετικό εκτός της λίστας προσθέστε το στη λίστα με σχόλιο σας. Πολλά από τα full duplex interface αναφέρουν στα χαρακτηριστικά τους 8/10 - ή 8 INPUTS 10 OUTPUTS, ενώ τα επιπλέον δύο είναι για o mixing. Τότε αυτά τα δύο δεν είναι ξεχωριστά χρησιμοποιήσιμα tracks.

Cakewalk UA 1G USB $80
Interface: USB I/O 2/2 (stereo) DAW: Sonar LE
Connections: 2 XLR with Phantom and PreAmp, 4 ¼” TRS, 1 Mono ¼” Jack, S/PDIF, phones
Cool Stuff: About as easy as it gets for a guitar player/singer. 
Roland U.S. - UA-1G: USB Audio Interface

Lexicon Omega $150
Interface: USB I/O: 8x2 DAW: Cubase LE4
Connections: 2 XLR with Phantom and PreAmp, 4 ¼” TRS, 1 Mono ¼” Jack, S/PDIF, phones
Pros: Small footprint - nice knob placement. Cons: 2 out

Product: Omega | Lexicon Pro

POD Studio UX2 $200
Interface: USB 2.0 I/O: 4/2 DAW: Abelton Live Lite
Connections: 2- XLR/1/4” with Phantom Power and Preamp, 4 - ¼” jacks, Midi, S/PDIF, phones
Cool Stuff: Lots of guitar amps and cool VU meters
Avid | Mbox

Firewire Solo $180
Interface: Firewire I/O: 4/4 Full Duplex DAW: Abelton Live Lite
Connections: 1- XLR with Phantom Power and Preamp, 3- ¼” Guitar Jack, S/PDIF, phones
M-AUDIO - FireWire Solo - FireWire Mobile Audio Interface for Songwriter/Guitarists

M-Box $450
Interface: USB 2.0 I/O: 4/4 DAW: ProTools LE 8
Connections: 2- XLR/1/4” combo jacks with Phantom Power and Preamp, 2- ¼” jacks, Midi, S/PDIF, phones
Avid | Mbox

PreSonus FireStudio Project $500
Interface: Firewire I/O: 8/8 DAW: StudioOne Artist
Connections: 8- XLR/1/4” combo jacks with Phantom Power and Preamp, 2- ¼”, Midi, S/PDIF, phones
Cool Stuff: Led Meters! Sweet. Eight Preamps! 4 GBs of software! Cons: No Faders
PreSonus

Alesis MultiMix 8/16 USB 2.0 $300/$600
Interface: USB I/O: 8x8 /16x16 DAW: Cubase LE4
Connections: 4/8 - XLR/1/4” combo with Phantom Power and Preamp, 4/8- ¼” (4/8 mono/2/4stereo), phones
MultiMix 8 USB 2.0 Integrated USB 2.0 audio interface and mixer

Tascam US 1800 ($299) *best deal for 16 track interface- just ask Jimmy*
Interface: USB2 I/O: 16x16 DAW: Cubase LE5
Connections: 4/8 - XLR/1/4” combo with Phantom Power and Preamp, 4/8- ¼” (4/8 mono/2/4stereo), phones
Tascam US 1800

Lexicon I-ONIX FW810S $700
Interface: Firewire I/O: 10x10 DAW: Cubase LE4
Connections: 8 XLR with Phantom and PreAmp, 4 ¼” TRS, 1 Mono ¼” Jack, S/PDIF, MIDI, phones
Pros: dbx dynamics (compressor, limiter, gate, EQ) on all 8 channels 
Product: I

Overdubbing/Stacking Tracks

 Εάν είστε σόλο καλλιτέχνης, ή αν απλά θέλετε να προσθέσετε κάποια επιπλέον tracks, μπορείτε εύκολα να το κάνετε με overdub. Η λέξη dubbing σημαίνει ‘’προσθέτω ήχο σε μια ταινία’’ και overdubbing ‘’γράψιμο πάνω σε κάτι’’ και εδώ με την έννοια προσθήκης επιπλέον tracks σε ένα υφιστάμενο mix σε ένα DAW. Έτσι για παράδειγμα, ας πούμε ότι έχετε ένα interface που έχει δυνατότητα να ηχογραφεί μια ή δύο πηγές.

Τότε μπορείτε να εγγράψετε το track κιθάρας, στη συνέχεια ακούτε αυτό που ηχογραφήσατε με ακουστικά και τραγουδάτε πάνω σ’ αυτό σε ένα νέο Track. Επαναλάβετε τα ίδια βήματα αν θέλετε να προσθέσετε σόλο κιθάρα, ή ό,τι άλλο όργανο θέλετε. Με αυτό τον τρόπο μπορείτε να ηχογραφήσετε όλα τα tracks, στη συνέχεια, να επιστρέψετε και να προσθέσετε εφέ, EQ και να ρυθμίσετε την ένταση στο τελικό mix (δείτε και το άρθρο ΕΔΩ).

Μπορείτε επίσης να δώσετε στον ήχο σας περισσότερο βάθος. Για παράδειγμα, ηχογραφείτε το μέρος της κιθάρας σας.

Φτιάχνετε ένα νέο track και κάνετε loading σ’ αυτό, το ίδιο μέρος της κιθάρας σας. Τώρα κάνετε panning το ένα κομμάτι εντελώς αριστερά και το άλλο προς τα δεξιά. Τα κομμάτια ναι μεν είναι ταυτόσημα, αλλά τώρα και αρκετά διαφορετικά, αφού σας δίνουν έναν πλουσιότερο σε βάθος ήχο, που δεν μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ενός μόνο mono track.