Τεχνική στο τραγούδι: Σύμμαχος ή εχθρός της έκφρασης;

Γράφει ο Χρήστος (freddiekrueger)
6 άρθρα στο MusicHeaven

Το τραγούδι είναι λυγμός, είναι χαρά... είναι απόγνωση και γιορτή. Είναι τρεμάμενος από συγκίνηση ήχος όπως ένα κερί φλερτάρει με τον άνεμο και παλεύει να κρατηθεί αναμένο... είναι φωτιά που καίει δάση καρδιάς και βάσανο, γάργαρο νεράκι που ποτίζει τραύματα και γίνεται βάλσαμο...

Είναι ο ήχος που ντύνει ποικιλοτρόπως τις λέξεις ώστε να ενισχυθεί το νόημά τους...

Ακόμη είναι εκείνο που θα δώσει ουσία σε μια κραυγή, είναι κραυγή κινδύνου, απόγνωσης, χαράς ή επανάστασης;;

Οι ποδοσφαιρόφιλοι τραγουδούν για την ομάδα τους, οι διαδηλωτές για να ακουστεί η φωνή του απλού λαού. Η ΦΩΝΗ μας είναι το ΒΗΜΑ που δίνεται στην ψυχή μας να μιλήσει.

Σε αυτό το σημείο εύλογα θα αναρρωτηθούμε:

Πόσο αστείο θα ταν να φωνάζαμε στο γήπεδο σκεφτόμενοι την τοποθέτηση ή την υποστήριξη της φωνής μας;

Είναι δυνατό μια τόσο καθαρή και αυθόρμητη έκφραση να την βάζαμε σε καλούπια; Να την περιορίζαμε;

Σε επίπεδο καθαρά τραγουδιού και μουσικής έκφρασης συναισθημάτων, ακούσαμε τον Χάρη Κατσιμίχα να δηλώνει πως θεωρεί τον εαυτό του ''Καραγκιοζάκο'' που υπέπεσε στη χρήση τεχνικής.

Που η φωνή του εκείνη τη μέρα την ένοιωσε αδύναμη ώστε να πρέπει να την ''προστατέψει'' και περιορίσει στη χρήση τεχνικής. Να μειώσει την ελευθερία και την αυθεντικότητα της έκφρασής του.

Τί συμβαίνει όμως εδώ;

Η αλήθεια είναι πως όταν κάποιος ΣΚΕΦΤΕΤΑΙ την τεχνική του όταν τραγουδάει τότε ΔΕΝ τραγουδάει. Για να γίνει η τεχνική σύμμαχος, θα πρέπει να της αφιερωθεί ειδικός χώρος και χρόνος.

Χώρος: Στο ζέσταμα ΜΟΝΟ πριν τη συναυλία. Στην προσωπική μελέτη όταν ΔΕΝ τραγουδάμε, αλλά εκτελούμε κλίμακες όπως θα κάναμε με κάθε μουσικό όργανο. Έτσι είναι και η φωνή. Δε διαφέρει σε κάτι από μια κιθάρα:

Δε θα παίξουμε κλίμακες και αρπέζιος όταν θα σολάρουμε στην παράσταση. Εκεί τα ήδη λυμένα και εξασκημένα στην άνετη παραγωγή ήχου δάχτυλά μας θα ακολουθήσουν ασυναίσθητα την ψυχούλα μας.

Το ίδιο θα γίνει λοιπόν και στο τραγούδι. Όταν τραγουδάμε ΔΕ ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ανάσες διαφράγματα, τοποθετήσεις κτλ.

Απλά ανοίγουμε το στόμα μας και εξαπωλύουμε όλη μας την... Αιολική ενέργεια... την ψυχή μας...

Για να γίνει όμως αυτό με όμορφο και καλαίσθητο τρόπο, θα πρέπει να έχει προηγηθεί δουλειά.

Θα πρέπει να έχουμε καλή γνώση των δυνατοτήτων μας και να έχουμε κάνει τις σωστές πρόβες με την ορχήστρα μας. Να έχει δωθεί ο πιο βολικός τόνος για να ερμηνευτεί το κομμάτι με όλη μας την ψυχή.

Αν πχ επιθυμώ να ΦΩΝΑΞΩ με ροκιές και γρέζι ένα κομμάτι θα πρέπει να έχω υπόψη μου να το ρίξω ενάμιση τόνο σε σχέση με τον τόνο που θα έλεγα μια μπαλάντα. Από Σολ4 η ψηλότερη νότα πχ σε ΜΙ4 για ένα βαρύτονο και από Ντο5 σε Λα4 για ένα τενόρο.

Αυτά έχουν ήδη γίνει στις πρόβες και αναλόγως δυνατοτήτων αποφασίζεται η ανάλογη στάθμη δυσκολίας του κομματιού και ο μουσικός τόνος εκτέλεσής του από την ορχήστρα. Με τη διαρκή μελέτη πάνω στην τεχνική τα περιθώρια σαφώς διευρύνονται.

Ποιοί παράγοντες αυξάνουν τις απαιτήσεις και την πιθανότητα η τεχνική μας να μην είναι πάντα εκεί για εμάς;

-Το κλασσικό τραγούδι και τα χέβυ μέταλ φωνητικά: Είναι ίσως τα μουσικά είδη με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις από μεριάς τραγουδιστή. Για να εκφραστεί σωστά και άρτια κάποιος θα πρέπει ήδη να έχει μια άριστη σχεδόν τεχνική κατάρτιση.

-Το μιούζικαλ: Δίνεται έμφαση στην κατά ποικίλλους τρόπους χρήση της φωνής και γι αυτό απαιτείται να δίνεται βάρος στη θεατρικότητα παρά στην σκέψη της τεχνικής. Όχι όμως με την έννοια πως δε μας νοιάζει η τεχνική,αλλά με τη σημασία πως η πολύ καλή τεχνική είναι δεδομένη.

-Η χρήση ''ειδικού τύπου'' φωνής σε μια εκτέλεση όπως είναι το yodeling, η χρήση falsetto, pianissimo ή forte έντασης κτλ.

Αυτές απέχουν πολύ η λίγο από τη ΒΑΣΙΚΗ ΦΩΝΗ που μαθαίνουμε ΑΥΘΟΡΜΗΤΑ να παράγουμε κατά τη μελέτη μας. Η βασική φωνή παράγεται με σωστό κλείσιμο των φωνητικών χορδών με την ελάχιστη ικανή ποσότητα άερα και ΔΕΝ είναι ΦΩΝΗ με ένταση ΟΥΤΕ ψύθιρος.

Είναι η δημιουργία άνετων δονήσεων στη ''μάσκα''αντήχησης πίσω από τη μύτη και τους άνω κοπτήρες της άνω γνάθου μας, η άυξηση της έντασης έρχεται αυθόρμητα με τις πολλές ασκήσεις αναπνοής ενώ προσπάθεια καταβάλλεται μόνο για να ΕΛΑΤΤΩΘΕΙ η ένταση της φωνής μας.

Όμως κάποια στιγμή στο τραγούδι μας θα πρέπει να ΦΩΝΑΞΟΥΜΕ, για να εκφράσουμε τα αντίστοιχα συναισθήματα... ή να ΨΥΘΙΡΙΣΟΥΜΕ, ή να βγάλουμε κάποιον άλλο ήχο.

Ακριβώς όσο πιο άρτια είναι η ΒΑΣΙΚΗ μας φωνή και όσο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ έκταση έχουμε εκεί αποκτήσει, τόσο πιο εύκολα μπορούμε να την αλλάξουμε, να την κάνουμε επιθετική, γεμάτη πόνο χαρά ή απόγνωση, ή θρήνο.

Συμπέρασμα: Η ανάπτυξη σωστής τεχνικής απελευθερώνει την έκφραση, αρκεί να μην γίνονται ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ.

Η μια ενισχύει την άλλη όταν λαμβάνουν χώρα στο σωστό μέρος και χρόνο.

Μια φωνή χωρίς τεχνική αν είναι χαρισματική θα μπορέσει με μαγικό τρόπο να αποτυπώσει συναισθήματα, ωστόσο αν είχε ΚΑΙ τεχνική, η ερμηνεία θα ήταν ακόμη καλύτερη και σαφώς πιο ξεκούραστη για το σώμα και την υγεία του.

Αν μιλάμε για τις πιο πολλές φωνές που ΔΕΝ είναι χαρισματικές, χωρίς τεχνική το αποτέλεσμα δε θα είναι τόσο καλαίσθητο και η υγεία των φωνητικών μας χορδών θα τεθεί υπο απειλή.

Καλό είναι λοιπόν να δουλεύουμε με τη φωνή μας για να τη βελτιώνουμε διαρκώς και να αναβαθμίζουμε την ικανότητα προς ελεύθερη έκφραση.

Το θέμα δεν τελειώνει εδώ. Όσα γράφω είναι απλά έναυσμα για έναρξη συζήτησης και για προβληματισμό τόσο από αρχάριους όσο και από επαγγελματίες τραγουδιστές ή εραστές της φωνητικής μουσικής έκφρασης.