Πράσινο φως στην πράσινη ενέργεια
Ναι στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
Πότε θα φτιάξουμε όμως οικολογικά κτίρια;
Σαφώς βελτιωμένο, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκδοσή του, κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) από τον Υπουργό Ανάπτυξης, κ. Δημήτρη Σιούφα (ψηφίστηκε στις 6 Ιουνίου).
Παρά όμως τα θετικά του σημεία, η γραφειοκρατία παραμένει πρόβλημα, ενώ δεν υποστηρίζεται επαρκώς η ευρεία διάδοση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε μικρή κλίμακα, π.χ. για οικιακή χρήση.
Με συγκρατημένη αισιοδοξία είδε τις εξελίξεις η Greenpeace. Σε ανακοίνωσή της αναφέρει ότι «παρά τα περιθώρια σημαντικής βελτίωσης που υπάρχουν, το νέο σχέδιο νόμου για τις ΑΠΕ περιλαμβάνει τα στοιχειώδη σημεία, τα οποία εγγυώνται την ανάπτυξη της καθαρής ενέργειας στην Ελλάδα».
Όπως τόνισε ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος της εκστρατείας της Greenpeace για τις κλιματικές αλλαγές και την ενέργεια, «ο Υπουργός Ανάπτυξης έδειξε τελικά ότι λαμβάνει σοβαρά υπόψιν του τα σχόλια και τις αντιδράσεις της Greenpeace και των άλλων κοινωνικών φορέων, οι οποίοι για χρόνια δραστηριοποιούνται στην προώθηση της καθαρής ενέργειας και την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών». (φωτ. δεξιά: οικολογικό σπίτι - Βραζιλία)
Σκεπτικισμό όμως εκφράζουν αρκετοί άλλοι. Για παράδειγμα, στην ανάλυση του Γιώργου Φιντικάκη στα ΝΕΑ (24/5), διαβάζουμε:
«Kίνητρα για επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά συστήματα και σε άλλες φιλικές τεχνολογίες προς το περιβάλλον, ελάχιστα διαδεδομένες στη χώρα μας, δίνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης που κατατέθηκε χθες στη Βουλή. Δεν λύνει ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα, την απουσία δηλαδή ενός ειδικού χωροταξικού σχεδιασμού για την εγκατάσταση μονάδων ΑΠΕ (καταρτίζεται εδώ και... μήνες από το ΠΕΧΩΔΕ), ούτε το άλλο μεγάλο αγκάθι, τη γραφειοκρατία, που έχει ως αποτέλεσμα ένας επενδυτής για να πάρει στα χέρια του μια άδεια να πρέπει να περάσει από δεκάδες υπηρεσίες.»
«Το τελικό νομοσχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι βελτιωμένο σε σχέση με το αρχικό προσχέδιο που είχε παρουσιάσει τον Φεβρουάριο το υπουργείο Ανάπτυξης, όσον αφορά τις τιμές αγοράς της «πράσινης» κιλοβατώρας από το ΔΕΣΜΗΕ. Δεν ισχύει ωστόσο το ίδιο για την εγκατάσταση τέτοιων συσκευών από τα νοικοκυριά (π.χ. μικρές ανεμογεννήτριες, ηλιακοί συλλέκτες), αφού οι φοροαπαλλαγές που αναφέρει στην ανακοίνωσή του ο υπουργός Ανάπτυξης Δ. Σιούφας έχουν χαρακτηριστεί «ασπιρίνες» από τους φορείς της αγοράς.»
«Το σχέδιο νόμου δίνει βάρος στα φωτοβολταϊκά πάρκα, θέτοντας ως στόχο ώς το 2020 η ισχύς των συστημάτων αυτών να ανέρχεται σε 500 MW, όταν στο τέλος του 2005 δεν ξεπερνούσαν τα 5,44 MW (παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει την πιο παρατεταμένη ηλιοφάνεια στην E.E.). Θέτει επίσης τον πολύ φιλόδοξο στόχο η συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ από μόλις 3% που είναι σήμερα, να ανέρχεται μέχρι το 2010 σε 20,1% και ώς το 2020 σε 29%.»
«Για τη γραφειοκρατία, παρ' ότι το υπουργείο Ανάπτυξης υποστηρίζει ότι οι χρόνοι έκδοσης αδειών επισπεύδονται κατά 50%-60%, στην πράξη πολλοί φοβούνται ότι δεν αλλάζει και τίποτε ουσιαστικό. Ο φιλόδοξος στόχος του υπουργείου για μείωση των διαδικασιών δεν περιορίζει κάτω του ενός έτους τον απαιτούμενο χρόνο για την έγκριση μιας άδειας παραγωγής, έναντι 3 ετών σήμερα. Επιπλέον ο επιχειρηματίας που θέλει να στήσει έναν αιολικό σταθμό, αντί για 25-26 υπηρεσίες που πρέπει τώρα να επισκεφθεί για την έκδοση περιβαλλοντικών αδειών, θα πρέπει στο εξής να περάσει από... 11!
Σημαντικό είναι, πάντως, ότι για τις μικρές μονάδες (π.χ. για φωτοβολταϊκά συστήματα μέχρι 150 kWe) καταργείται η υποχρέωση έκδοσης αδειών παραγωγής, εγκατάστασης και λειτουργίας, μέτρο που αφορά κυρίως τις κατοικίες.» (φωτ. αριστερά: οικολογικό σπίτι - ΗΠΑ)
Κριτική στάση κρατούν με ανακοίνωσή τους και οι Οικολόγοι Πράσινοι:
Με την τελική του μορφή, το Ν/Σ είναι σαφώς βελτιωμένο σε σχέση με εκείνο που είχε δοθεί για διαβούλευση τον Ιανουάριο. Προβλέπονται αρκετές επιταχύνσεις στην δαιδαλώδη διαδικασία για την απόκτηση άδειας εγκατάστασης έργου ΑΠΕ και εξασφαλίζεται βιώσιμη τιμή για την ενέργεια από φωτοβολταϊκά συστήματα.
Θα θέλαμε βέβαια να βλέπαμε το υπό ψήφιση Ν/Σ:
# Να στήριζε πιο ενεργά τις εγκαταστάσεις ΑΠΕ σε μικρή κλίμακα, όπως με φοροελαφρύνσεις προς τα νοικοκυριά που αγοράζουν σχετικό εξοπλισμό για ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά σε οικιακή κλίμακα.
# Να εξασφάλιζε την πραγματοποίηση εκστρατείας ενημέρωσης κοινού και φορέων.
(φωτ. δεξιά: οικολογικό σπίτι - Αίγυπτος)
Η αύξηση του ανταποδοτικού τέλους προς τον οικείο ΟΤΑ σε 2,5-3% του τζίρου φαίνεται θετική εξέλιξη αλλά η εμπειρία δείχνει πως πέρα από την ενίσχυση των ταμείων του Δήμου χρειάζονται και άλλες παρεμβάσεις για την εξασφάλιση της αποδοχής έργων ΑΠΕ από τον τοπικό πληθυσμό. Μια τέτοια ρύθμιση θα μπορούσε να είναι η παροχή έκπτωσης στο χαμηλότερο κλιμάκιο χρεώσεων της ΔΕΗ (μέχρι 800 κιλοβατώρες/τετράμηνο), για τους δήμους ή τα δημοτικά διαμερίσματα όπου η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ υπερβαίνει το 25% της τοπικής κατανάλωσης.
Χάθηκε επίσης η ευκαιρία για ανάπτυξη των τεχνολογιών ηλιακής ενέργειας πέραν των φωτοβολταϊκών.
Με τις χαμηλότερες τιμές αγοράς οι τεχνολογίες αυτές πρακτικά καταδικάζονται, τη στιγμή που η Ελλάδα θα μπορούσε με κρατική στήριξη να αναδειχθεί πρωτοπόρος στην ανάπτυξή τους, με εξαγωγική προοπτική στις χώρες της Μ. Ανατολής και Β. Αφρικής.
Εντύπωση προκαλεί η αύξηση του ορίου για το χαρακτηρισμό ενός υδροηλεκτρικού έργου ως έργου ΑΠΕ από τα 10 στα 20MW, αντίθετα με τις τάσεις που επικρατούν διεθνώς.
Τέλος μόνο χαμόγελα μπορεί να δημιουργεί η διατύπωση στο τέλος του κειμένου πως «Η συμμετοχή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από Α.Π.Ε. στην ακαθάριστη κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, καθορίζεται σε ποσοστό 20,1%, μέχρι το 2010» λες και για την επίτευξη τέτοιων στόχων αρκούν οι διοικητικού χαρακτήρα διακηρύξεις...
(φωτ.: οικολογικό σπίτι - Καναδάς)
Παράλληλα σημειώνουμε όμως ότι τα εν γένει δείγματα γραφής για τον τομέα του ηλεκτρισμού δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά:
* Με την ανακοίνωση για τα αποτελέσματα Α τριμήνου 06 αποδεικνύεται πως τα δικαιώματα εκπομπής που δόθηκαν στη ΔΕΗ (ίσως την πιο βρώμικη εταιρεία ηλεκτροπαραγωγής στην Ευρώπη) για το 2006 ήταν περισσότερα από όσα η ίδια χρειάζεται
* Απουσιάζει η παραμικρή διαβούλευση για την μεθοδολογία και το ύψος κατανομής δικαιωμάτων εκπομπών για την περίοδο 2008-2012, 4 μόλις εβδομάδες πριν κατατεθεί στην Κομισιόν το Εθνικό Σχέδιο Κατανομής
* Πληθαίνουν οι ενδείξεις για κατασκευή νέων λιγνιτικών σταθμών
* Για πολλοστή χρονιά επιτρέπεται στην ΔΕΗ (χωρίς επιβάρυνση ή επιχειρηματικό ρίσκο) να τροφοδοτεί τα νησιά με την χειρότερη περιβαλλοντικά και οικονομικά λύση (ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη με καύσιμο πετρέλαιο)
Οι Οικολόγοι Πράσινοι πιστεύουμε πως η πραγματική ανάπτυξη των ΑΠΕ (μαζί με την αξιοποίηση των μεγάλων περιθωρίων για εξοικονόμηση ενέργειας) είναι απαραίτητο εργαλείο προκειμένου να μειωθεί η τεράστια επιβάρυνση στο περιβάλλον από το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Σε μια τέτοια κατεύθυνση, χρειάζονται προφανώς πολύ περισσότερα από ένα ικανοποιητικό Ν/Σ για τις ΑΠΕ.
Για το τέλος παραθέτουμε και μια εντελώς αρνητική τοποθέτηση, από το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ):
Μέσα στη γενική ευωχία, με την οποία πηγαίνει στη Βουλή το Νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ προς ψήφιση, επιθυμούμε να καταγράψουμε τη δική μας αρνητική άποψη, με την πίστη ότι, όταν θα έρθει η ώρα να «γίνει ταμείο», δυστυχώς θα δικαιωθούμε.
Συγκεκριμένα πιστεύουμε ότι το νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ δεν πληροί τις προϋποθέσεις ώστε η χώρα μας να πιάσει τους στόχους που έχουν τεθεί από την Ε.Ε. και το πρωτόκολλο του Κιότο. (φωτ.: οικολογικό σπίτι - Βρετανία)
Τα αρνητικά σημεία του νομοσχεδίου, για την επισήμανση των οποίων υπήρξε συνεργασία με την ΚΕΔΚΕ και ειδικούς επιστήμονες, είναι τα εξής:
α) Στα θέματα της αδειοδότησης των ΑΠΕ οι διατάξεις του είναι γενικόλογες και επαμφοτερίζουσες, δεν εγγυώνται την γρήγορη και απρόσκοπτη έκδοση των αδειών και αφήνουν πολλά ζητήματα προς ρύθμιση σε μεταγενέστερες Υπουργικές Αποφάσεις.
β) Ο ρόλος της ΡΑΕ γίνεται υπερτροφικός, ενώ περιθωριοποιείται ο ρόλος του ΚΑΠΕ, και αγνοούνται οι ΜΚΟ από την εκπροσώπησή τους στα αρμόδια θεσμικά όργανα.
γ) Απουσιάζει κάθε αναφορά στο Χωροταξικό Σχεδιασμό, όπως έκαναν τα προηγούμενα νομοσχέδια, και έχουν απαλειφθεί διάφορες περιβαλλοντικές σταθμίσεις και ρυθμίσεις υπέρ των ΑΠΕ.
δ) Αφαιρεί το κεκτημένο για τις ήδη εγκριθείσες άδειες για ΑΠΕ και καθιερώνει την επαναξιολόγησή τους, καθώς και νέες μετρήσεις με μονοπωλιακούς υποδοχείς το ΚΑΠΕ και έναν ιδιώτη.
ε) Επιτρέπει την εγκατάσταση υδροηλεκτρικών έργων μέχρι 20 MW (αντί των 10 MW μέχρι σήμερα), πράγμα που απαιτεί μεγαλύτερα φράγματα με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
στ) Καθιστά προβληματική την ίδρυση και λειτουργία υβριδικών σταθμών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά, και περιθωριοποιεί το τμήμα τους που προέρχεται από ΑΠΕ υπέρ της συμβατικής ενέργειας που προέρχεται από το δίκτυο (πετρελαϊκά καύσιμα).
ζ) Δημιουργεί προβλήματα στο θέμα της εξεύρεσης των απαραίτητων γηπέδων για την εγκατάσταση των ΑΠΕ.
η) Καθιερώνει διατάξεις που δημιουργούν δυσκολίες στους αυτοπαραγωγούς ΑΠΕ.
θ) Δεν προβλέπει κανένα μέτρο άμεσης υλοποίησης των έργων ενίσχυσης και επέκτασης των ηλεκτρικών δικτύων μεταφοράς ΗΕ, παρά το γεγονός ότι πολλά από τα υπάρχοντα δίκτυα είναι κορεσμένα και αδυνατούν να απορροφήσουν οποιαδήποτε πρόσθετη ενέργεια από ΑΠΕ.
ι) Πέραν του ανταποδοτικού τέλους, δεν προβλέπει ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό πλέγμα κινήτρων (θεσμικά, χρηματοδοτικά, κλπ.) για τους ΟΤΑ, έτσι ώστε να υπάρξει μία ουσιαστική εμπλοκή τους και υποστήριξη στο κρίσιμο θέμα της τοπικής ανάπτυξης των ΑΠΕ.
ια) Ουσιαστικά αγνοεί τους παραγωγούς μικρής ισχύος και τους μικρούς καταναλωτές, καθώς και τις καλές ενεργειακές πρακτικές.
ιβ) Δεν καθιερώνει δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, διαβούλευση για την αποφυγή στρεβλώσεων και ένα ολοκληρωμένο εθνικό πρόγραμμα δράσης για την ενημέρωση, στήριξη, αποδοχή και ένταξη των ΑΠΕ σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Ελπίζουμε και ευχόμαστε να διαψευστούμε
πηγή
oikologos 
