Όπως το θέλει ο ποιητής -και οι λοιποί ξεχνάμε-, η Ωραία Ελλάς δεν είναι μόνον η "χώρα που ανθεί η φαιδρά πορτοκαλέα", αλλά και η χώρα όπου "θάλλει η ελαία". Και μάλιστα θάλλει και σήμερον, συνεχίζει θαλερότατη, αποτελώντας κινητήρια δύναμη της οικονομίας και της πολιτικής μας, σε αντίθεση με εκείνη τη φαιδρά την πορτοκαλέα, που την ξαποστείλαμε κακήν κακώς.
Αυτό που έσωσε την "ελαία" από τη μοίρα της πορτοκαλέας, είναι ότι άλλαξε στέκι. Θάλλει διότι μεταφυτεύτηκε όπου υπάρχουν δημόσια έργα και συμφέροντα —στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, στην τελευταία μπανανία αλλά και στην πρωτεύουσα της παγκόσμιας οικονομίας (Μέμνησο, εκσυγχρονιστά μου, της Ένρον). Η ελληνική ιδιοτυπία, το αεί παρόν ανάδελφόν μας, είναι ότι εδώ, όπου η Αθηνά - γκοτζάμ θεά της Σοφίας- φρόντισε να μας προμηθεύσει εγκαίρως με το σωστό δέντρο, έχουμε ελαία και έλαιον, και διασπάθιση του δημοσίου χρήματος έχομε, έως και σερενάτα έχομε (νηστίσιμη, με φυτικά έλαια), αλλά δεν έχομε σκάνδαλα. Έχουμε μίζες και κρυφούς λογαριασμούς αλλά όχι σκάνδαλα. Έχουμε, εν ολίγοις, έκνομες πράξεις και σκανδαλολογία, αλλά όχι σκάνδαλα.
Δεν πρόκειται περί παραδοξολογίας. Περί ετυμολογίας πρόκειται. Προφανώς, σκάνδαλο είναι εκείνο που σκανδαλίζει. Ποιος όμως σκανδαλίζεται με τις συνεχείς αποκαλύψεις —πέρα από τους επαγγελματίες της πολιτικής και των μέσων, οι οποίοι προσποιούνται την μέγιστη έκπληξη για να τα ξεχάσουν κατόπιν όλα με ταχύτητα χρυσόψαρου;
Γιατί, βέβαια, δεν κλονίστηκε ο κόσμος μας με την υπόθεση Siemens, όπως δεν κλονίσθηκε και με την υπόθεση Ζαχόπουλου, την πώληση των μετοχών του ΟΤΕ, το ζήτημα των ομολόγων, τις υποκλοπές, τις αναθέσεις των ολυμπιακών έργων και πλήθος άλλα, μικρά και μεγάλα - δεν ξεχνάμε τις ελάσσονες υποθέσεις, όπως οι περσινές πυρκαγιές, το ορυκτέλαιο, το ντόπινγκ αρσιβαριστών, κολυμβητών και άλλων, τα εκκλησιαστικά, οι υπουργικές πολεοδομικές παρασπονδίες, έχω λέγετε. Και όλα αυτά αν περιοριστούμε στην τελευταία πενταετία: πριν, άλλα από άλλους.
Πως να μιλήσουμε, λοιπόν, για σκάνδαλο, όταν είναι προφανές ότι αυτή η παραγωγική σκανδαλοποιία αποτελεί την μόνιμη, φυσική κατάσταση του πολιτικού μας συστήματος, αυτό που οι Αγγλοσάξονες θα ονόμαζαν "business as usual";
Οι των βιολογικών επιστημών διδάσκονται ότι το διαρκές ερέθισμα, παύει να είναι ερέθισμα. Η διαρκής παραγωγή σκανδάλων, ακυρώνει το σκάνδαλο. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται να παραιτηθεί κανείς (τουλάχιστον όχι με δική του πρωτοβουλία): επειδή κανείς δεν νιώθει ότι παρατύπησε. Business as usual.
Και όμως, νοιώθουμε ότι κάτι δεν πάει καλά, υποψιαζόμαστε. Μόνο που το σκάνδαλο που υποψιαζόμαστε δεν είναι θέμα χρηματισμού, ούτε αφορά μυστικούς λογαριασμούς και κονδύλια. Το σκάνδαλό μας είναι που πια δεν σκανδαλιζόμαστε. Και αυτό συνιστά αλλοίωση της Πολιτείας. Γιατί σημαίνει ότι έχουμε απεκδυθεί το ρόλο μας ως πολιτικά όντα —ρόλος που από τον καιρό, τουλάχιστον, της Αντιγόνης, περνάει μέσα από την ηθική— για να αποτελέσουμε τους θεατές της ίδιας μας της διακυβέρνησης. Παρακολουθούμε τα τεκταινόμενα λες και αφορούν άλλους —και αν δεν εντυπωσιαζόμαστε από τις αποκαλύψεις είναι επειδή το έργο το έχουμε ξαναδεί, ίσως και καλύτερα παιγμένο. Και αυτό με το οποίο ασχολούμεθα είναι η ποιότητα της παράστασης και η απόδοση των ηθοποιών.
Η μεταμόρφωσή μας, από πολίτες σε θεατές, δεν έχει τον χαρακτήρα του στιγμιαίου. Αποτελεί διεργασία πολυετή. Από την μεταπολίτευση και μετά ζήσαμε δεκαετίες έντονης πολιτικοποίησης και ενεργού συμμετοχής στα κοινά. Κάτι όμως που κουραστήκαμε, κάτι που ο υπαρκτός απεδείχθη ανύπαρκτος, κάτι που θελήσαμε να το ρίξουμε έξω, βρε αδερφέ, και να απολαύσουμε την κατανάλωση χωρίς ενοχές, η πολιτική πέρασε σε δεύτερη μοίρα. Ώσπου, όταν πλέον η διακυβέρνηση κατέληξε να θεωρείται "διαχείριση", και αναζητήσαμε τον καλύτερο τεχνοκράτη να την φέρει εις πέρας, αποδεχθήκαμε ότι η πολιτική περισσεύει. Όταν το διακύβευμα είναι τεχνικό, όπως μας έπεισαν και όπως μας βόλεψε, δεν τίθεται θέμα πολιτικής δράσης ή τοποθέτησης, μόνο διευθέτησής του μεταξύ "ειδικών" και καταλληλότερων.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα περάσει και αυτό το "σκάνδαλο" —όπως έγινε με όλα τα άλλα. Αν η δυναμική του είναι μεγαλύτερη, μπορεί να επιφέρει ορισμένες αλλαγές από αυτές που αναμασούν οι αναμεταδότες των συμπτωμάτων, οι αποσιωπούντες τη νόσο —αποδυνάμωση του δικομματισμού, ανάδυση νέων σχηματισμών... Τίποτε όμως δεν θα αλλάξει ουσιαστικά αν δεν επιστρέψει στο προσκήνιο η πολιτική. Απλά θα αντικαθιστούμε τον έναν διαχειριστή με τον επόμενο, εκλαμβάνοντας τα σκάνδαλα ως "λάθη χειρισμού". Και η ελαία θα παραμένει θαλερή ακόμη και μετά τον επιθανάτιο ρόγχο της πάλαι ποτέ Ωραίας Ελλάδος.
www.skai.gr
