843 online · 210.833 μέλη
Μπορεί κανείς να με βοηθήσει να αναλύσω το ποίημα του Μάνου Ελευθερίου ¨Μαλαματένια λόγια¨σε μουσική Μαρκόπουλου; Ξέρω ότι αναφέρεται στο εργατικό κομμουνιστικό κόμμα και συνοψίζει όλη τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, αλλά δεν μπορώ να καταλάβω ποια είναι η χρονική αφετηρία το υποιήματος. Υπάρχει περίπτωση να συναντάμε αναχρονίες;
Επειδή η ανάλυση των στίχων αυτού του τραγουδιού δεν είναι κάτι που μπορεί να κάνει κάποιος εκ του προχείρου, θα σου πω κατ’ αρχήν τούτο: Σε μια πρώτη ματιά πράγματι το τραγούδι αναφέρεται στην ιστορία του εργατικού κινήματος και μοιάζει χρονική του αφετηρία να είναι η κατοχή και τέλος της ιδιότυπης αυτής αναδρομής, η εφταετία. Πρέπει να έχεις κατά νου πως οι στίχοι αυτοί γράφτηκαν από τον Μάνο Ελευθερίου μέσα στην χούντα και για αυτό το λόγο έχουν λογοκριθεί. Στο πρωτότυπο λέει «κι όχι να ζεις μ’ αυτή τη συμμορία» ενώ στο δισκογραφημένο η λέξη που χρησιμοποιείται είναι «κομπανία» Ηχογραφήθηκε το 1974 και βρίσκεται στον δίσκο Θητεία του Γιάννη Μαρκόπουλου.
Προς το παρόν αυτά και ελπίζω να βρω λίγο χρόνο να ασχοληθώ περισσότερο.
Παράθεση:
|
tago,σ' ευχαριστώ για τις πληροφορίες σου. Εκτός από αυτό το στίχο που λόγω λογοκρισίας από ¨και όχι να ζεις μ' αυτή τη συμμορία¨έγινε ¨και όχι να ζεις μ'αυτή την κομπανία¨, ξέρω επίσης ότι άλλαξε και ο στίχος ¨και ξημερώματα Παρασκευή¨ σε ¨ξημερώνοντας μέρα κακή¨. Όμως το πρόβλημά μου είναι αν με την Παρασκευή ο Ελευθερίου εννοούσε την ημέρα του Πολυτεχνείου ή την 21η Απριλίου. Εμένα μου κολλάει καλύτερα η ημέρα του Πολυτεχνείου, αλλά διάβασα σε κάποια σελίδα ότι στην πραγματικότητα εννοεί την 21η Απριλίου. Και κάτι άσχετο με τη σημασία του ποιήματος: η μελωδία του τραγουδιού γράφτηκε από το Μαρκόπουλο στα 13 του, όταν προσπαθούσε να βάλει άλλη μουσική σε κάλαντα και έπειτα από τόσα χρόνια την χρησιμοποίησε γι' αυτό το υπέροχο τραγούδι!
Πράγματι η 21η Απριλίου 1967 ήταν Παρασκευή και σίγουρα ο Μάνος Ελευθερίου σε αυτήν αναφέρεται μια και 17η Νοέμβρη αν δε κάνω λάθος ήταν Σάββατο! 
Ωστόσο θέλω να μου πεις μέχρι πότε θέλεις την ανάλυση και για πιο σκοπό για να δω αν θα μπορέσω να σε βοηθήσω περισσότερο.
Παράθεση:
|
Όντως, 17 Νοεμβρίου ήταν Σάββατο.Τότε και στο τραγούδι 'Τα λόγια και τα χρόνια' ο στίχος 'Παρασκευή το βράδυ του φονιά' πάλι την 21η Απριλίου εννοεί.
Την ανάλυση την θέλω απλά για εμένα, για να την έχω και να καταλάβω κάτι από τον κόσμο του Ελευθερίου και όχι για κάποιον άλλο σκοπό. Γι ΄αυτό δεν την βιάζομαι. Θα ψάξω κι εγώ και μπορεί να ανεβάσω κάτι.
Κατά την προσωπική μου εκτίμηση οι στίχοι πρέπει να αναφέρονται σέ όλη την ιστορία του ελληνικού έθνους. Μπορεί να κάνω και λάθος αλλά εγώ καταλαβαίνω τα ακόλουθα:¨
"Τ' αηδόνια σε χτικιάσανε στην Τροία
που στράγγιξες χαμένα μια γενιά
καλύτερα να σ' έλεγαν Μαρία
και να 'σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
κι όχι να ζεις μ' αυτή την κομπανία
και να μην ξέρεις τ' άστρο του φονιά"
Εδω νομίζω ότι ξεκινά με τον Τρωικό πόλεμο και την Ωραία Ελένη που έγινε η αιτία του πολέμου.
"Γυρίσανε πολλοί σημαδεμένοι
απ' του καιρού την άγρια πληρωμή
στο μεσοστράτι τέσσερις ανέμοι
τους πήραν για σεργιάνι μια στιγμή
και βρήκανε τη φλόγα που δεν τρέμει
και το μαράζι δίχως αφορμή"
Εδώ νομίζω αναφέρεται στην επιστροφή του Οδυσσέα και σέ όλα αυτά που πέρασε μέχρι να φτάσει στο νισί της Κίρκης όπου έχασε τους συντρόφους του.
"Και σαν τους άλλους χάθηκαν κι εκείνοι
τους βρήκαν να γαβγίζουν στα μισά
κι απ' το παλιό μαρτύριο να 'χει μείνει
ένα σκυλί τη νύχτα που διψά
γυναίκες στη γωνιά μ' ασετυλίνη
παραμιλούν στην ακροθαλασσιά"
Εδω πρέπει να αναφέρεται στον σκύλο του που τον περίμενε και στην Πινελόπη.
"Και στ' ανοιχτά του κόσμου τα καμιόνια
θα ξεφορτώνουν στην Καισαριανή
πώς έγινε με τούτο τον αιώνα
και γύρισε καπάκι η ζωή
πώς το 'φεραν η μοίρα και τα χρόνια
να μην ακούσεις έναν ποιητή"
Εδώ ίσως εννοεί την άνθιση του εμπορίου τον Χρυσό Αιώνα του Περικλή και απορεί πως μετά από αυτός επίλθε η παρακμή.
"Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι
ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά
ποιος δίνει την αγάπη και τη χάρη
και στις μυρτιές του ʼδη σεργιανά
μαλαματένια λόγια στο χορτάρι
ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά"
Εδώ ίσως αναφέρεται στον εκχριστιανισμό του Εθνους.
"Με δέσαν στα στενά και στους κανόνες
και ξημερώνοντας μέρα κακή[Παρασκευή]
τοξότες φάλαγγες και λεγεώνες
με πήραν και με βάλαν σε κλουβί
και στα υπόγεια ζάρια τους αιώνες
παιχνίδι παίζουν οι αργυραμοιβοί"
Εδω πιστεύω ότι πιθανότατα αναφέρεται στην Άλωση. (ξημερώματα παρασκευή έγινε και η Άλωση) Οι δύο τελευταίοι στίχοι αναφέρονται στους αιώνες σκλαβιάς που ήταν 4 (ότι φέρει το ζάρι, το ζάρι έφερε 4, 4 αιώνες σκλαβιά)
"Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια
κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής
περνούσα τα δικά σου δικαστήρια
αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις
να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια
και σαν κακούργο να με τιμωρείς"
Και έδω φτάσαμε στο σχετικά σήμερα, με την Μικρασιατική Καταστροφή. Με όλα αυτά που συνέβαιναν στο εσωτερικό της χώρας ενώ η Ελλάδα πήγαινε να πάρει την Άγκυρα.
ακόμα το ποίημα έχει άλλο ένα κουπλέ που δεν είναι στο τραγούδι.
Τα δίχτυα που είχα ρίξει στο σκοτάδι
τα φέραν καταπάνω μου οι καιροί.
Κι είδα τις έξι βρύσες μου σημάδι
ληστές να τις φυλούν και θυρωροί.
Χρυσά κυπαρισσόμηλα στον άδη
και που κανείς ποτέ δεν ιστορεί.
Εδώ μάλλον αναφέρεται στην δίκη των 6 η οποίοι (όπως έγινε αποδεκτό εκ των υστέρων) καταδικάστηκαν άδικα σε θάνατο για αισχάτη προδοσία μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.
Μπορεί να κάνω και λάθος, εγώ πάντως αυτά ακούω στο τραγούδι.
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : mindwalker στις 30-09-2011 20:28 ]
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : mindwalker στις 09-10-2011 23:52 ]
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : mindwalker στις 09-10-2011 23:52 ]
Στο ''Παρασκευή'' ο ποιητής αναφέρεται στη δολοφονία Λαμπράκη..
Το έχει πει ο ίδιος σε πολλές συνεντεύξεις του..
"Ζητούσα τα μεγάλα τα κυνήγια
κι όπως δεν ήμουν μάγκας και νταής
περνούσα τα δικά σου δικαστήρια
αφού στον Άδη μέσα θα με βρεις
να με δικάσεις πάλι με μαρτύρια
και σαν κακούργο να με τιμωρείς"
Αυτή η στροφή έχει μια ιδιαίτερη ιστορία.
Όταν ο κύριος Μάνος είχε ολοκληρώσει το μισό ποίημα
το έδειξε στον πολύ καλό του φίλο Γιώργο Ζαμπέτα,
ο οποίος όταν το διάβασε αναφώνησε:
''ρε μαγκάκο, αυτό δεν είναι για τραγούδι.. είναι για δικαστήρια!!''
'Νιώσε με - σώσε με' θα σου απαντούσε ένας έτερος ποιητής μας. Τα τραγούδια δεν είναι επιστημονικές διατριβές, αλλά προσωπικές συντριβές. Δεν έχουν λογικό νόημα, αλλά συναισθηματικό βίωμα. Από καμία λογική δεν μπορεί να προκύψει συναίσθημα, αλλά αντίθετα από το συναίσθημα προκύπτει η ίδια η λογική. Και το συναίσθημα παιδαγωγείται, και κοινωνείται.
Η ποίηση δεν αφορά 'αντικειμενικές δραστηριότητες', δεν είναι ιστοριογραφία. Δεν έχει ...νόημα να γράψει κανείς ποίημα για το μήλο που πέφτει εξαιτίας της βαρύτητας. Έχει νόημα να γράψει για το μήλο που πέφτει από το τραπέζι ενός πλούσιου μα ποτέ δεν φτάνει στο στόμα ενός παιδιού που λιμοκτονεί... Δεν έχει νόημα να γράψει κανείς για τις τακτικές στρατηγικές του πολέμου του Ιράκ. Έχει νόημα να γράψει κανείς για τους άτακτους θανάτους και τον πόνο εκατέρωθεν.
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : StavmanR στις 04-10-2011 12:41 ]
Το τραγούδι προφανώς αναφέρεται στην φασιστική περίοδο που γνώρισε η Ελλάδα κυρίως απο το 41΄ και μετά. Η Καισαριανή και το περίφημο Σκοπευτήριο είναι γνωστός τόπος όπου με καμιόνια κατέβαζαν εκτελεστικά αποσπάσματα και καταδικασθέντες προς εκτέλεση. Παρασκευή όπως και σε ένα άλλο υπέροχο ποίημα του Ελευθερίου, το τα "Λόγια και τα Χρόνια" (Παρασκευή το βράδυ του φονιά) είναι η 21η Απριλίου.
Θα καταθέσω και κείμενο του Σοπενάουερ που έχω μπροστά μου κι αφορά την διάκριση μεταξύ ιστορικών πράξεων και τέχνης (ποίησης, ζωγραφικής κλπ):
"Η εξωτερική σπουδαιότητα μιας πράξης μετριέται ανάλογα με τις επιδράσεις της πάνω στον πραγματικό κόσμο και με τις συνέπειές της για τον πραγματικό κόσμο. Η εσωτερική όμως σπουδαιότητα έγκειται στον βαθύ ορίζοντα που η πράξη αυτή ανοίγει μπροστά μας απλώνοντας φως πάνω σε μερικές πλευρές της ανθρώπινης φύσης, που αλλιώς θα περνούσαν απαρατήρητες.
Μονάχα η εσωτερική σημασία της πράξης έχει αξία για την τέχνη. Η εξωτερική σημασία των πράξεων παρουσιάζει ενδιαφέρον για την ιστορία. Η μια είναι εντελώς ανεξάρτητη από την άλλη και μπορούν αδιάφορα να συνυπάρχουν και οι δύο μαζί ή να παρουσιάζονται χωριστά.
Μια σημαντική πράξη για την ιστορία, μπορεί, αν την εξετάσουμε καθαυτή, να 'ναι κοινότατη κι ολωσδιόλου ασήμαντη. Αντίθετα, πάλι, μια συνηθισμένη σκηνή της καθημερινής ζωής, μια οποιαδήποτε οικογενειακή σκηνή μπορεί να παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον , από ιδεαλιστική άποψη, αν τύχει και φωτίζει άπλετα και ζωηρά τα ανθρώπινα όντα, τις πράξεις τους και τους πόθους τους μ' ένα φως που φτάνει ως τις πιο απόκρυφες πτυχές του βάθους τους.
Όποια κι αν είναι λοιπόν η σπουδαιότητα του επιδιωκόμενου σκοπού και τα επακόλουθα της πράξης, η ουσία μπορεί να είναι η ίδια. Έτσι είναι για την τέχνη αδιάφορο αν θα δουλέψει πανω σε θέμα υπουργών που σκυμμένοι πάνω στο χάρτη διαφιλονικούν αναμεταξύ τους για χώρες και λαούς ή χωρικών που καθισμένοι γύρω σε ένα τραπέζι ταβέρνας φιλονικούν για την έκβαση μιας παρτίδας πρέφας. Το θέμα είναι εντελώς αδιάφορο, όπως αδιάφορο είναι για το σκακιστή αν παίζει σκάκι με χρυσά ή ξύλινα πιόνια."
Παράθεση:
|
Αυτή είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα άποψη και με πειστική επιχειρηματολογία. Θα έλεγα όμως ότι περισσότερο μάλλον τα "χώνει" στο Σεφέρη παρα τον εξυμνεί.
"...καλύτερα να σ' έλεγαν Μαρία
και να 'σουν ράφτρα μες στην Κοκκινιά
κι όχι να ζεις μ' αυτή την κομπανία
και να μην ξέρεις τ' άστρο του φονιά"
Να μας πεις για το τώρα δηλαδή, για τη σημερινή (την τότε) κατάσταση για τους καημούς του απλού κόσμου κι όχι να κάνεις την "πάπια" βολεμένος στο αστικό σου περιβάλλον. Τη δε κατάσταση την "περιγράφει" στις τρεις επόμενες στροφές.
και πιο κάτω...
"Του κόσμου ποιος το λύνει το κουβάρι
ποιος είναι καπετάνιος στα βουνά..."
Ποιός θα πει την αλήθεια; Ποιός θ' αντισταθεί (αν δεν το κάνεις εσυ ή και εσύ;). Μην ξεχνάμε ότι το τραγούδι κυκλοφόρησε το '74 αλλά δεν ξέρουμε πότε γράφτηκε
"...μαλαματένια λόγια στο χορτάρι
ποιος βρίσκει για την άλλη τη γενιά"
Καλές οι Τροίες, οι Ελένες και η παρελθοντολογίες, αλλά μ' αυτά/μ' αυτούς που έρχονται τι θα γίνει; Ποιός θα τους μιλήσει;
Απο τη δε τελευταία στροφή μπορούμε να υποθέσουμε ότι ίσως ο Ελευθερίου να είχε κάποια στιγμή στείλει στο Σεφέρη κάποιο δείγμα της δουλειάς του και να μην είχε πάρει και πολύ κολακευτικά σχόλια! Άλλωστε ο Σεφέρης δεν ήταν και πολύ γενναιόδωρος με τους "συναδέλφους" του. Εδώ υποτιμούσε τον Καρυωτάκη... Θα μπορούσε πάλι να αναφέρεται στα επιτιμητικά σχόλια του Σεφέρη για άλλους ποιητές (όπως ο Αγγουλές) που κατα τη γνώμη του (του Σεφέρη δηλαδή) δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν την ποίηση απο τα στιχάκια για ταγκό!
Αυτά βέβαια απ' το Μάνο Ελευθερίου πολύ πριν την Πέγκυ Ζήνα!
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : davyd στις 03-01-2012 14:40 ]
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : davyd στις 03-01-2012 14:40 ]
Παράθεση:
|
thee mou......sovara pisteueis oles autes tis blakeies pou grafeis???? ma einai dynaton na kaneis tetoia analysi??? ti diaolo ???? 5 xronwn eisai k den exeis diabasei pote ena biblio istorias???
Παιδιά σας αναφέρει ξεκάθαρα η πρώτη στροφή το τι δίνει το τραγούδι..
'Μαλάματενια λόγια στο καντήλι τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχτές.' αναφέρεται για ένα άτομο που έμαθε κάτι χρήσιμο και σεβαστό πρόσφατα. 'τ’ αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι σου μάθαινε το αύριο και το χθες'. Η μάθηση που κάνουμε καθε μέρα μας μαθαίνει πως να ζούμε κάθε μέρα. 'μα εγώ περνούσα τη στερνή την πύλη
με του καιρού δεμένος τις κλωστές.' Μα εγώ περνούσα τα γηρατειά δεμένος με την ιστορία.. Οπότε ξεκινά δευτερη στροφή για τον Τρωίκό πόλεμο. Τρίτη στροφή Ομήρου Οδύσσεια..Μετά πέφτουν άλλες ιστορίες που δυστυχώς δεν θυμάμαι και πολύ καλά..
Παιδιά είναι ξεκάθαρα τα νοήματα του κομματιού.
Απόρώ πώς υπάρχουν άνθρωποι που δεν τα καταλαβαίνουν.
Είχε δίκιο ένας προλαλήσας. Την τέχνη δεν πρέπει να τη συλλαμβάνουμε με τη λογική, αλλά με το συναίσθημα.
Γιατί αλλιώς, θα μπορούσαμε να κάνουμε και κριτική στον καλλιτέχνη. Αλλά ο καλλιτέχνης πρέπει να φαίνεται επουράνιος. Στον πλακατζή που περνάει στραβά τα πλακάκια μπορείς να κάνεις κριτική; Μπορείς. Στον καλλιτέχνη όμως; Όχι!
Εδώ, ο ακροατής είναι έρμαιο της ελευθερολογίας και της ασάφειας.
Και σε αποκλειστικότητα, δίνω στη δημοσιότητα και προς εμβριθείς αναλύσεις στίχους του ποιήματος που δεν κυκλοφόρησαν ποτέ:
Σε δίκασαν να κουβαλάς χολέρα
μέσα σ' ένα αρχαίο μοτοσακό
Μα τώρα πια πώς να σωθεί η μέρα
με το φτηνό μπλουζάκι το μακό;
Είμαστε καρφωμένοι στη γαλέρα
και τα κουπιά χωμένα στο βυθό.
Παλεύεις με του χρόνου τις τιράντες
που συγκρατούν του αιώνα το βρακί
τα ανδρείκελα μας ραίνουν με γιρλάντες
μας κατουράν μεθυσμένοι ποντικοί
Μα εσύ γυρεύεις πάλι το Θερβάντες
κι ο Ροζινάντης μπήκε φυλακή...
Στην άκρη μιας αμείλικτης κεραίας
ψυχοραγεί ο αλήτης αετός
στο κολαστήριο μιας κλειστής αυλαίας
σε δέρνει ο μετανάστης πυρετός
Σαν αλυσσοδεμένος Προμηθέας
σου τρώει το συκώτι ο συρφετός.
