626 online · 210.830 μέλη
Νομίζω ότι καλύτερα να μη βάζουμε σε κουτάκια ουτε τους κλασσικούς ούτε τους σύγχρονους μοντέρνους....ο κάθε μουσικός, οφείλει να είναι ανοιχτός σε ακούσματα και να μην έχει κόμπλεξ!! Και είναι πολύ απόλυτο σαν τίτλος¨το ότι δηλαδή "όσοι ακούν και παίζουν κλασσική, δεν μπορούν να παίξουν τίποτα με το αυτί"....δεν είναι δεδομένο...
Όσο για τα ωδεία, μοιραίο είναι να έχουν ακαδημαική παιδεία, αλλά από κει και πέρα ο κάθε δάσκαλος, οφείλει να μεταδίδει στους μαθητές του την ανάγκη της βαθειάς γνώσης, των ανοιχτών οριζόντων, του προσωπικού του ψαξίματος! Δεν το συζητώ! Και όχι οι πιανίστες να ακούνε μόνο το ρεπερτόριο του πιάνου ή οι κιθαρίστες μόνο της κιθάρας και τιπότε άλλο...ή να κάθονται με τις ώρες μέσα σε ένα δωμάτιο να μελετάνε μια ζωή και να μη συνεργάζονται με άλλους μουσικούς! Είναι πολύ σημαντικό να είναι κανείς σε ένα σχήμα, να συνεργάζεται, να μαθαίνει από τους άλλους μουσικούς!
-----------------
τζογάρησε στο όνειρο κι είσαι έτοιμος για όλα, ο χαμένος τα παίρνει όλα
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : Despinis στις 21-12-2010 02:58 ]
Παράθεση:
|
@inkve
Θεωρώ μεσαίας ή χαμηλής στάθμης τις περισσότερες "συνθέσεις" που ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια
από ανθρώπους με ελλιπή ή μουσική εκπαίδευση. Υπάρχουν και (σπάνιες) εξαιρέσεις βέβαια αλλά η
συζήτηση αφορά την μάζα. Είναι ελάχιστα τα αξιόλογα έργα από μουσικούς που είναι
αυτοδίδακτοι ή είχαν άτακτο/ελλιπές πρόγραμμα σπουδών στη βασική ύλη. Η συντριπτική
πλειοψηφία των"μουσικών" που δεν έχει ακλόνητη βασική εκπαίδευση είναι απλώς για
τα πανηγύρια.
Οι κλασσικοί συνθέτες εξασκούσαν πολύ την δημιουργικότητά τους βέβαια, αλλά είχαν
υποστεί "βαριά" τεχνική εκπαίδευση και θεωρητική κατάρτιση (στα γνωστικά πλαίσια
της εποχής τους). Όλοι, ανεξαιρέτως. Ο Bethoveen ήξερε όλο το καλοσυγκερασμένο
κλειδοκύμβαλο του Bach από 11 ετών και μελετούσε φούγκα και αντίστιξη. Ο Chopin το
ίδιο. Οι Bramhs, Schumann, Mendelson, Liszt όμοια. Είχαν όλες τις θεωρητικές γνώσεις της
εποχής τους και εξερευνούσαν την δημιουργία νέων μουσικών μορφών και τρόπων έκφρασης
συδυάζοντας/επεκτείνοντας/εξελίσσοντας τις υπάρχουσες. Τα έργα τους έχουν αυστηρή δομή
και σχέδιο που υπακούει σε κανόνες. Αν δεν ξέρεις τους κανόνες αυτούς, πώς θα τους ακολουθήσεις
για να γράψεις κάτι αξιόλογο ; Mόνον με το ένστικτο ΔΕΝ γίνεται ή κι' αν γίνει θα είναι περιστασιακό
και από τύχη. Καθαρή παρθενογέννεση χωρίς σταθερή βάση και θεμέλια δεν υπάρχει.
Κανείς δεν έγραψε κάτι καλό χωρίς να έχει τις γνώσεις που τείνεις να απαξιώσεις.
Οι γνώσεις αυτές παρέχονται σήμερα στα ωδεία και στις μουσικές σχολές. Αλλά όπως ήδη σου είπα,
ο πρωτεύων στόχος είναι η απόκτηση ερμηνευτικού ρεπερτορίου και τεχνικής. Οι συνθετικοί
πειραματισμοί και όλα τα υπόλοιπα έχουν ως θεμέλια τις θεωρητικές γνώσεις και την τεχνική
δεξιοτεχνία. Αν δεν κατακτηθούν αυτά, προσπάθεια για τα υπόλοιπα είναι συνήθως μάταιη.
Π.χ. ένας πιανίστας που ξέρει καλά αρμονία, μπορεί να αντιληφθεί πολύπλοκα αρμονικά συμπλέγματα
με μια μόνον ματιά σε μια σελίδα με νότες. Αν έχει και την τεχνική, ανταποκρίνεται και παίζει άμεσα το
κομμάτι - έστω και προσεγγιστικά. Nα λοιπόν η prima vista και οι αυτοσχεδιασμοί ! Η αρμονία, η αντίστιξη
και τα υπόλοιπα ανώτερα θεωρητικά, καλλιεργούν την ικανότητα της μουσικής αντιλήψεως και συσχετισμών
με αποτέλεσμα να να μαθαίνεις και θυμάσαι απ΄έξω πιο εύκολα, να εντοπίζεις δομικά μουσικά στοιχεία
με συνειδητό-συγκεκριμένο τρόπο (και όχι αμφίβολα με το ένστικτο), να μπορείς να τα χρησιμοποιείς για να
εκφράζεις τις ιδέες σου σωστά και θεμελιωμένα. Σχεδόν όλα τα έργα των κλασσικών συνθετών έτσι έχουν
γραφεί. Η μουσική είναι κατά το μισό και επιστήμη, όχι απλώς τέχνη.
Όσο πιο πολύ έχει κάποιος αυτά, τόσο οι ικανότητές του στην καλλιτεχνική δημιουργία είναι μεγαλύτερες.
Ο μέγιστος πιανίστας N. Luganski είπε ότι έμαθε το 3ο κοντσέρτο του Rachmaninov σε περίπου τέσσερις μέρες
(ναι, μέρες, δεν είναι λάθος ! ) Και ο Volodos σε λιγότερο απο μια εβδομάδα. Ακούγεται απίστευτο.
Πώς έγινε αυτό ; επειδή η θεωρητική και κυρίως τεχνική τους στάθμη είναι ύψιστη.
Και αν δεις σε video τον αυτοσχεδιασμό του Volodos στο alla turca του Μοτσαρτ θα σου κοπεί η ανάσα.
Στο συνηθισμένο επίπεδο των κοινών ανθρώπων - και στα τραγουδάκια που αναφέρεις - ισχύει το ίδιο σε
ανάλογα μέτρα βέβαια. Είχα φίλο, τεχνικά προχωρημένο που έπαιξε prima vista την 4η μπαλλάντα του Chopin !
Αυτοί που ξέρουν τσουβάλια μουσική όπως είπες,και γενικά τα ωδεία και οι μουσικές σχολές, αποσκοπούν
κύρια στο να μεταδώσουν στο μαθητή σταθερό τεχνικό υπόβαθρο, να τον κάνουν σοβαρό πιανίστα, ικανό
να ανταποκριθεί τεχνικά-μουσικά σε μια ευρεία γκάμα προκλήσεων, κι' όχι να γράφει πράγματα αμφίβολης
αξίας ή να παίζει για τα πανηγύρια. Και αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο και σημαντικό.
Δεν υπάρχει ευνουχισμός λοιπόν όπως είπες, αλλά αυτό είναι ο κύριος σκοπός της εκπαίδευσης.
Το αν και κατά πόσο ταυτόχρονα μπορεί να καλλιεργηθούν και οι άλλες μουσικές δεξιότητες είναι ένα θέμα,
σημαντικό μεν αλλά δευτερεύον. Π.χ. αν αν σε ένα μαθητή αρέσουν τα ρομαντικά μπορεί να μάθει κάποιο
σύγχρονο κομμάτι μαζί με τα τραγούδια του Mendelsson. Ωστόσο, (και μιλώντας κάπως απλοποιημένα) τα
τραγούδια του Mendelson παρέχουν σημαντικά εκπαιδευτικά στοιχεία που δεν μπορούν να βρεθούν αλλού
(φόρμα-ύφος-δομή, τεχνικά στοιχεία, χρήση pendal) και που πρέπει απαραιτήτως να γνωρίζει ο μαθητής για
να καταπιαστεί με πολυπλόκοτερα.
Ζητήματα όπως τα παραπάνω έχουν εξεταστεί ενδελεχώς από πολλούς παιδαγωγούς στο πιάνο και υπάρχουν
τρόποι διδασκαλίας σε αυτά τα πλαίσια. Αν είχες διαβάσει βιβλία θα το ήξερες - εδώ είσαι μάλλον αδιάβαστος !
Το ότι δεν εφαρμόζονται είναι κύρια ζήτημα (ελλιπούς) παιδαγωγικής κατάρτισης του δασκάλου.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο δάσκαλος αρκείται μόνον στο προφανές και πρωτεύον, δηλ. στην καλλιέργεια
της τεχνικής και της θεωρητικής στάθμης του μαθητή. Επιπλέον, εδώ και πολλά χρόνια το πρόβλημα οξύνεται από
τους μουσικούς διαγωνισμούς.
Διάβασε π.χ. το βιβλίο "Δοκίμια Σοβιετικών Ερμηνευτών και Παιδαγωγών για την τέχνη του πιάνου" να δεις τι
λένε για όλα αυτά τα θέματα. Δεν τα σκέφτηκες εσύ πρώτος, ήδη άλλοι έχουν προβληματιστεί πολύ βαθύτερα σε
όλα αυτά και προτείνουν και λύσεις. Και υπάρχουν-υπήρξαν και εκπαιδευτικές σχολές βασισμένες σε τέτοιες ιδέες.
Και όχι τώρα αλλά εδώ και πάνω από 50 χρόνια...
με παρεξηγησες στο οτι τεινω να απαξιωσω την σε βαθος μουσικη εκπαιδευση και γνωση...το ακριβως αντιθετο μαλιστα!!!
οπως με παρεξηγησες οτι ισως νομιζω πως ειμαι ο πρωτος που ασχοληθηκε με τετοιους προβληματισμους..προς θεου!!
εννοειται στο οτι να γραψεις κατι αξιολογο σε οποιοδηποτε ειδος μουσικης κινεισαι χρειαζεται να εμβαθυνεις...να διαβασεις...να ακουσεις...μετα ερχεται και η εμπνευση που φυσικα αυτο δεν διδασκεται και δεν μαθαινεται...
η μονη μου μεγαλη ενσταση ειναι στο οτι με την γνωση τα μεσα και τις πολλες μεθοδους που μπορει πλεον να περεχονται ολα αυτα θα επρεπε να δινεται μεγαλυτερη βαση και στην καλιεργεια των σπουδαστων στο δημιουργικο τους κομματι...ολες αυτες οι γνωσεις δηλαδη να χρησιμοποιηθουν και να δωθουν με τετοιο τροπο ωστε απο την στιγμη που οι θεωρητικες και τεχνικες συμπαγης βασεις ειναι δεδομενες να γινουν εν συνεχεια προεκταση και εφοδια για προσωπικη εκφραση...
δεν ειναι λοιπον απαραιτητο εν ετη 2010 αφου οι λυσεις υπαρχουν και ειναι και αποτελεσματικες οπως λες να γινει καποιου ειδους αναβαθμιση στον τροπο διδασκαλιας στα ωδεια?δεν θα ηταν οτι καλυτερο αυτο?
Αναβάθμιση της διδασκαλίας, έτσι στο γόνατο, ΔΕΝ μπορεί να γίνει.
Όπως σου είπα υπάρχουν διάφορες σχολές (τρόποι) διδασκαλίας που έχουν ως βασικό άξονα την αντιμετώπιση τέτοιων
προβλημάτων και την γενικότερη καλλιτεχνική ανάπτυξη του μαθητή. Αλλά προϋποθέτουν ότι και ο καθηγητής γνωρίζει
το αντίστοιχο σύστημα εκπαίδευσης. Για να συμβαίνει αυτό πρέπει να έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα, δεν μπορεί να το
κάνει ο καθένας. Οι περισσότεροι καθηγητές απλώς είναι εκτελεστές κάποιου οργάνου και με γνώσεις θεωρητικών.
Δεν έχουν ειδικευτεί σε κάτι τέτοιο (τρόπο διδασκαλίας-συγκεκριμενη σχολή). Συνεπώς είτε δεν θα κάνουν
τίποτε ως προς αυτό αλλά θα μείνουν στα προφανή, είτε θα αυτοσχεδιάζουν παιδαγωγικά εις βάρος του μαθητή.
Εσύ λόγου χάρη τι θα έκανες αν δίδασκες ; χωρίς ένα σαφές εκπαιδευτικό πλάνο, προφανώς του κεφαλιού σου....
Δεν θέλει πολύ μυαλό να το καταλάβεις αυτό. Ψάξε σε βιβλία όπως αυτό που σου είπα να δεις τι λένε οι ειδικοί.
Και όχι μόνον γι αυτό αλλά και γι άλλα προβλήματα (πώς να μαθαίνεις απ' έξω, πώς να χρησιμποιείς το pedal,
πώς να μαθαίνεις δύσκολους ρυθμούς και δυναμική κλπ).
O δάσκαλος, ναι, κάνει το μάθημα να ξεχωρίζει.
Αλλά αν δεν έχει εκπαιδευτεί ειδικά για να διδάσκει, αυτοσχεδιάζει παιδαγωγικά και κάνει του
κεφαλιού του. Άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο επιτυχημενα.
Αυτό που είπα παραπάνω και που γενικά αγνοείται είναι ότι υπάρχουν τρόποι και "σχολές" διδασκαλίας που
μπορούν να αναπτύξουν συγκεκριμένες δεξιότητες σε κάποιον μαθητή. Ακόμα κι' αν δεν τις έχει εγγενώς,
μπορούν να αναπτυχθούν σε ικανοποιητική στάθμη. Π.χ. κάποιος άμετρος μπορεί να μάθει να μετρά σωστά.
Κάποιος που δεν θυμάται εύκολα απ' έξω μπορεί να εκπαιδευτεί να το κάνει με την κατάλληλη μέθοδο.
Κλπ κλπ.
Αυτός είναι ο σκοπός και η πεμπτουσία αυτών των μεθόδων. Δυστυχώς, εν πολλοίς αγνούνται και οι
καθηγητές διδάσκουν όπως νομίζει ο καθένας, χωρίς συγκεκριμένη τεχνική που να αποσκοπεί ειδικά
και συνολικά κάπου. Αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει αλλά ελάχιστοι το κατέχουν.
Καλή διδασκαλία δεν γίνεται στην τύχη ή/και με βάση μόνον τα προσωπικά βιώματα του δασκάλου.
Υπάρχουν σε μεγάλο βαθμό αντικειμενικοί τρόποι για να επιτευχθεί αυτό αλλά δεν τους γνωρίζουν οι
διδάσκοντες....
Πάντως ο Μπετόβεν, ο Μοτσαρτ και οι περισσότεροι κλασσικοί ήταν και απίθανοι αυτοσχεδιαστές!! Οι κατέντσες στα κοντσέρτα για πιάνο τι είναι? Ο κάθε κλασσικός πιανίστας έχει την ευκαιρία να αυτοσχεδιάσει άν το επιθυμεί και έχει την τάση, σε κάποια απ΄αυτά τα έργα...ο αυτοσχεδιασμός όμως πάντα έχει κ μια λογική από πίσω...
Ενας φίλος μου,που εκτός από μουσικός (με δισκογραφία στόν χώρο τής gothic) είναι και πιλότος (διατελέσας επί χρόνια στην αείμνηστη Ολυμπιακή) μού είχε διηγηθεί πως κάποτε σε μιά πτήση του είχε ώς επιβάτη έναν γνωστό σολίστ κλασσικής μουσικής.Προσεκλήθη λοιπόν αυτός ο VIP στον θάλαμο διακυβέρνησης και κάποια στιγμή πάνω στην κουβέντα περί μουσικής τον ρώτησε ο φίλος μου άν έχη γράψει κάτι δικό του.Ο σολίστ τού απάντησε αρνητικά και τότε αυτός είπε:"Αυτή λοιπόν είναι η διαφορά μας,κύριε,εσείς έχετε άψογη θεωρητική κατάρτιση και παίζετε αυτά που παίζετε με άψογη τεχνική,όμως αυτά που παίζω εγώ βγαίνουν μέσα από την ψυχή μου".
Και έρχομαι τώρα εγώ και λέω ότι καλά,άριστα κάνουν όλοι όσοι παίζουν κλασσική μουσική με το να μελετούν τους προϋπάρξαντες κλασσικούς συνθέτες,αλλά το ζήτημα είναι πόσο προχωράει την μουσική μπροστά κάποιος που ασχολείται αποκλειστικά με το να εκτελή τίς συνθέσεις τών άλλων.Οπως λέει πιό πάνω η XrysaOikonomaki ο εκτελεστής γνωρίζει σε βάθος κάθε κομμάτι που εκτελεί,αλλά εγώ συμπληρώνω ότι ο εκτελεστής οφείλει την ύπαρξή του στο γεγονός ότι κάποιος άλλος συνέθεσε το κομμάτι αυτό-άν δέν το είχε συνθέσει,ο εκτελεστής δέν θα είχε τί να εκτελέση και θα έμενε με την δεξιοτεχνία του και την θεωρητική του κατάρτιση στο χέρι,αφού ποτέ δέν θα αποτολμούσε να παίξη κάτι που να εκφράζη αυτόν τον ίδιο-ακόμα κι'άν αυτό δέν θα ήταν αριστούργημα.
Υπενθυμίζω λοιπόν εδώ κάτι που έγραψε πιό πάνω ο inkve
¨θαυμαζω την μουσικη καλλιεργεια ολων οσων αναφερω και αυτο φαινεται σε οτι εγραψα...αλλα καταδικαζω το τιμημα της καλλιτεχνικης στειροτητας που αυτο απαιτει μονο και μονο για να εκτελω την ΥΠΕΡΟΧΗ μουσικη που αλλοι γραψανε"
Δέν λέω,καλό είναι να μελετά κάποιος κλασσικός μουσικός Brahms,Mahler,Beethoven και όλους τούς λοιπούς τής παρέας,αλλά άν όλοι αυτοί είχαν επίσης περάσει την ζωή τους μόνο εκτελώντας έργα άλλων συνθετών,δέν θα τους ξέραμε σήμερα......
Θα διαφωνήσω μαζί σας! Νομίζω ότι είναι πολύ μεγάλο πράγμα να έχει κανείς το χαρισμα να ερμηνεύει σε βάθος αυτά τα μεγάλα έργα και να τα μεταδίδει στις νέες γενιές...να μπορεί να τα ζωντανεύει και όσο γίνεται να δίνει μια νέα ερμηνεία....οι ίδιοι οι συνθέτες δεν έπαιζαν με τον ίδιο τρόπο ένα έργο γραμμένο....και ο εκτελεστής ερμηνευτής βγάζει την ψυχή του, όταν παίζει υποτίθεται....αν είναι έτσι τοτε και οι τραγουδιστές οφείλουν την υπαρξή τους στους τραγουδοποιους και τους συνθέτες τραγουδιού....αλλά τραγουδιστές υπάρχουν πολλοί...πόσοι απ΄αυτούς μπορούν να κάνουν αληθινή τέχνη το τραγούδι και να μας το μεταδώσουν...πρέπει σώνει και καλά να γράψουν και οι ίδιοι τραγούδια?
Νομίζω ότι ήτα λίγο κομπλεξική η απάντηση του γκόθικ, για να επιβεβαιωθεί ο ίδιος!
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : Despinis στις 22-12-2010 23:30 ]
Ήδη ανάφερα νωρίτερα ότι η ιδιοφυία ενός μουσικού (πιανίστα εν προκειμένω)
συνίσταται κατά μεγάλο μέρος στην ερμηνεία. Ειδικότερα, στο τι μπορεί να
αναδείξει από ένα κομμάτι και πώς επιδρά το παίξιμό του στον ακροατή.
Δεν είναι μόνον ζήτημα δεξιοτεχνίας αλλά και συναισθήματος και διανόησης.
Τα χαρακτηριστιά αυτά είναι εξίσου ή και δυσκολότερο να καλλιεργηθούν από
την σύνθεση.
Εξάλλου στην σύνθεση αν έχεις την αρχική ιδέα, τα υπόλοιπα για έναν καλό
γνώστη της θεωρίας είναι απλώς ζήτημα εφαρμογής της αρμονίας, της αντίστιξης
της μορφολογίας και άλλων θεωρητικών. Όλες οι κλασσικές συνθέσεις με τέτοιους
κανόνες είναι δομημένες.
Κάποιος που θέλει να γίνει σολίστ-ερμηνευτής αφοσιώνεται στην κατάκτηση ρεπερτορίου,
Αυτό από μόνο του υπεραρκεί για δώσει την μέγιστη καλλιτεχνική πληρότητα και ο μουσικός
δεν έχει καλλιτεχνικό κενό ώστε να καταφύγει στην σύνθεση για να το γεμίσει.
Πέραν αυτού, η κάτάκτηση ρεπερτορίου και η παρουσίασή της σε κοινό (ρεσιτάλ) και
μάλιστα δύσκολου, είναι τόσο απαιτητική ώστε συχνά εξαντλεί το δυναμικό του ερμηνευτή
και δεν του αφήνει περιθώρια να καταπιαστεί με κάτι άλλο παρόλο που θα το μπορούσε.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι κατεξοχήν συνθέτες συχνά δεν μπορούν να παίξουν-ερμηνεύσουν
καλά : είναι επειδή ΔΕΝ διαβάζουν. Αντίθετα με τους ερμηνευτές.
Και ειδικά πάνω σε αυτό έχω θυμάμαι τι μου είπε κάποτε ένας φίλος, καθηγητής πιάνου
όταν του εξέφρασα τον θαυμασμό μου για τις ικανότητές του στην prima vista :
"όσο καλύτερη prima vista έχει κάποιος, τόσο περισσότερο δυσκολεύεται να διαβάσει σοβαρά
διότι έχει συνηθίσει να 'τσαλαβουτά' από 'δω κι' από εκεί και χάνει την συνήθεια να μελετά
συστηματικά και συγκριτημένα ένα μουσικό κείμενο".
Προφανώς για κάποιον που θέλει να μάθει ρεπερτόριο και να γίνει καλός ερμηνευτής, η ανάπτυξη
πολυ καλής prima vista είναι μάλλον τροχοπέδη !
Υπάρχουν όμως και αμέτρητες εξαιρέσεις σε όλα τα επίπεδα.
Ο Δ. Σγούρος π.χ. έχει ασχοληθεί στο παρελθόν με τη σύνθεση και έχει αποσπάσει και βραβείο.
Ή ο μέγας πιανίστας M.Andre Hameline έχει παρουσιάσει αρκετές φορές δικές του συνθέσεις όπως
το concert ideal.
Kαι οι απλοί ερμηνευτές επίσης συχνά δοκιμάζουν αλλά όχι "επισήμως" διότι δεν είναι αυτός ο
στόχος τους.
Γενικά ένας καλός ερμηνευτής πάντα μπορεί να αυτοσχεδιάσει και να παίξει με το αυτί.
Απλώς δεν το εξασκεί διότι δεν είναι αυτός ο καλλιτεχνικός στόχος του.
Και κλείνοντας, να ένα απόσπασμα από τον γίγαντα βιρτουόζο Arcadi Volodos που αυτοσχεδιάζει πάνω στο γνωστό alla turca του Motsart :
Kαι φυσικά δεν ειναι συνθέτης ο άνθρωπος αλλά ερμηνευτής με ύψιστη τεχνική....
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : DrTrerl στις 23-12-2010 06:12 ]
Από την στιγμή που κάποιος αυτοσχεδιάζει,έστω και πάνω σ'ένα γνωστό μουσικό έργο,κατά την ταπεινή μου άποψη μπορεί να θεωρηθή "συνθέτης".Εχει δημιουργήσει έναν συνδυασμό,μιά ακολουθία από μουσικούς φθόγγους που δέν προϋπήρχε.
Σχετικά με το ρόλο τού ερμηνευτή στην ανάδειξη ενός μουσικού έργου,η επίσης ταπεινή μου άποψη είναι πως ειδικά στην κλασσική μουσική γιά να τον αντιληφθή κάποιος ακροατής θα πρέπη να έχη ακούσει το ίδιο μουσικό έργο από πολλούς ερμηνευτές γιά να κάνη την σύγκριση.Και πάντως,οι "αποχρώσεις" μεταξύ ερμηνευτών δύσκολα μπορούν να γίνουν αντιληπτές σε κάποιον μέσο ακροατή κλασσικής μουσικής (και ακόμη δυσκολώτερα σε κάποιον μέσο γενικό ακροατή).
Η άποψη "οι κατεξοχήν συνθέτες συχνά δεν μπορούν να παίξουν-ερμηνεύσουν καλά",μού ακούγεται λίγο περίεργη.Πώς είναι δυνατόν ένας συνθέτης να μήν μπορή να ερμηνεύση αυτό που έγραψε ο ίδιος,την δική του ψυχολογική διάθεση που είχε όταν έγραφε το έργο,αυτό που θέλει να πή ο ίδιος με το έργο του στον ακροατή;Και πώς περιμένει να βρεθή κάποιος άλλος να το αναδείξη αυτό το έργο καλύτερα από τον ίδιο;Δηλαδή άν,γιά παράδειγμα,μπορούσε να αναστηθή ο Μότσαρτ και να βρεθή ακροατής στην εκτέλεση ενός έργου του,υπήρχε περίπτωση να πή στον πιανίστα που το έπαιξε:"μπράβο ρε σύ,ερμήνευσες αυτό που ήθελα να πώ στον ακροατή καλύτερα από μένα";
Κανονικά,το θέμα τής συζήτησης θα έπρεπε να είναι "μπορούν όλοι όσοι παίζουν κλασσική μουσική να παίξουν κάτι χωρίς να το έχουν δεί πρώτα σε παρτιτούρα;".Η μουσική είναι η τέχνη τών ήχων,όχι τής γραφής.Αν κάποιος δέν μπορή να αντιληφθή μιά μελωδία,έναν ρυθμό,μιά αρμονική δομή απλώς ακούγοντάς τα αλλά πρέπει οπωσδήποτε πρώτα να τα δή γραμμένα σε ένα κομμάτι χαρτί,κατά την (ταπεινή,είπαμε) άποψή μου δέν είναι μουσικός (άνθρωπος) αλλά ένα "ανθρώπινο μουσικό κουτί"-που η διαφορά του με το μηχανικό κουτί είναι ότι έχει την δυνατότητα να εκτελέση αυτό το γραμμένο έργο ανάλογα και με την δική του ψυχική διάθεση την ώρα εκείνη....
Κι όμως υπάρχουν συνθέσεις που παίζονται πιο καλά από τους ερμηνευτές παρά απο τους
συνθέτες τους. Για τον 19ο αιώνα μόνον εικασίες μπορούν να γίνουν διότι δεν υπάρχουν
ηχογραφήσεις. Αλλά για τον 20o αιώνα υπάρχουν πολλές περιπτώσεις.
Π.χ. για το 2ο και το 3ο κοντσέρτο του Rachmaninov που είναι τόσο γνωστά, υπάρχουν πολλές
ηχογραφήσεις πολύ καλύτερες ερμηνευτικά από του ίδιου του Rachmaninov. (Άκουσε τα μόνος σου !)
Ένας λόγος είναι ότι η διανόηση και το συναίσθημα του ερμηνευτή ξεπερνά αυτό που έχει ο
συνθέτης και συνεπώς ο ερμηνευτής μπορεί να αναδείξει/προσθέσει (ερμηνευτικά) στοιχεία που
διαφεύγουν από τον συνθέτη. Μια παρτιτούρα είναι αρχικά η καταγραφή των μουσικών ιδεών του
συνθέτη της. Ο ερμηνευτής μπορεί να την λάβει ως αφετηρία και ανάλογα με τις αντιληπτικές
του ικανότητες να αναπαράγει ελλιπώς τις ιδέες του συνθέτη ή να την πάει πολύ παραπέρα.
Είναι λοιπόν φυσιολογικό ένας ερμηνευτής ανάλογα με τις μουσικές αντιληπτικές του ικανότητες
να μπορεί να παίξει και καλύτερα από τον συνθέτη.
Παράθεση:
|
Χμμ..μήπως συγχέεις το "καλύτερα" με το "διαφορετικά";
Σε ό,τι αφορά το ηχογραφικό μέρος,μήν ξεχνάς ότι οι τυχόν σημερινές ηχογραφήσεις τών κονσέρτων αυτών γίνονται με εξοπλισμό και τεχνολογία που ο ίδιος ο Rachmaninov ούτε να τα ονειρευτή μπορούσε.Παίζουν κι'αυτά ένα σημαντικό ρόλο στην υπόθεση.
Ερμηνευτικά τώρα....δέν ξέρω.Είναι άραγε τεκμηριωμένο ότι άκουσε ο Rachmaninov κάποιον να εκτελή δικό του κονσέτο και απεφάνθη ότι "μπράβο ρέ αυτός με ερμηνεύει καλύτερα απ'ό,τι ερμηνεύω εγώ τον εαυτό μου";Η διανόηση και το συναίσθημα τού ερμηνευτή δέν ξεπερνά αυτό τού συνθέτη,απλώς είναι διαφορετικά.Γιά να σού το θέσω με κάπως "μπακαλίστικο" τρόπο,άς πούμε πως σού δίνουν μιά παρτιτούρα πιάνου ενός συνθέτη και σ'ένα σημείο γράφει "allegro ma non troppo".Ψάχνεις εσύ και μελετάς και παίζεις και ξαναπαίζεις το σημείο αυτό και κάποια στιγμή νομίζεις πως έτσι όπως το παίζεις έχεις "πιάσει" αυτό που θα ήθελε να δώση ο συνθέτης.Και έρχεται αυτός και σ'ακούει και σού ρίχνει μιά φάπα λέγοντας "άν αυτό είναι 'non troppo' εγώ είμαι Κινέζος δασοφύλαξ" και κάθεται στο πιάνο και το παίζει και σού λέει "νά ρέ,έτσι το ήθελα εγώ".Τί σημαίνει αυτό;Απλά ότι εσύ και ο συνθέτης έχετε μιά διαφορετική άποψη γιά το σημείο αυτό,όχι ότι η δική σου άποψη είναι καλύτερη από τού συνθέτη.Τώρα,άν η δική σου τεχνική είναι τέτοια που π.χ. μπορείς σε κάποιο σημείο να παίξης π.χ. εξηκοστά τέταρτα σε tempo 180 με ακρίβεια ηλεκτρονικού μετρονόμου που έχει κρύσταλλο quartz,αυτό δέν σημαίνει αναγκαστικά πως αυτήν την ακρίβεια εννοεί και θέλει ο συνθέτης στο σημείο εκείνο.Ισα-ίσα που ενδέχεται,άν σε ακούση να παίζης έτσι το συγκεκριμένο μέρος,να θεωρήση ότι προσθέτεις ψυχρότητα στο έργο του την οποία δέν ήθελε αυτός να εκφράση όταν το έγραφε....
To "καλύτερα" έχει πολλές ερμηνείες.
Στις ηχογραφήσεις του 1939 ο Ravhmaninov παίζει πολύ δυναμικά, γρήγορα έως
πολύ γρήγορα (παρά την ηλικία του) και αρκετά καθαρά.
Αλλά πολλοί άλλοι βιρουόζοι επιδεικνύουν ισάξιες τεχνικές δυνατότητες ενώ
ταυτόχρονα το παίξιμό τους είναι πολύ εκφραστικότερο και βαθύ.
Π.χ. η ηχογράφηση του V. Askenazy στο 3ο κοντσέρτο (1985) είναι πολύ καλύτερη.
(Ερμηνευτικά & εκφραστικά - όχι από άποψη τεχνολογικής ποιότητας της ηχογράφησης).
Ο ίδιος ο Racmhmaninov είχε πει ακούγοντας τον Horowitz ότι παίζει (ο Ηοrowitz)
τo 3ο κοντσέρτο σχεδόν καλύτερα από τον ίδιο. Δεν θυμαμαι πότε ακριβώς - την
δεκαετία του '20 ήταν. (Προσωπικά δεν μου αρέσει κανενός εκ των δύο.)
Το θέμα δεν είναι να παιχτεί το έργο όπως το θέλει ο συνθέτης. Τυπικά αυτό
ζητείται αλλά ευτυχώς κανείς δεν το τηρεί αυτό. Η παρτιτούρα είναι απλώς
αφετηρία για τον ερμηνευτή να εκφράσει την ΔΙΚΗ του διανόηση, συναισθήματα
και νοητικές παραστάσεις που του προξενεί το έργο. Το ηχητικό όραμα του
ερμηνευτή μπορεί να προξενεί μεγάλη ανάταση στον ακροατή ακόμα κι' αν
απέχει από την μουσική ιδέα που είχε ο συνθέτης οταν το έγραφε.
Εφόσον το αποτέλεσμα είναι ένα ισχυρό και πλήρες καλλιτεχνικά όραμα που
πείθει τον ακροατή και το αποδέχεται, ο ερμηνευτής δικαιώνεται. Δεν έχει
σημασία πλέον τι σκόπευε ο συνθέτης αρχικά με την μουσική του και πώς την
ήθελε να παιχτεί : oι ακροατές δικαίωσαν τον ερμηνευτή και ο ερμηνευτής
ξεπέρασε τον συνθέτη στο ίδιο του το έργο.
Το έχουμε δει συχνά (εγώ τουλάχιστον).
Και το παράδειγμα με τον Rachmaninov είναι απλώς ενδεικτικό...
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : DrTrerl στις 23-12-2010 16:57 ]
Πάλι βέβαια ξεφεύγουμε από το θέμα,αλλά εν πάσει περιπτώσει.Εγραψα πιό πάνω πως η διανόηση και το συναίσθημα τού ερμηνευτή δέν ξεπερνά αυτό τού συνθέτη,απλώς είναι διαφορετικά.Κι'επειδή γράφεις απαντώντας ότι η παρτιτούρα είναι απλώς αφετηρία για τον ερμηνευτή να εκφράση την ΔΙΚΗ του διανόηση, συναισθήματα και νοητικές παραστάσεις που του προξενεί το έργο,βγαίνει το συμπέρασμα ότι εμμέσως "έρχεσαι στα λόγια μου".Αλλο πράγμα είναι το "εκφράζω τα δικά μου συναισθήματα μέσα από το έργο ενός άλλου" και άλλο πράγμα το "ο τρόπος που εκφράζω τα δικά μου συναισθήματα καθώς παίζω το έργο ενός άλλου ξεπερνά τον τρόπο που αυτός ο άλλος εκφράζει τα δικά του συναισθήματα παίζοντας ο ίδιος το έργο του".Ποτέ δέν μπορεί ο ερμηνευτής ενός έργου να ξεπεράση τον δημιουργό τού έργου-μπορεί μόνο να δώση μιά διακριτά διαφορετική άποψη (που όμως μπορεί να μήν αρέση στον δημιουργό τού έργου-να νιώθη σάν να τού'βαλαν στο στόμα λόγια που δέν είπε).
Τέλος πάντων,επειδή η κουβέντα έχει ξεφύγει,θα σταματήσω εδώ.Συμφωνώ πάντως με όσους λένε πως γιά να είναι κάποιος μουσικός ολοκληρωμένος δέν αρκεί να μελετήση βαθειά τους πρό αυτού δημιουργούς αλλά να χρησιμοποιήση τα αποτελέσματα/συμπεράσματα αυτής τής μελέτης του γιά να δημιουργήση με την σειρά του και ο ίδιος κάτι-αλλιώς θα παραμένη πάντα ένας "υπάλληλος" τών δημιουργών-οπότε άν κάποια στιγμή οι δημιουργοί βαρεθούν/στερέψουν/απεργήσουν/αποβιώσουν άπαντες,αυτός,ο ερμηνευτής,δέν θα έχη τί άλλο να ερμηνεύση αφού τα ήδη υπάρχοντα έργα θα τα έχη κυριολεκτικώς "ξετινάξει"....
-----------------
Αρχισαν τα όργανα,το μπουζούκι εργάζεται....
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : Hastaroth στις 23-12-2010 20:33 ]
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : Hastaroth στις 23-12-2010 20:34 ]
Η μουσική διανοητική αντίληψη του ερμηνευτή μια χαρά μπορεί να ξεπεράσει
αυτή του συνθέτη. Και όπως είπα υπάρχουν πολλά σύγχρονα παραδείγματα.
Το "διαφορετικα" μπορεί να ισχύει αλλά εξίσου συχνά είναι απλώς μια
δικαιολογία για να μην παραδεχτεί κάποιος την καλλιτεχνική ανεπάρκεια
του συνθέτη στην ερμηνεία του ίδιου του έργου του. Δεν έχει πάντοτε ο
συνθέτης μεγαλύτερη καλλιτεχνική διόραση απο τον ερμηνευτή ακόμα κι αν
πρόκειται για το δικό του έργο. Και μπορεί η άποψη του συνθέτη για την
ερμηνεία του έργου να μην αρέσει στον ακροατή ή να είναι άστοχη.
Προφανές παράδειγμα είναι π.χ. το "βαλς του λεπτού" του Chopin για το οποίο
έχει λεχθεί από τον ίδιο ότι πρέπει να παίζεται όσο το δυνατόν ταχύτερα και
αν είναι δυνατόν σε ένα λεπτό (εξ ου και το όνομα). Κι' όμως οι ταχύτατες
εκτελέσεις είναι οι χειρότερες και δεν αρέσουν σε κανέναν. Προφανώς ο συνθέτης
είχε λάθος ερμηνευτικη άποψη και όχι διαφορετική.
Το δεύτερο που λες είναι αλήθεια. Η μουσική δημιουργία πρέπει να εξακολουθήσει.
Αλλά και κάποια έργα δπινουν πολύ μεγάλο περιθώριο για να αναπτύξει ο ερμηνευτής
ηχητικό όραμα. O πιανίστας C. Arrau (μακαρίτης πλέον) κλήθηκε από την Philips να
ηχογραφήσει τις μπαλλάντες του Chopin σε ηληκία 81 ετών. Όταν ρωτήθηκε ο υπεύθυνος
για την παραγωγή αν έχει νόημα, δεδομένου ότι "τόσες ηχογραφήσεις ήδη υπάρχουν"
απάντησε ότι "τα κομμάτια αυτά είναι ανεξάντλητοι ορίζοντες και ο εν λόγω πιανίστας
μπορεί να αναδείξει πράγματα που δεν έχουμε ακούσει ακόμη". (Το γράφει στο συνοδευτικό
φυλλαδιο του δίσκου). Το αποτέλεσμα για τις 3 απ' τις 4 τον δικαίωσε.
Φυσικά αυτό δεν μπορεί να το κάνει ο καθένας.
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : DrTrerl στις 24-12-2010 00:47 ]
Παράθεση:
|
Χμμμ θα σε στενοχωρήσω λιγάκι αλλά..κοίταξε τί βρήκα στην Wikipedia:
The piece is given the tempo marking Molto vivace. It has long been known as the "Minute Waltz" but, despite its nickname, Chopin did not intend for this waltz to be played in one minute: a typical performance of the work will last between one and a half to two and a half minutes;[2] Chopin's publisher, who coined the nickname, intended by "minute" a small or little waltz.[3]
και η βιβλιογραφική παραπομπή:
^ Maurice Hinson (June 2004). The pianist's dictionary. Indiana University Press. p. 114. ISBN 9780253216823. http://books.google.com/books?id=ov6znsHlhboC&pg=PA114. Retrieved 2 October 2010. "This piece bears an erroneous nickname since the story long associated with this nickname presumes the pianist is supposed to play the piece in one minute. The word "minute" means small or little waltz."
Δέν είπε λοιπόν ποτέ ο Φρειδερίκος ότι αυτό το βάλς πρέπει να παίζεται σάν να τρέχη ο πιανίστας να προλάβη την σούπα μήν τού κρυώση.Και είναι λογικό,γιατί δέν θα είχε νόημα να δώση μιά οδηγία την οποία ο ίδιος δέν είχε δοκιμάσει ποτέ να εφαρμόση και δέν μπορούσε να "μαντέψη" πώς θα ακουγόταν.
Εξ άλλου,και η ταχύτητα παιξίματος ενός ανθρώπου έχει τα όριά της,κάτι που και ο ίδιος ο Chopin σίγουρα το ήξερε όπως το ξέρουμε όλοι μας.Τώρα άν βάλουμε την παρτιτούρα αυτή να την "παίξη" ένα πρόγραμμα σε υπολογιστή,μπορεί τελικά η ταχύτατη αυτή εκτέλεση να αρέση,γιατί θα έχη την ακρίβεια και καθαρότητα που δέν μπορεί να πετύχη ακόμα και ο ταχύτερος πιανίστας τού κόσμου.Αλλά τότε δέν έχει κανένα νόημα....
Παράθεση:
|
Ο Arrau δέν είναι αυτός που έφτιαξε τίς παιδικές ορχήστρες στην Βολιβία;Είχα διαβάσει κάτι περί αυτού παλιότερα και είχα δεί και σχετικά βιντεάκια (άν δέν απατώμαι,μαέστρος σ'αυτές τίς ορχήστρες είναι σήμερα ο Gustavo Dudamel,που και ο ίδιος από εκεί μέσα ξεκίνησε-όλο αυτό το πράγμα μάλιστα λέγεται Sistema de Educacion Musical ή κάπως έτσι).Δέν αμφιβάλλω ότι ισχύει αυτό που λές,αλλά ακόμα και η ανάδειξη πραγμάτων από κάποιον στο έργο ενός άλλου έχει τά όριά της.Μετά απο εκεί,τί κάνει ο ερμηνευτής;
Εξ άλλου,μήν ξεχνάς ότι στην μουσική παίζει πρωταρχικό ρόλο η υποκειμενική (ποιοτική) εκτίμηση τών ιδιοτήτων ενός έργου-δέν υπάρχουν μέθοδοι ή όργανα που να μετράνε ποσοτικά π.χ.την εκφραστικότητα (που και η ίδια σάν έννοια είναι πολύ υποκειμενική-ακόμα και μιά τελείως "ψυχρή" εκτέλεση ενός κομματιού κάτι εκφράζει).Αν βάλουμε δίπλα δύο υπερ-βιρτουόζους πιανίστες να παίξουν το ίδιο έργο,οι διαφορές μεταξύ τους θα είναι τόσο δυσδιάκριτες ώστε γιά να τίς καταλάβη κάποιος,έστω και έμπειρος ακροατής θα πρέπη να έχη ακούσει και ξανακούσει εκατοντάδες φορές το ίδιο έργο από δεκάδες πιανίστες.
Τέλος πάντων,η κουβέντα έχει ξεφύγει από το αρχικό θέμα και καλό θα ήταν να σταματήσουμε εδώ....
"He played the "Minute Waltz" in 34 seconds!"
Απίθανο... Και μου είχε ξεφύγει αυτό το επεισόδιο.
Τώρα, ας βρούμε ένα βίντεο με την περιβόητη σύνθεση "4:33" του John Cage...
4':33" απόλυτης σιωπής, όπου ο πιανίστας απλά κάθεται μπροστά από το πιάνο...
Ίσως, δύο βίντεο. Και μετά να συγκρίνουμε τις εκτελέσεις...
