Μέσ' απ' τα τραγούδια της αιώνια θα ζει κι ας κάηκε η Σμύρνη σαν πουλί 1922-2012

(παρένθεση: για να βάλετε video όπως η mairy_omikron, απλά πατήστε το κόκκινο κουμπί στον κειμενογράφο και βάλτε το link του youtube)

ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ DOMNA SAMIOU - Στη Σμύρνη μεσ' την Αρμενιά

π.Χ.ΚΑΤΣΟΥΛΗ ΄΄ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ΄΄ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΄΄ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ΄΄ ΣΤΟ ΜΑΡΟΥΣΙ

90 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΟΥ ΑΡΧΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΡΤ ΜΕ ΣΠΑΝΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΚΑΙ ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

Το Αρχείο της ΕΡΤ, με αφορμή τη συμπλήρωση 90 ετών από τη Μικρασιατική Καταστροφή (31 Αυγούστου/14 Σεπτεμβρίου 1922 – με το παλαιό και νέο ημερολόγιο, αντιστοίχως) ψηφιοποίησε και παρουσιάζει ένα μεγάλο θεματικό αφιέρωμα με σπάνιο φωτογραφικό υλικό, καθώς και ειδικές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, μέσω των ιστοσελίδων www.ert-archives.gr και www.ert.gr .
Από την Παρασκευή 31 Αυγούστου μέχρι και την Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου το Αρχείο της ΕΡΤ θα παρουσιάζει σταδιακά στον διαδικτυακό του τόπο ιστορικά ντοκιμαντέρ, σειρές εποχής, εκπομπές λόγου και πολιτισμού, σπάνιο φωτογραφικό υλικό αρχείου και ραδιοφωνικά αφιερώματα, μέσα από τα οποία καταγράφεται η μακραίωνη ιστορία του μικρασιατικού Ελληνισμού, η τραγική κατάληξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο ξεριζωμός, η εγκατάσταση και η ένταξη των προσφύγων στην ελληνική κοινωνία.
Συγκεκριμένα, από το ραδιοφωνικό αρχείο της ΕΡΤ θα παρουσιαστούν τρεις εκπομπές με αποσπάσματα λογοτεχνικών κειμένων και μαρτυρίες επιζώντων της καταστροφής, καθώς και 31 συνολικά φωτογραφίες με πλήρη τεκμηρίωση από τις Συλλογές Πέτρου Πουλίδη και Μικρασιατικής Εκστρατείας, κυριότητας ΕΡΤ.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος ψηφιοποιήθηκαν και θα παρουσιαστούν επεισόδια από τις σειρές εκπομπών που πρόσφατα μεταδόθηκαν από την ΕΤ1 και τη ΝΕΤ, όπως «ΡΙΜΕΪΚ», «ΜΟΥΣΙΚΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΜΕ ΤΗΝ ΔΟΜΝΑ ΣΑΜΙΟΥ», «ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ», «Η ΕΡΤ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΕΛΛΑΔΑ», «ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ», «ΑΠΟ ΠΟΥ ΚΡΑΤΑΕΙ Η ΣΚΟΥΦΙΑ ΜΑΣ» και «ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΠΟΥ ΕΓΡΑΨΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ», από τις σειρές ντοκιμαντέρ «ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ», «ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ», «ΣΑΝ ΠΑΡΑΜΥΘΙ...», «Η ΣΜΥΡΝΗ… ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ» και «ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ ΞΕΝΟΣ», καθώς και από τις ιστορικές σειρές της ΕΡΤ «ΓΑΛΗΝΗ», «ΡΙΖΩΜΑ» και «ΛΩΞΑΝΔΡΑ».

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ (Πρωτοψάλτη καὶ Χοράρχη) - Η ΣΜΥΡΝΗ ΜΑΝΑ ΚΑΙΓΕΤΑΙ...

Μουσικό Σχολείο Βόλου: Η Σμύρνη και Βαλς της Προσμονής

-----------------

ΦΑΙΔΩΝ ΑΛΚΙΝΟΟΣ - FAIDON ALKINOOS

[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : faidonalkinoos στις 01-09-2012 13:00 ]

Σμυρναίϊκος μπάλλος συνδυασμένος με αμανέ (από Βαγγέλη Σωφρονίου, 1928)

Μια Σμυρνιά στο παραθύρι (παραδοσιακό Σμύρνης) - Στέφανος Βέζος

-----------------
Η ανάγκη να έχεις πάντα δίκιο, σφραγίδα ενός χυδαίου πνεύματος.. (Αlbert Camus)

[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : mary_omikron στις 01-09-2012 18:24 ]

GREEK LULLABY (FROM ASIA MINOR) - ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

(με πάρα πολύ όμορφη και τρυφερή ερμηνεία)

Υπνε, που παίρνεις τα παιδιά,

έλα πάρε και τούτο,

μικρό-μικρό σου το δωσα,

μεγάλο φέρε μού το.

Μεγάλο σαν ψηλό βουνό,

ίσιο σαν κυπαρίσσι.

Κι οι κλώνοι του ν απλώνονται

σ Ανατολή και Δύση.

(Δόμνα Σαμίου, 1969)

Σμύρνη με τα περίχωρα (1930) 

Οκτώ χρόνια μετά την καταστροφή και με νωπές τις μνήμες, σύνθεση και στίχοι του Σμυρνιού Σταύρου Παντελίδη με την φωνή της Γεωργίας Μηττάκη.

Σμυρναίικη Εστουδιαντίνα-Χανουμάκι

Σμύρνη 1910.....

Το χανουμάκι

Τρυφερό σαν το πιτσούνι,
παχουλό σαν το μπαρμπούνι.
είδα και με ήρθε ζάλη
μ' έκανε να τρελαθώ
και μου πήρε το μυαλό

Ήτανε μικρό-μικρό χανούμι
και στο πόδι φόραγε πασούμι.
Αι Βάι χανουμάκι με τρέλανες

Ήτανε μικρό-μικρό χανούμι
και στο πόδι φόραγε πασούμι.
Αι Βάι χανουμάκι με τρέλανες

Χανουμάκι το φωνάζω
και γλυκά το κουβεντιάζω
Λίγωσ(α)ες με (το) χανουμάκι (στις δεύτερες ακούγεται αλλιώς)
μ' έκανε(ς) να τρελαθώ
και μου πήρε(ς) το μυαλό

Κείνο το σκληρό δε με πιστεύει
κι όλο το πασούμι του χαϊδεύει.
Αι βάι χανουμάκι μου σκερτσόζικο

Κείνο το σκληρό δε με πιστεύει
κι όλο το πασούμι του χαϊδεύει.
Αι βάι χανουμάκι μου σκερτσόζικο

Έτσι μου 'ρχεται την τύχη μου ν' αλλάξω
Να μπω στο χαρέμι να τ' αρπάξω
Αι βάι χανουμάκι μου σκερστόζικο.

Έτσι μου 'ρχεται την τύχη μου ν' αλλάξω
Να μπω στο χαρέμι να τ' αρπάξω
Αι βάι χανουμάκι μου σκερστόζικο.

H Εστουδιαντίνα λειτούργησε από το 1898 - 1922, '23, ιδρύθηκε στη Σμύρνη, κάνοντας περιοδείες σε όλο σχεδόν τον κόσμο...

Θα σπάσω κούπες (1907 ή 1908 κατ΄άλλους)  από την Σμυρναίικη Εστουδιαντίνα με στίχους διαφορετικούς από τους μεταγενέστερους που έγινε γνωστό στο ευρύ κοινό.

Δεν σε θέλω πιά (1910) από Σμυρναίϊκη εστουδιαντίνα, ίσως η πρώτη εκτέλεση

O μεγάλος λαικός συνθέτης Γιάννης Παπαιωάννου, 8 ετών παιδάκι το 1922, λέει στην αυτοβιογραφία του ("Ντόμπρα και σταράτα", σελ. 15, "Κάκτος" 1982:

"...Τότες με την καταστροφή της Μικράς Ασίας το 1922 με τη μάνα μου και τη γιαγιά μου... φύγαμε για την Ελλάδα. Και αυτή τη φρίκη τη θυμάμαι σαν όνειρο. Είναι εικόνες που ποτέ δεν μου έφυγαν από το μυαλό. Ο κόσμος φώναζε βοήθεια και η θάλασσα ήταν γεμάτη αίμα, μπαούλα, ρούχα και άλλα. Είμαστε οικονομικά ανεξάρτητοι, είχαμε μεγάλη περιουσία στην Κίο, αλλά όταν φύγαμε, πήραμε μια μαξιλαροθήκη, τις εικόνες, τις φωτογραφίες και κάτι συμβόλαια στα Τούρκικα. Χαλασμός κόσμου, αίμα, δυστυχία, τί να σκεφθείς; Άλλωστε είχαν αρχίσει να μπαίνουν Τούρκοι στο χωριό μας και φύγαμε  με τρόμο και μόλις προλάβαμε και ανεβήκαμε στο καράβι...Όλοι λέγανε ότι θα κανόνιζε το κράτος και θα ξαναγυρίζαμε. Όλοι το πιστεύανε!

Άρχισαν τα μαρτύρια. Όσοι έζησαν αυτά τα πράματα τα ξέρουνε. Μόνον οι Μικρασιάτες. Στους άλλους φαίνονται παραμύθια..."

Γιάννης Παπαιωάννου "Σέρβικο Σμυρνέικο", 1938

"Είναι εικόνες που ποτέ δεν μου έφυγαν από το μυαλό".

Γιάννης Παπαιωάννου - Ρένα Ντάλια: Γκελμεντέν

"Γειά σου Παπαιωάννου με τις πενιές σου!"

[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : costaspanag στις 02-09-2012 19:45 ]

[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : costaspanag στις 03-09-2012 10:26 ]

Εχω κι εγώ στα οικογενειακά κειμήλια τέτοια συμβόλαια στα τουρκικά που λέει ο Παπαϊωάννου, φυλαγμένα με πολύ φροντίδα από γιαγιά και μάνα μέχρι που πέθαναν, ελπίζοντας ή μάλλον έχοντας την βεβαιότητα (?) οτι κάποια στιγμή θα ξαναγύριζαν πίσω στην "πατρίδα" όπως την έλεγαν κι αυτές και όλος ο προσφυγικός πληθυσμός που έχω γνωρίσει και συναναστραφεί. Εψαξα να τα βρω τώρα, αλλά δεν ήταν και πολύ εύκολο εκεί που είναι σηκωμένα, ωστόσο βρήκα το οικογενειακό βιβλιάριο από την απογραφή προσφύγων του 1923 (όπως αναγράφεται στην σφραγίδα). Το κοριτσάκι στην άκρη δεξιά είναι η μαμά μου...  και από πάνω ο αδελφός της. Αλλα αδέλφια δεν είχαν, και τα δύο επί πλέον παιδάκια της φωτογραφίας είναι γειτονόπουλα που κατά την συνήθεια της εποχής "δάνειζαν" η μιά οικογένεια στην άλλη προκειμένου να δείξουν περισσότερα μέλη οικογένειας και να δικαιούνται επί πλέον δελτία για συσσίτιο.

Ξεφεύγω από το κυρίως θέμα και συγχωρείστε μου την φόρτιση, αλλά είναι έκδηλο ότι απ΄την αρχή που το δημιούργησε ο ΦαιδωνΑλκίνοος με άγγιξε ιδιαίτερα.

13 Σεπτεμβρίου 1922, πάνε 90χρόνια από τότε, αλλά όπως και να το κάνεις...σαν της Σμύρνης το γιαγκίνι (=φωτιά) στον ντουνιά δεν έχει γίνει. Πολύ τραγούδησαν το θρηνητικό αυτό άσμα, μικροί και μεγάλοι, μέχρι κι ο μέγας διδάσκαλος της παραδοσιακής μουσικής Χρόνης Αηδονίδης. Το έβαλε και η Maryomikron σε μια επίσης ωραία εκτέλεση. Παρά ταύτα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, η ερμηνεία του Σαμιώτη Κώστα Ρούκουνα παραμένει αξεπέραστη. Το παιχνίδισμα της φωνής και τα μόρια που πιάνει είναι σκέτη μαγεία.

Γιάννη και για μένα του Ρούκουνα είναι η καλλίτερη εκτέλεση απ΄όλες !!! Ακούγεται όμως λίγο "κάπως" σε αυτιά που δεν έχουν εξοικείωση με τα της Ανατολής.... :) :)

Μια χαρακτηριστική και αλληγορική παράθεση φωτογραφιών η οποία υποδηλώνει έμμεσα τον αντίκτυπο της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922. Η άλλοτε "γοητεία της Σμύρνης" καταλήγει "γοητεία της Δραπετσώνας". 

Η περιοχή της Δραπετσώνας, αν και εποικίστηκε από το 1830, παρουσίασε μια τεράστια αύξηση πληθυσμού - που συνοδεύτηκε από την κατασκευή αρχικά πρόχειρων προσφυγικών καταλυμάτων (παραγκών) και μετέπειτα προσφυγικών πολυκατοικιών - μετά το μαζικό κύμα προσφύγων του 1922.

Θα συμφωνήσω με τον yannis yannis  και την  Μαίρη Όμικρον σχετικά με την ερμηνεία του Ρούκουνα. Προσωπικά δεν νομίζω ότι χρειάζεται "εξοικίωση με τα της Ανατολής" για να νιώσει κανείς ιερό δέος ακούγοντάς τον.

Ο Κώστας Ρούκουνας ("Σαμιωτάκι", 1903-1984), σπουδαίος τραγουδιστής του παραδοσιακού και ρεμπέτικου, με σπάνια φωνή και εκπληκτική και απαράμιλλη τεχνική, διακρίθηκε ειδικά για τις επιδόσεις του στα Σμυρνέικα.

Ήδη σε σχόλιό μου Νο3 παρέθεσα τραγούδι ("Σμυρνέικο μινόρε αμανές") με τον Ρούκουνα.

Άλλοι δύο μανέδες με τον ίδιο:

-"Ταμπαχανιώτικος μανές" (τα Ταμπάχανα ήταν συνοικία της Σμύρνης και υπάρχει και "Ταμπαχανιώτικος" μουσικός δρόμος).

 

-"Δάκρυα τρέχουν σαν φωτιά", μανές σε δρόμο Νιαβέντ