Τη λέξη νότα δεν την ξέρουν μόνο όσοι τυχαίνει να ασχολούνται με τη μουσική, αλλά και κάθε άλλος.
Είναι μια λέξη πολύ κοινή και γνωστή σε όλους.
Η νότα,της νότας, τη νότα, οι νότες...
Των «νοτών» όμως;
Έ, αυτή είναι μια λέξη που δεν την είχα ποτέ ακούσει, ούτε διαβάσει σε βιβλία μουσικής, μέχρι που την είδα γραμμένη φαρδειά-πλατειά στο διαδίκτυο. Και όχι μόνο δεν την είχα συναντήσει, αλλά μου φάνηκε κάπως αποκρουστική, με έκανε να ανατριχιάσω. «Νοτών»! Μια λέξη που ξενίζει, μια λέξη αντίθετη προς το έμφυτο γλωσσικό μας ένστικτο.
Άνοιξα το λεξικό του Μπαμπινιώτη και είδα να γράφει:
"Νότα (δύσχρ. νοτών)"
Που σημαίνει ότι η γενική πληθυντικού της λέξης νότα είναι δύσχρηστη. Δεν χρησιμοποιείται εύκολα.
Τη σημασία της λέξης νότα δεν χρειαζόταν να την δω στο λεξικό, όλοι ξέρουμε ότι νότα σημαίνει μουσικός ήχος, φθόγγος, φθογγόσημο (και επίσης σημείωση κλπ...).
Όσο για την ετυμολογία της, προέρχεται από την ιταλική λέξη nota (=σημείο, σήμα), από το λατινικό ρήμα nosco, που σημαίνει γνωρίζω, εξετάζω. Και που κι αυτό με τη σειρά του προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό γι-νώσκω ή γιγνώσκω.
Η λέξη νότα είναι συνεπώς αντιδάνειο από την αρχαία ελληνική στη λατινική, την ιταλική και από εκεί στη νέα ελληνική γλώσσα.
Όσο για την ταυτόσημη με τη νότα λέξη φθόγγος, αυτή προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό φθέγγομαι = προφέρω φθόγγους.
Μια λέξη παρόμοια προς τη νότα, η ρόδα, (βενετσιάνικα roda από την λατινική rota =τροχός) δεν έχει γενική πληθυντικού. Λέμε οι ρόδες, αλλά δεν λέμε ποτέ «των ... ροδών». Όπως γράφει ο Μπαμπινιώτης, η λέξη είναι χωρίς γενική πληθυντικού.
Δεν λέμε οι ρόδες-των ροδών, αλλά οι ρόδες-των τροχών.
Γιατί λοιπόν να μη λέμε και οι νότες- των φθόγγων (ή των φθογγοσήμων) αντί των «νοτών».
Σίγουρα στα μέλη και τους αναγνώστες του Music Heaven υπάρχουν αρκετοί φιλόλογοι, γλωσσολόγοι εραστές της γλώσσας μας, ποιητές, λογοτέχνες κλπ. και θα ενδιέφερε πολύ να σχολιάσουν το θέμα.
)
