745 online · 210.833 μέλη
Μιας και το musicheaven ειναι καλλιτεχνικη μουσικη σελιδα, παραθετω το παρακατω κειμενο που συνεταξαν οι σπουδαστες της Δραματικης Σχολης του Εθνικου Θεατρου, οπως το βρηκα στο διαδικτυο, προς συζητηση και προβληματισμο:
Με αφορμή τη δολοφονία του αντιφασίστα, μουσικού και εργάτη Παύλου Φύσσα από το παρακράτος της Χρυσής Αυγής, εμείς, σπουδαστές της δραματικής σχολής του Εθνικού Θεάτρου δηλώνουμε παρόντες και παίρνουμε θέση κατά του φασισμού.
Δε λαμβάνουμε το γεγονός της δολοφονίας ως κεραυνό εν αιθρία, αλλά ως ένα ακόμη κρούσμα που έρχεται να προστεθεί στις ολοένα αυξανόμενες επιθέσεις. Επιθέσεις ενός φασισμού, που δε σταματάει με τη σύλληψη κάποιων μελών της Χρυσής Αυγής.
Του φασισμού των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, της αστυνομίας και της κυβέρνησης, που δρουν «δημοκρατικά» μόνο όταν αυτό στερεώνει τη θέση τους.
Φωνάζουμε κατά του φασισμού της απολίτικης, αυτιστικής τέχνης, που αναγνωρίζει ως δικαίωμα τη σιωπή και όχι ως υποχρέωση τη διακήρυξη της θέσης της. Αν η τέχνη δε στρατεύεται, δε διδάσκει, τότε τι κάνει στην Ελλάδα του 2013; Απλά υπάρχει;
Καλούμε όλα τα σωματεία και τους συλλόγους στο χώρο των τεχνών να μη μείνουν αδρανείς. Να καταγγείλουν την πολιτική δολοφονία του Π. Φύσσα και γενικότερα κάθε φασιστική λογική.
Να ξορκίσουμε το φόβο που φιμώνει.
«Άλλο φοβάμαι και τρομάζω, άλλο φοβάμαι και δειλιάζω.»
Σπουδαστές Δραματικής Σχολής Εθνικού Θεάτρου»
H στράτευση της τέχνης στην οποιαδήποτέ της μορφή αυτόματα την αυτοπεριορίζει και συρρικνώνει την οπτική της. Τέχνη σημαίνει, μεταξύ πολλών άλλων, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ένας στρατευμένος δεν είναι ποτέ τόσο ελεύθερος όσο τουλάχιστον νομίζει. Η μεγαλύτερη προσφορά του παραδείγματος της στρατευμένης τέχνης στην πρώην Σοβιετική Ένωση είναι το ότι κατέδειξε πως, αν αγαπάμε την Τέχνη, δεν πρέπει με κανέναν τρόπο αυτό να ξανασυμβεί…
Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος στρατευμένος για να διαδραματίσει έναν, τουλάχιστον, εξίσου σημαντικό ρόλο με έναν ταγμένο/στρατευμένο πολιτικά, με την ίδια λογική που ένας αγνωστικιστής μπορεί να είναι εξίσου ή και περισσότερο ηθικός και γενναιόδωρος από έναν ορκισμένο χριστιανό, μουσουλμάνο κ.τ.λ.
Τέχνη είναι, επίσης, και Λόγος και μάλιστα ελεύθερος Λόγος. Ο Λόγος μιας στρατευμένης τέχνης εύκολα συγχέεται με την επικοινωνία που στοχεύει στη διάδοση συγκεκριμένων λύσεων για τα κοινωνικά προβλήματα και όχι στη διάδοση ευρύτερων πανανθρώπινων και διαχρονικών αξιών. Για παράδειγμα, το θέατρο συγγενεύει με την πολιτική (δεν είναι πολιτική) με την έννοια του ό,τι αποτελεί μια μέθοδο αφήγησης για τη ζωή, διάκρισης των σχέσεων δύναμης και της πολυπλευρότητας των πραγμάτων, διεύρυνσης της αίσθησης για ζωή κ.ά.
Πριν από πολλά χρόνια, όταν κι εγώ πίστευα στη στράτευση της τέχνης, είχα μια έντονη αντιπαράθεση με τον αείμνηστο Θ. Αγγελόπουλο σε μια δημόσια και κατόπιν πιο ιδιωτική συζήτηση για το θέμα αυτό στη Στοκχόλμη. Οι συζητήσεις εκείνες στάθηκαν αφορμή να τροποποιήσω σταδιακά την οπτική μου και να δω τα πράγματα πιο «ελεύθερα» και πολύπλευρα. Τον ευγνωμονώ για αυτό…
Έχω πολύ περισσότερα να πω αλλά επιφυλάσσομαι προς το παρόν για να μην μονοπωλήσω το θέμα.
Σβεν αυτα που λες ειναι σωστα μεν αλλα μονο μια οπτικη γωνια στο συγκεκριμενο θεμα. Ξεκινας με το αξιωμα οτι ενας στρατευμενος καλλιτεχνης δεν μπορει να ειναι ποτε τοσο ελευθερος οσο ενας μη στρατευμενος. Εξαρταται πως οριζεται η στρατευση.
Ο καθε καλλιτεχνης ειναι ταυτοχρονα και μελος της κοινωνιας, μονο αν ανηκει σε μια ελιτ δεν τον αφορα τι συμβαινει στην κοινωνια. Η τεχνη ως εκφραση ειναι φορεας συναισθηματων και σκεψεων. Ο καθε ανθρωπος εχει τα πιστευω του. Ο καλλιτεχνης εχοντας ως μεσο την τεχνη του εχει μια δυναμη στα χερια του, εχει τη δυναμη να τροφοδοτει με ιδεες και προβληματισμους, η ευθυνη του πολιτη ειναι να αντιμετωπιζει τα παντα με υποψια και κριτικη σκεψη. Εγω ερμηνευω αυτα που γραφουν οι σπουδαστες διαφορετικα. Δεν εννοουνε κομματικοποιηση οταν γραφουν για στρατευση της τεχνης, αλλιως δε θα υπεγραφαν ως σπουδαστες αλλα ως οι ταδε της ταδε παραταξης.
Αυτο που θελουν κατεμε με αυτο το κειμενο ειναι η διαφοροποιηση απο τη γενικη σιωπη και η αφυπνιση. Μια φωνη ειναι λογος, σκεψη, αφορμη για προβληματισμο και η σκεψη υπαρχει ιδανικα πριν της πραξης. Η αδρανεια, η απραξια, η σιωπη του καθενα ενωνονται με αυτες των γυρω και δημιουργουν μια κηλιδα σιωπης που επιβαλλεται ως νομος με αποτελεσμα πολλοι λογω φοβου να σιωπουν. Η σιωπη υπαγορευεται απο το φοβο της διαφοροποιησης, της στοχοποιησης κλπ. και γιαυτο αν σπασει οφειλει να σπασει μαζικα. Ο λογος δε μπορει να ισοδυναμει με ανελευθερια, γιατι ειναι κοινωνος σκεψεων και ιδεων, που οδηγουν στην αλληλεπιδραση και αρα στην εξελιξη.
Η πολιτικη ιδεολογια του καθενα για μενα οφειλει να ειναι ελευθερη απο κομματα, δηλαδη απο εξωτερικους φορεις της απολυτης αληθειας. Απο κει και περα, η ιδεολογια του καθενος ως συνειδητη προσωπικη επιλογη ιδεων και αναγορευση αυτων σε προσωπικα πιστευω ειναι αναποφευκτη στα ελλογα οντα. Αλλος συσπειρωνεται κατω απο μια αριστερη ιδεολογια, αλλος κατω απο μια δεξια, αλλος κατω απο την εννοια του εθνους, αλλος κατω απο την εννοια της οποιασδηποτε θρησκειας, κλπ. Υπαρχουν απειρες αποχρωσεις στην παλετα των ιδεολογιων. Ο καθενας μας μεσα σε ολα αυτα διακρινει το ψεμα και την αληθεια του αναλογα με τα πιστευω και τις αξιακες προτεραιοτητες του.
Για μενα το δικαιωμα στη σιωπη που γραφουν οι σπουδαστες ισοδυναμει με το δικαιωμα στη διατηρηση ουδετερης στασης στα δρωμενα. Η απραξια ομως και η ουδετεροτητα αποτελουν πολιτικη σταση γιατι ισοδυναμουν με ανοχη και εχουν υπαρξει στο παρελθον αλλοθι για το συστημα.
Venceremos,
η τέχνη αποβλέπει σε κάτι μεγαλύτερο και υψηλότερο καθώς αποτελεί τρόπο προσέγγισης βασικών πανανθρώπινων θεμάτων όπως η ζωή, ο θάνατος, η αγάπη, το καλό το κακό κ.ά. Αυτός ο τρόπος λειτουργίας της τέχνης δίνει νόημα και ελπίδα από τη στιγμή που καταφέρνει να εκφράσει και να συγκεκριμενοποιήσει με έναν «εύπεπτο» τρόπο τα τόσο σημαντικά ερωτήματα που απασχολούν από πάντα ολόκληρη την ανθρωπότητα. Από την άλλη, όμως, δεν ζούμε μόνο σε μια παγκοσμιότητα και αιωνιότητα, αλλά και σε ένα συγκεκριμένο παρόν. Ένα συγκεκριμένο παρόν όπου το τι είναι καλό και κακό, τι αγάπη και τι μίσος ποικίλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και από τόπο σε τόπο. Αυτό το συγκεκριμένο έχει συχνά να κάνει με κάποιον τρόπο με την πολιτική που η τέχνη οφείλει να λάβει υπόψη και να το εκφράσει με το δικό της μοναδικό τρόπο.
Κατά τη γνώμη μου και πολύ γενικά, στρατευμένη τέχνη είναι η τέχνη που αναπαράγει στερεότυπα που αφορούν ταξικές, φυλετικές, εθνικές ή άλλου είδους ανάλογες διαφορές. Όσο η τέχνη ευτελίζεται από μια ενδεχόμενη στράτευση/πολιτικοποίησή της άλλο τόσο χάνει παντελώς το μπούσουλά της από μια ενδεχόμενη απολίτική της στάση. Εδώ μιλάμε για πολύ λεπτές ισορροπίες τις οποίες η τέχνη δεν θα πρέπει να διαταράσσει για να μη μετατραπεί σε όργανο, ενώ θα πρέπει να είναι μέσο. Δεν θα πρέπει να τοποθετήσουμε την τέχνη σε ένα θρόνο, ως να επρόκειτο για μια Αυτού Μεγαλειότητα πάνω απ΄όλους και απ΄όλα, αλλά ούτε και να την απο-πολιτικοποιήσουμε παντελώς γιατί μπορεί να αναβαθμίζει και να εξελίσσει τον πολιτικό διάλογο.
Τέλος, για να γίνω ακόμα πιο συγκεκριμένος, θα χρησιμοποιήσω την εξής υπόθεση εργασίας: Αν ένα θεατρικό έργο βασίζονταν σε μεγάλο βαθμό, για την υποστήριξη των αξιών που θα ήθελε να προβάλει, σε συνθήματα του τύπου π.χ. «Θάνατος στη Χρυσή Αυγή», «Οι φασίστες στην κρεμάλα» κ.τ.λ., και όχι σε διάφορα μηνύματα και συμβολισμούς που να τονίζουν και να καταδεικνύουν την αξία της ελεύθερης σκέψης και, ταυτόχρονα, τις φοβερές συνέπειες του κάθε ολοκληρωτισμού, τότε θα επρόκειτο -κατά τη γνώμη μου- για μια στρατευμένη τέχνη καθώς τα πρώτα θα μπορούσε να τα κάνει το κάθε πολιτικά σκεφτόμενο άτομο ή προοδευτικό κόμμα. Το ίδιο θα ίσχυε αν, για παράδειγμα, ο Μάλαμας, ο κάθε καλλιτέχνης ή η κάθε θεατρική ομάδα επέτρεπε σε κάθε συναυλία του ή παράστασή της τον κάθε διαμαρτυρόμενο ή απεργούντα να αναρτά πανό ή ανάλογο υλικό για προβολή των δίκαιων αιτημάτων τους. Θα αποτελούσε αυτό καλλιτεχνική έκφραση ή μια πολιτική πράξη που ούτως ή άλλως θα μπορούσε να κάνει συμμετέχοντας σε διάφορες πολιτικές εκδηλώσεις ή κάνοντας διάφορες δηλώσεις όπου να εκφράζει τις απόψεις του;
Αυτό εννοώ λέγοντας πως η στράτευση ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ περιορίζει τον ορίζοντα της τέχνης που πρέπει να είναι όσο γίνεται ευρύτερος και χωρίς γκρίζα σύννεφα που αποπροσανατολίζουν…
Καταλαβαινω τι εννοεις Σβεν και συμφωνω. Η τεχνη οφειλει να βγαινει φυσικα-αυθορμητα ως εκφραση και οχι με προσπαθεια εξυπηρετωντας καποιον σκοπο-σκοπιμοτητα. Απο κει και περα δεν υπαρχει καμια δεσμευση στο τι κοινωνει.
Οσο για τον Μαλαμα, την ειπα τη γνωμη μου σε αλλο τοπικ. Και τον αγαπω τον Μαλαμα, πουλακια μου.. :) Ωστοσο να πουμε πως ο Μαλαμας τραγουδα στην αποψινη συναυλια κατα της εξορυξης στις Σκουριες. :)
Ενα τελευταιο σχολιακι, γενικο και οχι προς εσενα προσωπικα Σβεν, καλοπροαιρετο. Ας μη φοβομαστε την κριτικη, αυτη μας κανει καλυτερους, οταν συμφωνουμε ολοι κατι δεν παει καλα συνηθως.. Οσο κι αν αγαπω εναν καλλιτεχνη, τη μουσικη του η και τις αποψεις που εκφραζει, θα ταν επικινδυνο και για μενα και γιαυτον να τον αποθεωνω σε τετοιο βαθμο που να τον τοποθετω στο απυροβλητο. Αυθεντια αναγνωριζω στον καθενα μονο στο ειδος του, απο κει και περα ολοι ανθρωποι ειμαστε με αποψεις και τιποτα παραπανω. Κανεις δεν εχει την απολυτη αληθεια..
Θα μου επιτρεψεις τωρα να σιωπησω για κανα χρονο γιατι αρκετα μαιντανος εγινα... :P Φτανει, μ εκαψα.. :P
