Θεσσαλονίκη,πολιτιστική πρωτεύουσα νέων:πόσο έτοιμη είναι τελικά η πόλη;

Ξεκίνησε και τυπικά χτες το πρόγραμμα «Θεσσαλονίκη - Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014». Πρόκειται για ένα από τα πιο πρόσφατα προγράμματα της ΕΕ για τη νεολαία. Είναι ετήσιο, διοργανώνεται από μια ευρωπαϊκή πόλη κάθε χρόνο και αποτελείται από ένα σύνολο πολιτιστικών και άλλων εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων (εκθέσεις, σεμινάρια, διαγωνισμοί). Στην προκειμένη περίπτωση, στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Δήμου της πόλης που έχει αναλάβει τη διοργάνωση, θα γίνουν περίπου 150 εκδηλώσεις όλη τη φετινή χρονιά και εκτιμάται ότι η πόλη θα δεχτεί πολλές χιλιάδες επισκέπτες. Μάλιστα, στο πλαίσιο της προπαγάνδισης του προγράμματος, ο Δήμαρχος Γ. Μπουτάρης επιχείρησε να ανάγει αυτού του τύπου τις φιέστες σε «πολιτική συμμετοχή» και «πολιτική πράξη» για τους νέους.

Ο θεσμός των πρωτευουσών νεολαίας συνδέεται κυρίως με την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ενωσης να ενσωματώσει τη δημιουργικότητα, τις αναζητήσεις των νέων στην πολιτική της.

Αλλωστε, όπως διευκρινίζεται στο πλαίσιο που διέπει το θεσμό, «οι Ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες Νεολαίας ενθαρρύνονται να εξετάσουν τους τομείς που τίθενται ως προτεραιότητα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την πολιτική στα θέματα νεολαίας και να εξετάσουν πώς μπορούν να τους εντάξουν στα προγράμματά τους». Δεν πρόκειται απλά για μια σειρά συναυλίες και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Για την ΕΕ, «οι κοινότητες που επιλέγονται ως Ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες Νεολαίας παρέχουν παραδείγματα καλών πρακτικών στο πώς μπορούν οι πολιτικές της ΕΕ να μεταφερθούν σε τοπικό επίπεδο». Αυτή η σύνδεση περιγράφεται και ως ένας από τους κύριους στόχους του θεσμού.

Εξύμνηση της ΕΕ και της πολιτικής της

Βέβαια, μέσα από τέτοιου είδους προγράμματα σε τίποτα δεν έχει να ωφεληθεί η συντριπτική πλειοψηφία των νέων που, αν δεν είναι άνεργοι, εργάζονται ανασφάλιστοι και με μισθούς πείνας, με άθλιες εργασιακές σχέσεις, χωρίς δικαιώματα, των νέων που χτυπιούνται τα μορφωτικά τους δικαιώματα, των νέων που δυσκολεύονται να μεγαλώσουν τα παιδιά τους κ.ο.κ. Ακόμα κι αν κάποιες από τις εκδηλώσεις μοιάζουν, ή μπορεί και να είναι, πράγματι ελκυστικές, εντάσσονται σ' ένα πλαίσιο προπαγάνδισης και ωραιοποίησης της στρατηγικής της ΕΕ, που είναι υπεύθυνη ακριβώς για τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι των λαϊκών στρωμάτων.

Ετσι, ανάμεσα σε συναυλίες, εκθέσεις, αθλητικά πρωταθλήματα και δεκάδες διαγωνισμούς (μαγειρικής, ραπτικής, κοσμήματος, ζωγραφικής, φωτογραφίας, κόμικ, εφαρμογής για κινητό τηλέφωνο, blogging και πολλούς άλλους), συναντάμε και καθαρά προπαγανδιστικές για την ΕΕ εκδηλώσεις όπως σεμινάριο προπαγάνδισης των «Πολιτικών Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης στην ΕΕ», καμπάνια για τη συμμετοχή των νέων στις ευρωεκλογές, φιέστες για τη λεγόμενη Ημέρα της Ευρώπης.

Παράλληλα, με την ευθεία εξύμνηση της ΕΕ καλλιεργούνται και προπαγανδίζονται και τα ιδεολογήματά της με την ίδια επιχειρηματολογία. Ετσι, σε μια από τις 11 θεματικές ενότητες του προγράμματος, προωθείται ο λεγόμενος εθελοντισμός (που για την ΕΕ σημαίνει προώθηση της τσάμπα εργασίας και εξοικείωση με τη λογική της φιλανθρωπίας) και η «μη τυπική μάθηση» (δηλαδή, η αναγωγή της οποιασδήποτε εμπειρίας σε δεξιότητα και προσόν που οι νέοι θα πρέπει να συγκεντρώνουν στον αγώνα τους για να βρουν δουλειά). Λένε χαρακτηριστικά οι διοργανωτές: «Η ιδέα της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας εμπεριέχει, προϋποθέτει και προωθεί την έννοια του Εθελοντισμού. Ως εκ τούτου, το ενδιαφέρον εστιάζεται εκεί και όλα τα προγράμματα που "τρέχουν" μέσα στο 2014, ξεκινούν και ολοκληρώνονται με βασικό γνώμονα τον εθελοντισμό. Γι' αυτό το λόγο, δημιουργήσαμε μια Τράπεζα Χρόνου, στην οποία εθελοντές θα καταθέτουν χρόνο (θα εργαστούν, δηλαδή, εθελοντικά), και μπορούν να "εξαργυρώσουν" αυτά τα "χρήματα" με ελεύθερη είσοδο σε εκδηλώσεις και διάφορες δράσεις όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες»!

Στο ίδιο πνεύμα προπαγάνδισης της πολιτικής της ΕΕ κινείται και η θεματική ενότητα «καινοτομία - νεανική επιχειρηματικότητα». «Η ανεργία δεν είναι για εμάς. Θα την παλέψουμε με κάθε τρόπο και θα τη νικήσουμε. Μέσα από εργαστήρια, σεμινάρια και μια σειρά δράσεων που προωθούν τις νέες τεχνολογίες και τις νέες ιδέες, το πρόγραμμα "Καινοτομία και Νεανική Επιχειρηματικότητα" αποσκοπεί στην εξοικείωση των νέων με μελλοντικές τάσεις του επιχειρείν», λένε οι διοργανωτές.

Καλλιεργούν την αυταπάτη ότι κερδίζοντας για παράδειγμα σε ένα διαγωνισμό (δεν είναι τυχαίο ότι στο πλαίσιο του προγράμματος θα διοργανωθούν δεκάδες διαγωνισμοί όλη τη χρονιά) μπορεί ένα νέος να αξιοποιήσει την ιδέα του επιχειρηματικά και ότι τάχα μου μέσα από τέτοιες διαδικασίες θα καταπολεμηθεί η ανεργία. Ούτε κουβέντα φυσικά για το ότι η ανεργία είναι σύμφυτη του καπιταλιστικού συστήματος, εκτινάσσεται στην καπιταλιστική κρίση, αλλά παραμένει και στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Επιπλέον, η «εξοικείωση των νέων με μελλοντικές τάσεις του επιχειρείν» δε σημαίνει ότι οι νέοι εκκολάπτονται για να γίνουν μελλοντικοί επιχειρηματίες, αλλά εξοικειώνονται με τις πιο άθλιες εργασιακές συνθήκες που θα συναντήσουν στο μέλλον, εμπεδώνοντας την ψευδαίσθηση ότι «οι επιχειρηματίες μας τρέφουν άρα θα πρέπει να προσαρμοζόμαστε στις δικές τους απαιτήσεις ως αυριανοί εργαζόμενοι»...

Ατομική ευθύνη και αποθέωση των ΜΚΟ

Θυμίζουμε ότι ο Δήμος Θεσσαλονίκης την περίοδο που διεκδικούσε να αναλάβει το πρόγραμμα τον περασμένο Μάη, είχε απευθυνθεί σε πολλές ΜΚΟ και άλλες οργανώσεις νεολαίας, προκειμένου να στηρίξουν ενεργά την υποψηφιότητα της Θεσσαλονίκης στη διαδικασία διεκδίκησης της ανάληψης του προγράμματος. Θεωρεί δε ο Δήμος ότι αυτή η κίνηση που έκανε να βάλει εκ των προτέρων στο παιχνίδι τις ΜΚΟ, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πρόκριση της Θεσσαλονίκης και την ανάληψη του προγράμματος.

Είναι ξεκάθαρο ότι μέσα από τέτοια προγράμματα όπως η «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νέων» είναι ξεκάθαρος ο στόχος να γαλουχίσουν τη νεολαία ότι η πολιτική συμμετοχή είναι μακριά από το κίνημα, ότι η πολιτική δράση και πράξη συντελούνται μέσα σε στρογγυλά τραπέζια συζητήσεων που εκτονώνουν την αγανάκτηση της νεολαίας, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση συμμετοχής. Υπαγορεύουν ότι η πολιτική δράση της νεολαίας πρέπει να εξαντλείται με όρους ατομισμού στις ΜΚΟ κι όχι στην οργάνωση στο σωματείο, στο χώρο δουλειάς, στα σχολεία, στις σχολές με όρους κινήματος προσανατολισμένου να κατακτήσει όλα όσα έχουν ανάγκη οι νέοι σήμερα.

Σ' αυτό το πνεύμα, λένε χαρακτηριστικά οι διοργανωτές για μια από τις 11 θεματικές ενότητες του προγράμματος: «Η κοινωνία των πολιτών, είμαστε όλοι εμείς και καθ' όλη τη διάρκεια του 2014 θα βρεθούμε με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις απ' όλες τις χώρες. Mέσα από ήδη υπάρχοντα, αλλά και από νέα δίκτυα ΜΚΟ, θα (συν)εργαστούμε για την ανάπτυξη πολιτικών που σχετίζονται με τον ακτιβισμό. Εξάλλου, ακτιβισμός είναι το πάθος των ενεργών πολιτών. Επιπλέον, το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, κατά το 1ο εξάμηνο του 2014, αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για να αναπτύξουμε και να προωθήσουμε πολιτικές για ένα καλύτερο μέλλον στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια».

Αντίστοιχα στις θεματικές ενότητες «αστικό τοπίο» και «περιβάλλον», το πνεύμα των διοργανωτών είναι να προωθήσουν το αίσθημα της αποκλειστικά ατομικής ευθύνης των κατοίκων για τις συνθήκες ζωής τους! Λένε χαρακτηριστικά: «Ζήσε και ανάλαβε δράση για να αλλάξει η εικόνα της πόλης (...) Οι νέοι πρωταγωνιστές σ' αυτήν την αλλαγή έχουν την ευκαιρία να συμβάλουν στην αναμόρφωση του αστικού περιβάλλοντος»... «Ζεις και εσύ σε μια πόλη με ελάχιστο πράσινο για κάθε κάτοικο; Στη Θεσσαλονίκη κάτι ξέρουμε και θέλουμε να το αλλάξουμε (...) Ολοι οι νέοι, βάζουν ιδέες, προτάσεις ενεργητικότητα για να δημιουργήσουμε καλύτερες και πιο ανθρώπινες συνθήκες ζωής στην πόλη. Η πόλη είσαι εσύ και μπορείς να την κάνεις καλύτερη».

Τι είδους δράση έχει πραγματικά ανάγκη η νεολαία σήμερα

Κόντρα σε όλα τα παραπάνω, θυμίζουμε ότι με αφορμή τη διεκδίκηση του προγράμματος από το Δήμο Θεσσαλονίκης τον περασμένο Μάη και το κάλεσμα του Δημάρχου στις πολιτικές νεολαίες να συμμετάσχουν σ' αυτήν την προσπάθεια, η ΚΝΕ είχε τονίσει μεταξύ άλλων ότι:

«Αυτό που έχει ανάγκη σήμερα η νεολαία είναι ένα οργανωμένο νεολαιίστικο κίνημα στο πλευρό του εργατικού και ταξικού κινήματος, σε γραμμή ρήξης με την εξουσία και την πολιτική των μονοπωλίων, που θα διεκδικεί σήμερα σταθερή δουλειά με πλήρη δικαιώματα για τους νέους, μέτρα στήριξης των νέων ζευγαριών, δημόσια και δωρεάν Παιδεία και Υγεία, πρόσβαση στον Αθλητισμό και τον Πολιτισμό.

Ο κάθε νέος, η κάθε νέα χρειάζεται σήμερα να παλέψει μαζί με το ΠΑΜΕ, το ΜΑΣ, τους φορείς της νεολαίας που στέκονται αγωνιστικά και πρωτοπόρα στην πάλη για τα δικαιώματά της, για τη συγκρότηση του κινήματος, για τη Λαϊκή Συμμαχία. Εκεί θα βρει έκφραση η πιο πλούσια, ολόπλευρη δημιουργικότητα και έκφραση των νέων».

(Αναδημοσίευση από το «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ» 1/1/2014)