Χατζιδάκις αλλά και Θεοδωράκης...

Όφειλα μια παραπομπή. Πριν λίγες ημέρες βρέθηκα στην Χαλκιδική όπου και το σχετικό βιβλίο:

Λευτέρης Παπαδόπουλος: Ζω απο περιέργεια Εκδόσεις Καστανιώτη σελ. 133-135:

Στο βιβλίο αυτό αναδημοσιεύονται συνεντεύξεις του Παπαδόπουλου απο την δημοσιογραφική του καριέρα. Η εν λόγω έγινε στο σπίτι του Χατζιδάκι, για τα ΝΕΑ στις 27-3-78.

Στην ερώτηση για τα στοιχεία καταγωγής του Θεοδωράκη ο Χατζιδάκις:

Θεωρεί πως το μόνο κοινό μεταξύ τους είναι το -άκης στην κατάληξη του επωνύμου. Τοποθετεί τον ίδιο ως μουσική έκφραση ουσιαστικά της Γενιάς του 30΄, μιας μεγάλης γενιάς απο άποψη λογοτεχνική και εικαστική που όμως δεν είχε μουσικό εκπρόσωπο αυτής της ακμής.

Και λέει για τον Θεοδωράκη περίπου τα εξής: 

"ο Θεοδωράκης είναι γέννημα ενός νεώτερου πολιτικού κινήματος στην Ελλάδα. Απο την ώρα που η αριστερά νομιμοποιείται, γεννάει τον εκπρόσωπό της στον πολιτιστικό τομέα. Και αυτός είναι ο πανίσχυρος Θεοδωράκης. Με αυτά που λέω δεν του αρνούμαι την δυνατότητα να έχει ταλέντο. Γιατί χωρίς ταλέντο ο Μίκης δεν θα ήταν τίποτα.....έχει πολύ μεγάλο ταλέντο, αλλά έχω την εντύπωση ότι είναι γέννημα πολιτικών συγκυριών. Αυτές τον ανέβασαν σε ένα τόσο μεγάλο ύψος.

....δεν έχει την ίδια καταγωγή με εμένα. Αυτός ήταν στο πολιτικό κίνημα ανέκαθεν και οι κινήσεις του ήταν εξαρτημένες απο την πολιτική.

....Μπορεί να είναι συνομιληκός μου

...αλλά δεν μπορώ να δω μια κοινή καταγωγή σε εμένα με τον Θεοδωράκη.

....Με τα ακροατήρια των 50.000 που εγώ ουδέποτε τα είχα...."

Καλημέρα σας,

Διαφορετικοί συνθέτες. Διαφορετικές παρουσίες στο Ελληνικό πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι, παρότι προέρχοναι και οι 2 απ' την αριστερά. Για να αναλύσουμε τις διαφορές τους, τις ομοιότητές τους και το έργο τους, θα θέλαμε εκατοντάδες σελίδες γραψίματος (κυρίως για τον Θεοδωράκη, του οποίου το έργο είναι ογκοδέστερο και περισσότερο πολυδιάστατο).

Τον Χατζιδάκι τον ανακάλυψε ο Θεοδωράκης στην ΕΠΟΝ. Ο Θεοδωράκης είναι ο υπεύθυνος για την "ύπαρξη" του Χατζιδάκι.

Η ιστορία έχει ως εξής:

Κάποιος πάνω στο βουνό άκουσε οτι κάποιος έγραφε μουσική και το είπε στον Θεοδωράκη. Ο Θεοδωράκης παραξενεύτηκε (σπάνιο είδος να γράφει κάποιος μουσική στο βουνό) και ζήτησε να βρούν αυτόν τον άνθρωπο και να του τον φέρουν. Έτσι κι έγινε. Του τον έφεραν και τους σύστησε ο Δεσποτίδης λέγοντας " ο σύντροφος Μάνος απο δω, ο σύντροφος Μίκης απο δω...".

Αν τότε ο Θεοδωράκης δεν είχε ενδιαφερθεί να βρεθεί ο συνθέτης που κάποιος είπε οτι γράφει μουσική στο βουνό, δεν θα είχε γνωρίσει ΠΟΤΕ η Ελλάδα τον Μάνο Χατζιδάκι. Τότε ο Χατζιδάκις εντάχθηκε στο πολιτιστικό τμήμα της ΕΠΟΝ και έτσι ξεκίνησαν όλα.

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 07-01-2014 11:39 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 07-01-2014 11:41 ]

Σαν συνθέτες είναι εντελώς διαφορετικοί.

Χωρίς να θέλώ να υποτιμήσω τον Μάνο Χατζιδάκι (και κανέναν) θέλω να αναφέρω τα εξής:

Ο Μίκης έγραψε όλα τα είδη της μουσικής, αντίθετα με τον Χατζιδάκι (και όλους τους άλλους) που είχε πολύ περιορισμένες φόρμες.

Ο Μίκης χρησιμοποίησε όλων των ειδών τις μουσικές φόρμες, τις οποίες εξέλιξε και προχώρησε. Οχι μόνο αυτό, αλλά έκανε και το κοινό να τις αποδεχθεί και να τις αγκαλιάσει (πράγμα καθόλου εύκολο).

Κανένας άλλο συνθέτης Έλληνας δεν προχώρησε τόσο στις φόρμες.

Γιατί; Μα γιατί κανείς δεν είχε τις σπουδές του Θεοδωράκη πάνω στην μουσική και την μουσική του παιδεία για να κάνει κάτι αντίστοιχο. Και ταλέντο να είχε κάποιος δεν έφτανε για να εξελίξει τις φόρμες του, χωρίς τις γνώσεις και τις σπουδές του Θεοδωράκη.

Ο Χατζιδάκις δεν είχε τελειώσει ούτε το Ωδείο (ποτέ δεν το τελείωσε), την ώρα που ο Θεοδωράκης έπαιρνε πτυχίο στην Αρμονία, στην Φούγκα, στην Αντίστοιξη, στην Θεωρία και στην μουσική διεύθυνση.

Την ώρα που έπαιρνε υποτροφία στο Παρίσι και είχε δάσκαλο τον Μεσσιάν, την ώρα που βραβευόταν απ' τον Σοστάκοβιτς.

Εκ των πραγμάτων δεν συγκρίνονται, διότι ο ένας δεν έχει τις γνώσεις και την μουσική παιδεία που έχει ο άλλος.

Όταν ο Θεοδωράκης έγραφε ορατόρια οι υπόλοιποι έκαναν ακόμα κύκλους τραγουδιών.

Όταν ο Θεοδωράκης έγραφε συμφωνίες, όπερες, μετασυμφωνικά ορατόρια, λαικές τραγωδίες, αρχαίο δράμα, τραγούδια ποταμούς, (μέχρι και μουσική τρόμου έγραψε) οι υπόλοιποι έξακολουθούσαν να συνθέτουν απλά ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ (ακόμα).

Ο Μίκης πήγε την μουσική και τον πολιτισμό πολύ μπροστά στην Ελλάδα.

Συγκίνησε ακροατήρια και έξω απ' την Ελλάδα. Και μιλάμε για τεράστια ακροατήρια σε όλες τις χώρες του πλανήτη. Μόνο την τετραετία 1970 - 1974 ο Θεοδωράκης έδωσε 1000 συναυλίες σε ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίες παράλληλα ήταν και σπουδαίες εκδηλώσεις ενάντια στην δικτατορία.

Ο Μίκης ήταν αυτός που καθιέρωσε την λαική συναυλία, ο Μίκης έβγαλε την υψηλή ποίηση απ' τις βιβλιοθήκες των μεγαλοαστών και την έδωσε απλόχερα στον λαό, σαν τον προμηθέα που έδωσε την φωτιά!

Ο Μίκης είναι ένας άνθρωπος Προμηθεικός.

Κανένας συνθέτης και κανένας εκπρόσωπος του Ελληνικού πολιτισμού δεν συγκρίνεται μαζί του, για κανέναν λόγο.

Το δίπολο Χατζιδάκις - Θεοδωράκης με το οποίο μεγαλώσαμε (η μάλλον μας μεγάλωσαν) για μένα δεν υπάρχει. Αν το ψάξετε και το αναλύσετε θα το διαπιστώσετε οι ίδιοι.

Διευκρινίζω οτι δεν έχω καμία διάθεση αντιπαλότητας με κανέναν σας και σέβομαι όλους.

Σας χαιρετώ.

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 07-01-2014 12:23 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 07-01-2014 12:23 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 07-01-2014 12:25 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 07-01-2014 12:29 ]

Που είναι τραβγμένη η άποψη; Ανάλυσέ το ακριβώς. Εγω είπα κάποια πράγματα για να δείξω οτι οι 2 αυτοί συνθέτες ΔΕΝ είναι ισάξιοι, αλλά αντίθετα ο Μίκης Θεοδωράκης είναι πολύ πιο σπουδαίος.

Επιχειρηματολόγησα επαρκώς χωρίς να θίγω κανέναν. Και θα μπορούσα να γράψω κι άλλα.

Γιατί αυτό εμπεριέχει μομφή προς τον Μ.Χατζιδάκι;

Είναι απαξιωτικό να θεωρείσαι ο δεύτερος σπουδαιότερος συνθέτης και μουσικός της σύγχρονης Ελλάδας;

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 09-01-2014 11:04 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 09-01-2014 11:05 ]

Κατ΄αρχάς να πω πως τα σχόλια του Χατζιδάκι είναι αυτούσια, προσπάθησα όμως να μην γράψω όλο το κατεβατό, σεβόμενος τα πνευματικά δικαιώματα του βιβλίου. Σε αυτό ίσως ήμουν υπερβολικός, αλλά έτσι έκρινα.

Να ξεκαθαρίσω πως δεν προέρχομαι απο ένα χώρο που θα προτιμούσε τον Μάνο απο τον Μίκη, μουσικά εννοώ αλλά και πολιτικά τολμώ να πω. Χατζιδάκι άκουσα πολύ αργότερα πέρα απο τα κινηματογραφικά. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο έχω ακούσει σχεδόν όλη την αξιόλογη δισκογραφία απο την εποχή των δύο γιγάντων και μετά.

Λες: "Ο Μίκης έγραψε όλα τα είδη της μουσικής, αντίθετα με τον Χατζιδάκι (και όλους τους άλλους) που είχε πολύ περιορισμένες φόρμες. Ο Μίκης χρησιμοποίησε όλων των ειδών τις μουσικές φόρμες, τις οποίες εξέλιξε και προχώρησε. Οχι μόνο αυτό, αλλά έκανε και το κοινό να τις αποδεχθεί και να τις αγκαλιάσει (πράγμα καθόλου εύκολο).".

Το να γράψεις όλα τα είδη, σε καθιστά πολυγραφώτατο και δημιουργικό, όχι όμως καλύτερο απο τον άλλο.

Ως προς το κοινό, την δεκαετία του 60΄, για να μιλήσουμε για τα πρώτα χρόνια αρκούσε ένα σύρμα απο την αριστερά για να γεμίσουν αίθουσες όπως το Κεντρικόν ή γήπεδα. Όχι βέβαια χωρίς παρενέργειες. Ήταν πολύ εύκολο γιατί: πρώτον γιατί στην δισκογραφία εμφανίστηκε εξαρχής απο τον πρώτο δίσκο ως το πουλέν της τότε μεγάλης εταιρίας, ως ο χαρισματικός κλασσικός συνθέτης που ερχόταν απο το Παρίσι με ανοιχτές τις σχετικές πόρτες, ως ο βουλευτής της ΕΔΑ και επικεφαλής των Λαμπράκηδων με ότι αυτό συνεπάγεται.

Τη δεκαετία του 60΄, όλοι οι αριστεροί συνθέτες αμα τη εμφανίσει τους γεμίζαν κεντρικές αίθουσες, αρκεί να υπήρχε η γραμμή που βέβαια υπήρχε. Για να σου πω ένα παράδειγμα, ο Μητροπάνος χθεσινός ών τότε ξεκίνησε συναυλίες με τον Μίκη, γιατί απλά το ΚΚΕ του τον έστειλε, λόγω δεδομένων κοινωνικών φρονημάτων.

Φτάνει αυτό απο μόνο του; Όχι βέβαια. Για να διατηρήσεις επι μακρόν το κοινό αυτό, ήθελε και να έχεις όντως έργα επιπέδου. Και αυτό τα είχε. Αλλά είχε και πολύ επανάληψη, ειδικά μετά το 75΄.

Λες:

"Γιατί; Μα γιατί κανείς δεν είχε τις σπουδές του Θεοδωράκη πάνω στην μουσική και την μουσική του παιδεία για να κάνει κάτι αντίστοιχο. Και ταλέντο να είχε κάποιος δεν έφτανε για να εξελίξει τις φόρμες του, χωρίς τις γνώσεις και τις σπουδές του Θεοδωράκη. Ο Χατζιδάκις δεν είχε τελειώσει ούτε το Ωδείο (ποτέ δεν το τελείωσε), την ώρα που ο Θεοδωράκης έπαιρνε πτυχίο στην Αρμονία, στην Φούγκα, στην Αντίστοιξη, στην Θεωρία και στην μουσική διεύθυνση. Την ώρα που έπαιρνε υποτροφία στο Παρίσι και είχε δάσκαλο τον Μεσσιάν, την ώρα που βραβευόταν απ' τον Σοστάκοβιτς. Εκ των πραγμάτων δεν συγκρίνονται, διότι ο ένας δεν έχει τις γνώσεις και την μουσική παιδεία που έχει ο άλλος. Όταν ο Θεοδωράκης έγραφε ορατόρια οι υπόλοιποι έκαναν ακόμα κύκλους τραγουδιών. Όταν ο Θεοδωράκης έγραφε συμφωνίες, όπερες, μετασυμφωνικά ορατόρια, λαικές τραγωδίες, αρχαίο δράμα, τραγούδια ποταμούς, (μέχρι και μουσική τρόμου έγραψε) οι υπόλοιποι έξακολουθούσαν να συνθέτουν απλά ΚΥΚΛΟΥΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ (ακόμα)".

Ο Χατζιδάκις είχε ως επιλογή του να σταματήσει το Ωδείο. Όμως ο Θεός της Μουσικής δεν είναι αποκλειστικά το φιλτραρισμένο και εχθρικό προς την Ελληνική Τεράστια Μουσική Παράδοση Δυτικό Συμφωνικό Ωδείο, που τόσο κακό παράλληλα με το καλό έκανε στον Ελληνικό Πολιτισμό.

Την δεκαετία του 60΄, οι Ωδειακοί μουσικοί αρνιόνταν να παίξουν με κάποιο μη ωδειακό κι΄ας ήταν ο Μέγας Χιώτης, που 100 ωδειακοί μουσικοί δεν κάνουν ένα τέτοιο φαινόμενο. Αν ο Χατζιδάκις δεν είχε τεράστια και χαρισματική μουσική παιδεία, δεν θα του έλεγαν ούτε καλημέρα οι τότε ωδειακοί μουσικοί.

Σήμερα οι ωδειακοί μουσικοί, οι τόσο δύσκολοι σε μη ωδειακούς και σε οτιδήποτε ελληνικό ή λαϊκό, παίζουν σχεδόν αποκλειστικά Χατζιδάκι και που και που σε καμιά σχολική εορτή παίζουν και Θεοδωράκη ή ως σταθερό ρεπερτόριο σε συναυλίες. Σωστή επιλογή; Όχι σαφώς, αλλά αυτά είναι αποτελέσματα του Ωδείου: Μεγάλη και πειθαρχημένη θεωρητική δυτική βάση, υποκλίνομαι ο ανάξιος, αλλά ρηχές και συντηρητικές επιλογές σε ένα σκασμό πράγματα.

Τέλος δεν είχε μόνο ο Θεοδωράκης μεγάλες μουσικές σπουδές, αλλά και ένα κάρο συνθέτες του Ελαφρού τραγουδιού, αρκετοί συνθέτες του 60΄ και εδώ αλλά και λίγοι και στο εξωτερικό, μιας και τα φράγκα δεν έφταναν για όλους εδώ στην Ψωροκώσταινα: Κουγιουμτζής, Λεοντής, Μαμαγκάκης, στην πορεία ο Ξαρχάκος και φυσικά ο Μαρκόπουλος.

Δόξα τω Θεώ που ο Μέγας Λοΐζος δεν ολοκλήρωσε τις ωδειακές σπουδές του επίσης και έμεινε στην αιωνιότητα χωρίς να επαναληφθεί σχεδόν ποτέ, σε αντιδιαστολή ο Ξαρχάκος όταν γύρισε απο την Αμερική έχασε σχεδόν το χαρισματικό του.

Τα χρόνια εκείνα που ο Μαρκόπουλος των αυστηρών Ωδείων κατέβαινε στα υπόγεια να λειτουργηθεί όπως έλεγε Βαμβακάρη και ο Μέγας επίσης κυρ Σταύρος, αριστούχος Ωδειακός, εκδήλωνε τον θαυμασμό του για τον Καζαντζίδη και του έλεγαν "κρίμα τα χρόνια σου στο Ωδείο".

Δεν υπάρχει σημαντικός μουσικός του 20ου αιώνα να μην σέβεται απόλυτα την μουσική παιδεία του Χατζιδάκι και σε παραπέμπω σε ντοκυμαντέρ της ΕΡΤ, νομίζω στη σειρά "Μονόγραμμα", όπου μεγάλοι συμφωνικοί μουσικοί, σχολιάζοντας τις ιστορίες με το Ωδείο του Χατζιδάκι, υποκλίνονταν σε αυτόν και στις τεράστιες μουσικές κλασσικές και μη συλλογές που διατηρούσε και μονίμως μελετούσε καλύτερα απο αυτούς.

Και θα σου παραθέσω και μια δήλωση που προς το τέλος του 70΄ έκανε ο Χατζιδάκις, ότι πολλές φορές ένα τραγούδι σαν το "Αχ Χελιδόνι μου" του Λοΐζου, είναι καλύτερο απο πολλά συμφωνικά έργα μελών της Ενώσεως Ελλήνων Μουσουργών. Και έχει απόλυτο δίκιο.

Το αποτέλεσμα είναι ποιοτικό και όχι ποσοτικό. Το μουσικό έργο είναι έργο τέχνης. Ένα μεγάλο τραγούδι που παίζεται με μια ορχήστρα έως 7 όργανα, μπορεί να είναι μεγαλύτερο ως τέχνη απο μια ορχήστρα 30 οργάνων και δεν ξέρω πόσων μουσικών. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο κριτής.

Προσωπικά συνήθως δεν με συγκινούν οι μεγάλες ορχήστρες, όχι η εκτέλεσή τους, αλλά τα πολυοργανικά συμφωνικά έργα. Τα βρίσκω ποσοτικά αλλά όχι πάντα χαρισματικά. Τί να πω όμως για το "Χαμόγελο της Τζοκόντα". Ένα απο τα μεγαλύτερα παγκόσμια έργα του 20ου αιώνος. Αλλά δεν γράφτηκε απο κάποιον Ρώσο μέγα και τρανό συνθέτη. Ποτέ η Ελλάδα δεν προωθούσε τα έργα της. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θεωρώ επίσης αριστούργημα παγκόσμιο του 20ου αιώνος το ορατόριο "Άξιον Εστί", το τόσο παιγμένο αλλά και κακοποιημένο απο κάθε λογής κομματικές παρατάξεις που το διεκδίκησε.   

Λες: "Ο Μίκης πήγε την μουσική και τον πολιτισμό πολύ μπροστά στην Ελλάδα".

Συμφωνώ. Δεν ήταν όμως ο μόνος και δεν απέκτησε πολιτισμό η Ελλάδα με τον Μίκη. Έχει εδώ και χιλιάδες χρόνια, και δεν έχει χρείαν των Δυτικών Συμφωνικών Έργων και την αναγνώριση της Δύσεως.

Λες: "Συγκίνησε ακροατήρια και έξω απ' την Ελλάδα. Και μιλάμε για τεράστια ακροατήρια σε όλες τις χώρες του πλανήτη. Μόνο την τετραετία 1970 - 1974 ο Θεοδωράκης έδωσε 1000 συναυλίες σε ολόκληρο τον κόσμο, οι οποίες παράλληλα ήταν και σπουδαίες εκδηλώσεις ενάντια στην δικτατορία".

Είναι δεδομένη η μουσική σταδιοδρομία του Μίκη. Μιλάμε όμως για κατεξοχήν πολιτικά ακροατήρια, σε μια Ευρώπη και έναν Κόσμο τότε γεμάτο Δικτατορίες και Βασιλικά Καθεστώτα ή ευαίσθητα ακροατήρια για έργα όπως το Μαουντχάουζεν και πάντα με την αβάντα της Μόσχας. Μέγας συνθέτης, συνθέτης αναφοράς, αλλά με δεδομένες πολιτικές ανα τον κόσμο υποστηρίξεις.

Σε αντιδιαστολή για να δούμε τί έκανε παράλληλα ο Χατζιδάκις διεθνώς. Με το που ξεκίνησε ο Μίκης τη δισκογραφία του βραβεύτηκε με Όσκαρ, είχε επίσης παγκόσμιες επιτυχίες, συνεργασίες με τεράστιους σκηνοθέτες και χορογράφους ανα τον κόσμο (π.χ. Ηλίας Καζάν, Ντασέν, Μπεζάρ) και συχνότατη επωδός για την αφεντομουτσουνάρα του απο το 70 και μετά ήταν, ακόμα και απο την αριστερά, το ότι ήταν χουντικός και gay(sic).  

Λες: "Ο Μίκης ήταν αυτός που καθιέρωσε την λαική συναυλία, ο Μίκης έβγαλε την υψηλή ποίηση απ' τις βιβλιοθήκες των μεγαλοαστών και την έδωσε απλόχερα στον λαό, σαν τον προμηθέα που έδωσε την φωτιά!".

....με κοινές στην αρχή συναυλίες και συνεργασίες με τον Οσκαρικό ήδη Χατζιδάκι που χαλούσαν κόσμο. Μόνο που άριστη σχέση με τον χώρο των γραμμάτων αλλά όχι με πλεονέκτημα στο χώρο των αριστερών είχε παράλληλα και ο Μάνος Χατζιδάκις. Επίσης αρκετοί Έλληνες μεγάλοι συνθέτες έγραψαν ήδη απο το 60΄ και φυσικά το 70΄ μεγάλα ποιητικά έργα, πολλά με μεγαλύτερη απήχηση στο λαό.

Κανενα λυρικό έργο του Μίκη δεν φτάνει τον άφταστο "Μεγάλο Ερωτικό", του περιορισμένου ...τί θα ακούσω άλλο... Χατζιδάκι στις μουσικές φόρμες. Εξαιρετικά μελλοποιημένο Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσο και συχνά καλύτερα απο το Μίκη δημιούργησαν και άλλοι, μουσικοί που το έκαναν αυτό παράλληλα ή ελάχιστα χρόνια μετά τον Μίκη. Και συνήθως, ενώ έβλεπαν σαν γίγαντα τον Μίκη, καίτοι αριστεροί οι ίδιοι, στις δηλώσεις τους κατέθεταν την επιρροή του Χατζιδάκι ειδικά στα χρόνια των σπουδών του. Γιατί στη δισκογραφία ή στην ανάγκη της εποχής για πολιτικό τραγούδι, αναγκαστικά ακολούθησαν τον Μίκη. Αλλά αυτό είναι άλλο.

Σημειωτέον δε πως κατεξοχήν τα έργα του Χατζιδάκι προϋπέθεταν μουσικούς με σταδιοδρομία στις Εθνικές Ορχήστρες, ανθρώπους με μεγάλες μουσικές και τραγουδιστικές ικανότητες και πολύ μεγάλη δεινότητα στις φθορές των μελωδιών, στις υφέσεις, στις διέσεις. 

Αγαπώ τον Μίκη και τον προκρίνω όχι ως αξία αλλά ως επιλογή π. χ. στο αυτοκίνητο, λόγω του λόγου που μελλοποιεί, καθώς ταιριάζει πιο πολύ στα χνώτα μου. 

Λες: "Κανένας συνθέτης και κανένας εκπρόσωπος του Ελληνικού πολιτισμού δεν συγκρίνεται μαζί του, για κανέναν λόγο".

Τελείως άστοχο σχόλιο: Ο Ελληνικός Πολιτισμός και δη η Μουσική δεν εξαντλείται στον 20ο αιώνα και φυσικά αρκετοί είναι οι μεγάλοι συνθέτες μας ακόμα και περίπου ισάξιοι και ας μην εισήγαγαν νέα είδη και ας μην είχαν το τεράστιο μπραντ του Μίκη. Ο πολιτικός παράγων αλλά και το ότι άλλοι συνθέτες προϋπήρξαν ως λαϊκοί ή ακολούθησαν ως επίγονοι, έθεσε το έργο τους δεύτερο και αυτό αποτελεί αδικία.

Σε επίπεδο δε κειμένων, θέσεων και γενικά φιλοσοφίας, ο Χατζιδάκις ίσως είναι απο τους κορυφαίους Έλληνες μην πω πως θα τον έβαζα άνετα σε διεθνές επίπεδο. Εντελώς χαρισματικός. Ο λόγος του, τα άρθρα του είναι συγκλονιστικά. Σαφώς υψηλότερα του Θεοδωράκη, παρακαταθήκη για όλους μας.

Ο Χατζιδάκις υστέρησε μεταξύ άλλων σε ένα πράγμα: Παρότι ήταν μόνιμος συνομιλητής και φίλος τεράστιων προσωπικοτήτων, έγραφε σε μεγάλο βαθμό τραγούδια με τον Γκάτσο. Έτσι αρκετοί δίσκοι του έχουν ενιαίο λογοτεχνικό ύφος που ευκολότερα οδηγεί στην τυποποίηση. Επιπλέον η μη ενασχόλησή του με την στρατευμένη τέχνη, δεν απέδωσε έργα πιο κοινωνικά. Έτσι το έργο του θεματικά φαίνεται πιο περιορισμένο, λιγότερο λαϊκό και άρα απόμακρο και ακόμα και εγώ προτιμώ συχνά να ακούω άλλους συνθέτες. Και του άρεσε να γράφει τραγούδιααααααα...., όχι συμφωνικά. Δήλωση πολλάκις επαναλαμβανόμενη απο τον ίδιο. 

Τέλος, σαφώς το δίπολο που επικαλείσαι δεν υπάρχει γιατί έχουμε περισσότερα των δύο μεγάλα μουσικά αναστήματα και ας μην έγραψαν μεγάλα μουσικά ορατόρια. Δύο προσωπικότητες υπάρχουν μόνο σε κλασσικής ωδειακής και κάπως με καλλιτεχνικές παρωπίδες άτομα ή σε άτομα που έμαθαν ένα μότο και αυτό λένε. Και γενικά δεν γνωρίζουν το εύρος της Ελληνικής Μουσικής, όπως χούγια του τάδε ροκ σταρ, το τάδε χωρίο στην Αυστρία, αλλά όχι π. χ. την "Αχάριστη" του Τσιτσάνη, ή ότι το "Σαββατόβραδο" του Καζαντζίδη, είναι τραγουδάρα του Μίκη, καθότι λαϊκόν.  

Υ. Γ.: Δεν είναι προσωπικό και σε παρακαλώ μην το πάρεις έτσι.  

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 09-01-2014 14:41 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 09-01-2014 14:58 ]

Kαλησπέρα,

Σε ευχαριστώ για την απάντησή σου η οποία είναι πολύ εμπεριστατωμένη.

Έχει όμως αρκετά λάθη, ανακρίβειες και λάθος συμπεράσματα.

Ας τα πάρουμε ένα – ένα.

Καταρχάς με το κείμενό σου επιδίωξες (κακώς) να αποδείξεις την σημαντικότητα και την αξιοσύνη του Μ.Χατζιδάκι ως συνθέτη, την οποία ουδείς αμφισβητεί και ουδείς αμφισβήτησε ποτέ. Ούτε κι εγώ φυσικά. Σε ενημερώνω ότι τον Μ.Χατζιδάκι τον λατρεύω και διαθέτω σχεδόν ολόκληρη την δισκογραφία του στο σπίτι μου. Είμαι δε φανατικός Χατζιδακικός και ακούω πάρα πολύ συχνά τα έργα του, τα περισσότερα απ’ τα οποία θεωρώ ότι είναι πραγματικά αριστουργήματα.

Η προσπάθεια από μέρους σου να τον υπερασπιστείς με αυτόν τον τρόπο είναι εκτός θέματος, διότι αυτά που έγραψα στα προηγούμενα σχόλιά μου σε καμία περίπτωση δεν στέφονται εναντίον του, ούτε αμφισβητούν την αξία του, αλλά καταγράφουν μια πραγματικότητα, η οποία όμως δεν είναι εις βάρος του.

Ο τίτλος του post είναι καταρχάς λάθος και καθόλου αντικειμενικός (Χατζιδάκις αλλά και Θεοδωράκης...), διότι φέρνει εντέχνως τον Θεοδωράκη σε δεύτερη μοίρα.

Η προσπάθειά μου ήταν να δείξω ότι οι 2 αυτοί συνθέτες ΔΕΝ είναι ισάξιοι.

Το post επίσης αναφέρεται στους 2 αυτούς συνθέτες μόνο, οπότε δεν θα πλατειάσω με άλλους σπουδαίους συνθέτες διότι δεν είναι το θέμα του post.

Πάμε τώρα πιο συγκεκριμένα:

Γράφεις:

Το να γράψεις όλα τα είδη, σε καθιστά πολυγραφώτατο και δημιουργικό, όχι όμως καλύτερο απο τον άλλο.

Συμφωνώ, ο Θεοδωράκης λοιπόν ήταν πολυγραφότερος απ’ τον Χατζιδάκι σε όγκο και αριθμό μουσικών έργων, παρότι στην ζωή του διέθεσε πολύ λιγότερο χρόνο για την μουσική απ’ την στιγμή που τον άλλο μισό χρόνο της ζωής του τον διέθεσε για την πολιτική (με ότι συνεπάγεται η πολιτική, δηλαδή, εξορίες, φυλακίσεις, αντιδικτατορική αντίσταση, κινηματικά καθήκοντα, βουλευτικά καθήκοντα, πολιτικές συναντήσεις, πολιτικά συνέδρια, και όλα αυτά τα οποία του στερούσαν πάρα πολύ χρόνο απ’ την ενασχόληση με την μουσική και την σύνθεση). Αντίθετα ο Χατζιδάκις είχε όλο τον χρόνο της ζωής του δοσμένο στην μουσική. Και ο χρόνος του ήταν άπλετος.

Το ‘‘καλύτερος’’ απ’ τον άλλον που αναφέρεις, δεν μπορούμε να το κρίνουμε εμείς οι 2. Αυτό κρίνεται απ’ την ιστορία, απ’ το κοινό και απ’ την επίδραση που είχε και εξακολουθεί να έχει ο καθένας τους στον πολιτιστικό και κοινωνικό τοπίο στο οποίο έδρασαν την εποχή τους και την εποχή που ακολούθησε.Αυτό θα μου επιτρέψεις να πιστεύω ότι έχει κριθεί ήδη. Η επίδραση του έργου του Θεοδωράκη ήταν μεγαλύτερη σε όλα τα επίπεδα απ’ το 1960 που έσκασε ο Επιτάφιος και μετέπειτα. Τα ακροατήριά του ήταν μεγαλύτερα, τα έργα του περισσότερα και ογκωδέστερα, η γενικότερη απήχηση και σημασία του έργου του ήταν σημαντικότερη ακριβώς για τον λόγο ότι συνδεόταν και με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, την εποχή που η χώρα έβγαινε απ’ τον εμφύλιο και μια τεράστια μερίδα του λαού ήταν σε δεύτερη και τρίτη μοίρα λόγο των φρονημάτων της. Η ενασχόληση του Θεοδωράκη με την πολιτική και δη με την αριστερά έδωσε φωνή, ελπίδα, όραμα και αξιοπρέπεια σε αυτήν την μεγάλη μερίδα. Δεν είναι κάτι που του χρεώνεται, είναι κάτι πουτου πιστώνεται.

Αντίθετα η στάση ζωής του Χατζιδάκι - να γίνεται χαμός γύρω του ιδιαίτερα την δεκαετία του 60΄ και την περίοδο της χούντας στην οποία δεν κούνησε ούτε το δαχτυλάκι του, ούτε άνοιξε ποτέ το στόμα του να πει κάτι εναντίον της, ως πνευματικός άνθρωπος και καλλιτέχνης - είναι αυτή που πρέπει να χρεωθεί στον ίδιο και η ιστορία να είναι ιδιαιτέρως αυστηρή για την αδιαφορία που επέδειξε για όλα αυτά. 

Δεν υπάρχει μουσικός Θεοδωράκης και πολιτικός Θεοδωράκης. Ο Θεοδωράκης και το έργο του είναι ένα και αδιαίρετο. Το ένα έρχεται σε άμεση σύνδεση και σχέση με το άλλο. Συμπληρώνει το ένα το άλλο.

Ο Θεοδωράκης αντίθετα με τον Χατζιδάκι, συνελήφθη απ’ την χούντα τον πρώτο χρόνο του πραξικοπήματος και πέρασε κατά σειρά από: Γενική ασφάλεια οδού Μπουμπουλίνας (Φυλακή), Φυλακές Αβέρωφ (Φυλακή), στρατόπεδο Ωρωπού (Φυλακή), κατ οίκον περιορισμό στο Βραχάτι, Ζάτουνα Αρκαδίας (Εξορία). Πραγματοποίησε 2-3 απεργίες πείνας. Όλα αυτά για την Ελλάδα, τον Λαό, την Δημοκρατία και το έργο του, το οποίο ήταν αφιερωμένο σε όλα αυτά. Το έργο του Θεοδωράκη δεν ήταν απλώς ωραίες και γλυκανάλατες μουσικές. Γι' αυτό και ήταν σημαντικότερο απ' του Χατζιδάκι και ως εκ τούτου γι΄ αυτό και ήταν σημαντικότερος ο δημιουργός αυτού του έργου.

Γράφεις:

Ως προς το κοινό, την δεκαετία του 60΄, για να μιλήσουμε για τα πρώτα χρόνια αρκούσε ένα σύρμα απο την αριστερά για να γεμίσουν αίθουσες όπως το Κεντρικόν ή γήπεδα. Όχι βέβαια χωρίς παρενέργειες. Ήταν πολύ εύκολο γιατί: πρώτον γιατί στην δισκογραφία εμφανίστηκε εξαρχής απο τον πρώτο δίσκο ως το πουλέν της τότε μεγάλης εταιρίας, ως ο χαρισματικός κλασσικός συνθέτης που ερχόταν απο το Παρίσι με ανοιχτές τις σχετικές πόρτες, ως ο βουλευτής της ΕΔΑ και επικεφαλής των Λαμπράκηδων με ότι αυτό συνεπάγεται.

Εδώ αναγράφεις αρκετές ανακρίβειες και βγάζεις σκοπίμως αντίθετα συμπεράσματα από αυτά που πρέπει αντικειμενικά να βγουν.

Ο Θεοδωράκης γύρισε στην Ελλάδα το 59-60 για να αρχίσει το μεγάλο ταξίδι της έντεχνης λαϊκής μουσικής, αλλά άφησε μια τεράστια καριέρα συμφωνικής μουσικής στο Παρίσι και το εξωτερικό η οποία ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα. Την θυσίασε αυτήν την καριέρα. Κορυφαίο έργο της εποχής αυτής ήταν η Αντιγόνη, που έκανε πάταγο (σημειωτέων είναι εντελώς άγνωστη στο Ελληνικό κοινό και γενικά την Ελλάδα). Ο Θεοδωράκης δηλαδή δεν έγινε συνθέτης το 60. Ήταν μεγάλος συνθέτης ήδη, πριν έρθει στην Ελλάδα.

Του Θεοδωράκη του προτάθηκε απ’ τους Αμερικανούς την εποχή της χούντας να πάει να ζήσει σε έπαυλη στο L.A και να έχει όλες τι ανέσεις που χρειάζεται για να γράφει μουσική για τον κινηματογράφο του Hoolywood. Ο Θεοδωράκης αρνήθηκε αυτή την προσφορά λόγο των ‘‘υποχρεώσεών’’ του να κάνει αντίσταση στην χούντα. Ξέρεις ποιος πήγε στην θέση του σε αυτήν την έπαυλη και είχε την τεράστια καριέρα που όλοι ξέρουμε και ξέρει όλος ο κόσμος; Ο Maurice Jarre, πατέρας του γνωστού συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής Jean Michel Jarre.

Αρχηγός των Λαμπράκηδων ο Θεοδωράκης έγινε μετά τον θάνατο του Γ.Λαμπράκη το 1963 και βουλευτής της ΕΔΑ έγινε το 1964, δεν έγινε το 60. Από το 60 μέχρι το 63 δεν είχε δηλωμένη πολιτική στράτευση επίσημα (παρότι παλιός Κομμουνιστής), άσχετα αν τα έργα του είχαν σαφή πολιτικό προσανατολισμό. Παρόλλα αυτά έγινε ίνδαλμα και έφτασε στην κορυφή απ’ την πρώτη στιγμή που έσκασε ο Επιτάφιος με τον Μπιθικώτση. Διότι πρέπει να  τονίσουμε και ότι ο λαός αυτήν την εκτέλεση αγκάλιασε και όχι την γλυκανάλατη εκτέλεση του Χατζιδάκι με την Μούσχουρη. Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε (και δεν θα στο χαρίσω) ότι όταν ο Χατζιδάκις άκουσε την εκτέλεση του Επιταφίου με τα μπουζούκια και τον Μπιθικώτση, έβαλε τα γέλια (μεταξύ άλλων σπουδαίων γνωστών διανοουμένων λογοτεχνών) μπροστά στον Θεοδωράκη και του ζήτησε να μην το εκδώσει για να μην ξεφτιλιστεί (ο Θεοδωράκης).

Τα γνωρίζεις αυτά αγαπητέ Konstantinosoa;

Σε κάθε συναυλία που έκανε ο Θεοδωράκης την δεκαετία του 60, υπήρχαν τεράστια προβλήματα που δημιουργούσαν οι παρακρατικοί του παλατιού και του αστυνομικού κράτους της δεξιάς της εποχής εκείνης. Σε κάθε συναυλία το κοινό έτρωγε ξύλο όπως έμπαινε και έτρωγε ξύλο και όπως έβγαινε.

Πολλές φορές δε, πετούσαν πέτρες και διάφορα άλλα αντικείμενα, έκαναν τραμπουκισμούς και έκοβαν το ρεύμα.

Σε αυτές τις συνθήκες έδρασε και δημιούργησε έργο ο Θεοδωράκης. Έγραψε και δημιούργησε έργο δερώμενος, προπιλακιζόμενος, έγραψε στην εξορία, έγραψε στην φυλακή, έγραψε παντού, σε ακραίες συνθήκες σωματικές και ψυχολογικές.

Δεν έδρασε ούτε έγραψε μουσική απ’ την ασφάλεια του σπιτιού και του δερμάτινο καναπέ του, ούτε ξόδευε τον χρόνο του πίνοντας καφέ στο Ζόναρς.

Όλα αυτά του πιστώνονται, οπότε η δικαιολογία ότι η πολιτική βοήθησε τον Θεοδωράκη είναι το λιγότερο γελοία και κακεντρεχής. Το ακριβώς αντίθετο συνέβηκε. Η πολιτική πήρε απ’ τον Θεοδωράκη το μισό που μπορούσε να δώσει στην μουσική.

Δηλαδή και να ξοδεύεις 10 χρόνια απ’ την ζωή σου σε φυλακές και εξορίες  και να απαγορεύεται ΟΛΟΚΛΗΡΟ το έργο σου επί 7ετίας και να σε κυνηγάει καθ όλη την διάρκεια της δεκαετίας του 60΄ το παρακράτος απαγορεύοντας τους δίσκους σου απ’ τα τζουκ μποξ της εποχής, και να είσαι και ευνοημένος απ’ την πολική;

Περίεργη αντίφαση έως μαγική δεν νομίζεις; Μπορείς να μου πεις πως γίνεται αυτό το μαγικό;

Αν ο Θεοδωράκης είχε αφιερώσει όλο τον χρόνο του στην μουσική χωρίς να ‘‘σπαταλήσει’’ τον μισό στην πολιτική θα μιλάγαμε με βεβαιότητα για κάτι απλησίαστο σε παγκόσμια επίπεδα, συγκρινόμενο με οποιαδήποτε άλλη εποχή της μουσικής. Αυτό μπορώ να το πω με μεγάλη βεβαιότητα, δεδομένου ότι ο Θεοδωράκης βρίσκεται ήδη στην υψηλότερη κορυφή.

Λες:

Συμφωνώ. Δεν ήταν όμως ο μόνος και δεν απέκτησε πολιτισμό η Ελλάδα με τον Μίκη. Έχει εδώ και χιλιάδες χρόνια, και δεν έχει χρείαν των Δυτικών Συμφωνικών Έργων και την αναγνώριση της Δύσεως.

Δεν είπα ότι απέκτησε πολιτισμό η Ελλάδα απ’ τον Μίκη. Την εποχή που έδρασε πήγε πολύ μπροστά τον πολιτισμό στον 20 αιώνα όμως. Δεν ήταν ο μόνος, αλλά ήταν ο πρωτεργάτης και αυτός που ξεκίνησε το 60΄την μεγάλη περιπέτεια και το ονειρικό ταξίδι της έντεχνης λαϊκής μουσικής και την μελοποίηση της υψηλής ποίησης. Οι σημαντικοί συνθέτες που ανέφερες (εκτός απ’ τους αμιγώς λαϊκούς και ρεμπέτες) και που ακολούθησαν, ήταν επηρεασμένοι κυρίως  απ’ τον Θεοδωράκη και το έργο του και απ’ την κοινωνική έκρηξη που γινόταν την εποχή εκείνη εξαιτίας των πολιτικών συγκυριών. Ο Μάνος απείχε από όλες αυτές τις διεργασίες, πολιτικές και κοινωνικές, καθ όλη την διάρκεια της δεκαετίας του 60΄ αλλά και βέβαια καθ όλη την περίοδο της χούντας.

Λές:

Είναι δεδομένη η μουσική σταδιοδρομία του Μίκη. Μιλάμε όμως για κατεξοχήν πολιτικά ακροατήρια, σε μια Ευρώπη και έναν Κόσμο τότε γεμάτο Δικτατορίες και Βασιλικά Καθεστώτα ή ευαίσθητα ακροατήρια για έργα όπως το Μαουντχάουζεν και πάντα με την αβάντα της Μόσχας. Μέγας συνθέτης, συνθέτης αναφοράς, αλλά με δεδομένες πολιτικές ανα τον κόσμο υποστηρίξεις.

Τεράστια ανακρίβεια. Αυτό που λες συνέβαινε την περίοδο της χούντας. Ο Θεοδωράκης συνέχισε την διεθνή καριέρα με συναυλίες και οικουμενικά έργα σε όλον τον κόσμο καθ όλη την διάρκεια της μεταπολίτευσης. Κι εκεί ήταν πολιτικά τα ακροατήρια; Μπορεί να ήταν, αλλά όχι αμιγώς πολιτικά.  Αβάντα απ’ την Μόσχα ο Θεοδωράκης δεν είχε ποτέ διότι απλούστατα δεν τα είχε ποτέ καλά με την Μόσχα διότι ήταν ανεξάρτητος  κομμουνιστής και πρώτα Έλληνας πατριώτης. Δεν ήταν δογματικός κομμουνιστής σαν τα μέλη και την ηγεσία του ΚΚΕ. Και γι’ αυτό δεν τα είχε ποτέ καλά μαζί τους. Ο Θεοδωράκης έχει συνθέσει τον εθνικό ύμνο της Παλαιστίνης ο οποίος δεν έχει κυκλοφορήσει ποτέ και θα κυκλοφορήσει όταν και αν η Παλαιστίνη γίνει ανεξάρτητο κράτος. Έργα του παίζονται σε ολόκληρο τον κόσμο καθημερινά (κυρίως το μπαλέτο του Ζορμπά, το Canto General, οι συμφωνίες του και οι όπερές του). Όλοι αυτοί οι ξένοι που πάνε σήμερα σε όλα αυτά, είναι πολιτικά ακροατήρια; Πέρσι ο Θεοδωράκης πήγε για τελευταία φορά στην Αυστρία και έκλαιγε ΟΛΟΚΛΗΡΟ το θέατρο γεμάτο με Αυστριακούς. Και αυτοί πέρσι πολιτικό ακροατήριο ήταν;

Λες:

Κανενα λυρικό έργο του Μίκη δεν φτάνει τον άφταστο "Μεγάλο Ερωτικό", του περιορισμένου ...τί θα ακούσω άλλο... Χατζιδάκι στις μουσικές φόρμες. Εξαιρετικά μελλοποιημένο Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσο και συχνά καλύτερα απο το Μίκη δημιούργησαν και άλλοι, μουσικοί που το έκαναν αυτό παράλληλα ή ελάχιστα χρόνια μετά τον Μίκη. Και συνήθως, ενώ έβλεπαν σαν γίγαντα τον Μίκη, καίτοι αριστεροί οι ίδιοι, στις δηλώσεις τους κατέθεταν την επιρροή του Χατζιδάκι ειδικά στα χρόνια των σπουδών του. Γιατί στη δισκογραφία ή στην ανάγκη της εποχής για πολιτικό τραγούδι, αναγκαστικά ακολούθησαν τον Μίκη. Αλλά αυτό είναι άλλο.

Ο Μεγάλος Ερωτικός είναι το απολύτως κορυφαίο έργο του Χατζιδάκι και είναι απόλυτα λυρικό έργο. Το έργο του Θεοδωράκη δεν είναι απόλυτα λυρικό η απόλυτα επικό. Είναι πολυδιάστατο, κάτι που δεν ήταν του Χατζιδάκι.  Καλύτερα μελοποιημένο Ελύτη, Σεφέρη και Ρίτσο απ’ τον Μίκη, συχνά κιόλας, ποιοι συνθέτες δημιούργησαν;; Ασχολίαστο λόγο αστειότητας.

Το τραγικότερο από αυτά που γράφεις είναι:

Σε επίπεδο δε κειμένων, θέσεων και γενικά φιλοσοφίας, ο Χατζιδάκις ίσως είναι απο τους κορυφαίους Έλληνες μην πω πως θα τον έβαζα άνετα σε διεθνές επίπεδο. Εντελώς χαρισματικός. Ο λόγος του, τα άρθρα του είναι συγκλονιστικά. Σαφώς υψηλότερα του Θεοδωράκη, παρακαταθήκη για όλους μας.

Σε επίπεδο κειμένων δεν υπάρχει καμία σύγκριση και σχέση μεταξύ τους. Ούτε σε όγκο και πάλι, ούτε σε ποιότητα ουσίας, ανάλυσης, φιλοσοφίας και κοινωνιολογίας. Ισχύει το αντίθετο δηλαδή ακριβώς από αυτό που έγραψες. Ο Θεοδωράκης έχει γράψει περί τα 30 θεωρητικά μουσικά και πολιτικά – κοινωνιολογικά βιβλία, άγνωστα στο ευρύ κοινό. Ένα καταπληκτικό site που σας προτείνω για να τα ανακαλύψετε είναι το http://theodorakism.blogspot.gr/. Εκτός απ’ τα βιβλία έχει γράψει χιλιάδες άρθρα και αναλύσεις καθ όλη την διάρκεια της ζωής του. Όλα ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ παρακαταθήκη για τους Έλληνες και για την οικουμένη ολόκληρη.

Αυτό που γράφεις στο τέλος:

Τέλος, σαφώς το δίπολο που επικαλείσαι δεν υπάρχει γιατί έχουμε περισσότερα των δύο μεγάλα μουσικά αναστήματα και ας μην έγραψαν μεγάλα μουσικά ορατόρια. Δύο προσωπικότητες υπάρχουν μόνο σε κλασσικής ωδειακής και κάπως με καλλιτεχνικές παρωπίδες άτομα ή σε άτομα που έμαθαν ένα μότο και αυτό λένε. Και γενικά δεν γνωρίζουν το εύρος της Ελληνικής Μουσικής, όπως χούγια του τάδε ροκ σταρ, το τάδε χωρίο στην Αυστρία, αλλά όχι π. χ. την "Αχάριστη" του Τσιτσάνη, ή ότι το "Σαββατόβραδο" του Καζαντζίδη, είναι τραγουδάρα του Μίκη, καθότι λαϊκόν.  

Υ. Γ.: Δεν είναι προσωπικό και σε παρακαλώ μην το πάρεις έτσι.  

Συνέκρινα αυτούς τους 2 διότι αυτό το θέμα έχει το post, το ξαναλέω. Σαφώς και υπάρχουν κι άλλοι σημαντικότατοι!

Σε χαιρετώ και ευχαριστώ για τον διάλογο. Αν είπες και κάτι εναντίον μου δεν χάθηκε ο κόσμος. Το αντιπαρέρχομαι επειδή δεν γνωρίζεις ποιος είμαι.

Με εκτίμηση.

Stendoras

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 10-01-2014 20:54 ]

Μόλις το διάβασα, αδικείς αν μου επιτρέπεις την δημοσίευσή μου σε αρκετά σημεία όχι σκόπιμα βέβαια, και όταν μου ο επιτρέψει ο περίφημος διάδοχός ημών Δημητράκης θα σου απαντήσω. Χαίρομαι γιατί έχουμε περισσότερα μουσικά δημοσιεύματα στο site. Με εκτίμηση επίσης Κωνσταντίνος.

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 11-01-2014 20:32 ]

Σαφώς και ο Θεοδωράκης δεν μπορεί να μπεί σε καμία δεύτερη μοίρα. Ο τίτλος του άρθρου απηχεί εκείνο το αναχρονισμένο δίπολο που σχολίασα στο τέλος.

Αυτό όμως το δεν είναι ισάξιοι, προσωπική και σεβαστή εντέλει άποψή σου. Για μένα υπερβολικό. 

Ο Χατζιδάκις ήταν επίσης πολυγραφώτατος: Κύκλοι τραγουδιών, συμφωνικά, θεατρικά, κινηματογράφος, συνεργασίες με τρίτους, Γ΄Πρόγραμμα, Ορχήστρα των Χρωμάτων, μεγάλες διεθνείς παραγωγές και επιτυχίες, πρωτόλεια δημιουργία, πνευματική καθοδήγηση κ.τ.λ.  

Ο καθείς έχει δικαίωμα στην κρίση και κρίνεται όχι απο το καθ΄όψιν αλλά κατα την δικαία κρίσιν όπως λέει και ο Χριστός.

Η πολιτική διαδρομή και συμβολή του Θεοδωράκη είναι μεγίστη. Τον θεωρώ παγκόσμια προσωπικότητα, όχι της φήμης αλλά της ουσίας. Και κατα καιρούς έχω γράψει διάφορα γι΄αυτό. 

Υπάρχουν δύο ειδών σοβαροί καλλιτέχνες όσον αφορά την πολιτική στάση: Αυτοί που είναι στρατευμένοι και αυτοί που δεν ασχολούνται με την πολιτική, παρά όταν υπάρχει σοβαρός λόγος και με τον στίχο να είναι έμμεσος και όχι άμεσος. Στο εν λόγω θέμα ο μέγιστος επίσης Σταύρος Κουγιουμτζής, θεώρησε πως μόνο τρεις περίοδοι σήκωναν θέμα επίμονης αλλά με έμμεσο στίχο μουσικής αντίστασης: Το 1821 και γενικά οι Κατοχές, το 1940-9 και η Χούντα.

Ο Χατζιδάκις πραγματοποίησε στην ζωή του πολλές πολιτικές όχι άμεσες παρεμβάσεις. Δεν ήταν του ύφους του, οι πορείες ή η κομματική ταύτιση. Στην Χούντα ήταν εκείνος που με προσωπική παρέμβαση, έπεισε τους Συνταγματάρχες να δώσουν άδεια λίγων ωρών στην καταζητούμενη και ουσιαστικά εξόριστη Φαραντούρη για να έρθει στην κηδεία συγγενικού της προσώπου. Μπορεί να ακούγεται απλό αλλά δεν είναι.

Εντός Ελλάδος πόσοι μεγάλοι συνθέτες άσκησαν δημόσια κριτική; Δεν μιλώ βέβαια για τραγούδια φτιαγμένα για να περνούν απο τη λογοκρισία... Εδώ δεν ήταν εξωτερικό. Ίσως μόνο ο Μαρκόπουλος με το λημέρι της Λήδρας και ο Νίκος Ξυλούρης μέσα απο το Πολυτεχνείο. 

Ο Θεοδωράκης πρώτιστα συνέλήφθη ως πολιτικός και όχι ως συνθέτης. Με το που έγινε το πραξικόπημα εδόθη διαταγή και συνελήφθη το σύμπαν των πολιτικών. Όπως και να έχει, ακόμα και απο την εξορία έβρισκε τρόπο να στέλνει μηνύματα και νέα τραγούδια. Είναι γνωστά αυτά. Μαζί όμως και μια απίστευτη και δίκαια στήριξη απο το εξωτερικό, που καθιστούσε αδύνατη την περαιτέρω κακοποίησή του. Το καθεστώς δεν τόλμησε να προβεί σε άλλες ιστορίες, σε αντίθεση με άλλους.

Ο Μίκης ήταν στρατευμένος και με το Σύμπαν της ανα τον Κόσμο αριστεράς στο πλευρό του. Όσο για την Μόσχα τα τραγούδια του παίζονταν συνέχεια εκεί, εκπομπές στα Σοβιετικά μέσα τακτικές και με σήμα την Ρωμιοσύνη. βραβευμένος πολλάκις. Όσο για το ότι δεν ήταν Σταλινικός, την περίοδο του 60΄και πιο πριν, όποιος στη Μόσχα δήλωνε Σταλινικός, έφευγε πακέτο. Και ήδη απο αυτήν την περίοδο έδινε συναυλίες σε μέρη που μόνο ένας Μαρξιστής θα μπορούσε να πατήσει καν πόδι.

Λαλίστατος για τις Δυτικές δικτατορίες αλλά ανύπαρκτος για τις Λαϊκές Κομμουνιστικές Δικτατορίες. Δεν δικαιούται να φέρεται ως παράδειγμα για τον Χατζιδάκι. 

Γράφεις ότι δεν γνωρίζω πράγματα και ότι γράφω ανακρίβειες:

Για τό τί ήταν ο Θεοδωράκης πριν το 60΄, εκτός ότι ο πρώτος του κύκλος γράφτηκε προ του 60΄, σου έγραψα ήδη: 

"...στην δισκογραφία εμφανίστηκε εξαρχής απο τον πρώτο δίσκο ως το πουλέν της τότε μεγάλης εταιρίας, ως ο χαρισματικός κλασσικός συνθέτης που ερχόταν απο το Παρίσι με ανοιχτές τις σχετικές πόρτες.

Κλασσικός συνθέτης..... γράφω όχι μουσικός. Φυσικά και ήταν συνθέτης πριν έρθει στην Ελλάδα. 

Σαφώς και λόγω ‘‘υποχρεώσεών’’ αρνήθηκε προτάσεις, αλλά δεν είχε πρόβλημα να πάρει 40.000 δολάρια απλώς για το έτοιμο ήδη θέμα του "Σέρπικο", απο το γνωστό ποίημα του Αναγνωστάκη. Ο Λεοντής όταν πρωτοσυναντήθηκε με τον Ξυλούρη για το "Καπνισμένο Τσουκάλι" έχει 50 δραχμές στην τσέπη.

Γνωρίζω επίσης την οικογένεια Jarre μουσικά εννοώ, παλαιός φαν του Ζαν Μισέλ, αλλά εν πάσει περιπτώσει αυτό ελάχιστη σημασία έχει.

Γράφεις πως από το 60 μέχρι το 63 δεν είχε δηλωμένη πολιτική στράτευση επίσημα (παρότι παλιός Κομμουνιστής), άσχετα αν τα έργα του είχαν σαφή πολιτικό προσανατολισμό. Σταμπαρισμένος κομμουνιστής ο Μίκης, συνειδητός όχι όπως οι περισσότεροι που δήλωναν αριστεροί απο αντιδεξιό προσανατολισμό, όπως ο Λεοντής και ο Λοΐζος π.χ. Με εξορία ήδη στο παλμαρέ του. Είτε δήλωνε είτε δεν δήλωνε, στην ασφάλεια είχε έναν "να" με το συμπάθειο φάκελο.

Για τα των παρακρατικών επίσης κάνω αναφορά. Έχει γράψει έργο (Ρίτσο) αμέσως μετά απο ξύλο που έφαγε.

"Δεν ξόδευε τον χρόνο του πίνοντας καφέ στο Ζόναρς (σ.σ. με ζαχαρίνη για να μπορεί να τρώει πάστα το βράδυ)". Αυτό είναι σκληρό σχόλιο και αδικεί σαφώς τον Χατζιδάκι.

Η θέση μου είναι δεδομένη για την πολιτική προβολή του Θεοδωράκη, χωρίς να μειώνω σε καμία περίπτωση το τεράστιο έργο του, ωστόσο του έδωσε και πολλά: Παγκόσμια καταξίωση και την αφορμή να γράφει τραγούδια πάνω σε αθάνατα ποιητικά έργα, κάτι που είναι πολύ πιο σημαντικό για μένα απο το να είσαι συνθέτης συμφωνικών έργων, σε κοινά που ενδιαφέρονται περισσότερο για τον σολίστα παρά για τον συνθέτη.

Τα Μέγαρα σπάνια ασχολούνται με νέες δημιουργίες, παρά προτιμούν τους μεγάλους δεξιοτέχνες με το ασορτί σμόκιν. Νιώθω ότι χωρίς την Ελλάδα ο Θεοδωράκης θα ήταν ένας διάσημος μουσικός με σταδιοδρομία στο εξωτερικό αλλά μέχρι εκεί.

Ως προς την επιρροή: Ο Ξαρχάκος που δισκογραφεί περι το 62-63, δεν έχει πρότυπο τον Μίκη. Το ίδιο και ο Μαρκόπουλος που δισκογράφησε επίσης τη δεκαετία του 60΄. Ο Κουγιουμτζής έχει πρώτο πρότυπο τον Χατζιδάκι και τα ρεμπέτικα, ο Λοίζος δήλωνε ως πρώτο πρότυπο τον Χατζιδάκι. Ο Λεοντής τουλάχιστον της "Καταχνιάς" του 64΄ δεν έχει μουσικό ύφος προς τον Θεοδωράκη, ενώ το ¨"Καπνισμένο Τσουκάλι" του 75΄ αλλά ήδηγραμμένο στην δικτατορία δείχνει περισσότερο με τάσεις Μαρκόπουλου, το δε "Άχ Έρωτα" μάλλον Χατζιδακικό.  Παράλληλα βέβαια υπήρχε ο γνωστός Σύλλογος όλων αυτών των Μουσικών της δεκαετίας του 60΄(με δηλωμένη αυτόνομη φιλοσοφία ή Χατζιδακική), που παρά το ότι παρουσίαζαν εκεί τα πρώιμα έργα τους, ο βασικός σκοπός τους ήταν η για λόγους πολιτικούς προώθηση του έργου του Θεοδωράκη.

Φυσικά και ο Λεοντής και ο Λοΐζος, ξεκίνησαν ως συνεργάτες του Θεοδωράκη. Αλλά αυτό δεν είναι απο μόνο του δεδομένη απάντηση στο ερώτημα της επιρροής γιατί αυτή δεν ήταν μονοδιάστατη. 

Βασικά την τελευταία φορά που πήγε στο Μαουνχάουζεν μεταξύ Αυστρίας και Γερμανίας νομίζω, απαγορεύτηκε γιατί πλέον έχει και στάμπα μετά τον ύμνο των Παλαιστινίων, παρότι οφείλω να πω πως με δηλώσεις του άφησε δικαιώματα παρερμηνείας. ...Οι Αφγανοί τον αγάπησαν περισσότερο(πλάκα κάνω θυμάμαι τώρα την πτώση της Καμπούλ και την εκδίωξη των Ταλιμπάν με φοβερή υπόκρουση τον ...Θεσσαλονικιό του Μάουντχάουζεν).

Ο "Μεγάλος Ερωτικός" του 72΄ νομίζω, είναι π.χ. πολύ καλύτερο έργο απο τα "Λυρικά" του Λειβαδίτη, όπου πέραν του τραγουδιού "Την πόρτα ανοίγω το βράδυ" (αριστούργημα), κανένα άλλο δεν θα μπορούσε να συγκριθεί με το αντίστοιχο έργο του Χατζιδάκι, παραγωγές αμφότερες του 70΄.

Δεν είπα ότι γενικά οι συνέδελφοί - επιγονοί του συνέθεταν καλύτερα Ελύτη, Ρίτσο ή Σεφέρη.

Κατα περίσταση όμως είχαμε ανάλογα εμπνευσμένα έργα αυτών ή και καλύτερα. Π.χ.:

"Ήλιος ο Πρώτος" του Μαρκόπουλου στον Ελύτη, απο την μάλλον άστοχη Θεοδωρακική "Άρνηση", το τραγούδι "Ο Τόπος μας" των Μαρκόπουλου - Σεφέρη είναι αριστουργηματικό, το "Καπνισμένο Τσουκάλι" είναι αντίστοιχα μεγάλο έργο, τουλάχιστον αν συγκριθεί με τα "Λιανοτράγουδα", αμφότερα
"δικτακτορικά" έργα, το τραγούδι "Δεν Κλαίω" των Ρίτσου Τόκα, είναι συγκλονιστικό. Ο Λοίζος εδώ, χαρισματικός που δυστυχώς τον χάσαμε πολύ νωρίς δεν έγραψε ειδικά με αυτούς, εκτός και αν το έργο του πάνω στην ποίηση Χικμέτ- μετάφραση Ρίτσου, ακατέργαστο διαμάντι για εμένα, μπορεί να του πιστωθεί ανάλογα.

Τέλος για τα κείμενα αμφοτέρων,  εμμένω στο ότι τον Χατζιδάκι τον θεωρώ αριστουργηματικό κι΄ας έγραφε πολύ λιγότερο.

Με εκτίμηση Κωνσταντίνος

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 12-01-2014 21:49 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 12-01-2014 21:52 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 12-01-2014 22:55 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Konstantinosoa, 12-01-2014 23:15 ]

Η απάντησή μου αναλυτικά.

Ο Χατζιδάκις ήταν επίσης πολυγραφώτατος: Κύκλοι τραγουδιών, συμφωνικά, θεατρικά, κινηματογράφος, συνεργασίες με τρίτους, Γ΄Πρόγραμμα, Ορχήστρα των Χρωμάτων, μεγάλες διεθνείς παραγωγές και επιτυχίες, πρωτόλεια δημιουργία, πνευματική καθοδήγηση κ.τ.λ.  

Σαφώς, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό διότι το έργο του μιλάει απο μόνο του. Απλά σημείωσα οτι έχει μικρότερη παραγωγή μουσικού αλλά και συγραφικού έργου απ’ τον Θεοδωράκη, παρόλο που είχε πολύ περισσότερο χρόνο στην διάθεσή του δοσμένο για την μουσική και τον πολιτισμό.

Ο Χατζιδάκις πραγματοποίησε στην ζωή του πολλές πολιτικές όχι άμεσες παρεμβάσεις. Δεν ήταν του ύφους του, οι πορείες ή η κομματική ταύτιση. Στην Χούντα ήταν εκείνος που με προσωπική παρέμβαση, έπεισε τους Συνταγματάρχες να δώσουν άδεια λίγων ωρών στην καταζητούμενη και ουσιαστικά εξόριστη Φαραντούρη για να έρθει στην κηδεία συγγενικού της προσώπου. Μπορεί να ακούγεται απλό αλλά δεν είναι.

Πραγματοποίησε παρεμβάσεις ναι. Αλλά έγινε ιδιαίτερα λαλίστατος κυρίως απ’ το 81΄ και μετά που ανέλαβε την εξουσία το ΠΑΣΟΚ και κυρίως μέσο του ραδιοφώνου. Ο Χατζιδάκις έκανε πολύ καλά και μιλούσε τότε εναντίον της αμαρτωλής (κατ’ εμε) οκταετίας του ΠΑΣΟΚ. Δεν έκανε όμως το ίδιο την δεκαετία του 60΄ ενάντια στο παρακράτος της δεξιάς και του παλατιού. Δεν έκανε το ίδιο εναντίον της ΕΡΕ και του αστυνομικού κράτους του φίλου του, κ.Καραμανλή του πρεσβύτερου. Και σαφώς δεν μίλησε την περίοδο της χούντας.

Εντός Ελλάδος πόσοι μεγάλοι συνθέτες άσκησαν δημόσια κριτική; Δεν μιλώ βέβαια για τραγούδια φτιαγμένα για να περνούν απο τη λογοκρισία... Εδώ δεν ήταν εξωτερικό. Ίσως μόνο ο Μαρκόπουλος με το λημέρι της Λήδρας και ο Νίκος Ξυλούρης μέσα απο το Πολυτεχνείο. 

Πολύ σωστό. Μόνο ο Θεοδωράκης μίλησε και αντέδρασε σε πολύ μεγάλη έκταση. Και φυσικά υπέφερε γι αυτό και πλήρωσε τις συνέπειες. Σε ενημερώνω (αν και είναι λογικό να το φανταστεί κανείς) οτι ο Θεοδωράκης αισθάνεται ακόμα και μέχρι σήμερα απέραντη πικρία και θλίψη, που ενω αυτός πάλευε ενάντια στην χούντα, οι συνάδελφοί του μουσικοί, τραγουδιστές, συνθέτες, ποιητές, αποθυσαύριζαν κάνοντας μεγάλες καριέρες, την περίοδο αυτή, συμβιβαζόμενοι πλήρως με το καθεστώς (βλέπε πχ την επιστολή προς Μπιθικώτση). Οι εξαιρέσεις είναι όπως έγραψες κι εσύ, ελάχιστες.

Ο Θεοδωράκης πρώτιστα συνέλήφθη ως πολιτικός και όχι ως συνθέτης. Με το που έγινε το πραξικόπημα εδόθη διαταγή και συνελήφθη το σύμπαν των πολιτικών. Όπως και να έχει, ακόμα και απο την εξορία έβρισκε τρόπο να στέλνει μηνύματα και νέα τραγούδια. Είναι γνωστά αυτά. Μαζί όμως και μια απίστευτη και δίκαια στήριξη απο το εξωτερικό, που καθιστούσε αδύνατη την περαιτέρω κακοποίησή του. Το καθεστώς δεν τόλμησε να προβεί σε άλλες ιστορίες, σε αντίθεση με άλλους.

Σωστά όλα αυτά αλλά του πιστώνονται. Πάντως κακοποιήθηκε επαρκώς. Αρκετές εικονικές εκτελέσεις. Τον έβγαζαν στην Ζάτουνα και τον πήγαιναν για ‘‘εκτέλεση’’ μέσα στην νύχτα και το χιόνι. Και η οικογένειά του να ουλιάζει απ’ τον φόβο. Αρκετές απειλές κατά της ζωής του. Απεργία πείνας, σε συνδιασμό με μια καλπάζουσα φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε απο παλιά. Κακοποίηση του γιού του Γιώργου στην Ζάτουνα (ήταν μόνο 9 χρονών). Πότε ξανάγινε να πηγαίνει εξορία ένας πνευματικός άνθρωπος μαζί με ολόκληρη την οικογένειά του; (Ζάτουνα). Πότε ξανάγινε πνευματικός άνθρωπος να λογοκρίνεται ολοκληρωτικά επι 7 συναπτά έτη; Σαφώς και κρατήθηκε στην ζωή λόγο της μουσικής και την φήμης του. Αλλά δεν έκανε και διακοπές στις εξορίες και στις φυλακές...

Λαλίστατος για τις Δυτικές δικτατορίες αλλά ανύπαρκτος για τις Λαϊκές Κομμουνιστικές Δικτατορίες. Δεν δικαιούται να φέρεται ως παράδειγμα για τον Χατζιδάκι. 

Κι αυτό είναι ανακριβές. Πάντα έκανε κριτική στα καθεστώτα του υπαρκού Σοσιαλισμού. Είναι χαρακτηριστική η ομιλία του όταν έπαιρνε το βραβείο Λένιν μέσα στην ΕΣΣΔ, όπου έκανε απροκάλυπτα κριτική στο κόμμα (ΚΚΣΕ). Μεγάλη πολιτική πράξη! Ποιός άλλος κομμουνιστής το έχει κάνει αυτό; Έχει γράψει δεκάδες αν οχι εκατοντάδες κείμενα εναντίον του γραφειοκρατικού δογματισμού στις χώρες αυτές, ενάντια στην έλλειψη Δημοκρατίας και ενάντια στην βία. Είπε ΟΧΙ στον Μπρέζνιεφ όταν τον πρότεινε να γίνει Γ.Γ του ΚΚΕ λέγοντάς του οτι οι ηγέτες δεν διορίζονται. Ο Μπρέζνιεφ μετά τον ανεβοκατέβαζε προδότη. Είπε ΟΧΙ στον πρόεδρο ΤΙΤΟ όταν του είπε οτι η Μακεδονία είναι Γιουγκοσλαβική και οχι Ελληνική. Επίσης απο τότε δεν ξαναμίλησαν ποτέ, παρότι είχαν μέχρι τότε φιλικότατες σχέσεις.

Σαφώς και λόγω ‘‘υποχρεώσεών’’ αρνήθηκε προτάσεις, αλλά δεν είχε πρόβλημα να πάρει 40.000 δολάρια απλώς για το έτοιμο ήδη θέμα του "Σέρπικο", απο το γνωστό ποίημα του Αναγνωστάκη. Ο Λεοντής όταν πρωτοσυναντήθηκε με τον Ξυλούρη για το "Καπνισμένο Τσουκάλι" έχει 50 δραχμές στην τσέπη.

Αυτό το σχόλιο δεν το καταλαβαίνω.

Γιατί να είχε πρόβλημα να τα πάρει; Και πολύ καλά έκανε και τους τα πήρε (για να κάνουμε και λίγο χιούμορ). Είναι κακό να ανταμείβεται η αξία;

Η ιστορία με το ΣΕΡΠΙΚΟ έχει ως εξής: Κάποτε την εποχή εκείνη ο Λιούμετ άκουσε τους Δρόμους Παλιούς και ενθουσιάστηκε με την μουσική. Απο τότε βάλθηκε να βάλει αυτή την μουσική στην ταινία του. Όταν ο Θεοδωράκης περιόδευε στην Αμερική τον κυνήγαγε απο πίσω παρακαλώντας τον γι’ αυτό. Του έταξε μουσικούς διαρκώς στο πλευρό του και ένα πιάνο να τον ακολουθεί όπου πάει ώστε να το κάνει. Μετά απο πολλές πιέσεις ο Θεοδωράκης δέχτηκε. Το ήδη έτοιμο θέμα που λές, ήταν επιθυμία του Λιούμετ να μπει στην ταινία. Οχι του Θεοδωράκη. Και πραγματικά δεν καταλαβαίνω που είναι το μεμπτό.

Σε πείραξαν τα 40.000 δολλάρια, αλλά δεν ανέφερες οτι έχασε ΟΛΑ τα Αμερικάνικα δικαιώματα του ΖΟΡΜΠΑ, παρά μόνο εισέπραξε τα Ευρωπαικά... Ξέρεις για τι λεφτά μιλάμε;  Γνωρίζεις οτι όταν πήγε να τα διεκδικήσει απ’ τους Αμερικάνους του έβγαλαν όπλο και του είπαν ‘‘κάτσε φρόνιμα’’; Ο Θεοδωράκης πιστεύεις με βάση την αξία του, τα λεφτά που έβγαλε είναι πολλά η λίγα, αν σκεφτούμε αυτά που θα μπορούσε να βγάλει;

Νιώθω ότι χωρίς την Ελλάδα ο Θεοδωράκης θα ήταν ένας διάσημος μουσικός με σταδιοδρομία στο εξωτερικό αλλά μέχρι εκεί.

Διαφωνώ, αλλά είναι η άποψή σου.

Ο "Μεγάλος Ερωτικός" του 72΄ νομίζω, είναι π.χ. πολύ καλύτερο έργο απο τα "Λυρικά" του Λειβαδίτη, όπου πέραν του τραγουδιού "Την πόρτα ανοίγω το βράδυ" (αριστούργημα), κανένα άλλο δεν θα μπορούσε να συγκριθεί με το αντίστοιχο έργο του Χατζιδάκι, παραγωγές αμφότερες του 70΄.

Τα ΛΥΡΙΚΑ του Λειβαδίτη, αν εξαιρέσουμε τον τίτλο, έχουν επική μουσική. Δεν θα τα έλεγα λυρικό έργο. Ο Θεοδωράκης έχει γράψει πάρα πολλά λυρικότερα έργα, πχ: Φαίδρα, Τα πρόσωπα του ήλιου, Μνήμη της πέτρας, Ως αρχαίος άνεμος, Μήπως ζούμε σ' άλλη χώρα;, Μια θάλασσα γεμάτη μουσική, Η Βεατρίκη στην οδό Μηδέν, Λυρικώτερα, Λυρικώτατα, Σερενάτες και πρόσφατα την Οδύσσεια.

Τέλος για τα κείμενα αμφοτέρων,  εμμένω στο ότι τον Χατζιδάκι τον θεωρώ αριστουργηματικό κι΄ας έγραφε πολύ λιγότερο.

Διαφωνώ πλήρως και πιστεύω οτι ισχύει το αντίθετο.

Κλείνοντας έχω να πω τα εξής. Δεν είναι κακό ο οποιοσδήποτε να εκτιμά και να συμπαθεί τον έναν η τον άλλον. Εξάλλου είμαστε όλοι άνθρωποι με συναισθήματα και εμπειρίες. Η αντικειμενικότερη, πιο σωστή και δίκαιη κρίση όμως γίνεται όταν έχεις γνωρίσει σε βάθος το έργο του καθενός.

Απο Θεοδωράκη έχω να σας προτείνω να δείτε τις 5 εκπομπές που έδωσε στην Βίκυ Φλέσσα το 2010. Είναι απο διομυσι ώρες περίπου η κάθε μία. Υπάρχουν και οι 5 στο youtube, εδώ

https://www.youtube.com/results?search_query=%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82%20%CF%83%CF%84%CE%B1%20%CE%AC%CE%BA%CF%81%CE%B1&sm=3

Eίναι ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ αναλυτικές. Είναι μακράν η καλύτερη συνέντευξη που έχει δώσει ο Θεοδωράκης ποτέ κατά την άποψή μου. Εκεί λέει πάρα πολλά άγνωστα στο ευρύ κοινό θέματα, τα οποία αξίζει να τα ακούσετε. Εσυ ειδικά Κωνσταντίνε θα ήθελα να το κάνεις και κάποια στιγμή να ξανακάνουμε μια συζήτηση. Έχει και πολύ Μάνο μέσα και αναφέρει όλα αυτά τα θέματα που συζητάμε εμείς οι 2.

Σας χαιρετώ και χαίρομαι που αναλύσαμε αρκετά του 2 γίγαντες.

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 14-01-2014 13:07 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 14-01-2014 13:12 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 14-01-2014 14:08 ]

[ τροποποιήθηκε από τον/την Stendoras, 14-01-2014 15:02 ]