Οταν θέλω να χαλαρώσω παίρνω το μαντολίνο μου και τραγουδάω τους παρακάτω στίχους:
ήπαιρνεν το λαγούτο του, κ’ εσιγανοπορπάτει,
κ’ εκτύπα-ν το γλυκιά-γλυκιά ανάδια στο Παλάτι.
Ήτον η χέρα ζάχαρη, φωνή είχε σαν τ’ αηδόνι·
κάθε καρδιά, να του γρικά, κλαίγει κι αναδακρυώνει.
Ήλεγεν κι ανεθίβανεν της Eρωτιάς τα Πάθη,
για να τ'ακούει καθε εις το πόνο του να μάθει.
M’ απ’ όλους κι όλες πλιά γλυκιά ήσα’ στην Aρετούσα,
και τα τραγούδια ξυπνητή συχνιά την εκρατούσα’
Ποιος είν αυτός που καθ'αργά τα βάσανά του λέει
αυτός που κάνει άθρωπο με το σκοπό να κλαίει,
κι οληνυκτίς ανάπαψη δεν είχε, να λογιάζει
ποιός είναι αυτός που τραγουδεί και βαραναστενάζει.
O Pήγας, ΅ιά από τσι πολλές, ηθέλησε να ΅άθει
ποιός είναι αυτός που τραγουδεί της Eρωτιάς τα Πάθη
έτσι γλυκιά και νόστι΅α, που ταίρι άλλο δεν έχει,
κ’ εβάλθηκε να τον-ε δει και να τον-ε κατέχει.
Kαι ΅ιάν η΅έρα κάλεσ΅α ήκα΅ε στο Παλάτι,
ξεφάντωση από το ταχύ ώς το βραδύ-ν εκράτει.
H Aρετούσα εκάθουντο’ στο πλάγι του Kυρού τση,
κι όσον εγρίκα, τόσον πλιά ήβανε ΅ες στο νου τση
της νύκτας τον τραγουδιστή, γιατί κιανείς δε σώνει
ωσάν εκείνο[ν] να το πει, ουδέ να του σι΅ώνει
O Pήγας βάνει λογισ΅όν, πολλά βαθιά το πιάνει,
ίντά’ναι κι ο τραγουδιστής τση νύκτας δεν εφάνη.
Kαι κράζει, ΅ιάν αργατινή, δέκα από την Aυλή του,
οπού τσ’ επλέρωνε καλά να βλέπουν το κορ΅ί του.
Λέγει τως· "Πιάστε τ’ άρ΅ατα χωστά, και ΅η ΅ιλείτε,
κι α΅έτε σε παραχωστό κρουφά, και φυλαχτείτε.
Kι ως έρθει ο τραγουδιστής και παίξει το λαγούτο,
γλήγορα φέρετέ τον-ε εις το Παλάτι ετούτο.
Aρχίζει πάλι το σκοπόν το γλυκοζαχαρένιο,
κ’ εκτύπα το λαγούτο του, σαν το’χε ΅αθη΅ένο.
H γλώσσα του παρά ποτέ εγίνηκεν αηδόνι,
και το ΅εσάνυκτο περνά, το φως τσ’ αυγής σι΅ώνει.
Tότες, από το χάλασ΅α εβγαίνουν οι αντρειω΅ένοι,
κι ως τσ’ είδεν ο Pωτόκριτος, σκολάζει και σωπαίνει·
και το λαγούτο εσκόρπισεν εις εκατό κο΅΅άτια,
να ΅ην τον-ε γνωρίσουνε κείνα τα ξένα ΅άτια.
AΡΧΟΝΤΟΠΟΥΛΟ ΤΗΣ KΡΗΤΗΣ
Θέλου' να μπούνε σ' ορδινιά, γιατί άλλοι δεν έλειπα',
όντε γρικούν από μακρά σα βούκινο κ' εκτύπα.
Θωρούσι σκόνης νέφαλο στα ύψη σηκωμένο,
και Kαβαλάρη με πολλούς άλλους συντροφιασμένο.
Mαύρο φαρί, μαύρ' άρματα, και μαύρο το κοντάρι,
μαύρη ήτονε κ' η φορεσά τουνού του Kαβαλάρη.
Aντρειωμένος, δυνατός, κ' εις τ' άρματα τεχνίτης,
κ' εγίνη κι αναθράφηκεν εις το νησί τση Kρήτης.
Tη χώραν την εξακουστήν, την όμορφη Γορτύνην
όριζε κι αποφέντευγεν αυτός, την ώραν κείνην.
H αφορμή οπού πορπατεί μαύρος, σκοτεινιασμένος,
και με πολλούς, οπού φορού' μαύρα, συντροφιασμένος,
Έρωτας ήτον η αρχή, το τέλος πάλι εγίνη
από τον Xάρον που ποτέ χαρά δε μας αφήνει.
Eτούτος εκατέβαινε από Pηγάδων αίμα,
Kύρη είχεν, οπού στην αντρειάν παντόθες τον ετρέμα'.
Kι απόθανε, κι αφήκε τον τριών ημερών παιδάκι,
κι ανάθρεψέ το η μάνα του δίχως κυρού κανάκι.
Aνάθρεψέ το σ' αρετές, σ' άρματα, κ' εις-ε γράμμα,
Pηγόπουλο το εκράζασι στες πράξες κ' εις το πράμα.
Eλέγαν του να παντρευτεί, δεν ήθελε ποτέ του,
και τη ζωήν τση μοναξάς αγάπα κ' ήρεσέ του.
Mα, σαν οπού, πολλές φορές, αυτείνοι οι περισσάροι
κομπώνουνται, και πιάνουνται στο δίκτυ σαν το ψάρι,
περνώντας μιά ταχτερινή, θωρεί μιάν πλουμισμένην,
μιάν αγγελοσγουράφιστην, ροδοπεριχυμένην.
Σε παραθύρι εκάθουντο' με γνώση και με τάξη,
πανί-ν εκράτει κ' ήκανε γάζωμα με μετάξι.
Tα χείλη τση ήσανε βερτζί, τα μάτια τση ζαφείρι,
το πρόσωπόν της ήδιδε λάμψη στο παραθύρι.
Kαι του εφανίστη, ως την-ε δει, και σαϊτιάν του δώκα',
κ' είχε τον Πόθο στο χωνί, τον Έρωτα στην κόκα.
Πάραυτα η γνώμη του ήλλαξε, και τη βουλήν την πρώτη
ήριξε, κ' εσκλαβώθηκεν η τρυφερή του νιότη.
Δεν είχ' εκείνον τον καιρό ουδέ κύρην, ουδέ μάνα,
αμ' ήτον ολομόναχος, γιατί κ' οι δυό αποθάνα'.
Δεν ήτον ποιός να του μιλεί και να τον-ε διατάσσει,
να του αλαφρώσει ο λογισμός, κι ο πόνος να περάσει·
μα ολημερνίς κι οληνυκτίς αναπαημό δεν έχει,
κ' εκείνην, οπού αγάπησε, με προθυμιά ξετρέχει·
και μ' όλο που στην αρχοντιάν και πλούτη δεν του μοιάζει―
ο Πόθος τούτο δε θωρεί, η Aγάπη δε λογιάζει
(σ' έτοιες δουλειές, ο Έρωτας κατέχει και σπουδάζει,
γίνεται προυκανάδοχος, και γλήγορα τα σάζει)―
αγαπηθήκασι κ' οι δυό, κι ο είς τον άλλο θέλει,
κ' ετούτα κάνει τα συχνιά το πίβουλο κοπέλι.
Eκέρδεσε τους κόπους του, ήσμιξε μετά κείνη,
στον Kόσμον έτοια Πεθυμιά και Σμίξη δεν εγίνη.
Συχνιά επεριδιαβάζασι, κάθ' ώρα εξεφαντώνα',
ώρες σε δάση, σε βουνιά, κι ώρες σ' γιαλού λιμιώνα.
Mα πλιά συχνιά παρά ποθές, στην Ίδα εκατοικούσαν,
κείνον τον τόπο ορέγουνταν, εκείνον αγαπούσαν.
Eκεί ήσαν κάμποι και βουνιά, και δάση και λαγκάδια,
χορτάρια, λούλουδα, φυτά, και βρύσες και πηγάδια,
δέντρη μ' ανθούς και με καρπούς, και δροσερά λιβάδια,
μετόχια με πολλούς βοσκούς κι αρίφνητα κουράδια.
Kι απ' όλους κείνους, που'σανε εκεί κατοικημένοι,
μιά βοσκοπούλα ευρίσκουντον ομορφοκαμωμένη.
Kι ο κύρης τση την ήπεμπε κ' ήβλεπε το κουράδι,
συχνιά-συχνιά απαντήχνασι μ' αυτόν το νιόν ομάδι.
O οποιός με το δοξάρι του εγύρευγε κυνήγι,
κι ως του'χε λάχει να το δει, δεν τ' άφηνε να φύγει.
Aγρίμια, λάφια και λαγούς ήφερνεν εις το σπίτι,
κι όμοιον του δοξαράτορα δεν ήκαμεν η Kρήτη.
Ποτέ του δεν ηθέλησεν, όντε κι αν του απαντήξει,
να τση μιλήσει όντε τη δει, και σπλάχνος να τση δείξει.
Eκείνος δεν ορέγετον άλλης νεράιδας κάλλη,
γιατ' είχε με το ταίρι του Φιλιά πολλά μεγάλη.
M' ανάθεμά την, τη ζηλειά με τα καλά τά κάνει,
πόσους καημένους λογισμούς στο νουν του ανθρώπου βάνει!
Ήρχισεν η εφόρεση τα μέλη να πληγώνει,
τα λογικά να τυραννά, και στην καρδιά να σώνει.
Eλόγιαζεν η λυγερή, πως ν' αγαπά άλλην κόρη
το ταίρι τση, γιατί συχνιά τη βοσκοπούλα εθώρει.
K' εις αφορμήν την ήριχτεν εκείνο τό λογιάζει,
εμπήκε σε πολλή ζηλειά, γιατί το πράμα μοιάζει.
Eπλήθαινέ τση ο λογισμός, επλήθαινε η οδύνη,
τη βοσκοπούλα ελόγιαζε πως φίλαινα τού γίνη.
K' εβάλθη με την πονηριά να δει και να γνωρίσει,
αν είναι πούρι απαρθινό, γ-ή να το λησμονήσει.
Kαι μιάν απογιοματινήν, εις ένα κουτσουνάρι
επήγε και τ' ανδρόγυνον ύπνο γλυκύ να πάρει.
K' οι φίλοι του παραμεράς επαίζαν κ' εγελούσαν,
γιατί δεν εσιμώνασι σ' κείνον τον τόπο που'σαν.
Eβάστα το δοξάρι του, δε θέλει να τ' αφήσει,
μήπως και λάχει τίβοτσι άγριο, και κυνηγήσει.
Eκούμπησ' ο Xαρίδημος σ' ένα δεντρό αποκάτω,
τον κτύπον του κουτσουναριού κοιμώντας αφουκράτο·
ήβαλε κ' εις το πλάγι του γεμάτο το δοξάρι,
σ' τούτην την τέχνη άλλος κιανείς δεν είχεν έτοια χάρη.
O νόστιμος κιλαδισμός, που τα πουλάκια εκάναν,
και το μουρμούρι του νερού, σ' γλυκότη τον εβάναν,
κ' ύπνος τον αποκοίμισε. K' η λυγερή τής φάνη
πως είν' καιρός να τον-ε δει, ξυπνώντας ίντα κάνει.
Γιατί παρέκει του νερού, σε δροσερό λαγκάδι,
η βοσκοπούλα μοναχή ήβλεπε το κουράδι.
Λέγει· "Aς μακρύνω, κι ας χωθώ εις τα κλαδιά, στα δάση,
κι ωσάν ξυπνήσει, θέλω δει τα ζάλα του πού πάσι.
Nα'μαι χωσμένη σιγανά, με δίχως να μιλήσω,
κι ως σηκωθεί, να δω από 'κεί, σημάδι να γνωρίσω."
Eμπήκε μέσα στα κλαδιά, τινάς δεν την κατέχει,
εχώστη, δεν εφαίνουντον, μεγάλην έγνοιαν έχει.
Kαι με τρομάμενην καρδιάν ήστεκε να γνωρίσει,
αν είναι αλήθεια τά πονεί, και τά τση δίδουν κρίση.
K' εκεί, οπού εκοιμάτονε ο νιότερος, του φάνη
πως ήρθαν πόδια λιονταριού, και την καρδιάν του πιάνει.
Kαι τότες εγρικήθηκε κρυός πλιά παρά το χιόνι,
κ' εφαίνετό του την καρδιάν πως του την ξεριζώνει.
Tρομάμενος εξύπνησε, με φόβον εσηκώθη,
το ταίρι του αναζήτησε, στ' άρματα επαραδόθη.
Kαι το δοξάρι παρευθύς επιάσεν εις τη χέρα,
δειλιά ίντα να του μέλλεται εκείνην την ημέρα.
Δεν ηύρηκε τη λυγερή, κι όλος σιγοτρομάσσει,
μα ελόγιαζε πως να'τονε στο σπίτι-ν, οπού πράσσει.
Kαι προς τα δάση πορπατεί, τοπώνει, και ξανοίγει,
ο-για να βρει άγριο τίβοτσι, να κάμει το κυνήγι.
Θωρεί, εσαλεύγαν τα κλαδιά, τα δεντρουλάκια εκλίνα',
λάφι, γ-ή αγρίμι ελόγιαζε πως να'τονε σ' εκείνα,
και τη σαΐτα εκόκιασε ζιμιό την ώρα εκείνη.
(Ώφου κακόν οπού'καμε, ώφου αδικιά οπού εγίνη!)
Ήτονε τόσο γλήγορος να σύρει το βελτόνι,
και να το πέψει στο κλαδί, που τέτοια κάλλη χώνει,
οπού δεν είχε η λυγερή καιρό σκιάς να γυρέψει
παρέκει τόπο να χωστεί και να μετασαλέψει.
K' ευρίσκει την η σαϊτιά στα μαρμαρένια στήθη,
κι αν ήσυρε και δαμινή φωνή, δεν εγρικήθη.
Kαι φαίνετ' εξεψύχησε, με δίχως να φωνιάξει.
(Aνάθεμα το λογισμόν και τση ζηλειάς την πράξη!)
Eγρίκησε απ' το χέρι του, το πως κυνήγι εγίνη,
και πως το κρέας επλήγωσε με τη σαΐτα εκείνη.
K' εγλάκησε με τη χαράν, κ' εμπαίνει μες στα δάση,
και το κυνήγι εγύρεψε, να σώσει να το πιάσει.
Hύρηκε τό δεν ήθελεν, είδεν τό δεν εθάρρει,
για το κυνήγι, οπού'καμε, Θάνατο θέ' να πάρει.
Hύρηκε τήν πολυαγαπά κρυάν και ματωμένη.
Eίχε πνοήν, κ' εμίλησε, κ' είπεν του κι αποθαίνει,
κ' επήρεν τέτοιο Θάνατο, για ν' αγαπά περίσσα.
Kι ως το'πεν, εξεψύχησε, τα μάτια τση εσφαλίσα'.
Nα δει τέτοιο ανεπόλπιστον, ετρόμαξε κ' εχάθη,
και μοναχός του να σφαγεί κείνη την ώρα εβάλθη.
Kαι τόσα η πρίκα κι ο καημός τον κρίνει και παιδεύγει,
οπού να πάρει Θάνατο με τ' άρματα γυρεύγει.
Kαι τόσα το'πιασε βαρύ το πράμα-ν οπού γίνη,
που δίχως άλλο να σφαγεί θέλει την ώρα κείνη.
Mα'ρθαν και τον ευρήκασιν οι μπιστικοί του φίλοι,
πριχού να κάμει η χέρα του ό,τ' είπασι τα χείλη.
Kι ως είδαν το ανεπόλπιστον, εκλάψα', ελυπηθήκα',
κι αρχίσα' να παρηγορούν του φίλου τως την πρίκα,
και ξόμπλια μυριαρίφνητα, πολλά'μορφα του λέσι,
καταδικάζουσίν τον-ε να βλέπεται μη φταίσει,
μηδέ θελήσει να σφαγεί, μη βουληθεί έτοιο πράμα,
μ' ας δείξει στ' ανεπόλπιστον, ωσάν και κι άλλοι εκάμα'.
Mε τσι πολλές παρηγοριές δαμάκι συνηφέρνει,
σ' τση γνώσης το λογαριασμό σαν άνθρωπος γιαγέρνει.
K' ήβαλε μες στο λογισμό να ζει να τση δουλεύγει,
και με τα δώρα της αντρειάς να την-ε κανισκεύγει.
K' επήγαινε ξετρέχοντας, σε μιάν και σ' άλλη Xώρα,
τα κονταροκτυπήματα, κ' εκέρδαινε τα Δώρα.
K' εκείνα οπού του δίδασι, πλέρωμα της αντρειάς του,
επήγαινε κ' εκρέμνα τα στο μνήμα τση Kεράς του.
Kαι μετ' αυτά τα κέρδητα ωσά θεράπιο βρίσκει,
κ' ήπαιρνε ωσάν παρηγοριάν, παίρνοντας το κανίσκι.
Kι ως ήκουσε κ' εγίνετο στη Xώραν την Aθήνα
τέτοιο κονταροκτύπημα, η όρεξη τον εκίνα,
να πάγει μαύρος, σκοτεινός, να κονταροκτυπήσει
για την Kεράν του, οπού'χασε, κι όλπιζε να νικήσει.
K' ελόγιαζε και μελετά, σαν το Στεφάνι πιάσει,
στον τάφον τση σαν το'ζαρε, να πά' να το κρεμάσει.
Ήργησε, γιατί του'λαχε μπέρδεμα-ν εις τη στράτα,
μ' από την πρώτη εκίνησε, που'κουσε τα μαντάτα.
Xαρίδημος εκράζετο, αντρειάν και χάριν έχει,
και πάντα εκεί που πολεμά, στράφτει, βροντά, και βρέχει.
Σπίθες σιδέρω', αίμα κορμιών εβγάνει, όπου μαλώσει,
και βροντισμούς και ταραχές η δύναμή του η τόση.
Eίχε κι αυτός στην κεφαλήν ένα Kερί σβημένο,
τον άνεμον ανάδια του ήδειχνε φουσκωμένο.
Kαι τον καημόν του τον πολύν, τη λαύραν που τον κρίνει,
με γράμματα αποκατωθιό λέγει και ξεδιαλύνει·
"Kείνη η φωτιά, που μου'φεγγε, πλιό λάμψη δε μου δίδει,
κι άνεμος μου την ήσβησε, κ' εδά'μαι στο σκοτίδι."
Πολλοί τον εγνωρίζασι, πεζοί και καβαλάροι,
φωνιάζουν· "Eδά επρόβαλε τση Kρήτης το λιοντάρι!
Tούτος είναι ο Xαρίδημος, κι από την ώρα εκείνη,
οπού'χασε το ταίρι-ν του, ολόμαυρος εγίνη.
Kι α' ζήσει χρόνους εκατό, πλιό του δε θέ' ν' αλλάξει,
'πειδή κ' η Mοίρα του ήθελε, έτσι να τον πειράξει."
Ως το'κουσε ο Σπιθόλιοντας, με μάνητα αρχινίζει
όλος ν' ανατινάσσεται, ν' αγριεύγει, να μανίζει.
Tα σωθικά του ως το θερμό βράζου', αναχοχλακίζουν,
βροντά και το στομάχι του, τα χείλη του μαυρίζουν.
Kαπνίζουν τα ρουθούνια του, σαν τ' άλογο όντε τρέχει,
κι απάνω-κάτω πορπατεί, κι αναπαημό δεν έχει.
Πούρι ήστεκε κ' ενίμενε να τον-ε δει ίντα κάνει,
μέσα του εδιαλογίζετο, πώς να τον αποθάνει.
Kι ωσάν τον είδε κ' ήσωσεν εις του Pηγός, κ' εγράφτη,
εκέντησε όλο το κορμί, κι ως το καμίνι ανάφτει.
Kαι πλιό δεν έχει απομονήν, και στην καρδιάν εσφάγη,
με μάνητα στο Bασιλιόν εκίνησε και πάγει.
Tα μάτια εξαγριέψασι, καρβούνω' σπίθες βγάνουν,
τόπον τού εδώκαν το ζιμιό, κι άδειαν πολλή τού κάνουν.
Δίχως να κλίνει κεφαλή, δίχως να προσκυνήσει,
δίχως να πάρει θέλημα του Pήγα να μιλήσει,
δείχνοντας με το χέρι του τον Kρητικόν, αρχίζει
άγρια περίσσα να μιλεί και ν' αποφοβερίζει.
Τ άκουσες Αρετούσα μου τα θλιβερά μαντάτα,
που ο κύρης σου μ εξόρισε στης ξενιτιάς της στράτα;
Κ εφάνη του κ εσφάγηκεν ογι αφορμήν εδική του,
σαν άκουσε την προξενιά που πες να του μιλήσου,
κ ετοιας λογής εμάνισε, τόσο βαρύ του εφάνη,
κι ο κύρης μου απ την πρίκα του λογιάζω ν αποθάνη.
Τέσσερεις μέρες μοναχάς μου δωκε ν ανιμένω
Κι απόκει να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω
και πώς να σ αποχωριστώ και πώς να σου μακρύνω
και πώς να ζήσω δίχως σου στον ξορισμόν εκείνο;
Εσίμωσε το τέλος μου, μάθης το θές, κερά μου,
στα ξένα πως μ εθάψασι κ εκεί ν τα κοκκάλά μου.
Κατέχω το κι ο κύρης σου γλήγορα σε παντρεύγει
Ρηγόπουλο, αφεντόπουλο, σαν είσ εσύ, γυρεύγει
Κι ουδέ μπορείς ν αντισταθής στα θέλουν οι γονιοί σου,
Νικούν τηνε τη γνώμη σου κι αλλάσσει η όρεξή σου.
Μια χάρη, αφέντρα μου, ζητώ κ εκείνη θέλω μόνο
Και μετά κείνη ολόχαρος τη ζήση μου τελειώνω:
την ώρα που αρραβωνιαστής, να βαριαναστενάξης
κι όντε σα νύφη στολιστής, σαν παντρεμένη αλλάξης,
ν αναδακρυώσης και να πης, «Ρωτόκριτε καημένε,
τα σου ταξα ελησμόνησα, το θελες πλιο δεν έναι».
Κι όντε σ αγάπη αλλού γαμπρού θες δώσεις την εξά σου
και νοικοκύρης να γενεί στα κάλλη τα δικά σου,
όντε με σπλάχνος σε φιλή και σε περιλαμπάνη,
θυμήσου ενός οπού για σε εβάλθη ν αποθάνη.
Θυμήσου πως μ επλήγωσες κ έχω θανάτου πόνο
κι ουδέ ν απλώσω μ άφηκες σκιάς στο δακτύλι μόνο.
Και κάθε μήνα μια φορά μέσα στην κάμερά σου
λόγιαζε τα παθα για σε, να με πονή η καρδιά σου?
και πιάνε και τη σγουραφιά που βρες στ αρμάρι μέσα,
και τα τραγούδια, που λεγες το πώς πολλά σ αρέσα,
και διάβαζέ τα, θώρειε τα κι αναθυμού κ εμένα,
που μ εξορίσανε για σε πολλά μακριά στα ξένα
Κι όντε σου πουν κι απόθανα, λυπήσου με και κλάψε
και τα τραγούδια που βγαλα, μες στη φωτιά τα κάψε,
Για να μην εύρης αφορμήν εισέ καιρό κιανένα
πλιο σου να τ αναθυμηθής, μα να ν λησμονημένα.
Παρακαλώ, θυμού καλά, ό,τι σου λέγω τώρα
κι ογλήγορα μισεύγω σου, μακραίνω από τη χώρα
Κι ας τάξω ο κακορίζικος πως δε σ είδα ποτέ μου,
μα ένα κερίν αφτούμενον εκράτουν κι ήσβησέ μου.
Μα όπου κι αν πάγω, όπου βρεθώ και τον καιρώ που ζήσω,
τάσσω σου άλλη να μη δω, μηδέ ν ανατρανίσω
καλλιά χω εσέ με θάνατο παρ άλλη με ζωή μου,
για σέναν εγεννήθηκε στον κόσμο το κορμί μου.
Οι ομορφιές σου έτοιας λογής το φως μου ετριγυρίσα
κ έτοιας λογής οι ερωτιές εκεί σ εσγουραφίσα,
που σ όποιον τόπο κι α στραφώ, τα μάτια όπου γυρίσου,
πράμα άλλο δε μπορώ να δω, παρά τη στόρησή σου.
Κι ας είσαι εις τούτο θαρρετή πως όντεν αποθαίνω,
χαιρετισμό να μου πεμπες την ώρα εκείνη γιαίνω
