Καλώς όρισες... βινύλιο
της Ματούλας Κουστένη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 7 - 23/10/2005
Η εικόνα βγαλμένη από το παρελθόν: πελάτες δισκοπωλείου στέκονται κοιτάζοντας τα βινύλια στα ράφια. Κι όμως, μπαίνοντας τώρα σε κεντρικά δισκάδικα βλέπεις τον κόσμο σαστισμένο να περιεργάζεται ολοκαίνουριους δίσκους βινυλίου, φροντισμένους και με υπέροχες φωτογραφίες της Αλίκης Βουγιουκλάκη από τα σάουντρακ των ταινιών «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια», «Μοντέρνα Σταχτοπούτα», «Χτυποκάρδια στο θρανίο» και «Σωφερίνα». Αλλά και βινύλια-συλλογές με «Τα μιούζικαλ» της Ρένας Βλαχοπούλου, «Τα κινηματογραφικά» του Γρηγόρη Μπιθικώτση, του Δημήτρη Παπαμιχαήλ, του Στέλιου Καζαντζίδη, της Τζένης Βάνου, της Βίκυς Μοσχολιού και της Τζένης Καρέζη.
Οι πιο ρομαντικοί κι αισιόδοξοι θεωρούσαν ότι το βινύλιο απλώς βρισκόταν σε κατάσταση χειμερίας νάρκης. Οι πιο ρεαλιστές ότι είναι ένα είδος που οπωσδήποτε θα εκλείψει. Κι όμως, οι δίσκοι αυτοί με την φροντίδα του ηθοποιού και παραγωγού Μάκη Δελαπόρτα έρχονται να τους διαψεύσουν αμφότερους. Το βινύλιο ζει, και μάλιστα η λίστα με τις πρόσφατες κυκλοφορίες όλο και μεγαλώνει: «Από παιδί είχα ένα χόμπι να μαζεύω σάουντρακ τα οποία, ωστόσο, σπανίως έβρισκα. Ετσι απέκτησα απωθημένο ώσπου να μπορέσω να κάνω κάτι για να βγουν στην επιφάνεια όλοι αυτοί οι θησαυροί», λέει ο ίδιος, που από το 1990 έχει αφιερωθεί σε πρόσωπα και δρώμενα γύρω από τον ελληνικό κινηματογράφο.
*Οι οκτώ δίσκοι που ποτέ μέχρι σήμερα δεν είχαν κυκλοφορήσει, βγήκαν σε βινύλιο 10 ιντσών -είναι το μέγεθος μεταξύ του δίσκων 33 και 45 στροφών.
«Η ιδέα μού γεννήθηκε σε ένα ταξίδι στο Παρίσι, όπου στο αντίστοιχο μέγεθος είδα κυκλοφορίες των Πιαφ, Αζναβούρ, Μπαρντό. Ζήλεψα, και κατά τον ίδιο τρόπο επιστρέφοντας δημιούργησα και τα δικά μας διαμάντια. Οι πρώτοι δίσκοι μακράς διάρκειας 10 ιντσών στην Ελλάδα πρωτοξεκίνησαν το 1961 και σταμάτησαν γύρω στο 1965. Είναι οι πρώτοι δίσκοι LP πριν από τα γνωστά LP 12 ιντσών. Στο εξωτερικό το συγκεκριμένο μέγεθος δίσκων ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένο, ξεκινώντας από την Αμερική, την Ευρώπη, την Ασία και την Αυστραλία. Στην Ελλάδα έγιναν λιγοστές εκδόσεις αυτού του μεγέθους που σήμερα αν βρεθούν τυχαία σε κάποιες συλλεκτικές δισκοθήκες αποτελούν ανεκτίμητης αξίας αναμνηστικά αποκτήματα».
*Μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι πολύ πριν τα κινηματογραφικά, απολαύσαμε ξανά σε βινύλιο την επανέκδοση του «Χαμόγελου της Τζοκόντα» και του «Αξιον Εστί», ενώ σε αυτά έρχονται να προστεθούν τα βινύλια του «Σταυρού του Νότου» (ζωντανή ηχογράφηση), του «Reflections» από τους Ρέινινγκ Πλέζουρ αλλά και τον «Ερωτόκριτο».
Κυνήγι για τα αυθεντικά
«Τα βινύλια κυκλοφορούν μόνο χάρη στο μεράκι κάποιων νοσταλγών του παρελθόντος», μας λέει ο Βασίλης Κωνσταντουλάκης εκ μέρους της ΕΜΙ -η οποία κυκλοφόρησε όλα τα παραπάνω. «Είναι εκδόσεις που τυπώθηκαν στα εναπομείναντα εργοστάσια κοπής βινιλίων της Αγγλίας ή της Τσεχίας και μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι η προσπάθεια θα συνεχιστεί. Βλέπετε, από τα 3.500 αριθμημένα αντίτυπα του συλλεκτικού "Χαμόγελου" έχουν απομείνει μόλις 150, ενώ, το "Αξιον εστί" έχει πουλήσει 1.000 βινύλια από το καλοκαίρι».
*Σε έναν ακόμα «μερακλή» και νοσταλγό του παρελθόντος χρωστάμε, όμως, και τις εκδόσεις κάποιων άλλων δίσκων βινιλίου. Συλλέκτης, ιδιοκτήτης του δισκοπωλείου «Μικρός ερωτικός» και λάτρης της ελληνικής μουσικής -ειδικά εκείνης της δεακετίας του '60- ο Σπύρος Χώλης αποφάσισε να μετουσιώσει την αγάπη του σε δημιουργία. Βλέποντας, λοιπόν, μικρούς θησαυρούς να πηγαίνουν χαμένοι έψαξε στο εξωτερικό τα εργοστάσια που μπορούσαν να τον εξυπηρετήσουν, και σε συνεργασία με τους αδερφούς Νέζη, που είχαν τις αυθεντικές ταινίες, έβαλαν μπρος. Αποτέλεσμα;
Οκτώ βινύλια (έξι των 33 στροφών και 2 δεκάιντσα) που κυκλοφόρησαν σε 300 αντίτυπα έκαστο και προέρχονται όλα από το χώρο του ελληνικού κινηματογράφου. Πρόκειται για τα σάουντρακ των ταινιών «Η αεροσυνοδός», «Κυνηγημένοι εραστές», «Ανθρωπος για όλες τις δουλειές», «Ο τρελός τα έχει τετρακόσια», «Καυτές διακοπές», «Σπίτι στους βράχους», «Παιδιά των λουλουδιών», «Υιέ μου υιέ μου».
«Τα δύο τελευταία και μάλιστα χωρίς την υποστήριξη καμιάς μεγάλης εταιρείας, είναι εξαντλημένα. Και τα υπόλοιπα επτά πηγαίνουν πολύ καλά», λέει ο ίδιος. «Στην αρχή άλλοι τα σνόμπαραν κι άλλοι τα κοιτούσαν με δυσπιστία. Ομως, πρόκειται για αντιπροσωπευτικά δείγματα της ελληνικής τζαζ που για να πετύχουμε τον καλύτερο δυνατό ήχο τα τυπώσαμε στην Αγγλία και τη Γερμανία».
*Ας περάσουμε, όμως, και στο ξένο ρεπερτόριο, όπου τα βινύλια μειώθηκαν μεν αλλά ποτέ δεν έπαψαν να κυκλοφορούν. Στις παγκόσμιες κυκλοφορίες τα πράγματα διαφέρουν. Αλλος ο προγραμματισμός, άλλη η ζήτηση, άλλο το μάρκετινγκ. Σε αντίθεση με το ελληνικό ρεπερτόριο, οι ξένοι δίσκοι που κυκλοφορούν και σε βινύλιο χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: πρόκειται είτε για ξεχασμένα άλμπουμ που επανεκδίδονται είτε για σημαντικά ονόματα που δεν θέλουν να αφήσουν ανικανοποίητους τους νοσταλγούς του παρελθόντος. Στους τελευταίους συγκαταλέγονται οι Ρόλινγκ Στόουνς (ο δίσκος μάλιστα είναι διπλός), Καλέξικο, Ρίκι Μάρτιν, Γουάιτ Στράιπς, Φραντζ Φέρντιναντ, Ελβις Κοστέλο, Μόμπι, Κολντπλέι (επίσης διπλό και με έξτρα αφίσσες του γκρουπ), Πολ Γουέλερ αλλά και το σάουντρακ της ταινίας «Το βαθύ λαρύγγι».
*Τελευταία, μάλιστα, οι ιθύνοντες είναι πολύ περισσότερο δραστήριοι. Στην Αμερική δημιουργούνται εταιρείες ολόκληρες με στόχο την επανέκδοση δίσκων βινιλίου. Ενδιαφέρον που προκύπτει τόσο από συναισθηματικούς λόγους για χιλιάδες κυκλοφορίες που έχουν εξαντληθεί ή ήταν στο περιθώριο για χρόνια. Αλλά και από καθαρά οικονομικά κίνητρα, αφού πολλοί από αυτούς πλέον λόγω του χρόνου που πέρασε έχουν ξεφύγει από την απόδοση πνευματικών δικαιωμάτων. Μια τέτοια εταιρεία είναι η «Radioactive» που βγάζει όλα τα βινίλιά της σε 1.000 αριθμημένα αντίτυπα και μια δεύτερη, η «Akarma», από την Ιταλία. Ο κατάλογός της ειδικεύεται στο ροκ και περιλαμβάνει προσεγμένες δουλειές, περιποιημένες εκδόσεις (χοντρά παλιά εξώφυλλα) και δίσκους σπάνιους που στην πρωτότυπη έκδοσή τους κοστίζουν περί τα 500 ευρώ.
