«Ελπίζω στους αφανείς»
Του ΒΑΣΙΛΗ Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Η εξηντατετράχρονη Ιζαμπέλ Αλιέντε είναι μία κυρία του κόσμου, η οποία ταξιδεύει πολύ, προωθώντας τα βιβλία της σε τριάντα γλώσσες. Καθώς έχει το προνόμιο να γράφει στα ισπανικά, τη δεύτερη μετά τα αγγλικά πιο ομιλούμενη γλώσσα, γνωρίζει ότι η ζωντανή παρουσία, όταν το εν δυνάμει κοινό σου είναι μεγάλο, σου προσθέτει αίγλη, σε καιρούς που υπολείπονται σε πρόσωπα πρώτης γραμμής.
«Γράφω για ανθρώπους καθημερινούς, γι' αυτό ο προνομιακός μου χώρος είναι οι σχέσεις των ανθρώπων, όπως κυλούν μέσα σε μία ημέρα»
. Στη φωτογραφία η Ιζαμπέλ Αλιέντε, χθες, υπογράφοντας βιβλία της
Στις 8 Ιανουαρίου του 1981 άρχισε να γράφει το πρώτο της μυθιστόρημα «Το σπίτι των πνευμάτων», με τη μορφή επιστολών προς τον πεθαμένο παππού της. Εκτοτε, αυτή την ημερομηνία, καθώς είναι προληπτική, τη θεωρεί τυχερή και την κρατάει ώς τα σήμερα, όταν σημάνει το ξεκίνημα ενός νέου βιβλίου της.
Η Χιλιανή, αλλά γεννημένη στο Περού, συγγραφέας βρίσκεται αυτές τις ημέρες στην Αθήνα, με αφορμή τη χθεσινοβραδινή εμφάνισή της, στο πλαίσιο του προγράμματος «Megaron Plus». Η παρουσίασή της είχε τη μορφή συνέντευξης με τον δημοσιογράφο Θανάση Λάλα. Το προηγούμενο βράδυ, την Κυριακή, στο περίπτερο των εκδόσεων «Ωκεανίδα», υπέγραφε αντίτυπα των βιβλίων της στους επισκέπτες τής 29ης Γιορτής Βιβλίου. Η κυκλοφορία όλων των τίτλων στη χώρα μας, από το 1986 που πρωτοκυκλοφόρησε το επιτυχημένο «Το σπίτι των πνευμάτων», έχει φθάσει τις πεντακόσιες χιλιάδες.
«Να είμαι κατανοητή»
Κλειδωμένη, όπως είπε, σ' ένα δωμάτιο κεντρικού αθηναϊκού ξενοδοχείου που έχει θέα στην Ακρόπολη, απολαμβάνει τα καλά της δημοσιότητας, ωστόσο αναπολεί τον παλιό της εαυτό, όταν ήταν φτωχή και έβρισκε κατάλυμα σ' ένα κάμπινγκ, με στέγη τον μεγάλο ουρανό της νησιωτικής νύχτας.
Κοντά μας ένιωθε ανέκαθεν οικεία, γιατί «διαθέτετε ζέση, ευγένεια και χαίρομαι που έχετε περάσει σε μία φάση ευημερίας».
Η Ιζαμπέλ Αλιέντε δεν έχει ως αντιπάλους τούς δημιουργούς τού μοντερνιστικού και μεταμοντερνιστικού παραδείγματος, γιατί κατ' εξοχήν την ενδιαφέρει να... «είμαι κατανοητή. Γράφω για τους ανθρώπους τους καθημερινούς, γι' αυτό ο προνομιακός μου χώρος είναι οι σχέσεις των ανθρώπων, όπως κυλούν μέσα σε μία ημέρα. Τι σημασία έχει αν κατοικούν στη Χιλή ή στη Βενεζουέλα, αφού όλοι μεταξύ μας λίγο πολύ μοιάζουμε».
Το γράψιμό της, όπως παραδέχεται, δεν το χαρακτηρίζει ο προγραμματισμός: «Δεν γνωρίζω πότε και τι θα γράψω. Τα βιβλία μου αντλούν από τη ζωή μου: γράφω για μένα και την οικογένειά μου». Τα πρώτα χρόνια της διαμόρφωσής της, σημαίνοντα ρόλο έπαιξαν ο παππούς της και ο πατριός της.
Αλλά εξίσου και ο νεκρός πατέρας της «διά της απουσίας του. Ηταν πολύ έξυπνος άνθρωπος, με κοφτερό μυαλό και εξίσου κοφτερή γλώσσα. Και η δικιά μου γλώσσα δεν πάει πίσω. Προσπαθώ να την ελέγχω, κάτι που προσπάθησα να το μεταδώσω στα παιδιά και τα εγγόνια μου που το καταφέρνουν καλύτερα από μένα».
Δεν αποδέχεται την κρίση ότι γράφει για το γυναικείο αναγνωστικό κοινό και απευθύνεται σ' αυτό: «Μόλις μπει μπροστά από τη λογοτεχνία ένα επίθετο, όπως γυναικεία, παιδική ή κινεζική, υποβαθμίζεται. Οταν αναφέρονται σ' αυτήν συνήθως ταυτίζουν τον συγγραφέα με έναν λευκό άντρα. Δεν είναι κακό να με διαβάζουν οι γυναίκες, χαίρομαι γι' αυτό». Κατόπιν παραγγελίας, ετοίμασε το περιπετειώδες μυθιστόρημά της και τελευταίο βιβλίο της, «Ζορρό. Η αρχή του θρύλου», ωστόσο, δεν κρύβει ότι αγαπάει τον ηθοποιό Αντόνιο Μπαντέρας, καθώς τον έχει ταυτίσει με τον μασκοφόρο προστάτη των κατατρεγμένων.
Σ' έναν κόσμο στον οποίο η καταστροφή έχει το πάνω χέρι, η Ιζαμπέλ Αλιέντε έχει ακόμη αντοχές, γιατί είναι η ελπίδα που την τροφοδοτεί:
«Υπάρχουν οι αφανείς, οι οποίοι πράττουν το καλό και είναι περισσότεροι. Αυτό που χρειαζόμαστε εν τούτοις, είναι ηγέτες που θ' αλλάξουν τον κόσμο». Ακούγεται αντιφατικό, καθώς στις περισσότερες συνεντεύξεις αρνείται ότι είναι πολιτικό ζώο και ζητάει να την αντιμετωπίζουμε ως συγγραφέα.
Η ήττα της Αριστεράς
Το νέο πείραμα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, με τους Μοράλες, Τσάβες, Σίλβα και Κίρχνερ, όχι μόνον δεν την αφήνει αδιάφορη, αλλά της δίνει έναν νέο πολιτικό ορίζοντα: «Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, φάνηκε ότι ο καπιταλισμός είναι η μόνη λύση. Η απόλυτη ήττα της Αριστεράς δεν ήταν καλό. Το '70 αναφάνηκε και διατύπωσε εκ νέου τα αιτήματά της, αλλά οι στόχοι της δεν ήταν εφικτοί και εφαρμόσιμοι».
Θεωρεί το παράδειγμα της πατρίδας της, της Χιλής, φωτεινό: «Η νέα πρόεδρος Μισέλ Μπασελέ κέρδισε την εμπιστοσύνη μας και κατάφερε να συνασπίσει κόμματα του Κέντρου και της Αριστεράς». Την χαροποιεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι η παρουσία της Χιλιανής προέδρου στην προεδρία ταυτίστηκε με την παρουσία των γυναικών στην εξουσία: «Τα μισά κυβερνητικά και τα μισά θεσμικά στελέχη είναι γυναίκες. Ελπίζω ότι θα επιφέρει αλλαγές, οι οποίες θα είναι υπέρ του μέλλοντος της χώρας μου. Η ανεξαρτητοποίηση των χωρών της Νότιας Αμερικής από την επιρροή των ΗΠΑ θα λειτουργήσουν προς το συμφέρον τους».
Ομως, πάνω απ' όλα αισθάνεται ότι το φύλο της εξακολουθεί να την καθορίζει και δεν ξεχνάει τα χρόνια που μαχητικά διεκδικούσε την ιδιαιτερότητά της: «Πλέον διαθέτουμε γενιές εκπαιδευμένων γυναικών που είναι μορφωμένες και οικονομικά ανεξάρτητες. Οι άντρες δεν τα κατάφεραν. Εχουμε δει γυναίκες που αντιστέκονται στο αντρικό κατεστημένο. Το '70 προσπάθησαν να τους μιμηθούν: φορούσαν μαύρα κοστούμια, γραβάτες και κρατούσαν χαρτοφύλακα. Ηταν ένας τρόπος να αντιμετωπίσουν την αντρική μονοκρατορία. Τριάντα χρόνια μετά, άλλαξε η νομοθεσία για τη μητρότητα και δεν βλέπεις γυναίκες με μαύρα κοστούμια. Ελπίζω ότι θα πνεύσει νέος αέρας στην πολιτική, όταν πάρουν αυτές τα ηνία».
enet- 30/05/2006
