Οκτάβα και Ημιτόνιο
Οκτάβα, Κλίμακα, Τόνος, ΗμιτόνιοΗ ηχητική απόσταση ανάμεσα στον πρώτο και τον τελευταίο ήχο/νότα μιας οκτάφθογγης κλίμακας, ονομάζεται οκτάβα. Στην ευρωπαϊκή μουσική, το μικρότερο δομικό υλικό χτισίματος της μουσικής, η μικρότερη ηχητική απόσταση που μπορεί να έχουν δύο νότες μεταξύ τους, είναι το Ημιτόνιο. Για να γίνει αντιληπτή και οπτικά η απόσταση αυτή, αρκεί να κοιτάξουμε το πιάνο της εικόνας:
Κάθε απόσταση ανάμεσα σε ένα λευκό και ένα μαύρο πλήκτρο, και
Κάθε απόσταση ανάμεσα σε δύο λευκά πλήκτρα που δεν τα χωρίζει μαύρο πλήκτρο, είναι ένα ημιτόνιο.
π.χ. ημιτόνιο είναι η απόσταση ανάμεσα στο Φα# και το Σολ, αλλά και η απόσταση ανάμεσα στα Μι και Φα. Είναι φανερό ότι μία οκτάβα (η απόστασή της επισημαίνεται και στην εικόνα) περιέχει 12 ημιτόνια, χρειάζονται δηλ. 12 ηχητικά βήματα για να καλύψουμε την απόσταση αυτή.
[Επεξεργασία] Κλίμακα & Βαθμίδες
Στις οκτάφθογγες κλίμακες, που δομούνται σύμφωνα με τον Μείζονα ή Ελάσσονα τρόπο (και θα αναλυθεί παρακάτω η κατασκευή τους), έχει επικρατήσει ώστε η θέση που κατέχει κάθε φθόγγος στις κλίμακες αυτές να χαρακτηρίζεται ως "Βαθμίδα", με κάθε βαθμίδα να έχει τη δική της ονομασία. Υπάρχουν επτά βαθμίδες, καθώς η όγδοη νότα στην κορυφή της κλίμακας αποτελεί επανάληψη της πρώτης και θεωρητικά αντιπροσωπεύει την αρχή της επόμενης κλίμακας. Οι βαθμίδες, προσδιορίζονται συνήθως με ρωμαϊκούς αριθμούς ως εξής:
Βαθμίδα Ονομασία
I Τονική
II Επιτονική
III Τρίτη ή Μέση
IV Υποδεσπόζουσα
V Δεσπόζουσα
VI Επιδεσπόζουσα
VII Προσαγωγέας
[Επεξεργασία] Τόνοι και Ημιτόνια
Όπως και κάθε άλλη κλίμακα, έτσι και οι δύο βασικές για την ευρωπαϊκή μουσική, Μείζων και Ελάσσων, μπορούν να αναλυθούν ως προς τη διάταξή τους, ώστε να βρούμε τι είναι αυτό που τις κάνει να διαφέρουν.
Στο μικρό πιάνο που βλέπουμε στην εικόνα, μπορούμε να δούμε την πιο συνηθισμένη απ' όλες τις κλίμακες, που είναι γνωστή ως Μείζων κλίμακα του Ντο ή "Φυσική" κλίμακα του Ντο και παίζεται μόνο στα λευκά πλήκτρα, από το ένα Ντο μέχρι το επόμενο Ντο.
Αν φανταστούμε ότι η κλίμακα αυτή δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια "σκάλα" από ήχους, τότε, καθώς προχωράμε περνώντας από όλα τα άσπρα πλήκτρα που την αποτελούν, μπορούμε να διακρίνουμε δύο ειδών αποστάσεις/σκαλοπάτια: το ημιτόνιο που περιγράψαμε λίγο πριν και μία άλλη απόσταση που περιέχει 2 ημιτόνια και ονομάζεται στη μουσική, Τόνος.
Το Ημιτόνιο ή αλλιώς, διάστημα δεύτερης μικρής, είναι το "κοντό" σκαλοπάτι στη δομή της κλίμακας, ενώ
Ο Τόνος ή αλλιώς διάστημα δεύτερης μεγάλης είναι το "ψηλότερο" σκαλοπάτι στη δομή της κλίμακας.
Το να εντοπίσουμε τις μεγάλες και μικρές δευτέρες της κλίμακας Ντο μείζων στα πλήκτρα του πιάνου είναι πολύ εύκολο. Οποιαδήποτε δύο γειτονικά λευκά πλήκτρα μ' ένα μαύρο ανάμεσα τους, έχουν απόσταση έναν Τόνο, όπως για παράδειγμα τα Ντο (Ντο#) Ρε, ενώ, αν δεν τα χωρίζει μαύρο πλήκτρο, τα λευκά γειτονικά πλήκτρα έχουν απόσταση μόνο ένα ημιτόνιο όπως π.χ. τα Σι-Ντο.
Βρήκα αυτά, κάνουν? Αν θες πήγαινε στο
http://el.wikipedia.org να τα δεις κι από μόνη σου.
...Κι αναρωτιέμαι συχνά αν στ'αλήθεια το'ξέραν κι οι δυο ότι την ίδια στιγμή απ'τα δίχτυα του κόσμου είχαν βγει...
[ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : Amelie στις 01-11-2006 23:36 ]
Εγώ ευχαριστώ που φάνηκα χρήσιμη και σε κάτι! Να είσαι καλά!
