Οταν ο Νταλί δούλευε για τον Ντίσνεϊ
«Ο καλύτερος κινηματογράφος είναι εκείνος που βλέπεις με τα μάτια κλειστά». Ναι, αρκεί να είσαι ο Σαλβαντόρ Νταλί και να διαθέτεις την ασύγκριτη φαντασία του. Ευτυχώς όμως για όλους μας, ο Νταλί δεν αρκέστηκε στο κλείσιμο των ματιών. Ο διάσημος σουρεαλιστής καλλιτέχνης (1904-1989) του 20ού αιώνα πέρασε και πίσω από τις κάμερες. Δεν μπορούσε άλλωστε να αντισταθεί στη γοητεία των κινούμενων εικόνων.
Σκηνή από το «Destino» του Νταλί που για πρώτη φορά θα δει το κοινό, σχεδόν 60 χρόνια από τότε που το γύρισε στου Ντίσνεϊ
Από σήμερα στην Tate Modern του Λονδίνου τεκμηριώνεται, για πρώτη φορά, η διπλή του καριέρα με την αποκάλυψη ενός έργου του: της ταινίας κινουμένων σχεδίων «Destino», που για πρώτη φορά βλέπει το φως της δημοσιότητας. Στη μεγάλη, όμως, έκθεση «Ο Νταλί και ο κινηματογράφος» (Dali & Film) που εγκαινιάζεται σήμερα (διάρκεια έως 9 Σεπτεμβρίου) παρουσιάζονται περισσότερα από 100 έργα του Νταλί: 60 ζωγραφικά, αλλά και φωτογραφικά, σχέδια, γράμματα, σκηνικά και φυσικά ταινίες. Οι Αγγλοι περηφανεύονται γιατί ύστερα από 30 χρόνια θα ξαναδούν και το μικροσκοπικό (24x33 εκατοστά) πίνακα (λάδι) «Η επιμονή της μνήμης» (Persistence of Memory). Χρονολογείται από το 1931 και φτάνει στο Λονδίνο από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης. Εικονίζει χρυσά ρολόγια που λιώνουν σε ένα ονειρικό τοπίο.
Χρειάστηκαν περίπου 60 χρόνια για να ολοκληρωθεί το «Destino», η ταινία κινουμένων σχεδίων που έφτιαξε ο Νταλί για το στούντιο του Γουόλτ Ντίσνεϊ. Το εφτάλεπτο φιλμάκι ξεκίνησε το 1946, όμως τελείωσε άδοξα όταν ο Ντίσνεϊ τρόμαξε με τον παράξενο αλλά και πανάκριβο κόσμο του Νταλί. Το εργοστάσιο των ονείρων του δεν ήταν ακόμη έτοιμο για τους εφιάλτες του Νταλί. Το φιλμ καταχωνιάστηκε, ώσπου το 2003 ο ανιψιός του, Ρόι Ντίσνεϊ, το βρήκε εντελώς τυχαία.
Ο Ρόι Ντίσνεϊ, ανιψιός του Γουόλτ, που ανακάλυψε τυχαία πριν από 7 χρόνια το «Destino»
Ούτε ο ίδιος δεν γνώριζε την ύπαρξή του. Ετσι όταν πριν από εφτά χρόνια άρχισε να προβάλλει τη «Φαντασία» για να ηχογραφήσει η Μπέτι Μίντλερ το σάουντρακ της επανέκδοσης, με μεγάλη του έκπληξη άρχισε να βλέπει φιγούρες να λιώνουν, μάτια να δραπετεύουν από τις κόγχες τους, περίεργα χέρια με δάχτυλα που καταλήγουν σε φύτρες, μυρμήγκια και τυριά να τρέχουν.
Τον ενθουσιασμό του γρήγορα προσγείωσε ένας δικηγόρος όταν τον προειδοποίησε ότι το συμβόλαιο που υπεγράφη ορίζει ρητά πως οι εικόνες του Νταλί ανήκουν στο στούντιο μόνον εάν και εφόσον το «Destino» ολοκληρωθεί. Κι έτσι, στου Ντίσνεϊ στρώθηκαν στη δουλειά. Πολύτιμη ήταν η βοήθεια του σχεδιαστή κινουμένων σχεδίων Τζον Χεντς, που είχε δουλέψει με τον Νταλί 60 χρόνια πριν. Χάρη και σ' αυτόν ο σπάνιος θησαυρός μπορεί σήμερα να προβληθεί στο Λονδίνο για πρώτη φορά στο κοινό.
O κινηματογράφος επηρέασε δραστικά τον κόσμο του Νταλί. Στην Tate από σήμερα τεκμηριώνεται η διπλή του καριέρα
Αφηγείται την ιστορία μιας όμορφης χορεύτριας που ερωτεύεται έναν θεό κι εκείνος μεταμορφώνεται σε έναν παθιασμένο αθληταρά. Του εμπιστεύεται το κεφαλάκι της κι εκείνος με στιλ την... κλοτσάει στο Διάστημα!
Το αφιέρωμα περιλαμβάνει ακόμη τις σκηνές των ονείρων που έφτιαξε ο Νταλί για τη «Νύχτα αγωνίας» του Χίτσκοκ και φυσικά τα διάσημα φιλμ που συν-σκηνοθέτησε με τον Μπουνιουέλ, τον «Ανδαλουσιανό σκύλο» (1929) και τη «Χρυσή εποχή» (1930).
Ο Νταλί υπήρξε ένας από τους πρώτους εικαστικούς που επηρεάστηκε καταλυτικά από τον κινηματογράφο και τον χρησιμοποίησε ως δημιουργικό εργαλείο. Οταν ήταν νέος τρελαινόταν με τις κωμωδίες των Χάρι Λάνγκντον, Τσάρλι Τσάπλιν και Μπάστερ Κίτον. Προέβλεψε ότι η μαζική ψυχαγωγία του κινηματογράφου είναι το κατάλληλο αντίδοτο στην εκζήτηση της υψηλής κοινωνίας.
ενετ- 01/06/2007
