Λέοναρντ Κοέν

Θεωρείται μουσικός της ποπ, αν και τα τραγούδια του — κυρίως μπαλάντες — έχουν πολλά στοιχεία από την αμερικανική μουσική κάντρυ και την μουσική των ευρωπαϊκών καμπαρέ. Τα κύρια θέματα της δημιουργίας του είναι η θρησκεία, ο έρωτας και η μοναξία, χωρίς ωστόσο να λείπουν και οι τοποθετήσεις σε κοινωνικοπολιτικά θέματα όπως ο πόλεμος, οι εκτρώσεις, κ.λπ.

Ο πατέρας του ήταν ευκατάστατος εβραίος έμπορος υφασμάτων. Σε ηλικία έξι ετών, ο Κόεν έχασε τον πατέρα του και αυτό τον σημάδεψε για όλη του την ζωή. Έφηβος έμαθε κιθάρα και έγινε μέλος του μουσικού γκρουπ Buckskin Boys, το οποίο έπαιζε μουσική κάντρυ. Αργότερα, τον καιρό που ήταν σπουδαστής στο Πανεπιστήμιο McGill εξέδωσε τα πρώτα του ποιήματα που τον έκαναν γνωστό στους καναδικούς λογοτεχνικούς κύκλους. Το 1963 εγκαταστάθηκε στην Ύδρα, όπου συνέχισε να γράφει. Με το μυθιστόρημα Beautiful Losers (Θαυμάσιοι αποτυχημένοι, 1966), γνώρισε την παγκόσμια επιτυχία ως συγγραφέας. Ωστόσο, το 1967 αποφάσισε να εγκατασταθεί στις ΗΠΑ για να αφοσιωθεί στην μουσική.

Σε συναυλίες φολκ στις ΗΠΑ το 1967, η τραγουδίστρια Τζούντυ Κόλλινς (Judy Collins) έκανε γνωστό το τραγούδι του Κόεν Suzanne. Έτσι την ίδια χρονιά, ο Κόεν μπόρεσε να κυκλοφορήσει τον πρώτο του δίσκο με τίτλο Songs of Leonard Cohen. Ακολούθησαν πολλοί άλλοι δίσκοι, μεταξύ των οποίων και ο δίσκος Famous Blue Raincoat (1987) με την φωνή της Τζένιφερ Γουαρνς (Jennifer Warnes).

Το 1992 κυκλοφόρησε τον πιο πολιτικοποιημένο δίσκο του με τίτλο The Future, και δύο χρόνια κατόπιν αποφάσισε να γίνει βουδιστής, μέχρι που χειροτονήθηκε μοναχός. Αλλά το 1999 εγκατέλειψε τον μοναστικό βίο, για να εκδώσει δύο ακόμα δίσκους. Το 2005, το όνομα του Κόεν βρέθηκε ξανά στις στήλες των εφημερίδων, επειδή ο επί χρόνια μάνατζέρ του τον εξαπάτησε κλέβοντάς το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του καλλιτέχνη.

Ο Κόεν δεν παντρεύτηκε ποτέ, αλλά είναι πατέρας δύο παιδιών, του Άνταμ (1972) και της Λόρκα (1974), που απέκτησε με την Σούζαν Έλροντ (Suzanne Elrod).

Τα χαρίσματα του Κοέν είναι πολλά – έχει βγάλει 15 άλμπουμ κι έχει γράψει 10 ποιητικές συλλογές. Επίσης σχεδιάζει και ζωγραφίζει αρκετά καλά. Η χρυσή φωνή, όμως, δεν συγκαταλέγεται στα ταλέντα του. Είναι ένας βραχνός βαρύτονος, με περιορισμένο εύρος. Οπως είπε ο ίδιος, αποδεχόμενος ένα βραβείο το 1992: «Μόνο στον Καναδά θα μπορούσε κάποιος με φωνή σαν τη δική μου να κερδίσει τον τίτλο του Τραγουδιστή της Χρονιάς».

Η πρωτοτυπία και η καλλιτεχνική μαστοριά της γραφής του τον βοήθησαν να κρατήσει ζωντανή την καριέρα του όταν έσβησε η πρώτη έξαψη της επιτυχίας, στα μέσα της δεκαετίας του ’70. Ηδη τότε, τα πρώτα του άλμπουμ, γεμάτα με τραγούδια σαν τα «Suzanne», «So Long Marianne» και «Bird on Wire», είχαν αποκτήσει περίοπτη θέση σε πλήθος δισκοθήκες ανά τον κόσμο.

Ηταν 33 ετών όταν ηχογράφησε το πρώτο του άλμπουμ, το 1967. Είχε περάσει τα πρώτα νιάτα του κυνηγώντας λογοτεχνικούς στόχους, η ποίηση, ωστόσο, δεν μπορούσε να του εξασφαλίσει τα προς το ζην κι έτσι στράφηκε προς τη μουσική – στα εφηβικά του χρόνια έπαιζε σ’ ένα συγκρότημα κάντρι και ήξερε ότι «οι κιθάρες εντυπωσιάζουν τα κορίτσια». Η Τζόνι Μίτσελ, η οποία έχει ερμηνεύσει έξοχα πολλά τραγούδια του, τον σύστησε στον παραγωγό του Ντίλαν, τον Τζον Χάμοντ.

Η ποιότητα των τραγουδιών του και οι έξυπνες παραγωγές του Χάμοντ τού εξασφάλισαν μια ξεχωριστή θέση στο μουσικό στερέωμα. Μετά μια κάμψη που κράτησε μερικά χρόνια ξανακέρδισε την εύνοια κριτικών και κοινού με τα άλμπουμ «I’m Your Man» το 1988 και «The Future» το 1992. Ηδη τότε μια νέα γενιά μουσικών είχε ανακαλύψει τους θησαυρούς των συνθέσεών του, και οι νέες επανεκτελέσεις τραγουδιών του έρχονταν να προστεθούν στις παλιότερες. Από τον Τζόνι Κας και τον Τζον Κέιλ μέχρι τους REM και τον Τζεφ Μπάκλεϊ, πλήθος καλλιτεχνών τίμησαν τα τραγούδια του.

Πρόσφατα η Μαντλίν Πεϊρού έδωσε στο «Dance Me to the End of Love» μια λεπταίσθητη τζαζ εκδοχή, που βρήκε απήχηση σ’ ένα κοινό που ίσως δεν είχε ακούσει το πρωτότυπο. Τα καλά τραγούδια δεν φεύγουν ποτέ από τη μόδα. Η σημερινή του σύντροφος, η Αντζάνι Τόμας, πρόσφατα κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ (Blue Alert) που το έγραψε μαζί με τον Κοέν. Γεννημένη στη Χαβάη, η Τόμας είναι η τελευταία από τις πολλές ερωμένες, μούσες και καλλιτεχνικές συνεργάτιδες του τραγουδοποιού. Οι γυναίκες παίζουν πάντα κεντρικό ρόλο τόσο στη ζωή του όσο και στη δημιουργική του διαδρομή.

Ερωμένες και μούσες

Από το 1988 συνεργάζεται με τη μουσικό της σόουλ Σάρον Ρόμπινσον, ενώ η Αντζάνι έκανε την πρώτη της εμφάνιση στο άλμπουμ του 1984 «Various Positions». Στα δύο τελευταία CD του, το «Ten New Songs» του 2001 και το «Dear Heather» το 2004, η φωνητική παρουσία των γυναικών είναι ιδιαίτερα έντονη, καθώς η δική του φωνή είναι πλέον αρκετά εξασθενημένη.

Κατά καιρούς, οι γυναίκες έχουν παίξει τον ρόλο της μούσας. Το «So Long Marianne» απευθυνόταν στη Μαριάν Γιένσεν, μια Νορβηγίδα καλλονή, με την οποία ο Κοέν έζησε την πιο ειδυλλιακή περίοδο της ζωής του στην Υδρα, όπου έγραψε πολλά από τα τραγούδια που τον έκαναν διάσημο. Η «Σουζάν» ήταν εμπνευσμένη από τη γυναίκα ενός γλύπτη φίλου του, τη Σουζάν Βερντάλ [γι’ αυτό και ο Κοέν λέει ότι «άγγιξε το τέλειο σώμα της (μόνο) με το μυαλό του»], ενώ το «Sisters of Mercy» γράφτηκε έπειτα από την περιπέτειά του με δύο αδελφές, στις οποίες πρόσφερε καταφύγιο στο δωμάτιό του στο ξενοδοχείο. Το «Chelsea Hotel» αναφέρεται σε μια σύντομη, ελάχιστα ρομαντική συνεύρεσή του με την Τζάνις Τζόπλιν.

Αν συνθέσεις όλα τα στοιχεία του μωσαϊκού –μελαγχολική γοητεία, ευφυΐα, λατρεία στις γυναίκες– έχεις τον Λέοναρντ Κοέν που, σε πείσμα των εμποδίων, εξακολουθεί να βρίσκεται στο προσκήνιο, σε μια εποχή όπου οι περισσότεροι συνομήλικοί του έχουν κρεμάσει προ πολλού τα μουσικά τους παπούτσια.

Οικονομική απώλεια καλλιτεχνικό κέρδος

Ο Κοέν «αναγκάστηκε» να δραστηριοποιηθεί και πάλι καλλιτεχνικά, όταν ανακάλυψε ότι η Κέλεϊ Λιντς, μάνατζέρ του επί 17 χρόνια και ερωμένη του για ένα φεγγάρι, είχε σφετεριστεί πάνω από 5 εκατ. δολάρια από τον τραπεζικό του λογαριασμό, αφήνοντας μόνο 150.000 δολάρια για το συνταξιοδοτικό του κεφάλαιο. Παρ’ όλο που το δικαστήριο τον δικαίωσε, η Λιντς δεν έχει έως τώρα δείξει διάθεση να επιστρέψει τα κλεμμένα. Η υφαρπαγή των χρημάτων πρέπει να έγινε στο διάστημα που ο Κοέν είχε αποσυρθεί σ’ ένα βουδιστικό μοναστήρι στην Καλιφόρνια, τη δεκαετία του ’90, ωστόσο ανακάλυψε τι είχε συμβεί αρκετά χρόνια μετά την επιστροφή του από τη μοναστική αυτοεξορία.

Η οικονομική απώλεια του Κοέν γίνεται κέρδος για τους θαυμαστές του, καθώς η συνήθως αραιή παραγωγή του επιταχύνεται σε όλα τα πεδία. Το πρώτο ποιητικό βιβλίο του, «Let Us Compare Mythologies», επανεκδίδεται και τον επόμενο μήνα θα είναι έτοιμο το ντοκιμαντέρ του «I’m Your Man». Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε μια αυτοβιογραφική συλλογή ποιημάτων και σχεδίων, το «Book of Longing», και με την ευκαιρία αυτή ο Κοέν έδωσε ένα μικρό κοντσέρτο σε βιβλιοπωλείο του Τορόντο, όπου μαζεύτηκαν 3.000 άτομα, στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση έπειτα από περίπου δέκα χρόνια.

Δίσκοι

* Songs of Leonard Cohen (1967)
* Songs from a Room (1969)
* Songs of Love and Hate (1971)
* Live Songs (1973)
* New Skin for the Old Ceremony (1974)
* Death of a Ladies' Man (1977)
* Recent Songs (1979)
* Various Positions (1984)
* I'm Your Man (1988)
* The Future (1992)
* Cohen Live: Leonard Cohen in Concert (1994)
* Field Commander Cohen: Tour of 1979 (2001)
* Ten New Songs (2001)
* Dear Heather (2004)

Συλλογές

* The Best of Leonard Cohen (1975) (επίσης γνωστό ως Greatest Hits)
* More Best of Leonard Cohen (1997)
* The Essential Leonard Cohen (2002), διπλό CD

Βιβλία

* Let Us Compare Mythologies (ποίηση) 1956
* The Spice-Box of Earth (ποίηση) 1961
* The Favourite Game (μυθιστόρημα) 1963
* Flowers for Hitler (ποίηση) 1964
* Beautiful Losers (μυθιστόρημα) 1966
* Parasites of Heaven (ποίηση) 1966
* Selected Poems 1956–1968 (ποίηση) 1968
* The Energy of Slaves (ποίηση) 1972
* Death of a Lady's Man (ποιήματα και πεζά) 1978
* Book of Mercy (πεζά ποιήματα/ψαλμοί) 1984
* Stranger Music (επιλογή ποιημάτων και τραγουδιών) 1993

Στα ελληνικά κυκλοφορεί το βιβλίο του Το αγαπημένο παιχνίδι (πρωτότυπος τίτλος: The Favourite Game), εκδ. Μελάνι, Αθήνα 2005.

Πηγη: http://el.wikipedia.org