Συνέντευξη: Βασίλης Βασιλάτος

Γράφει ο Γιώργος Μπιλικάς (Orfeus)
223 άρθρα στο MusicHeaven

Η συνέντευξη του Βασίλη Βασιλάτου για το MusicHeaven ήταν σε εκκρεμότητα έναν ολόκληρο χρόνο. Το 5ο μας όμως live ήταν η αφορμή επιτέλους να πραγματοποιηθεί. Απολαύστε τα όσα ενδιαφέροντα μας είπε και εννοώ βέβαια αυτά που ηχογράφησα γιατί η συζήτηση συνεχίστηκε off the record σε γνωστό μπαράκι των Εξαρχείων. Βασίλη σε ευχαριστώ…

Βασίλη πώς σου φάνηκε το Live του MusicHeaven;

Πάντα τέτοιες συναντήσεις είναι συναρπαστικές. Οι εντυπώσεις μου είναι θετικές και μόνο που γίνεται κάτι τέτοιο. Ήταν πολύ καλό. Ανεξάρτητα από το ότι το δίκτυο μπορεί να απομονώνει τους ανθρώπους. Βρίσκεσαι με ανθρώπους μέσω καλωδίων και αυτό στερεί από την ανθρώπινη επικοινωνία. Όταν λοιπόν συναντώνται άτομα με κοινά ενδιαφέροντα όπως η μουσική είναι δεδομένο ότι νοιώθουν κοντά πέρα από το καλώδιο και αυτό είναι συναρπαστικό από μόνο του.

Θέλω να πιστεύω ότι αυτό το έχουμε καταφέρει.

Αυτός είναι και ο προβληματισμός μου γιατί με βάλανε τώρα κι εμένα εκεί με τα επαγγελματικά, αλλά δεν είναι κάτι που το πιστεύω. Είναι μία σχέση που είναι ακόμα πρωτόλεια. Είναι σα να βγαίνει ένα καινούργιο όργανο και το ψάχνεις. Είναι καινούργιο και πέφτουν όλοι επάνω του και το ευτελίζουν διά της υπερβολής. Όσο λοιπόν ο καιρός περνάει, αυτό παίρνει την πραγματική του διάσταση και τον πραγματικό του ρόλο στην οπλοθήκη των οργάνων. Έτσι και η τεχνολογία. Ξαφνικά γνωρίζεσαι με 100 ανθρώπους αλλά στην πραγματικότητα δεν τους γνωρίζεις. Τους συναντάς λοιπόν μέσα σε έναν χώρο όπου θα γίνει μία εκδήλωση, ένα live ας πούμε και αυτό είναι από μόνο του συναρπαστικό. Το μόνο πρόβλημα είναι που όταν μαζεύονται μιλάνε και φωνάζουνε. Οι μουσικοί είναι μία καταστροφή (γέλια).

Για κάνε μου μία ανάλυση πάνω σ’ αυτό. Γιατί είπες ότι οι μουσικοί είναι το χειρότερο κοινό;

Δεν έχω περάσει ποτέ καλά σε δημοσιογραφική βραδιά. Οι σκηνές καλούν κόσμο στην έναρξη του προγράμματος και καλούν δημοσιογράφους και καλλιτέχνες για να δείξουν ποιο θα είναι το πρόγραμμα της σαιζόν. Όταν λοιπόν στα 200 άτομα οι 70-80 είναι μουσικοί, δεν έχει κανείς από αυτούς που παίζουν την ελπίδα να ακουστεί.

Γιατί;

Γιατί όλοι από κάτω κάνουν τις δημόσιές τους σχέσεις. Εσένα μπορεί να μη σε δω καθόλου μέχρι του χρόνου. Αν σε δω λοιπόν σε ένα live, δεν θα έρθω να σου μιλήσω; Αν δεν έρθω θα θεωρηθεί αγένεια.

Οπότε έχουμε 200 "καλησπέρες" μαζεμένες.

200 "καλησπέρες" μαζεμένες. Αλλά δεν το είπα ούτε το λέω για να κακολογήσω τους μουσικούς. Το είπα μάλιστα και στην επιτροπή που διοργάνωσε το live. Για να κλείσω λοιπόν την απάντησή μου, ενθουσιάστηκα και για τη συμμετοχή μου και για αυτό που έγινε γιατί ήταν όγκος. Να ανεβάσεις 27 γκρουπ; Τεράστιο εγχείρημα που ακόμα και επαγγελματίες θα τα έβρισκαν σκούρα. Εσείς τα πήγατε μια χαρά.

Μέσα από τις μουσικές σου σπουδές πώς προέκυψε η αγάπη για τα κρουστά;

Εμένα οι γονείς μου με είχαν στρέψει στη ζωγραφική. Ο αδελφός μου όμως είναι χαρισματικός μουσικός που το έδειξε από πολύ μικρός. Όποτε κάναμε λοιπόν οικογενειακές συγκεντρώσεις του λέγανε "έλα παίξε μας Αλεκάκι κάτι στο πιάνο" και αυτό μου δημιούργησε ένα απωθημένο και με τον αδελφό μου μία ανταγωνιστικότητα. Ε κάποια στιγμή έβαλα κάτι πιρούνια και κάτι μαχαίρια πάνω σε ένα τραπέζι και άρχισα να τα χτυπάω. Μετά το εμπλούτισα και άρχισα να παίζω. Η μητέρα μου αντιλήφθηκε ότι κάτι γίνεται, μου πήρε ένα μεταχειρισμένο σετ ντραμς και αρχίζοντας να παίζω, ανακάλυψα στα κρουστά έναν μεγαλύτερο πλούτο από ότι μου έδινε αυτό το σετ και αποφάσισα να το κάνω πιο σοβαρά. Πήγα έκανα κρουστά συμφωνικής ορχήστρας, μετά έμπλεξα με τα αφροκουβανέζικα, τα αφροβραζιλιάνικα και όταν μπήκα για καλά στο χορό είδα ότι μπορώ να ζήσω από αυτό το πράγμα και η δουλειά μου άνοιξε και άλλους δρόμους. Χρειάστηκε να μελετήσω και άλλα πράγματα, οι συνεργασίες που είχα μου άνοιξαν το δρόμο για την Ethnic μουσική και όλα αυτά αν τα αντιμετωπίσεις σοβαρά είναι πηγές που μπαίνεις, ψάχνεις και μελετάς.

Όταν λες για συνεργασίες εννοείς Μικρούτσικο, Πλέσσα, Μαρκόπουλο, Κραουνάκη, Τόκα, Σαλέα, Ζέρβα, Κόρο, Βασιλόπουλο…

Όλα αυτά ισχύουν ναι. Με κάποιους ήμουνα περισσότερο. Δύο-τρία χρόνια. Με τον Κότσιρα, την Ελευθερία, τον Μητροπάνο…. Ένα μεγάλο hit που έπαιξα είναι με τον Χριστοδουλόπουλο σε παραγωγή Σαββόπουλου. Με ωφέλησε πολύ αυτό. Είναι καλός κλαρινίστας αυτός όπως και όλοι οι άλλοι έστω και αν το χάνουνε.

Τι εννοείς το χάνουνε;

Δεν έχουν καλή υποδομή ώστε να τους κρατάει ιδεολογικά μέσα σ’ αυτό και παραπαίουν ανάμεσα στο παραδοσιακό, στο ανατολίτικο και στο σκυλάδικο, χωρίς να μπορούν να δουν τις διαχωριστικές γραμμές και εκεί χάνουν το παιχνίδι, ενώ θα τους άξιζε η τύχη του Χαλκιά, γιατί όλοι τους είναι μουσικοί με δυνατότητες για διεθνή αναγνώριση. Τους άξιζε καλύτερη τύχη γιατί έχουν πίσω τους μία μουσική παράδοση που πατάει γερά και στην ανατολή και στη δύση. Γιατί δηλαδή ο Salif Keita ή ο Youssou n’Dour?

Γιατί λέμε συμφωνικά κρουστά, Ethnic ή κλασικά ας πούμε;

Κλασικά εννοούμε τα κρουστά της συμφωνικής ορχήστρας. Είναι πολύ μεγάλη συζήτηση αυτή. Τα κρουστά είναι ένα πράγμα, αλλά η κάθε κουλτούρα έχει  δικό της τρόπο να αντιμετωπίζει το ρυθμό. Η Αφρικανική κουλτούρα μέσω του δουλεμπορίου συναντήθηκε με την Ισπανική στην Κούβα και με την Πορτογαλική στη Βραζιλία. Όπου υπήρξε μία τέτοια επιμιξία τα αποτελέσματα ήταν διαφορετικά και αρχίσαμε να κάνουμε μουσικούς διαχωρισμούς. Στην ανατολή που να βάλεις το χέρι σου; Στην Ινδία; Από πού να αρχίσεις; Πρέπει να καταλάβεις τη φιλοσοφία τους πριν ασχοληθείς γιατί δεν έχουν τα δυτικά στερεότυπα. Πρέπει να ασχοληθείς με τη φιλοσοφία τους για να καταλάβεις την κουλτούρα τους από την οποία προέρχεται η μουσική τους, οι μουσικοί τους δρόμοι και οι ρυθμοί τους. Γενικά τα κρουστά είναι ένα όργανο. Είναι ένα χέρι που χτυπάει μία επιφάνεια, άρα η αρχή είναι κοινή και με αυτή την έννοια τα κρουστά είναι ένα όργανο. Τα συμφωνικά κρουστά έχουν πολλά δάνεια από τις εθνικές κουλτούρες. Εδώ όμως υπάρχει ένα άλλο ζήτημα. Τον 20ό αιώνα φρακάρει το παραδοσιακό σύστημα και η κλασική μουσική τελειώνει με τον Stravinsky. Με τον Stravinsky καταρρέουν όλοι οι κανόνες της παραδοσιακής αρμονίας και οι συνθέτες που το είχαν καταλάβει αυτό τότε, έψαξαν για μία εναλλακτική λύση που ακόμα δεν είχε φθαρεί και αυτή ήταν τα κρουστά. Και πού έψαξαν για αυτή την εναλλακτική λύση; Έψαξαν στις εθνικές μουσικές. Με αυτή την έννοια τα κρουστά είναι ένα πράγμα αλλά ταυτόχρονα είναι και πολλά διαφορετικά μαζί.

Άρα μέσα από αυτή την επιμιξία εξελίσσονται και τα όργανα.

Εξελίσσονται τα όργανα, οι εκτελεστές και κυρίως ο πλουραλισμός της χρήσης των οργάνων. Αν έπαιζα για όλη μου τη ζωή αφροκουβανέζικα θα βαριόμουν. Κάποια στιγμή δηλαδή το ξεπερνάς με την έννοια ότι αρχίζεις να κοιτάς τι άλλο μπορείς να κάνεις. Είναι μοιραίο ότι κάποια στιγμή θα τα περάσεις από ένα προσωπικό φίλτρο και το αποτέλεσμα δεν θα θυμίζει τίποτα όπως τότε με τους "Συνήθεις Ύποπτους". Δεν μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τι και πώς έπαιζα.

Πες μου λίγο για την περίοδο με τους "Συνήθεις Ύποπτους".

Έχουν περάσει πολλά χρόνια και δεν είναι το πιο αγαπημένο μου θέμα. Το σημαντικό είναι ότι επρόκειτο για μία χημεία τεσσάρων ανθρώπων που δούλεψε καλά και μου έδωσε την ευκαιρία να κάνω κάποια μουσικά πράγματα που δεν θα τα είχα επιχειρήσει. Το ότι διαλύσαμε –άκαιρα κατά τη γνώμη μου- με την αποχώρηση του Χρήστου, μας άφησε ορισμένα μουσικά πράγματα μετέωρα. Κανείς από τους τεσσερίς μας δεν ολοκλήρωσε αυτό που ήθελε να κάνει. Χρειαζόταν λίγο χρόνο παραπάνω για να κλείσει αυτός ο κύκλος και μετά ο καθένας να πάρει το δρόμο που του έταζε η αντίληψή του. Έκλεισε όμως απότομα.

Στα κομμάτια έπαιζες αυτό που νόμιζες και ήθελες εσύ ή ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας;

Ήταν η δική μου αντίληψη του πώς αισθανόμουν εγώ το κομμάτι.

Τι γίνεται με τις θεατρικές σου συνεργασίες;

Είναι ένα πακέτο. Είμαι πηγμένος και λέω "πω-πω, πώς θα τα βγάλω όλα αυτά;" Αλλά δεν λέω όχι. Δηλαδή άμα μου πεις "κάνε μου αυτό" θα σου πω "ναι". Μέσα λοιπόν από τη διάθεσή μου να κάνω τα πάντα, προέκυψαν και συνεργασίες από τον θεατρικό χώρο και από το χωροθέατρο αλλά και από τον κινηματογράφο. Με μαγεύει το στούντιο. Είναι μαγική διαδικασία. Στο θέατρο έχω λάβει μέρος  και σαν εκτελεστής παίζοντας κρουστά στην "Άλκηστη" του Ευριπίδη που ήταν η πρώτη σκηνοθετική απόπειρα της Λυδίας Κονιόρδου. Κάναμε 45 παραστάσεις σε όλα σχεδόν τα αρχαία θέατρα και η εμπειρία ήταν συγκλονιστική.

Θέλεις να μας πεις "Ιστορίες για Κρουστά";

Όταν αποφάσισα να αρχίσω να διδάσκω σε ωδεία αυτά που είχα μάθει, με ενοχλούσε να βγαίνουν τα παιδιά στο τέλος και να παίζουν μπροστά σε μία επιτροπή. Οπότε χώριζα τα παιδιά ανάλογα με το επίπεδό τους ή και με τη χημεία τους για να παίζουν σε ομάδες. Όταν τέλειωσαν οι "Συνήθεις Ύποπτοι", βρέθηκα σιγά-σιγά με ένα υλικό που το ξεσκάλισα και μόνταρα ένα γκρουπ με επαγγελματίες κρουστούς. Παίξαμε μερικές φορές, είχε ανταπόκριση, αλλά είχα αρχίσει να κουράζομαι συνέχεια με τα κρουστά και άρχισε η διαδικασία να πάρουμε ένα μπάσο για συνοδεία, ένα ακορντεόν, ένα κλαρινέτο, ένα βιολί και έτσι οι "Ιστορίες για Κρουστά" έπαψαν να είναι "Ιστορίες για Κρουστά". Στο μεταξύ μας έλεγαν να πάμε να παίξουμε σε διάφορα μέρη, αλλά γεμίζαμε δύο φορτηγά με όργανα και το πράγμα δεν είχε ευελιξία. Έτσι τα κρουστά φύγανε και έμεινα εγώ με τα υπόλοιπα όργανα που σου είπα. Από τις συνεργασίες μου με το θέατρο και το σινεμά, όλο και μου έμεναν κάνα-δυο τραγουδάκια οπότε βάλαμε και μία κοπέλα να τραγουδάει και έτσι μεγαλώσαμε σιγά-σιγά το ρεπερτόριο. Οι "Ιστορίες για Κρουστά" πάνε περισσότερο προς το Ethnic παρά σε οτιδήποτε άλλο και αυτή την περίοδο ασχολούμαστε πάρα πολύ με την Ethnic μουσική. Θα μπορούσα να πω Ethnic Jazz και μάλιστα με πολλά στοιχεία από την Βαλκανική και την Ελληνική παράδοση. Ένας σεβάσμιος κύριος ήρθε μετά από μία συναυλία και μου είπε ότι αυτό που παίζουμε είναι Δημοτικό Underground. Θα δείξει.

Να υποθέσω ότι ακούς περισσότερο Ethnic?

Δεν ακούω τίποτα. Η μουσική είναι κάτι που το ακούς και σε ευχαριστεί. Όταν εγώ ζω 12-14 ώρες την ημέρα με μουσική, αυτό που με ευχαριστεί όταν θέλω να ησυχάσω είναι η ησυχία. Pause. Σίγουρα βέβαια παρακολουθώ κάποια πράγματα, αλλά δεν λέω "θα πάω σπίτι να βάλω να ακούσω μουσική".

Τι σχέση έχει το ΕΜΠ με την ομάδα κρουστών;

Η ομάδα κρουστών του ΕΜΠ ξεκίνησε από μία συγκυρία. Χρονολογείται και αυτό από τη διάλυση των "Υπόπτων". Ένας συνάδελφος είχε ένα υλικό, ήθελε να κάνει τέσσερις συναυλίες, ήθελε συγχρόνως να το ηχογραφήσει και με παρακάλεσε να παίξω. Αυτή η συγκυρία με έφερε στην Πλάκα στο θέατρο "Λήδρα" και τα παιδιά που είχαν την επιμέλεια του χώρου, ήταν από τη θεατρική ομάδα του ΕΜΠ που δεν είχαν όμως στέγη και δανείζονταν σαν στέγη τη "Λήδρα". Τα παιδιά αυτά με ξέρανε από τους "Ύποπτους" και μου ζήτησαν να γράψω μουσική για μία  τους παράσταση. Μετά μου είπαν ότι γίνονται κάποια σεμινάρια για το θέατρο και μου πρότειναν να κάνουμε σεμινάρια και για κρουστά. Οπότε έτσι ξεκίνησε. Στο πρώτο σεμινάριο ήρθαν 8 άνθρωποι, μετά 15, μετά 25 και ξαφνικά πήρε μία έκταση. Οπότε το ΕΜΠ αναρωτήθηκε για το τι γίνεται, θεσμοθετήθηκε και τώρα είναι αυτόνομο τμήμα του Μουσικού Τομέα του ΕΜΠ. Από την ομάδα βέβαια αυτή του ΕΜΠ, αντλώ τους καλύτερους, τους παλιότερους και τους πιο έμπειρους και είναι τα παιδιά που παίζουν με τις  "Ιστορίες για Κρουστά" και εδώ δένουν τα δύο σενάρια μαζί. Κάποια στιγμή πρέπει να κάνω μία δημόσια εξήγηση για να καταλάβουν όλοι τι είναι το ένα και τι είναι το άλλο. Εγώ ήρθα στο MusicHeaven με τις "Ιστορίες για Κρουστά".

Ναι αλλά τα παιδιά που έπαιξαν είναι από την ομάδα του ΕΜΠ.

Άρα θα το γράψεις για να το καταλάβουν όλοι (γέλια).

Σχέδια για το καλοκαίρι υπάρχουν;

Είμαστε στην περίοδο των επαφών. Έχουμε όμως μία-δύο συναυλίες κλεισμένες  και ένα-δύο φεστιβάλ που πηγαίνουμε κάθε χρόνο. Υπάρχει όμως μία διαδικασία που είναι λιγότερο γνωστή. Όπου πηγαίνουμε σε φεστιβάλ που έχουν ας πούμε διάρκεια μία βδομάδα, μένουμε εκεί και κάνουμε σεμινάρια. Σ’ αυτά τα φεστιβάλ ο κόσμος δεν έχει τι να κάνει και περιμένει να βραδιάσει για να αρχίσει η συναυλία. Με αυτόν όμως τον τρόπο αποκτά ένα ενδιαφέρον και έχει και μία επιμορφωτική διάσταση. Την τελευταία δε μέρα του φεστιβάλ, κάνουμε μία συναυλία που συμμετέχουν και όλοι αυτοί που έλαβαν μέρος στα σεμινάρια αυτά και παίζουν ότι έμαθαν σ’ αυτή τη βδομάδα. Για μας, το να ζούμε αυτό το διάστημα με αυτούς τους ανθρώπους και να μοιραζόμαστε γνώσεις, είναι μία ευχάριστη εμπειρία.

Ποια είναι τα γενικότερα μελλοντικά σου σχέδια;

Ποτέ δεν σταματάς να κάνεις σχέδια. Υπάρχουν κομμάτια που τα γράφω τώρα και πρέπει να τα ανταποδώσω έτσι όπως τα έχω στο μυαλό μου,. Εγώ όμως τα γράφω σύμφωνα με τις δυνατότητες των παιδιών συν κάτι παραπάνω για να υπάρχει πάντα ένα έναυσμα για να βελτιωθούν. Αυτά λοιπόν τα κομμάτια, δεν ολοκληρώνονται συνθετικά, αλλά συμπληρώνονται και αναπτύσσονται συνεχώς. Το ίδιο συμβαίνει και με τα  κινηματογραφικά θέματα, γιατί μπορεί να θέλουν ένα κομμάτι με διάρκεια ενός λεπτού, αλλά εάν το θέμα είναι μεγαλύτερο, έχω ένα σημειωματάριο και κρατάω εκεί τα υπόλοιπα. Αυτά για τη μουσική. Για την πρακτική, θέλω να πάει το γκρουπ όσο γίνεται καλύτερα. Έχουμε παίξει και εκτός Ελλάδας και μας έχουν πει τα καλύτερα λόγια. Θέλω λοιπόν να μπορεί να ζει το γκρουπ βιοποριστικά και είμαστε πολύ κοντά σ’ αυτό. Ότι κάναμε με τους "Ύποπτους" θέλω να το κάνουμε με τις "Ιστορίες για Κρουστά". Να ζούμε απ’ αυτό.

Είναι δύσκολο στην Ελλάδα αυτό;

Ναι είναι δύσκολο αλλά δεν είναι ακατόρθωτο. Με τους "Ύποπτους" ζούσαμε απ’ αυτό και αφού το έχω κάνει μία φορά, θέλω να πιστεύω ότι μπορώ να το ξανακάνω. Εγώ, ούτως ή άλλως ζω από τη μουσική, αλλά θέλω να ζήσει και το γκρουπ και στη συνέχεια να διευρύνουμε το κοινό μας, χωρίς αυτό να θεωρείται εξωπραγματικό ή υπερβολικά φιλόδοξο. Ένα cd καλό.

Σκοπεύεις να δισκογραφήσεις με τις "Ιστορίες για Κρουστά";

Ναι αυτό είναι προδιαγεγραμμένο.

Είναι πολύ μελλοντικό;

Αν δεν τα ψείριζα τα πράγματα, θα είχε ήδη γίνει. Υπάρχουν βέβαια κάποια κομμάτια γραμμένα στο στούντιο, αλλά δεν το πιστεύω ακόμα ολόκληρο το υλικό. Κάθομαι και το ψάχνω γιατί πρέπει να ωριμάσει. Όταν αισθανθώ την ωρίμανση, θα μπούμε στο στούντιο και για τα υπόλοιπα. Πιστεύω σύντομα.

Βασίλη δεν έχω να σε ρωτήσω κάτι άλλο. Θέλεις εσύ να προσθέσεις κάτι;

Θέλω να σου πω ένα μεγάλο ευχαριστώ που μεσολάβησες για να παίξω στο live του MusicHeaven, θέλω να ευχαριστήσω τα παιδιά της οργανωτικής επιτροπής που ήταν πολύ εξυπηρετικά, πρόθυμα και φιλόξενα και να ευχαριστήσω ακόμα και όλους όσους ήταν από κάτω και μας ανέχτηκαν στην "Αυλαία". Θέλω ακόμα να ευχηθώ καλή επιτυχία στο επόμενο live σας.

Σε ευχαριστούμε πάρα πολύ κι εμείς. Θα παίξεις όμως κάτι για τα μέλη του MusicHeaven?

Τώρα γιατί με αιφνιδιάζεις; Έχω πάντα τρακ.

Καλό είναι το τρακ.

Talking Drum θα παίξω. Είναι το αγαπημένο μου.

Τι είναι το Talking Drum?

Είναι ένα τύμπανο που προέρχεται από την Αφρική και ο ήχος του παραπέμπει στην ανθρώπινη ομιλία. Έχεις τη δυνατότητα να το κουρδίζεις και να το ξεκουρδίζεις την ώρα που παίζεις οπότε παράγεις πολλούς διαφορετικούς τόνους. Αφιερωμένο λοιπόν στα μέλη του MusicHeaven.

Το αφιερωμένο κομμάτι που παίζει ο Βασίλης Βασιλάτος μπορείτε να το ακούσετε στην κορυφή του άρθρου, στον player.

Απομαγνητοφώνηση: Orfeus

Φωτογραφίες: Αλέξανδρος Ζωντανός

Lay Out: Jorge