Demetrio Stratos - Γιατί τα καλά πράγματα να τελειώνουν τόσο γρήγορα;

Γράφει ο Γιώργος Μπιλικάς (Orfeus)
223 άρθρα στο MusicHeaven

Ο Ευστράτιος Δημητρίου (Αλεξάνδρεια, 1945 – Νέα Υόρκη, 1979) ήταν Έλληνας στιχουργός, πολύ-οργανίστας, μουσικός ερευνητής, συνθέτης, τραγουδιστής, συνιδρυτής και frontman της prog-Jazz-Rock Ιταλικής μπάντας Area.

“Ύπνε που παίρνεις τα παιδιά,
έλα πάρε και τούτο.
Μικρό-μικρό σου το ‘δωσα,
μεγάλο φέρε μου το.
Μεγάλο σαν ψηλό βουνό,
ίσιο σαν κυπαρίσσι
οι κλώνοι του ν’ απλώνονται
σ’ ανατολή και δύση.”



Ο Στράτος γεννήθηκε στις 22 Απριλίου του 1945 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από τους Έλληνες Ιωάννη Δημητρίου & Αθανασία Αρχοντογιώργη. Έζησε εκεί μέχρι τα 12 του χρόνια, σπουδάζοντας πιάνο και ακορντεόν στο Εθνικό Ωδείο, και Αγγλικά στο British Boys School. Η ελληνορθόδοξη θρησκευτική πίστη της οικογένειάς του, ήταν αιτία στο να γνωρίσει τη Βυζαντινή μουσική, η περιοχή που ζούσε και μεγάλωσε ήταν αιτία στο να γνωρίσει την παραδοσιακή Αραβική μουσική, και οι συναναστροφές του στο Βρετανικό σχολείο, ήταν αιτία στο να ασχοληθεί με τη Rock & Roll δισκογραφία και να γνωρίσει το Rock & Roll εν τη γενέσει του. Ετερόκλητο φάσμα μουσικών ειδών, το οποίο όμως, επέδρασε χαρακτηριστικά –και θα το συναντήσουμε- στο σύνολο του καλλιτεχνικού του έργου. Ο ίδιος είχε δηλώσει κάποια στιγμή ότι “το γεγονός της γέννησης του στην Αλεξάνδρεια τον έκανε να αισθάνεται πως είναι ένας ιδιαίτερος και προνομιούχος αχθοφόρος ενός διεθνούς ξενοδοχείου, προορισμένος να ζει το πέρασμα των ανθρώπων και να συμβάλλει στην αληθινή διαπολιτισμική κυκλοφορία της ευρύτερης Μεσόγειου, της τόσο μεστής ποικίλων εθνικών ομάδων και εντόνων μουσικών χρωμάτων”.

Στα 12 του χρόνια βρέθηκε στη Λευκωσία και στα 17 του μετακόμισε με την οικογένειά του στο Μιλάνο της Ιταλίας όπου γράφτηκε στην Αρχιτεκτονική σχολή του Πολυτεχνείου. Στα 1963 έφτιαξε  την πρώτη του μπάντα και εμφανίστηκε αρχικά στο φεστιβάλ της πόλης, και στη συνέχεια σε διάφορες τοπικές παμπ με ρεπερτόριο που εκείνο τον καιρό αποτελείτο από Soul, Blues και Rhythm & Blues. Η αφορμή για την εκκίνηση της λαμπρής καλλιτεχνικής του καριέρας, στάθηκε το ατύχημα του τραγουδιστή της μπάντας και η ανάγκη να αντικατασταθεί από τον Στράτο που το πόστο του μέχρι τότε ήταν μόνο τα πλήκτρα.

Στα 1967 έγινε μέλος των Ribelli  αναλαμβάνοντας -εκτός από τα πλήκτρα- και τη φωνή, με αποτέλεσμα να αυξηθεί κατακόρυφα η δημοτικότητα τόσο η δικιά του, όσο και της μπάντας.





Μετά από μία σειρά επιτυχημένων singles, οι Ribelli κυκλοφόρησαν το πρώτο στούντιο album τους (1969) και το 1970 ο Στράτος αποχώρησε από τη σύνθεσή τους, για να αφοσιωθεί στη μελέτη της φωνητικής λειτουργίας και της μουσικής, πειραματιζόμενος επάνω στα φωνητικά φαινόμενα που παρατήρησε στην κόρη του, Αναστασία, και που του προκάλεσαν ενδιαφέρον. Η Αναστασία ούσα βρέφος δεν άρθρωνε λόγο, αλλά –όπως όλα τα βρέφη-  έβγαζε ηχητικές κραυγές. Ο Στράτος θεώρησε ότι η κόρη του "πειραματίζεται παίζοντας" με την ίδια της τη φωνή, αλλά που τελικά αυτός ο όποιος ηχητικός πλούτος, πρόκειται να χαθεί, γιατί όντως χάνεται από τη στιγμή που όλοι μας αναπτύσσουμε τη λεκτική μας ομιλία και εγκαταλείπουμε διαπαντός τις άναρθρες βρεφικές μας κραυγές. Η παρατήρησή του “το παιδί χάνει αυτόν τον ηχητικό πλούτο για να οργανώσει το λόγο” στάθηκε καθοριστική στην έρευνα που έκανε για τη φωνητική του ερμηνεία. Το 1971 κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική Numero Uno το single "Daddy's dream", που έφερε για πρώτη φορά το επίσημο ιταλικό του όνομα Demetrio Stratos. Το single αυτό, ήταν το τελευταίο που έκανε και που αφορούσε στην εμπορική μουσική της εποχής.



Από δω και πέρα, θα βουτήξει στα βαθιά νερά του πειραματισμού που θα καταπλήξει τον κόσμο και έτσι, στα 1972 μαζί με τον ντράμερ Giulio Capiozzo ιδρύει τους Area, μία prog-Jazz-Rock μπάντα, η οποία μέχρι και σήμερα, θεωρείται από τις πιο σημαντικές και πιο δημοφιλείς Ιταλικές μπάντες. Η αρχική σύνθεση συμπεριελάμβανε τους Eddie Busnello στο σαξόφωνο, τον Patrick Djivas στο μπάσσο, τον Leandro Gaetano στο πιάνο και τον Johnny Lambizzi (στην ηλεκτρική κιθάρα (Τον κιθαρίστα Lambizzi τον γνωρίζουμε με το πέρασμά του από την Ελληνική δισκογραφία με μπάντες όπως οι Εξαδάκτυλος, Μπουρμπούλια και Sokrates.) Η σύνθεση αυτή των Area, δεν παρέμεινε η ίδια. Υπέστη αρκετά “φύγε ‘συ, έλα ‘συ”, αλλά το γεγονός είναι ότι ο Στράτος ηχογράφησε και κυκλοφόρησε μαζί τους αρκετά στούντιο (αλλά και live) albums, όλα από την Cramps Records η οποία ανέλαβε να κυκλοφορήσει και ότι υπήρχε ως Demetrio Stratos από τη σόλο καριέρα του.

Στα 1973 o Στράτος ξεκίνησε με τους Area τη δισκογραφική του παρουσία κυκλοφορώντας το πρώτο στούντιο album τους, το Arbeit Macht Frei ("Η Εργασία Απελευθερώνει", τίτλος-αναφορά στην επιγραφή που υπήρχε στην είσοδο του Άουσβιτς.
Στα 1974, ήταν ήδη γνωστοί, ταξιδεύοντας και παίζοντας σε διάφορα Ευρωπαϊκά μουσικά φεστιβάλ (Γαλλία, Πορτογαλία, Ελβετία), λόγω Στράτου βεβαίως, του οποίου οι φωνητικές ικανότητες είχαν εντυπωσιάσει το σύμπαν –πλην Λακεδαιμονίων- θα λέγαμε, γιατί εμείς εδώ, είχαμε μαύρα μεσάνυχτα, με λίγο φως στα 1978, αλλά που ξεχάστηκε και αυτό πολύ γρήγορα. Ούτε που προλάβαμε δηλαδή να “τρίψουμε τα μάτια μας”. Από τη μια ήταν η χούντα και από την άλλη -όταν έπεσε- μας έπιασε η αγάπη για τα αντάρτικα και τα πολιτικά τραγούδια. Ήταν δυνατός βλέπεις ο μαγνήτης του επί επτά έτη απαγορευμένου τραγουδιού. Στα 1981 όμως που άρχισαν τελικά οι μπάντες από την Ευρώπη να έρχονται στην Ελλάδα, ο Στράτος είχε κάνει –και είχε βγάλει- φτερά. Την περίοδο λοιπόν που εμείς εδώ βιώναμε την μεταπολίτευση (1974), ο Στράτος είχε αρχίσει σταδιακά να εμβαθύνει στον κόσμο της φωνητικής λειτουργίας, διευρύνοντας παράλληλα την έρευνά του που αφορούσε στη σημασία και στην ποιότητα της φωνητικής άσκησης στους Μεσογειακούς πολιτισμούς, κυκλοφορώντας με τη μπάντα του το Caution Radiation Area (δεύτερο album) και στα 1975 το τρίτο με τον τίτλο Crac! 

“Άνοιξε χείλι μου, άνοιξε,
γλυκά να τραγουδήσω.
Άνοιξε την καρδιά.
Κομήτη κλείσε το στόμα στους ποιητές.
Κομήτη κλείσε το στόμα και φύγε.
Άνοιξε τα μάτια στην ελευθερία.”



Εκείνο τον καιρό, ο Στράτος επέκτεινε την υπάρχουσα φωνητική του έρευνα προς τα προβλήματα της παγκόσμιας φωνητικής καθώς και στις φωνητικές μεθόδους της μουσικής στην Ανατολική Ασία. Το πόνημα αυτό, παρουσιάστηκε στον δίσκο Metrodora που είναι το πρώτο ολοκληρωμένο προσωπικό του έργο με το επίσημο Ιταλικό του όνομα, Demetrio Stratos. Ο τίτλος και το ομώνυμο κομμάτι, αποτελούν αναφορά στη Βυζαντινή φυσικό του 6ου μεταχριστιανικού αιώνα Μετροδώρα.



Την ίδια χρονιά περιόδευσε με τους Area στη Γαλλία και στην Πορτογαλία, παρουσιάζοντας επίσης στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου την παράσταση "Aula Magna", της οποίας το ηχητικό ντοκουμέντο με τίτλο "Event '76", κυκλοφόρησε το 1979 από την Cramps Records. Κατά την περίοδο αυτή ο Στράτος σπούδαζε ψυχανάλυση, σε μια προσπάθεια να εξερευνήσει τη σχέση της γλώσσας με την ψυχή. Συνδυάζοντας την υπάρχουσα έρευνά του με τις καινούργιες του σπουδές και μελέτες, θεωρείται ότι επεσήμανε τη σχέση γλώσσας και ψυχής και προσέφερε γνώση επάνω στη σχέση τους με τους ήχους που παρήγαγαν οι δικές του φωνητικές χορδές, τις οποίες θεωρούσε ως μια ενότητα που συνιστούσε μουσικό όργανο.

Αυτό, δεν σημαίνει ότι ο Στράτος είχε καβαλήσει κανένα καλάμι και πίστευε ότι δηλαδή ήταν και καλά Ο τραγουδιστής που διέθετε ΤΗ φωνή. Ήταν αλήθεια βέβαια ότι τη διέθετε, αλλά ήταν όμως και γεγονός ότι οι φωνητικές του ικανότητες ήταν όντως κάτι το ανεπανάληπτο στην ανθρώπινη –φωνητική ας πω- ιστορία. Και να που στα 1977 οι φωνητικές του ικανότητες γίνονται αντικείμενο έρευνας, από τον καθηγητή Franco Ferrero του Πανεπιστημίου της Πάντοβα, το αποτέλεσμα της οποίας κατέληξε σε δύο επιστημονικές εκδόσεις και σε ένα ντοκιμαντέρ με τον τίτλο "Suonare la voce".



Στα 1978, οι Area μεταφέρθηκαν από την Cramps Records στην Ascolto, μέσω της οποίας κυκλοφόρησε το πέμπτο στούντιο album τους με τίτλο Gli Dei Se Ne Vanno, Gli Arrabbiati Restano!, το οποίο ήταν και το τελευταίο με τον Στράτο στη σύνθεση της μπάντας. Ο ίδιος όμως, διατήρησε τη συνεργασία του με τη δισκογραφική σαν σόλο καλλιτέχνης και κυκλοφόρησε μαζί της το Cantare la Voce που ήταν το δεύτερο προσωπικό του album. 

Τον Φεβρουάριο του 1978, εκπροσώπησε την Ελλάδα (το φως που λέγαμε) στα πλαίσια της Δέκατης Παγκόσμιας Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών, μία διοργάνωση του Ατελιέ Ραδιοφωνικής Δημιουργίας, με το έργο "Musics at an Exhibition", στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Παρισιού. Η άνοδος της φήμης του Στράτου σε διεθνές επίπεδο, ξεκίνησε έπειτα από τη συμμετοχή του στις ζωντανές εμφανίσεις του John Cage, που έγιναν στο Roundabout Theatre της Νέας Υόρκης, με τον Στράτο να παρουσιάζει μια εντυπωσιακή ποικιλία ήχων και ηχητικών εφέ, με την αποκλειστική χρήση της φωνής του.



Οι δραστηριότητές του δεν σταματούν όμως εδώ και η φήμη του απλώνεται συνεχώς σε ολόκληρο τον κόσμο. Θα έλεγε κανείς ότι όλη του ζωή ήταν ένα συνεχές ταξίδι χωρίς διακοπή. Από το Μιλάνο στη Μπολόνια, στην Πάντοβα, στη Ρώμη, στο Παρίσι, στη Νέα Υόρκη, στο Άμστερνταμ, στη Λισαβόνα, στη Ζυρίχη, στη Λοζάνη… Και όλα αυτά δεν αφορούσαν μόνο στο “πάρε τη μπάντα σου και έλα να παίξεις”, αλλά αφορούσαν και στο “έλα να μας διδάξεις για τις φωνητικές λειτουργίες”. Μέχρι την Αβάνα της Κούβας έφτασε, προσκεκλημένος από το Κουβανικό Υπουργείο Πολιτισμού, για γνωριμία και συμμετοχή σε συζήτηση με αντιπροσωπεία μουσικών από τη Μογγολία, για τις φωνητικές μεθόδους της μουσικής στην Ανατολική Ασία. 

Επιστρέφοντας από την Κούβα, ηχογράφησε το ηχητικό ποίημα “Ο Τζίτζιρας, ο Μίτζιρας” στο οποίο αποπειράθηκε να εξερευνήσει την ονοματοποιητική ισχύ του γνωστού ομώνυμου ελληνικού γλωσσοδέτη.  Το έργο αυτό συμπεριελήφθη στην ιστορική/κριτική ανθολογία "Futura", που κυκλοφόρησε από την Cramps Records. 

“Ο τζίτζιρας, ο μίτζιρας,
ο τζιτζιμιτζιχότζιρας,
ανέβηκε στη τζιτζιριά, στη μιτζιριά,
στη τζιτζιμιτζιχοτζιριά,
να φάει ένα τζίτζιρο, μίτζιρο,
τζιτζιμιτζιχότζιρο.”



Μετά την κυκλοφορία αυτή, ο Στράτος ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση του John Cage, να διδάξει στο Κέντρο Πειραματικής Μουσικής του Πανεπιστημίου του Σαν Ντιέγκο στην Καλιφόρνια, επάνω στις δυνατότητες της ανθρώπινης φωνής.

Φτάνουμε έτσι στο μοιραίο 1979. Τον Ιανουάριο ο Στράτος ηχογραφεί το "Le Milleuna", σε στίχους του Nanni Balestrini, τον Φεβρουάριο πηγαίνει στο Παρίσι για να παίξει τον ρόλο του Antonin Artaud, σε μια θεατρική διασκευή, και επιστρέφει στην Ιταλία για μια σειρά εμφανίσεων  στο θέατρο Alberico της Ρώμης. Εκείνη την περίοδο, ετοίμαζε και τον σχεδιασμό του "Rock' n' roll Exhibition", μια παράσταση που αφορούσε στους καλλιτέχνες του Rock and roll της δεκαετίας του ΄50. Μία δοκιμαστική ζωντανή εμφάνιση του έργου έγινε στο θέατρο "Porta Romana" του Μιλάνου, που ηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε τον επόμενο Ιούνιο σε δίσκο βινυλίου. Εκείνη επίσης την περίοδο, συμμετείχε στα γυρίσματα της ταινίας “Poésie Ininterrompue”, του σκηνοθέτη Claude Royet-Journoud, ενώ παράλληλα έλυσε τη συνεργασία του με τους Area, σκοπεύοντας να αφοσιωθεί αποκλειστικά στη φωνητική μελέτη, στον πειραματισμό, και στην προσωπική του καλλιτεχνική δραστηριότητα, συνεργαζόμενος με το Μουσικό Ωδείο "G. Verdi" του Μιλάνου, παραδίδοντας μαθήματα επάνω στη Σημειωτική της Φωνητικής στη Σύγχρονη Μουσική, τα οποία διήρκεσαν έως τον Μάρτιο. Στη συναυλία, που έγινε στις 30 Μαρτίου στο "Teatrino di Villa Reale" στη Μόνζα, συναντάμε τον Στράτο για τελευταία φορά. Τον Απρίλιο, διαγνώστηκε με σοβαρή περίπτωση απλαστικής αναιμίας νοσηλευόμενος στην Πολυκλινική του Μιλάνου, αλλά λόγω της δραματικής επιδείνωσης της υγείας του μεταφέρθηκε για θεραπεία στο Memorial Hospital της Νέας Υόρκης.

Την ίδια στιγμή, οι φίλοι του στην Ιταλία ξεκίνησαν τη διοργάνωση μιας  συναυλίας, σαν αρωγή προς τα ιατρικά έξοδα της νοσηλείας του. Πολλοί  καλλιτέχνες δέχθηκαν την πρόσκληση να εμφανιστούν στις 14 Ιουνίου, ημερομηνία στην οποία τοποθετήθηκε το γεγονός που από συναυλία αρωγής, επρόκειτο να μετατραπεί σε συναυλία μνήμης για τον Στράτο. Πάνω από εκατό καλλιτέχνες εμφανίστηκαν σε κοινό 100.000 ατόμων, στην Arena του Μιλάνου, γεγονός που θεωρείται πως αποτέλεσε την πρώτη και σημαντικότερη συνάθροιση για τη νεολαία της Ιταλίας. Μία μέρα πριν από τη συναυλία, στις 13 Ιουνίου του 1979, ο Στράτος έφυγε για να διδάξει φωνητική στη Μπάντα του Ουρανού. Έφυγε αναμένοντας τη μεταφορά μοσχεύματος μυελού των οστών και ήταν μόλις 34 ετών.  Γιατί τελικά τα καλά πράγματα να τελειώνουν πάντα τόσο γρήγορα;



Ο θάνατός του αναστάτωσε όχι μόνο την avant-garde μουσική κοινότητα, που τον θεωρούσε ως το σημαντικότερο και αντιπροσωπευτικότερο μέλος της, αλλά ολόκληρο τον καλλιτεχνικό κόσμο και το νέο της απώλειάς του, διαδόθηκε ταχύτατα. Φημολογήθηκε ότι η υγεία του Στράτου εξασθένησε λόγω των επικίνδυνων πρακτικών εξάσκησής του, και ο ίδιος παρομοιάστηκε με τον Ίκαρο, που τιμωρήθηκε για την επισφαλή πτήση του προς τον ήλιο. Φήμες, που αποδίδονται στην άποψη κάποιων, ότι ο Στράτος έχασε τη ζωή του, λόγω της επιθυμίας του για εξερεύνηση πέραν των φυσικών ορίων των ανθρωπίνων δυνατοτήτων, αλλά όλα αυτά τα θεωρώ ανοησίες. Ο καθένας μετά, γίνεται γιατρός, θεραπευτής, σύμβουλος, παντογνώστης κλπ. "Δρυός πεσούσης, πας ανήρ ξυλεύεται."   

Στον τάφο του είναι γραμμένος ο εισαγωγικός στίχος της Οδύσσειας του Ομήρου "Άνδρα μοι έννεπε, μούσα, πολύτροπον" και βρίσκεται στο κοιμητήριο του Scipione Castello (μικρό χωριό στην επαρχία της Πάρμα.)

Και αυτοί που έμειναν πίσω; Τι έκαναν αυτοί που έμειναν πίσω;

1) Στα 1996, ξεκίνησε στην Emilia-Romagna της βόρειας Ιταλίας, η “Συνάντηση στη μνήμη του Demetrio Stratos”, ένα ετήσιο γεγονός στο οποίο προβάλλονται οι περισσότερο καινοτομικές μπάντες ολόκληρης της Ιταλίας.

2) Η αίθουσα συνεδριάσεων του ραδιοφωνικού σταθμού Radio Popolare στο Μιλάνο, ονομάζεται “Demetrio Stratos”.

3) Το Scipione Castello διοργανώνει στις 13 Ιουνίου κάθε χρόνο, μουσικό φεστιβάλ στη μνήμη του Demetrio Stratos.

4) Στα 2005, έπειτα από πρωτοβουλία της Daniela Ronconi Demetrio (συζύγου του Στράτου) και του Patrizio Fariselli (των Area) θεσπίστηκε το Διεθνές Βραβείο πειραματικής μουσικής “Demetrio Stratos”, το οποίο απονέμεται σε καλλιτέχνες που κρίνονται ως περισσότερο καινοτόμοι επάνω στην μουσική εξερεύνηση και το πρώτο βραβείο του 2005, δόθηκε στην Diamanda Galás (μεγάλη Ελληνίδα κι αυτή).

5) Ο Ιταλός σκηνοθέτης Gabriele Salvatores ανακοίνωσε την πρόθεσή του για την παραγωγή ταινίας, η οποία θα εξερευνά την Ιταλική πολιτική ιστορία εκείνης της εποχής, μέσα από τη ζωή αυτού του χαρισματικού τραγουδιστή, η οποία θεωρείται ότι ενσάρκωσε πλήρως το πνεύμα της δεκαετίας του 1970.

Πέρα όμως από το δισκογραφικό του έργο με τους Area, αξιομνημόνευτες επίσης θεωρούνται οι προσωπικές του κυκλοφορίες, στις οποίες  παρουσιάζεται η πορεία του πειραματισμού του και της εξερεύνησης της φωνητικής διαδικασίας. Η μελέτη του επάνω στη φωνή, τον οδήγησε σε ακραίες τεχνικές που ξεπερνούσαν τα όρια των ανθρωπίνων ικανοτήτων και λόγω της ικανότητας του, στις προχωρημένες αυτές τεχνικές, έφτασε σε αποτελέσματα τα οποία δεν έχουν -τουλάχιστον επίσημα- ξεπεραστεί από κανέναν. Απλά, οι μελέτες και οι ανακαλύψεις του Στράτου δίνουν βήμα για περαιτέρω εμβάθυνση σε ανεξερεύνητα μέχρι τώρα πεδία φωνητικής λειτουργίας και πράξης. 

Οι μελέτες του τον οδήγησαν στην απελευθέρωση της φωνής του από κάθε περιορισμό σε μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της πραγματικής της διάστασης και βάθους. Το αποτέλεσμα αυτό παρουσιάζεται στα προσωπικά του άλμπουμ "Metrodora" και "Cantare la Voce" όπου αυτό που ακούγεται σαν όργανο, σαν κρουστό ή σαν οτιδήποτε άλλο, είναι αποκλειστικά και μόνο η φωνή του. Τίποτα άλλο. Είχε καταφέρει να παράγει με τη φωνή του δύο, τρεις και τέσσερις φωνές ταυτόχρονα. Καταλαβαίνεις τώρα τι σου λέω;

Daniel Chandler: "Μπορούσε να ηχογραφεί ταυτόχρονα δύο φωνές, τρεις, αλλά και τέσσερις, και να έχουμε έτσι ένα αποτέλεσμα  φωνητικής ενορχήστρωσης χωρίς την παρεμβολή τεχνολογικού ή ενισχυτικού εξοπλισμού".



Ας είναι καλά η Αναστασία που του έδωσε το έναυσμα για να το ψάξει.

Δισκογραφία (Λίστα):

Demetrio Stratos & Area:
1973: Arbeit Macht Frei
1974: Caution Radiation Area
1975: Crac!
1975: Are(A)Zione
1976: Maledetti
1977: Anto/Logicamente
1977: L'internazionale
1978: Gli Dei Se Ne Vanno Gli Arrabbiati
 
Demetrio Stratos, Solo:
1976: Metrodora
1978: Cantare La Voce
1979: Le Milleuna
1980: Recitarcantando

Live:
1979: Rock And Roll Exibition
1979: Event '76

Συμμετοχές:
1974: John Cage
1978: Futura

Συνεργασίες:
1972: Radius
1976: La Cantata Rossa Per Tall El Zaatar
1978: Mauro Pagani
1979: Carnascialia

Βιβλιογραφία/Πηγές:

1: Encyclopedia of Rock & Roll (Rolling Stone)
2: Illustrated Encyclopedia of Rock (Salamander)
3: Encyclopedia of Pop, Rock and Soul (Irwin Stambler)
4: Επίσημη ιστοσελίδα: http://www.demetriostratos.org/
5: Ευστράτιος Δημητρίου (Βικιπαίδεια)
6: Area & Demetrio Stratos (Περιοδικό Jazz & Jazz No. 67)

Ακουστικά Βοηθήματα:
1: Demetrio Stratos & Area (Discography)

Ευχαριστώ για την ανάγνωση…