532 online · 210.840 μέλη
Το arranging είναι η τακτοποίηση ή αναπροσαρμογή μιας υπάρχουσας μουσικής σύνθεσης που θα μπορούσε να διαφέρει από την αρχική σύνθεση: πχ να έχει μία διαφορετική αρμονία, διαφορετικό ρυθμό, παραφράσεις μελωδίας, ανεπτυγμένη δομή, διαφορετική φόρμα.
Το arranging διαφέρει από την ενορχήστρωση, αφού με την ενορχήστρωση εξασφαλίζουμε την απόδοση της σύνθεσης, από μία ορχήστρα, διαμορφώνοντας την έτσι, ώστε να παιχτεί από ένα μουσικό σύνολο.
Η επιτυχία του arranging οφείλεται στην μουσικές γνώσεις του “arranger”, στην εμπειρία του, το γούστο του, στην τεχνική του αλλά και στην ικανότητά του, ώστε το αποτέλεσμα να ικανοποιήσει τον ίδιο το συνθέτη αλλά και τον ακροατή.
Με άλλα λόγια, είναι η τέχνη να αποδώσεις με τον καλύτερο τρόπο μία μουσική σύνθεση.
Υπάρχουν πολλά επίπεδα που μπορεί να επέμβει ο “arranger” για να πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα σε μία τέτοια σύνθεση.
Φόρμα στην μουσική ονομάζουμε την δομή των μουσικών ιδεών, πως θα τις οργανώσουμε δίνοντας ποικιλία, αντιθέσεις ή και επαναλήψεις. Για να μπορέσουμε να προσδιορίσουμε την φόρμα μιας σύνθεσης, πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να καταλάβουμε ποιά είναι η μελωδία και η αρμονία της.
Φόρμες υπάρχουν πολλές σε όλα τα στυλ μουσικής, τόσο της κλασικής όσο και της σύγχρονης. Εμείς σε αυτό το άρθρο, θα αναφερθούμε στις μουσικές φόρμες τραγουδιών από την Jazz, Rock, Pop music και τον τρόπο που μπορούμε να τις αλλάξουμε μέσα σε ένα δικό μας “arrangement”.
Για να δουλέψουμε την φόρμα ενός τραγουδιού δεν πρέπει να μας απασχολεί μόνο η μελωδία και η αρμονία του τραγουδιού, αλλά θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπ όψιν μας και τον στίχο.
Συνήθως συμβολίζουμε τα διάφορα μουσικά μέρη με τα γράμματα A,B,C κτλ και φτιάχνουμε ένα διάγραμμα για να καθορίσουμε την δομή του για παράδειγμα:
Α-Α-Β-Α
εδώ έχουμε δύο μέρη το Α και το Β. Το Α το παίζουμε δύο φορές ακολουθεί το B μέρος και ξανά μετά το A.
A-B-A-C
εδώ έχουμε τρία μέρη το Α το Β και το C. Ξεκινάμε με το Α ακολουθεί το Β μετά ξανά το Α και στο τέλος το C κτλ.
Κάπως έτσι συμβολίζουμε λοιπόν τα μουσικά μέρη και βάσει του στίχου ορίζουμε αυτά τα μέρη ως ρεφραίν ή κουπλέ.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να διευκρινίσω κάποιους διεθνής όρους που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά, για να προσδιορίσουμε τα διάφορα μέρη του τραγουδιού:
Introduction: είναι η εισαγωγή του κομματιού που μας δίνει συνήθως το ύφος, την διάθεση αλλά και την τονικότητα, που θα ακολουθήσει το κομμάτι.
Verse: είναι το κουπλέ, ο βασικός κορμός του τραγουδιού. Συνήθως στις απλές μουσικές φόρμες το κουπλέ έχει τα ίδια μελωδικά και αρμονικά στοιχεία με διαφορετικούς στίχους σε κάθε επανάληψή του.
Refrain: συνήθως ακολουθεί το verse και είναι από τα σημαντικότερα μέρη ενός τραγουδιού. Έχει τα ίδια μουσικά στοιχεία αλλά και του ίδιους στίχους σε κάθε του επανάληψη και πρέπει ο arranger να δώσει τον καλύτερο του εαυτό σε αυτό το σημείο ώστε να μείνει στα αυτιά του ακροατή.
Chorus: πολλές φορές καταχρηστικά λέμε και το ρεφραίν έτσι. Στη μουσική Jazz χρησιμοποιείται για τα μέρη που αποτελούν το βασικό θέμα του τραγουδιού.
Pre-chorus: στις πιο σύνθετες φόρμες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ένα εισαγωγικό ρεφραίν.
Bridge: γέφυρα. Είναι ένα σημείο του τραγουδιού που ενώνει το verse με το chorus και συνήθως είναι ένα ολοκληρωμένο μουσικό μέρος, όπου πολλές φορές έχει έναν ενωτικό χαρακτήρα και ο στίχος του.
Interlude: ιντερλούδιο (διάλειμμα). Μοιάζει με την γέφυρα, αλλά εδώ έχουμε ένα μικρό μέρος, συνήθως ορχηστρικό, που μπορεί να μοιάζει ή να είναι ένα μέρος της εισαγωγής.
Solo/instrument: αυτοσχεδιαστικό μέρος και συνήθως προσδιορίζουμε στον αυτοσχεδιαστή σε ποιά μέρη του τραγουδιού θα παίξει.
Coda/outro: ένα μέρος διαφορετικό από τα υπόλοιπα που παίζουμε για να ολοκληρώσουμε το τραγούδι μας.
Middle eight: είναι ένας μουσικό όρος που θα το συναντήσετε στην αμερικάνικη ποπ σκηνή. Είναι οκτώ μέτρα στην μέση ενός κομματιού με διαφορετική αρμονία και μπαίνει σε κάποιες φόρμες για να σπάσει την μονοτονία των επαναλήψεων μεταξύ verse/chorus. Μπορεί να έχει και σολιστικό χαρακτήρα και βέβαια μοιάζει με το bridge.
Ad lib: με τον όρο αυτό δίνουμε στον εκτελεστή ¨ένα ανοιχτό τέλος¨ να τελειώσει το κομμάτι όταν αυτός νιώσει ότι πρέπει.
Tag: είναι μία επαναλαμβανόμενη ιδέα πού έχουμε πάρει συνήθως από ένα σημείο του κομματιού. Την χρησιμοποιούμε στο outro, για να ολοκληρώσουμε το τραγούδι μας, καθυστερώντας σκόπιμα το τελείωμα του.
Hook: ένας όρος που υιοθετήθηκε από το 1960 και μετά στην Pop music και σημαίνει το πιο επιτυχημένο σημείο του κομματιού, που ο ακροατής δεν μπορεί να ξεχάσει ποτέ. Μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε μέρος του τραγουδιού, η εισαγωγή, η γέφυρα, το ρεφραίν κτλ. Είναι το πιο χαρακτηριστικό του μέρος και αυτό που θα κάνει ουσιαστικά το τραγούδι μας διαχρονικό.
(Τα νούμερα δίπλα στα μέρη αφορούν τον αριθμό των μέτρων που έχει το καθένα τους).
Εξαρτάται από τον “arranger” πως θα φτιάξει την φόρμα του τραγουδιού ώστε:
- να αποδοθεί η σύνθεση με τον καλύτερο τρόπο
- να ικανοποιήσει στο μέγιστο βαθμό ακροατή και συνθέτη ταυτόχρονα.
- να γεμίσει την χρονική διάρκεια που πρέπει να έχει το τραγούδι στην ηχογράφηση κρατώντας έντονο το ενδιαφέρον των ακροατών
- να διατηρήσει τη μουσική αλλά και τη στιχουργική ακεραιότητα του τραγουδιού.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι ο “arranger” παίζει πολύ σοβαρό ρόλο στην πορεία του τραγουδιού και πρέπει να είναι ένας ταλαντούχος μουσικός με ιδιαίτερες γνώσεις, ώστε να μπορεί να χειριστεί την σοβαρή τέχνη του “arranging”.
Σας εύχομαι καλή συνέχεια καλοκαιριού! Αν έχετε οποιαδήποτε απορία μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο Jazzteaching@gmail.com. Εάν βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο επισκεφτείτε το http://www.Jazzteaching.gr και παρακολουθείστε και άλλα μαθήματα.
Χρήστος Μαστρογιαννίδης
Jazz teacher Piano
KUG universitat Graz Austria
Berklee College of Music USA
Αν σου αρέσει να γράφεις για μουσικά θέματα, σε περιμένουμε στην ομάδα συντακτών του ιστορικού, ανεξάρτητου, πολυφωνικού, υγιούς και δημοφιλούς ηλεκτρονικού περιοδικού μας.
Στείλε το άρθρο σου
σχολιάστε το άρθρο
| #29485 / 30.07.2016, 18:14 / Αναφορά Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά,ωστόσο απ'όσο έχω δεί,συνήθως arranger είναι ο ίδιος ο συνθέτης ο οποίος,οδηγημένος απ'τον στίχο,ορίζει κάποιο μέρος του ώς "κουπλέ" (verse),κάποιο άλλο μέρος του ώς "ρεφραίν" και ενδιάμεσα παρεμβάλλει ένα τμήμα όπου κάποιος εκ τών εκτελεστών παίζει "σόλο".Σε πολλά jazz κομμάτια μάλιστα υπάρχουν δύο ή τρία μέρη solo,αναλόγως τού πόσοι είναι οι σολίστες (συνήθως πνευστοί ή κιθαρίστες,ακόμη όμως και κρουστοί). Στην Ελληνική μουσική (αυτή που αποκαλούμε "έντεχνη"),συνήθως η μορφή είναι εισαγωγή-κουπλέ-ρεφραίν-κουπλέ-ρεφραίν και φινάλε,ενδιαμέσως όμως μπορεί να υπάρξη και μιά "γέφυρα" που είναι ένα κουπλέ χώρίς λόγια όμως. Επίσης,απ'την εμπειρία μου σε αρκετά rock σχήματα,θα πρόσθετα ότι πολλές φορές αυτό το arranging γίνεται ομαδικώς από όλα τα μέλη τού συγκροτήματος (και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις με όχι και τόσο ειρηνικούς τρόπους...) Επιπροσθέτως,είναι δυνατόν το ίδιο τραγούδι να εμφανιστή από διαφορετικούς arrangers με διαφορετικό τρόπο,αναλόγως τής "αισθήσεως" που δημιουργεί στον κάθε arranger. Τέλος,θεωρώ ότι βασικό προσόν ενός arranger είναι να έχη πολλά ακούσματα από διάφορα μουσικά είδη ώστε να μπορή μέσα απ'αυτά να "ανασύρη" την κατάλληλη φόρμα που θα κάνη ένα κομμάτι ενδιαφέρον γιά τον ακροατή απ'το πρώτο μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο. |
| #29489 / 19.08.2016, 01:49 @ Αλμπέρτο, Όπως πάντα, περιττολογείς άνευ σημασίας. Αυτό που γράφεις εδώ: "Επίσης,απ'την εμπειρία μου σε αρκετά rock σχήματα,θα πρόσθετα ότι πολλές φορές αυτό το arranging γίνεται ομαδικώς από όλα τα μέλη τού συγκροτήματος (και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις με όχι και τόσο ειρηνικούς τρόπους...)" Ήθελα να ξέρω τι στο διάολο κάνει η εμπειρία σου που όλη την ώρα την αναφέρεις από δω κι από κει. Στην προκειμένη περίπτωση δεν σε πληροφόρησε η εμπειρία σου ότι αυτή σου η επισήμανση είναι εντελψς άσχετη με το άρθρο του Χρήστου; Εκτός εάν υπαινίσσεσαι ότι πρέπει να συμπεριληφθούν στο άρθρο και οδηγίες περί ομαδικού arranging. (π.χ. "παιδιά βρείτε τα ειρηνικά γιατί μεσημέριασε και λέω να την πέσω για λίγο, αλλά με τις φωνές σας δεν γίνεται δουλειά"). Εδώ πάλι: "Στην Ελληνική μουσική (αυτή που αποκαλούμε "έντεχνη"), συνήθως η μορφή είναι εισαγωγή-κουπλέ-ρεφραίν-κουπλέ-ρεφραίν και φινάλε,ενδιαμέσως όμως μπορεί να υπάρξη και μιά "γέφυρα" που είναι ένα κουπλέ χώρίς λόγια όμως." Επιθυμώ λοιπόν να σε πληροφορήσω, ότι η γέφυρα είναι δυνατόν να έχει ΚΑΙ λόγια. |
| #29492 / 29.08.2016, 13:53 Γιώργο, Μήν επιτίθεσαι άνευ λόγου και αιτίας. Εξέφρασα μιά γνώμη που ναί,έχει να κάνη με το arranging,όσο κι'άν εκ πρώτης όψεως δέν φαίνεται.Γιατί όταν σ'ένα γκρούπ συζητάνε οι πάντες π.χ.γιά το πού θα παιχτή το ρεφραίν,άν θα είναι δύο φορές ή μία,άν θα παιχτή και δεύτερο σόλο απ'τον κιθαρίστα (ή αντιθέτως άν θα "βγάλουμε το δεύτερο refrain γιατί γίνεται βαρετό το κομμάτι") κλπ,τότε αυτό που κάνουν τα μέλη τού γκρούπ λέγεται arranging-αυτό δηλαδή που περιγράφει το άρθρο τού Χρήστου.Κι'αυτό το έγραψα χωρίς να υπονοώ τίποτε.Απλώς αναφέρω ότι arranger ενός κομματιού μπορεί να είναι περισσότεροι τού ενός. Γιά το δεύτερο σημείο με την "γέφυρα",έχω δέν θυμάμαι να έχω ακούσει τραγούδια με bridge που έχει και λόγια.Γιά να το λές εσύ όμως,που είσαι και πιό ηλικιωμένος* και έχεις ακούσει καί παίξει περισσότερη μουσική από εμένα,δέχομαι ότι ισχύει. *Δέν το λέω με κακή πρόθεση.Οταν έπαιζες με τους "Θαρσείν Χρεί" στο φεστιβάλ που είχε οργανώσει το περιοδικό "Φαντάζιο",εγώ ακόμη δέν είχα ξεκινήσει ν'ασχολούμαι με τα drums. Φιλικά,και θεωρώντας το θέμα λήξαν.... |
| #29493 / 30.08.2016, 01:34 Νομίζω ότι για να ολοκληρωθεί αυτή η συζήτηση και κυρίως για να πληροφορηθουν σωστά οι αναγνωστες οφείλω να δώσω μία απάντηση στα σχόλια σας. Πρώτα απ όλα ο συνθέτης ειναι συνθετης ο στιχουργός στιχουργός ο ενορχηστρωτής ενορχηστρωτης ο arranger arranger ο ηχολήπτης ηχολήπτης κ.ο.κ Εαν τώρα σε μία μπάντα τα κάνουν όλα όλοι μαζί αυτό δεν σημαίνει 'οτι δεν υπάρχουν αυτές όλες οι ειδικότητες.Τωρα συγνώμη αλλά τι συμβαίνει πιό συχνά πιστέψτε με ότι ο καθένας κάνει την δουλειά του ιδιαίτερα όταν είναι επαγγελματικό το project και όχι ενας για όλους και όλοι για έναν.Βέβαια μια ερασιτεχνική μπάντα λογικό είναι να μην έχει να πληρώσει ενορχηστρωτές arranger καμιά φορά και ηχολήπτες και να τα κάνει όλα η ίδια.Όσο για το bridge και βέβαια τις περισσότερες φορές έχει λόγια το μπερδεύουμε με το prechorus η με το middle eight η με εna ιντερλούδιο ορχηστρικό.μπορω να γράψω άπειρα παραδείγματα πχ every breath you take Sting Police εδω στο σημείο που λέει since you gone....etc ειναι bridge με λόγια και συμβαίνει και στα ελληνικά.Απλά στα ελλινικά οι φόρμες ειναι λίγο πιό απλές.Αυτά ήθελα να πώ κυρίως για να βοηθήσω για τους αναγνώστες του άρθρου μου και αυτό που γράφω δεν το στηρίζω μόνο στην εμπειρία μου αλλά στην ακαδημαική μου γνώση .Ευχαριστώ όλους που διαβάζετε τα άρθρα μου και χαίρομαι να μπορώ να σας λύνω τις απορίες που είναι πάντα ευπρόσδεκτες. |
| #29495 / 14.09.2016, 01:13 G.Gershwin...δεκαδες κομματια-τραγουδια με λογια στο Β..ridge! Καλη ακροαση...ειναι μια αρχη! |
| #29494 / 14.09.2016, 01:08 / Αναφορά Η μπαλλαντα δεν εχει καμμια σχεση με τη φορμα ΑΑΒΑ. ΑΑΒΑ=Rhythm changes βλεπε G.Gershwin... Ισως ειναι καλυτερα να χρησιμοποιουνται οι μουσικοι οροι...οταν αναφερομαστε στη μουσικη! Υπαρχουν και Μουσικοι! |
| #29496 / 14.09.2016, 08:36 Συγνώμη αλλα οταν γράφουμε ενα σχόλιο επειδή ειμαστε μουσικοί οπως γράφετε θα πρέπει να ξέρουμε τι γράφουμε η τουλαχιστον να εχουμε την ευγένεια προς αυτόν που απευθυνόμαστε και στις γνώσεις του .Η φόρμα ΑΑΒΑ ειναι απο τις πιο popular φόρμες της Jazz έχουν γραφτεί πολλές μπαλάντες https://en.m.wikipedia.org/wiki/Thirty-two-bar_form και γενικά ειναι μια φόρμα που χρησιμοποιήθηκε στα στάνταρ της Jazz .Τα rhythm changes που όντως έχουν φόρμα ΑΑΒΑ χαρακτηρίστηκαν ετσι απο το Ι got rhythm Gerswin για την συγκεκριμένη συγχορδίακη σειρα τους και στην ίδια φόρμα γράφτηκαν με την ίδια σειρα πολλα στάνταρ .Δεν αφορά το στυλ αλλα την αρμονια τους μπορει να ειναι medium swing fast ballad .Αυτα επειδή διαβάζουν και μουσικοί .Εαν δεν σας κάλυψα καλο ειναι να επικοινωνήσετε μαζι μου για να συζητήσουμε οποιαδήποτε απορία άλλη υπαρχει . |
| #29497 / 14.09.2016, 17:11 Απ'οτι φαινεται. μαλλον ΠΡΕΠΕΙ να διαβαζεις ολοκληρα τα αρθρα και τις παραπομπες τους. Ισως ετσι αποκτησεις καλυτερη αποψη και για την ευ(α)γενεια και για τις τοποθετησεις. Παραπομπες σημερα ειναι πολυ ευκολο να κανει καποιος και βεβαια η Βικι δεω αποτελει πανακεια... Καλυτερα να διορθωσεις ορισμενους ορους παρα να παρεξηγεισαι... [θα πρέπει να ξέρουμε τι γράφουμε η τουλαχιστον να εχουμε την ευγένεια προς αυτόν που απευθυνόμαστε και στις γνώσεις του] Αν βλεπεις παντου αγενεια και αμαθεια μαλλον ΠΡΕΠΕΙ να διορθωσεις και τους φακους. Ευχαριστω για την υποδοχη. ΥΓ.Υπαρχουν και Μουσικοι!!! |
| #29498 / 14.09.2016, 17:34 Οταν κάποιος γράφει ενα άρθρο εχει σκοπό να μοιράσει κάποιες γνώσεις του και εμπειρίες με τους αναγνώστες .Οπως πιςτευω και το ίδιο και κάποιος που γράφει ενα σχόλιο .Δεν μίλησα για αμάθεια απλα για ευγένεια για το υπάρχουν και μουσικοί που διαβάζουν αλλα οπως πολυ ευγενικά απάντησες θα προσέξω λίγο τους φακούς μου !Σ ευχαριστω για το σχόλιο σου και ευχομαι καλη συνεχεια σε οτι κανεις !!! |
Οι Ελληνίδες!
Πέτρος Βαγιόπουλος: Της ζωής μου το παιχνίδι!
Τα Άλυτα Μυστήρια στην Ιστορία της Μουσικής
Πόση ισχύς ενισχυτή απαιτείται ανάλογα με το συγκρότημα μας; 
Συνέντευξη του Νίκου Καλλίνη (Εκείνος+Εκείνος)
Τροπική μουσική. Χιτζάζ, Ουσάκ, Ποιμενικό, Ράστ, Δωρικό, Νιαβέντ
Παίξιμο μουσικής από μνήμης, από παρτιτούρα ή και τα δύο;
Είναι οι «Δρόμοι» Ματζόρε ή Μινόρε;
Πεντατονική» ή «Πεντάφθογγη» κλίμακα;
Μπορούμε να παίξουμε Μότσαρτ με Δημοτικό κλαρίνο;
