Βελτίωση ρυθμικού παιξίματος και σολαρίσματος στην κιθάρα

Γράφει ο Σκιαθίτης Στέφανος (stefanos604)
127 άρθρα στο MusicHeaven

Το άρθρο δεν μπορεί να συγκριθεί με την άμεση επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και μαθητή. Ειδικά όσον αφορά την κλασσική κιθάρα πρέπει απ’ την αρχή να μαθευτεί με τα δάκτυλα και τα πρώτα τουλάχιστον μαθήματα να γίνουν από δάσκαλο κιθάρας, ή τουλάχιστον από δεξιοτέχνη της κλασσικής γιατί αργότερα (εννοώ αν μάθεις πρώτα με πένα, ακουστική ή ηλεκτρική κιθάρα) θα πρέπει να ‘’γκρεμίσεις’’ για να ‘’χτίσεις’’ στη νέα τεχνική. Αν μαθευτεί η νέα τεχνική από μηδενική βάση θα είναι πολύ ευκολότερα και μετά αφού μάθετε την κλασσική ο δρόμος προς την ηλεκτρική (ή ακουστική με πένα) είναι πιο εύκολος.

Βέβαια οι τεχνικές, τουλάχιστον της κλασσικής κιθάρας, δεν είναι στάσιμες αλλά εξελίσσονται και οι κιθαρίστες θα πρέπει να ενημερώνονται από τους κατάλληλους δασκάλους, ωδεία, αξιόπιστες ιστοσελίδες.

Τι παίζουν συνήθως τα 3 είδη κιθάρας

H κλασική εκτός από κλασσικά κομμάτια παίζει παραδοσιακές μουσικές όπως:

 Ισπανική (Flamenco), Latin (Βραζιλιάνικη - Αργεντίνικη...), Aνατολίτικη, Κλασσική κιθάρα.

Ακούστε τέτοιες μουσικές στο Θέατρο Απόλλων Ερμούπολης Σύρου από τον πολύ καλό κιθαρίστα Χρήστο Καλαμαρά. Εδώ: Είναι ένα ρεπερτόριο που ακούγεται όλες τις ώρες και είμαι σίγουρος ότι θα ενθουσιάσει τους κιθαρίστες κλασσικής και απ' το οποίο έχετε να ''κλέψετε'' πολλές τεχνικές.

Η ακουστική συνήθως ακομπανιάρει συνοδεύοντας τη φωνή του ίδιου του κιθαρίστα ή τραγουδιστή σε πολλά μουσικά είδη:

Λαϊκά, Έντεχνα, Pop – Rock ξένα & ελληνικά.

Η ηλεκτρική αναδεικνύει πολλά μουσικά είδη, με συνοδευτικές αλλά και σολιστικές κυρίως εκφάνσεις. Σήμερα στην Ελλάδα οι ηλεκτρικοί κιθαρίστες ασχολούνται με μουσικά είδη όπως:

Λαϊκά, έντεχνα ακόμα και παραδοσιακά πολλών λαών, αλλά και ελληνικά δημοτικά.

Κυρίως όμως με τα είδη:

Rock, Pop, Blues, Jazz, Heavy Metal, Latin, Country.

Συμβουλές

• Αν είστε νέοι ξεκινήστε απ’ την αρχή με τα δάκτυλα και μάθετε τα ακόρντα και αρπεζέ.
• Το ακόρντο 7ης θα το συναντήσετε σε πολλά βιβλία και με το όνομα ‘’Σέτιμο’’.
• Η θέση του δεξιού χεριού να είναι μεταξύ της οπής της κιθάρας και του καβαλάρη. Τότε ο ήχος θα είναι πιο δυνατός.
• Η ταστιέρα στην ακουστική κιθάρα είναι στενότερη και πιστεύω ότι διευκολύνει στην εκμάθηση των ακόρντων.
• Η απόσταση από τάστο σε τάστο είναι 1 ημιτόνιο.
• Για να αποκτήσετε ταχύτητα πρέπει να εξασκείστε αργά.
• Συνηθίστε απ’ την αρχή το ‘’τυφλό σύστημα’’. Δηλαδή να μη βλέπετε την ταστιέρα είτε διαβάζετε παρτιτούρα είτε όχι. Αφήστε το αυτί να ακούει αν τα δάκτυλα πηγαίνουν εκεί που πρέπει. Έτσι θα αποκτήσετε φυσικότητα αλλά και αυτοπεποίθηση στο παίξιμο σας.
• Ακούτε μουσική με κιθάρα όσο πιο συχνά μπορείτε.
• Παίξτε με κάποιον άλλον καλύτερο από εσάς και ζητήστε του να σας μάθει κάποιο κόλπο.
• Αν μαθαίνετε μόνος, στο διαδίκτυο θα βρείτε άφθονα jamming tracks για οποιοδήποτε στυλ μουσικής και οποιαδήποτε τονικότητα επιθυμείτε, ή χρησιμοποιήστε τους δικούς μου έτοιμους drum ρυθμούς για ελληνικά και όχι μόνο τραγούδια μέσω mp3 player όπως εδώ. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε μετρονόμο για να σολάρετε. Προσοχή στο tempo (να γιατί πρέπει απ’ την αρχή να μάθετε να μετράτε), γιατί είναι καλύτερα να χάνετε μερικές νότες στη μελωδία που παίζετε παρά να χάνετε το ρυθμό.
• Κάντε ‘’ζέσταμα’’ με ακόρντα ή σόλο που σας ευχαριστούν.
• Μη προσπαθήσετε ποτέ να αντικαταστήσετε τις χορδές της κλασσικής (ναϋλον) με χορδές ακουστικής (συρμάτινες).
• Μην αγοράζετε κιθάρα από το ‘’όνομα’’, αλλά ανάλογα με τις ανάγκες σας και το στυλ σας. Επισκεφτείτε το μουσικό κατάστημα με κάποιον έμπειρο κιθαρίστα.
• Καλό είναι η κιθάρα που θα αγοράσετε να έχει ‘’truss rod’’ που είναι μια ατσάλινη ράβδος στο εσωτερικό της ταστιέρας που χρησιμεύει να σταθεροποιεί αλλά και να ρυθμίζει (με μπουλόνι που έχει στο εσωτερικό της κιθάρας) την καμπυλότητα της ταστιέρας (αν κάποτε σκευρώσει να έχετε δυνατότητα ρύθμισης).

Μελετήστε όταν έχετε χρόνο και τα άρθρα:

Μπορώ να μάθω κιθάρα μόνος;

Πριν την αγορά ακουστικής κιθάρας

Συστήματα στις κιθάρες σήμερα

Μπασοκίθαρο και ρεμπετοκιθάρα

Συντήρηση κιθάρας

Βελτίωση του ρυθμικού παιξίματος στην κιθάρα

Οι χορδές κρούονται είτε με νύχια είτε με πένα. Όμως άλλο θέμα το να ακομπανιάρουμε Jazz, άλλο το ακομπανιάρισμα σε λαϊκά & ρεμπέτικα με κλασική κιθάρα και άλλο το παίξιμο ρεπερτορίου κλασικής κιθάρας (πχ πρελούδιο - φούγκα).

Τα νύχια, όπως και τα δάκτυλα είναι τα βασικά εργαλεία του κάθε κιθαρίστα.

Δείτε τα 2 σχετικά άρθρα:

• ‘’Πώς να σκληρύνετε τα δάχτυλά του αριστερού σας χεριού’’: ΕΔΩ: και
• ‘’Πως τα νύχια του δεξιού χεριού βελτιώνουν τον ήχο της ακουστικής κιθάρας’’: ΕΔΩ:

Στην κλασσική/Ακουστική κιθάρα τον ήχο τον παράγουμε και με τα δάχτυλά μας (εκτός από το υλικό κατασκευής της κιθάρας που παίζει σπουδαίο ρόλο στον ήχο). Αυτό που πρέπει να μάθουμε κυρίως είναι να παράγουμε τον καλύτερο δυνατό ήχο και αυτό το πετυχαίνουμε κυρίως από το χέρι που χτυπάμε τη χορδή, καθώς και με την χρήση του δέρματος και του νυχιού ταυτόχρονα.

• Ο ήχος της κλασικής κιθάρας χωρίς νύχια δεν συγκρίνεται ούτε κατ' ελάχιστον με τον ήχο που θα βγαίνει με νύχια.
• Με το νύχι πετυχαίνουμε υψηλότερες αρμονικές με το δέρμα χαμηλότερες.
• Υπάρχουν έργα στα οποία το παίξιμο χωρίς νύχια καθίσταται σχεδόν αδύνατον, ή αν τελικά παιχτούν η ποιότητα στην ερμηνεία δεν θα προσεγγίζει καν την ποιότητα του παιξίματος με νύχια.
• Το παίξιμο με νύχια απαιτεί υπομονή και επιμονή για χρόνια.
• Επειδή δεν έχουμε όλοι μας τα ίδια νύχια (ίδια ποιότητα -αντοχή), το μήκος και το σχήμα τους είναι κάπως διαφορετικά για τον κάθε κιθαρίστα και εξαρτάται από το μήκος των δακτύλων (από την κλίση κατά το άρπισμα της χορδής).
• Υπάρχουν και τεχνικές διόρθωσης (επικόλλησης) βλαβών στα νύχια.
• Για κρούση με νύχια, πρέπει τα νύχια του δεξιού χεριού να είναι ομοιόμορφα κομμένα και να ξεπερνούν τις άκρες των δακτύλων και κάθε τόσο να φροντίζουμε να στρογγυλοποιούνται με το ψαλίδι και να λιμάρονται με χάρτινη ή γυάλινη λίμα νυχιών (Glass Nail File ), ή με απλό από τα πλέον ψιλά γυαλόχαρτα χρωματοπωλείων. 
• Ένας καλός ήχος προέρχεται και από καλά λιμαρισμένα νύχια (να μην έχουν σχισίματα). 
• Στο αριστερό χέρι δεν αφήνουμε νύχια. Τα ακροδάχτυλα του αριστερού χεριού πατούν στις χορδές καμπυλωτά.

Όσον αφορά τις πένες (υποκειμενική άποψη):

• Οι λεπτές προορίζονται για γρήγορο ή απαλό strumming.
• Οι πιο σκληρές πάντως παράγουν πιο λαμπερό ήχο και ελέγχουν περισσότερο κυρίως το τρέμολο και φθείρονται λιγότερο απ’ ότι οι λεπτές.
• Αν χτυπάμε τις χορδές με δύναμη κοντά στον καβαλάρη, ο ήχος είναι πιο ‘’λαμπερός’’.
• Οι διαφορές στον ήχο ανάλογα με την πένα, ακούγονται καλύτερα στην ηλεκτρική κιθάρα. Έτσι η λεπτή πένα παράγει πρίμο ήχο, ενώ όσο σκληραίνει (παχαίνει) βγάζει πιο μπάσο ήχο.
• Προσωπικά, επειδή παίζω κυρίως μπαλάντες και δημοτικά με την ακουστική κιθάρα μου, με ακόρντα κυρίως ανοιχτά χρησιμοποιώ σκληρές πένες για τον παραπάνω λόγο.
• Συνήθως με πένα (στα ελληνικά τραγούδια), ο συνδυασμός της μπάσας χορδής και των συγχορδιών γίνεται με άρπισμα (γλίστρημα της πένας προς τα κάτω) της συγχορδίας προς τα κάτω αλλά και σε αρκετά τραγούδια (ειδικά σε 6/8 & 8/8) αρπεζέ (arpeggios).
• Το ρυθμικό παίξιμο είναι πολύ σημαντικό και η εξάσκηση του απαιτεί συνέπεια, υπομονή και επιμονή.

Τα σύμβολα στις σημειολογικές παρτιτούρες κιθάρας

Γράμματα / Σύμβολα που χρησιμοποιούνται πιο συχνά στις παρτιτούρες:

h - hammer on

p - pull off

hammer on  - pull off (που αναφέραμε ακριβώς στην παραπάνω παράγραφο)

v - vibrato (sometimes written as ~)

t - right hand tap

b (bend) = λύγισμα χορδής (αλλάζουμε την τονικότητα από λίγα Cents μέχρι ημιτόνιο ή και τόνο

pb (pre-bend) = πρώτα λύγισμα της χορδής και μετά άρπισμα της χορδής.

rb ή r (release bend) = επαναφορά στην πρωθύστερη θέση της χορδής που λυγίσαμε.

s (slide) = γλίστρημα του δαχτύλου στην επόμενη νότα.

/ - slide up

 - slide down

Oh2
Η κατά λέξη μετάφραση είναι:

Open string/hammer/2nd fret.

Αν στη Σημειολογική Παρτιτούρα το oh2 δείχνεται πχ στην D χορδή της κιθάρας τότε σημαίνει:

Αρπίζετε την ανοιχτή χορδή D και πριν η χορδή σταματήσει να δονείται με γρηγοράδα ‘’σφυροκοπάτε’’ (hammer on–Δείτε την έννοια των τεχνικών Leggato παραπάνω) τη χορδή D θέτοντας το δάκτυλο στο 2ο τάστο.

Ένα site με πολλούς ξένους ρυθμούς, αλλά που πολλοί εξ αυτών ταιριάζουν κυρίως και σε δικά μας έντεχνα τραγούδια, όπου προσωπικά έχω χρησιμοποιήσει και ακόμα και σήμερα εξακολουθώ να χρησιμοποιώ είναι:

20 Guitar Fingerstyle Patterns: ΕΔΩ

20 Guitar Strumming Patterns: ΕΔΩ

Δείτε και μια σελίδα για δακτυλοθεσία με το δεξί χέρι (finger- style ) – πριν 40 χρόνια που μάθαινα εγώ κιθάρα Εδώ:

Μόλις συνηθίσουν τα δάκτυλα κάντε την εξάσκηση στο Μί Μινόρε (Em). Χτυπούμε όλες τις χορδές χωρίς όμως καθόλου πατήματα με το αριστερό χέρι:

Σε ρυθμό 6/8 αρπεζέ παίξτε το Em:

Χτυπώντας με τον αντίχειρα (α) τη Μι μπάσο (Ε) και μετά διαδοχικά και ισόχρονα την Σολ (G)με το δείκτη (δ) - την Σι (B) με τον μέσο (μ) - την Μι καντίνι (e) με τον παράμεσο (π) - την Σι (B) με τον μέσο (μ) -  και την Σολ (G) με τον δείκτη (δ).

Μόλις μάθετε αυτά συνεχίστε το ίδιο μοτίβο 6/8 με άλλα ακόρντα σε αρπεζέ (arpeggios) με ακριβώς τον ίδιο τρόπο και θα αισθανθείτε  τη γλυκύτητα των ακόρντων.

Δείτε το video μου με finger-style και αρπεζέ:

https://www.youtube.com/watch?v=qey5ZIRjubU

Ομοίως να μάθετε αρπεζέ για ρυθμό 8/8 κλπ.

Αν γνωρίζετε να διαβάζετε παρτιτούρα τότε εκτελέστε αρπεζέ και τα παρακάτω:

Αν παίζετε με πένα τότε μπορείτε να μιμηθείτε τα ανωτέρω παίζοντας το αρπεζέ με την πένα.

Βέβαια η ηχητική μεγαλοπρέπεια δεν είναι αποκλειστικό προνόμιο του παιξίματος με τα δάκτυλα. Ακούστε εδώ ένα μεγαλοπρεπές ηχητικό με πένα (χωρίς finger-style) σε Boogie- Boogie στυλ. Δείτε το εδώ.