ελληνική μουσική
    781 online   ·  210.833 μέλη

    Ύβαλα, είβαλα ή έι-βαλά; Σμύρνη ή επτάνησα;

    costaspanag
    06.09.2012, 13:03

    Ο πρόλογος (ταξίμι) στην εκτέλεση της Αρετής Κετιμέ κ.ά.:

    "Άν έχεις αμπέλια, χωράφια και ελιές, πούλα τα, μικρούλα μου και κάν'τα δραχμές",

    μήπως αναφέρεται στον ξεριζωμό της Μ.Ασίας;

    Η μελωδία του πάντως ακολουθεί σαφώς ανατολίτικο δρόμο (νιαβέντ). Με όξυνση και της 4ης βαθμίδας του μινόρε και 2 τριημιτόνια. Θυμίζει το αδέσποτο Σμυρναίικο "έμαθα πως είσαι μάγκας". Που έτυχε πολλών γραμμοφωνήσεων ήδη από τη δεκαετία του 20 : Με Κώστα Γκαντίνη (κλαρίνο), Αντώνη Διαμαντίδη ("Νταλγκά"), Ευάγγελο Σωφρονίου, Λεοπόλδο Γαδ (Πολ) κ.ά. Πολύ πριν γίνει πασίγνωστο από τον Χρηστάκη.

    [ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : costaspanag στις 07-09-2012 10:54 ]


    mary_omikron
    06.09.2012, 13:25

     1928 {#emotions_dlg.biggrin}{#emotions_dlg.biggrin} Νταλγκάς

    1927-28 Πώλ

    "Άν έχεις αμπέλια, χωράφια και ελιές, πούλα τα, μικρούλα μου και κάν'τα δραχμές", δεν ξέρω αλλά κάλλιστα μπορεί να αναφέρεται στον επικείμενο ξεριζωμό δεδομένου οτι αρκετοί που είχαν πληροφορίες ή ήταν διορατικοί ξεπούλησαν τα υπάρχοντα και έφυγαν μόνοι τους στην Ελλάδα λίγο πριν τον διωγμό.


    -----------------
    Η ανάγκη να έχεις πάντα δίκιο, σφραγίδα ενός χυδαίου πνεύματος.. (Αlbert Camus)

    [ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : mary_omikron στις 06-09-2012 13:40 ]


    costaspanag
    07.09.2012, 11:26

    Και, μια και τό'φερε η κουβέντα, η εκτέλεση του "Ζειμπέκικου της Σμύρνης" (έμαθα πως είσαι μάγκας) από τον Κώστα Γκαντίνη, γύφτο δεξιοτέχνη του κλαρίνου από τη Σιάτιστα, που μετανάστευσε στην Αμερική  (δίσκος 1927).

    [ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : jorge στις 19-09-2012 13:09 ]


    costaspanag
    07.09.2012, 11:48
    Aς επιστρέψουμε όμως στο θέμα μας. Συνεχίζοντας το ψάξιμο, βρήκα ότι το Έιβαλά (eyvallah) είναι πολύ συχνή, όχι μόνο τουρκική, αλλά και γενικότερα μουσουλμανική (αραβική) έκφραση. Που στην περίπτωσή μας (πάμε γιαλό - γιαλό)έχει την έννοια "στο καλό, ώρα καλή".
    costaspanag
    19.09.2012, 11:34

    Υπάρχουν λοιπόν, όπως είδαμε, πολλές και ισχυρές ενδείξεις υπέρ του είβαλα και της Μικρασιατικής και μάλιστα Σμυρνέικης προέλευσης του τραγουδιού.

    Όμως πολλοί υποστηρίζουν το είβαλα ή ύβαλα ή ίβαλα και Επτανησιακή προέλευση.

    Το επιχείρημα ότι ο ρυθμός (3/4, "βαλς") του τραγουδιού είναι δυτικόφερτος και οφείλεται στη γειτνίαση των Επτανήσων με την Ιταλία δεν ευσταθεί, διότι όπως αναφέραμε ήδη, ο τρίσημος ρυθμός προυπήρχε στη Σμύρνη αλλά και στη Βυζαντινή υμνωδία και στη δημοτική μας μουσική. Το παραδοσιακό "Σμυρνέικο βαλς" έχει καταγραφεί ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα.

    Το είβαλα θα μπορούσε να οφείλεται σε μεταφορά τόνου από έι- σε εί. Το ύβαλα δεν φαίνεται να ευσταθεί, διότι δεν συναντάται σε άλλο τραγούδι. Η ερμηνεία της ετυμολογίας από το ύβος= καμπούρα (!) είναι πολύ τραβηγμένη! Όσο για το ίβαλα, έ, αυτό πια δεν νομίζω ότι συζητείται, με τίποτα!

    Το επιχείρημα ότι το τραγούδι είναι επτανησιακής προέλευσης επειδή ακούγεται στα Επτάνησα σε γάμους και καντάδες, επίσης δεν ευσταθεί. Το τραγούδι ακούγεται σε  πολλές περιοχές της Ελλάδας (Μεσολόγγι, Πελοπόνησο, Μυτιλήνη κλπ.) και στην Κύπρο.

    Η μεγάλη ποικιλία των παραλλαγών των στίχων αποδεικνύει ότι είναι παλιό και ότι μεταφέρθηκε σε διάφορες περιοχές. Εγώ το είχα ακούσει στη Μεσσηνία ήδη από τη δεκαετία του 50, αλλά με πολύ λιγότερους στίχους και χωρίς το επίμαχο επιφώνημα.

    Τα παραδοσιακά τραγούδια των Ελλήνων της Μ. Ασίας διαδίδονταν στην Ελλάδα ήδη και πριν τη δισκογραφίο. Επισης πολλοί Έλληνες της Μ. Ασίας μετανάστευαν στην Ελλάδα αλλά και στην Ιταλία ήδη πολύ πριν τη Μικρασιατική καταστροφή. Ας μην ξεχνάμε ότι η  Δυτική "Αναγέννηση" οφείλεται στους Έλληνες διανοούμενους της Μ. Ασίας που μετανάστευσαν στην Ιταλία με την άλωση, κουβαλώντας μαζί τους τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.  

    [ Το μήνυμα τροποποιήθηκε από τον/την : costaspanag στις 19-09-2012 12:08 ]