806 online · 210.833 μέλη
Αφορμή για το συγκεκριμένο ποστ, στάθηκε το γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό έχω πέσει πάνω σε (περιορισμένα σε αριθμό μεν, υπαρκτά δε) άρθρα τα οποία αυθαίρετα προσπαθούν να ταυτίσουν την Ελληνική μουσική, και συγκεκριμένα το ασυγκέραστο κομμάτι της* με την μουσική της εγγύς και της μέσης ανατολής. Καθόλου εντύπωση δεν προκαλεί το γεγονός ότι πρακτικά όλα αυτά τα άρθρα προέρχονται είτε από τον χώρο του ρεμπέτικου, είτε από τον χώρο (ή προσπαθούν να δικαιολογήσουν το) «σύγχρονου λαϊκού τραγουδιού», στο οποίο κεντρικό ρόλο παίζουν τα τσιφτετέλια κλπ.
Κύριο, βασικά μοναδικό, επιχείρημα θα έλεγα όλων αυτών, είναι ότι τόσο η Ελληνική, όσο και η Βυζαντινή, η Τουρκική η αραβική κλπ είναι ασυγκέραστες μουσικές, βασισμένες σε τρόπους, σε αντίθεση με τη σύγχρονη δυτική που είναι εξολοκλήρου συγκερασμένη (και εδώ υπάρχει μία ένσταση αλλά θα μιλήσω πιο κάτω για αυτήν) και άρα ασυγκέραστη μουσική=ανατολική. Μόνο που αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει έγκυρο επιχείρημα πέρι ανατολικότητας της τροπικής μουσικής, αφενός γιατί η τροπικότητα είναι το μόνο κοινό στοιχείο μεταξύ Ελληνικής δημοτικής μουσικής και Τουρκο-Αραβικής, και αφετέρου, η τροπικότητα δεν είναι κάτι το ιστορικά ανατολικο, αλλά κάτι το παγκόσμιο και κατά κάποιο τρόπο μέχρι μία περίοδο κυρίως δυτικό: Οι τρόποι, Η ασυγκέραστη μουσική που στα Αγγλικά εναλλακτικά του just intonation λέγεται και pure intonation, ακριβώς για να υποδηλωθεί η «φυσικότητα» της, αποτελούσε την μοναδική και ταυτόχρονα παγκοσμίως κοινή μουσική από όταν ο άνθρωπος ήταν στις σπηλιές. Οι πρώτοι που την εγκατέλειψαν ήταν οι Κινέζοι, αν δεν κάνω λάθος περίπου από τον 27οαιώνα πΧ, ενώ σε ολόκληρη την Ευρώπη αποτελούσε την μοναδική μορφή μουσικής μέχρι τον 12οαιώνα, και την κυρίαρχη μουσική μέχρι τον 15οαιώνα. Και εδώ έγκειται κάτι πολύ βασικό, που ουσιαστικά καταρρίπτει τους ισχυρισμούς περί συγγένειας της Ελληνικής μουσικής με την Αραβική, το γεγονός ότι η μεσαιωνική Ελληνική μουσική πρακτικά δεν διέφερε από την μουσική της υπόλοιπης Ευρώπης, ενώ και οι 2 στερούνταν τα “Oriental» χαρακτηριστικά που διέκριναν την ανατολίτικη μουσική, χαρακτηριστικά τα οποία η Ελληνική μουσική δεν τα απέκτησε ούτε μετά από 3,5 αιώνες αποκοπής της Νότιας Ελλάδας από την Ευρώπη λόγω των Τούρκων, και άρα μη παρακολούθησης της εξέλιξης στην Ευρωπαϊκή μουσική και τον πολιτισμό γενικότερα. Και αν αυτή η αντίσταση δεν έφερε πιο κοντά την Ελληνική μουσική με την ανατολίτικη, η απομόνωση δεν της επέτρεψε την εξέλιξη, όπως συνέβη στην Ευρώπη. Αυτό λοιπόν που μοιράζονται η Ελληνική με την ανατολίτικη μουσική, είναι η αρχαικότητα λόγω μη εξέλιξης, αρχαικότητα με την οποία σχετίζεται και η Ελληνική τροπικότητα. Όμως απουσία εξέλιξης δεν σημαίνει απαραίτητα και συγγένεια, βασικά δεν σημαίνει καν συγγένεια. Χονδροειδώς είναι σαν να λέμε ότι τα πουλιά είναι συγγενείς των ψαριών, αφου και τα 2 είναι μη-θηλαστικά, που φυσικά δεν είναι έτσι, το μόνο κοινό που έχουν είναι ότι δεν εξελίχθηκαν σε θηλαστικά, αυτό όμως δεν τα συνδέει με κάποιο τρόπο.
Με άλλα λόγια, δεν τεκμηριώνεται με κανέναν έγκυρο και λογικό τρόπο η συγγένεια της Ελληνικής δημοτικής μουσικής με τις μουσικές της ανατολικής μεσογείου (δηλαδή της μέσης ανατολής και της Τουρκίας).
Αντίθετα, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να αρνηθεί κανείς τις ανατολίτικες επιρροές στην μουσική της μικρας Ασίας, συμπεριλαμβανομένου του ρεμπέτικου. Είναι γεγονός όμως, ότι για κάποιο αυτί μαθημένο στην δημοτική, οι μουσικές αυτές δεν ηχούν οικείες, και είναι ακριβώς αυτά τα ανατολίτικά ακούσματα που τις κάνουν να ηχούν έτσι. Είναι άλλωστε γνωστός ο πόλεμος που δέχτηκαν αυτοί οι πολιτισμοί (και όχι μόνο οι μουσικές) από τους ντόπιους ακριβώς λόγω αυτών των στοιχείων που οι ντόπιοι τότε τα έβρισκαν «τουρκικά». Τώρα σε ότι αφορά το ποιος επηρέασε ποιον (δηλαδή οι Έλληνες Μικρασιάτες τους Τούρκους /Άραβες ή το αντίστροφο) θα μπορούσαμε να πούμε και οι 2 ο ένας τον άλλο, αλλά ίσως σε λίγο μεγαλύτερο βαθμό οι Μεσανατολίτες τους Μικράσιάτες, αν και δεν έχει και τόσο σημασία, αφού οι συγκεκριμένοι πληθυσμοί συμβίωσαν, ειρηνικά και μη, για σχεδόν 700 χρόνια, λογικό είναι οι πολιτισμοί τους, ίσως με εξαίρεση τη θρησκεία, να ταυτίζονται.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω ένα σχόλιο για τα βαλκάνια, αφού ένα άρθρο από αυτά ταυτίζει την Ελλάδα με τα Βαλκάνια. Με τα Βαλκάνια σχετιζόμαστε, για τόσους λόγους όσοι και αυτοί για τους οποίους δεν ταυτιζόμαστε. Σχετιζόμαστε γιατί μοιραζόμαστε ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας μας, την οθωμανική αυτοκρατορία, στο οποίο μέρος βασικό χαρακτηριστικό αποτελεί η αντίσταση στην οποιασδήποτε μορφής αφομοίωση, συμπεριλαμβανομένης και της πολιτισμικής και μουσικής. Αυτό αντανακλάται σε ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού μας και της μουσικής μας που παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με αυτήν των Βαλκανίων. Ωστόσο δεν ταυτιζόμαστε, γιατί όσο μετράνε οι συγκεκριμένες ομοιότητες, άλλο τόσο μετράνε και οι ιστορικές διαφορές, που αντανακλώνται στον πολιτισμό. Τα βαλκάνια δεν γνώρισαν Φράγκους, Λατίνους, βενετούς και Καταλανούς, εκείνη την εποχή είχαν τις δίκες τους αυτοκρατορίες και πολύ νωρίτερα από την Ελλάδα κατακτήθηκαν από τους Οθωμανούς, χωρίς ούτε ένα κομμάτι εκτός Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αλλά και αργότερα (αφού η ιστορία δεν σταματά στα 1800) δεν είχαν βαυαρούς και Δανούς Βασιλείς και Ελίτ.
Και φυσικά όλα τα παραπάνω όπως ειπώθηκε αντανακλώνται στην μουσική και ολόκληρο τον πολιτισμό. Τα βαλκάνια, από την Αλβανία ως την Βουλγαρία δεν έχουν Βαλς (ενδεχομένως να έχουν κάποιοι συνθέσει μετά το 1991) ούτε καντάδες όπως είχαν αρχικά τα νησιά του ιονίου και αργότερα κυρίως τα αστικά κέντρα της Νότιας Ελλάδας, δεν έχουν καν κάποια «δυτικίζοντα» χαρακτηριστικά που βρίσκει κανείς στην παραδοσιακή μουσική τόσο του Αιγαίου, όσο, και της Δυτικής Πελοποννήσου και σε συγκεκριμένα σημεία της Στερεάς Ελλάδας. για να μην αναφερω τα ελαφρολαικα, μουσικη καθαρα νοτιοδυτικη ευρωπαϊκή, και ταυτοχρονα 100% Ελληνικη.
Για τους παραπάνω λόγους λοιπόν, θεωρώ ότι πάντα θα σχετιζόμαστε με τα βαλκάνια, ποτέ όμως δεν θα είμαστε Βαλκάνιοι, κομμάτι των Βαλκανίων. Αυτή άλλωστε είναι και η εικόνα που έχει (από προσωπική εμπειρία) και το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη για εμάς. Μία Ελλάδα με ομοιότητες με τα Βαλκάνια, έξω από αυτά όμως την ίδια στιγμή
εν κατακλείδι η μουσικη της ελλαδας, μπορει κατά ένα μεγάλο μέρος να μην ανηκει στην σύγχρονη δυτική μουσική, εξακολουθεί ωστόσο να αποτελεί ένα αρχαϊκό κομμάτι της μουσικής της ευρώπης, και όχι της μέσης ανατολής, και ξαναλεω, μην ξεχναμε ότι ένα μεγάλο κομμάτι της είναι Σύγχρονο δυτικό
Ωραία ανάλυση που θα έπρεπε να γίνει, με κάποιο εμπλουτισμό και αναφορά των άρθρων που αναφέρεις ή και άλλων στοιχείων, σε Άρθρο Μουσικής στο Musicheaven και όχι στο Forum!!
Έχω γράψει κι εγώ ένα άρθρο σχετικό κυρίως όμως σ' αυτό ήθελα να δείξω πως μπορείς να παίξεις τέτοια τραγούδια και με φυσαρμόνικα (τροποποιημένη !).
Εδώ:
http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=3396
Παράθεση:
|
Ευχαριστω πολύ
Όσο για το ανέβασμα ως άρθρο, δεν είχα υπόψη ότι μπορεί να παρει και τέτοια μορφή, θα συγκεντρώσω την βιβλιογραφία (ορισμένα είναι από βιβλία, όπως το tuning του henry Jorgensen και όχι μεμονωμενα άρθα) και θα το ανεβάσω και ως αρθρο.
πάντως θα ήταν ενδιαφέρον να παραμείνει και στο φορουμ για συζήτηση
Ενδιαφέρον και το δικό σας, και συγκλίνει και σε πολλά με το δικό μου, αν και εστιάζει κυρίως στο παρόν, ενώ το δικό μου στην ιστορική εξέλιξη
Συζήτηση γίνεται και στο άρθρο το οποίο παραμένει και είναι ευκόλως προσβάσιμο σε σχέση με το forum όπου θα ''χαθεί'' σύντομα
