"Κύριε, δηλαδή θα μείνω;" μου είπε με βουρκωμένα μάτια.

Τι να της πω; Τρίτη Λυκείου, 160 απουσίες μέχρι τώρα, μέσος όρος τετραμήνου 12,5, οικογένεια ό,τι να 'ναι (εν διαστάσει οι γονείς, η μάνα με ψυχολογικά), μένει με τον παππού και έχει χάσει παραπάνω από τις μισές πρώτες ώρες της χρονιάς.

"Κύριε, έμεινα; Να μην έρχομαι;" Να έρχεσαι μάτια μου, να έρχεσαι. Δεν έχεις και πολλά άλλα να κάνεις εξάλλου. Εδώ υπάρχουν και κάποιοι που σε αγαπάνε.

"Κύριε, πώς θα το πω στον πατέρα μου;"

"..."

Και μετά σου λέει ο άλλος για δημοσιοϋπαλληλίκι, για λούφα, για βάσεις πανελληνίων, για συντακτικό, για την γ΄κλίση των επιθέτων, για ολοκληρώματα και για γνώση. Τα ξέρεις όλα αυτά. Τι θα της πεις δεν έμαθες ποτέ και αυτοσχεδιάζεις κοιτάζοντας τα παιδικά ακόμα μάτια της.

Σήμερα το πρωινό ψιχάλιζε έξω, μα έβρεχε μέσα μου...

Άρπαξα λίγο πριν το μπαλάκι από το Kerato (είδες, σέβομαι το δεύτερο προσωπικό σου στοιχείο), και ένιωσα λίγο αμήχανα, μέχρι που με έβγαλαν από τη δυσκολία και πάλι τα τραγούδια. Πέντε τραγούδια για μένα λοιπόν, απ' αυτά που λες ότι γράφτηκαν για σένα, πέντε στιχάκια που με προδίδουν με ένα υπέροχο φιλί:

α ) "Ποιος αλήθεια είμ' εγώ και πού πάω;" Διαρκής απορία μου με έμφαση στην παρένθετη (πάντα) αλήθεια.

β) "Θα μείνω πάντα ιδανικός κι ανάξιος εραστής των μακρυσμένων ταξιδιών και των γαλάζιων πόντων." Αυτός ο στίχος του Καββαδία με εκφράζει και εξαιτίας του ότι οι περισσότεροι στέκονται στο πρώτο μισό χωρίς να δίνουν δεκάρα σε τι είδους εραστή αναφέρεται (δες με ρε φίλε ολόκληρο και μη μένεις σε ό,τι βολεύει εσένα!) και επειδή πάντα ήμουν σαν τον ήρωα αυτού του ποιήματος: κάποιος που θα ήθελε να ταξιδέψει (μεταφορικά και κυριολεκτικά), αλλά δεν είχε ποτέ το κουράγιο.

γ) "Άλλα θέλω κι άλλα κάνω, πώς να σου το πω,/ έλεγα περνούν τα χρόνια, θα συμμορφωθώ." Χωρίς περαιτέρω σχόλια, πέραν του ότι ολόκληρη η "Πριγκηπέσσα" του Μάλαμα μιλά για μένα με χειρουργική ακρίβεια.

δ) "Ήρθα στη ζωή μου αργά, αργά και να την αρνηθώ."

ε)"Όσα κομμάτια κι αν μπορέσεις να ενώσεις/ δεν θα σου φτάσουν μια στιγμή για να με νιώσεις/ στα είπα όλα, φίλα με τώρα." Έτσι, γιατί άλλο θα πει "καταλαβαίνω" και άλλο "νιώθω"...

Το μπαλάκι -μαζί με τους αγωνιστικούς μου χαιρετισμούς- στους:

kinezes_trexoun_gimnes

gate (πού χάθηκες εσύ;)

Angelito

deyteri-skepsi

Αν-αστασία

Από χθες, για πρώτη φορά μετά από τέσσερα χρόνια, βρίσκομαι στα γυάλινα και μαλαματένια Γιάννενα, την αγαπημένη πόλη των φοιτητικών μου χρόνων, ψάχνοντας βήματα που είχαν ξεχαστεί στα λειασμένα πλακόστρωτα, ιδιωτικά αστεία με φίλους που με ενώνουν με τη μνήμη, χαμόγελα και δάκρυα κρεμασμένα σε ταμπέλες και κολόνες. Όλα είναι εδώ, σε κάθε στροφή και σε κάθε μου βλέμμα...

Όλα, εκτός από το πιο σημαντικό. Καλά το είπε χτες ο Αργύρης: "Ήρθαμε σε ένα γνωστό μας μέρος γεμάτο αγνώστους"...

ΥΓ. Μακάρι αυταπάτες και ψευδαισθήσεις να καούν στις αυριανές φωτιές αφήνοντας ένα γλυκόπικρο άρωμα...

Ξαπλωμένος στο άχρηστα ημίδιπλο κρεβάτι μου, έπαιζα λίγο πριν με λέξεις που ακροβατούσαν στα χείλη μου. Άλλαζα ήχους και συλλαβές, έφτιαχνα ομοιοκαταληξίες από άγραφους στίχους, έσπαζα τις έννοιες στα δυό ψάχνοντας να βρω την εύγευστη ψίχα τους. Άσκοπα και στα χαμένα όλα αυτά μέχρι που σκάλωσα σε μια βολική σύμπτωση: ο μόνος κάνει ρίμα -εκτός των άλλων- με τον χρόνο και τον πόνο. Μόνος-Χρόνος-Πόνος...

Δεν αποδίδω μεταφυσικές ιδιότητες ούτε στις συμπτώσεις και την τύχη ούτε στις ομοιότητες και τις αναλογίες. Όμως, καμιά φορά με βοηθούν να δω καλύτερα τα πράγματα γύρω μου, σαν κινηματογραφικές λήψεις από περίεργες γωνίες, σαν φακοί που χώνονται κάτω ή πίσω από πολυκαιρισμένα έπιπλα φωτίζοντας ξεχασμένους συνειρμούς και τεμπέλικες αναμνήσεις.

Παίρνω τους δρόμους λοιπόν του νου και φτιάχνω κομπολόγια από λέξεις και εικόνες, όπως οι άλλοι από μαργαριτάρια, κεχριμπάρια ή μίση, για να δώσω νόημα σε έναν κόσμο που απλά υπάρχει, α-νόητος και α-σήμαντος. Σαν να μην κοίταξα ποτέ έξω από μένα, τον διαβάζω ξανά σε πολυφορεμένους ήχους, σε χαμόγελα που είχαν κρυφτεί στο αύριο, σε κινήσεις που τις σκούπιζα μέχρι σήμερα από τα χέρια μου σαν νυχτερινά σκουπίδια ή σαν νερό από την λεκάνη των τύψεών μου...

Θα ξαναξαπλώσω τώρα. Με περιμένουν κι άλλα περίεργα γαϊτανάκια, κι άλλα σπασμένα τηλέφωνα. Να, μόλις τώρα μου ήρθε και ένα άλλο ζευγαράκι στο νου μαζί με τον μόνιμο ηδονοβλεψία του: Φιλί-Φυγή-Σιγή...

Χθες πήγα στο Σαββόπουλο. Ναι, σ' αυτόν τον εξηντάρη καράφλα που μαζί με το Νταλάρα διεκδικούν χρόνια τώρα επάξια τον τίτλο του μεγαλύτερου πτυελοδέκτη στο ελληνικό τραγούδι (ο Μίκης έρχεται άνετα τρίτος και καταϊδρωμένος). Μπορεί να ήμουν εξαντλημένος από την ίωση που με ταλαιπώρησε όλη τη βδομάδα, μπορεί να ήμουν κουρασμένος από τα μαζικά ψώνια που είχα κάνει νωρίτερα, αλλά ήθελα οπωσδήποτε να πάω στο Μύλο για να δω τον "Πυρήνα" (Σαββόπουλος, Λάντσιας, Κιουρτσόγλου). Όχι μόνο γιατί επρόκειτο για εμφάνιση του "δικού μου" ούτε επειδή θα τον πλαισίωναν δύο τρομεροί μουσικοί, αλλά γιατί είχα μάθει πώς το πρόγραμμα απευθυνόταν σε ακραιφνείς σαββοπουλικούς, με τραγούδια δύσκολα ή λιγότερο γνωστά στο ευρύ κοινό, πράγμα που σήμαινε ότι και το ακροατήριο θα ήταν ανάλογο.

Τώρα βέβαια μπορεί ο καθένας να έχει αρχίσει ήδη τα γνωστά: "Εχ, μωρέ, με το Σαββόπουλο! Νισάφι! Γέρασε, έγινε σύστημα, καθεστώς, τα άρπαξε και τα αρπάζει, δεν δίνει τίποτα καινούριο, ξεπουλήθηκε, είναι συντηρητικούρα, νεοορθόδοξος, ζει στην κοσμάρα του, δεν πήγε φαντάρος, φταίει για τη Χούντα, είναι υπεύθυνος για τις κλιματικές αλλαγές και στην τελική δεν τον γουστάρουμε!" Δικαίωμά σας. Δεν θα απολογηθώ για τους λόγους που με έχει κερδίσει αυτός ο μπαγάσας και κυρίως το έργο του όλες αυτές τις δεκαετίες από το "Φορτηγό" μέχρι σήμερα. Μπορεί κανείς να απολογηθεί για ένα κομμάτι του εαυτού του; Όποιος θέλει πολεμική γύρω από το Σαββόπουλο, ας διαβάσει εδώ ή εδώ .

Κοιτώντας και ακούγοντας χθες συνειδητοποίησα, ίσως για πρώτη φορά με τόση ενάργεια, γιατί με τραβάει αυτός ο άνθρωπος. Φωτίζει καλύτερα από κάθε άλλον καλλιτέχνη τις αντιθέσεις και τις αντιφάσεις απ' τις οποίες είμαι φτιαγμένος εγώ αλλά και ο κόσμος γύρω μου. Και το κοινό του είναι ο καλύτερος καθρέφτης αυτού του πράγματος: είδα νεαρούς που δε φαίνονταν να έχουν τελειώσει το σχολείο ακόμα, φοιτητές που ψάχνονται γενικώς,  τριαντάρηδες βέβαιους στην αβεβαιότητά τους, ήρεμους σαραντάρηδες, κουρασμένους πενηντάρηδες και γαλήνιους εξηντάρηδες. Άλλοι να παίρνουν τα μπουκάλια κάθε τόσο και άλλοι να μένουν με την ίδια μπύρα στο χέρι για το μισό πρόγραμμα. Άλλοι να κάθονται στο πάτωμα μισό μέτρο από τον ίδιο και άλλες να κάνουν παρατήρηση στη διπλανή τους επειδή στηρίχτηκε στο παλτό τους. Κάποιοι να ξέρουν όλα τα τραγούδια και να τα τραγουδούν και κάποιοι να ρωτούν από ποιο δίσκο είναι.

Α, τα τραγούδια του. Οι αντιφάσεις και οι αντιθέσεις. Εγώ. Έρωτας και γάμος. Συντήρηση κι επανάσταση. Χαμηλόφωνα και γκαζιάρικα. Δικά του και διασκευασμένα. Τραγουδίσιμα και δύσκολα. Μικρά και μεγάλα. Παλιά και καινούρια. Όλα όμως αγαπημένα, γιατί όλα έχουν μια αλήθεια, τη δική τους αλήθεια, που μπόρεσε να γίνει και αλήθεια κάποιων άλλων.

Θα μπορούσα να μιλώ με τις ώρες για καθένα τους. Δεν είχα την πρόθεση αυτή. Θα ξέφευγα και θα φλυαρούσα άσκοπα. Θα κλείσω αυτό το κείμενο που μπάζει από παντού, που ούτε τα μισά από όσα ήθελα να πω δεν έχει, με κάτι στίχους του που τους τραγουδούσα 9-10 χρονών χωρίς να τους καταλαβαίνω καλά-καλά και που ταιριάζουν απόλυτα τόσο στη χθεσινή βραδιά όσο και στις σκέψεις μου εδώ: "Ο έρωτας μας είναι σαν τη συναυλία που είναι ανίκανη να τελειώσει και να το ευχαριστηθεί"...

"Αχ, τι τέλειο!", "Δεν είναι τέλειο αυτό το τραγούδι;", "Τέλεια ταινία!", "Η τέλεια γυναίκα..." κοκ. Όλα τελείως τέλεια και όλο και πιο συχνά. Κάθως φορά που χαρακτηρίζουμε κάτι έτσι μοιάζει λες και βάζουμε μια τελεία στα πράγματα, μια κόκκινη γραμμή που τίποτα δεν μπορεί να την υπερβεί πια. Ο ανυποψίαστος μπορεί να νομίσει ότι επιτέλους η αναζήτηση του Άγιου Δισκοπότηρου έφτασε στο τέρμα της, ότι η χίμαιρα της τελειότητας και της ολοκλήρωσης πιάστηκε στα δίχτυα μας. Κάθε άλλο όμως... Το τέλος αυτό, το όριο που χαράζει όποιος αναφωνεί το επίθετο "τέλειος" σε όλα τα πρόσωπα και σε όλες τις πτώσεις είναι πιο εφήμερο κι από όρκο ερωτευμένων. Κάθε φορά που κάτι μας κάνει εντύπωση, του απλώνουμε το χέρι χρίζοντάς το "τέλειο" και δια μιας το επιβιβάζουμε στην ατέλειωτη αμαξοστοιχία της τελειότητας που έχουμε δέσει στην ζώνη μας...

Θα μου πείτε: "Πώς κάνεις έτσι, σαν σχολαστικός φιλόλογος;" Ένα επίθετο είναι κι αυτό που σήμερα χρησιμοποιείται -έστω καταχρηστικά- για να δηλώσει το πολύ ωραίο, το θαυμάσιο, κάτι που μας άρεσε πολύ. Μπορεί να προσθέσετε κιόλας ότι κανείς δεν το εννοεί -τουλάχιστον όχι σε απόλυτο βαθμό. Σύμφωνοι. Μια λέξη είναι. Μόνο όμως; Γιατί αυτό το επίθετο και όχι κάποιο άλλο και γιατί στις μέρες μας και όχι παλιότερα; Η χρήση της γλώσσας μπορεί πολύ συχνά να μας αποκαλύψει πολλά για τους χρήστες της...

Οι σκέψεις αυτές δεν είναι καινούριες για μένα. Η χρήση του συγκεκριμένου επιθέτου με εκνεύρισε σχεδόν από την πρώτη στιγμή που αντιλήφθηκα τη γενικευμένη πλέον χρήση του σε κάθε περίσταση. Ένιωθα αφενός μια προθυμία -ακόμα και εκ μέρους ανθρώπων που ήταν ικανοί να διακρίνουν λάθη και παραλείψεις- για εύκολο ενθουσιασμό και αφετέρου δαιμονιζόμουν με την ιεροσυλία του να θεωρείται στη μουσική, στη λογοτεχνία ή στο σινεμά τέλειο κάτι που δεν έφτανε ούτε στο μικρό δαχτυλάκι καλλιτεχνικά επιτεύγματα που είχαν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν στους τομείς αυτούς και κανείς δεν είχε τολμήσει να τα χαρακτηρίσει "τέλεια". Όμως, αυτές οι ανακλαστικές σκέψεις μπήκαν σε μια τάξη όταν άρχισα να παρατηρώ πιο προσεκτικά ανάλογες αντιδράσεις σε Αμερικανούς και σε, μικρότερο βαθμό, Δυτικοευρωπαίους με τους οποίους είχα έρθει άμεσα ή έμμεσα σε επαφή.

Βέβαια, το δικό τους σήμα κατατεθέν είναι το "ουάου!" (wow!), σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που φτάνω να χαρακτηρίσω την σύγχρονη κουλτούρα τους -ιδίως των Αμερικανών- ως έναν "πολιτισμό του ουάου". Με το παραμικρό πράγμα που θα τους εντυπωσιάσει -είτε πρόκειται για ένα τοπίο εκπάγλου καλλονής ή για το τελευταίο τσιχλοτραγουδάκι- ξεσηκώνουν ένα πολυφωνικό ρεφραίν από "ουάου" κάθε τονικότητας σαν κάργιες που σκυλεύουν το πτώμα του μέτρου και της αυτοσυγκράτησης και ξεμπερδεύουν. Το νόημα όμως είναι το ίδιο. Ευτυχώς για αυτούς μένουν στον παιδικό σχεδόν ενθουσιασμό που εκφράζεται με ένα απλό επιφώνημα (άντε και στο "awesome!") ενώ οι δικοί μας "ουαουιστές" προσέφεραν στην κουλτούρα μας και τη χρήση ενός επιθέτου που θα πρέπει να το φυλάμε στο ψηλό ράφι της κουζίνας αφήνοντας κάθε καλλιτέχνη να προσπαθεί να κλέψει το γλυκό μέσα απ' το βάζο (χωρίς ποτέ να τα καταφέρνει).

Γιατί όμως σήμερα τόσα "ουάου" και "αχ, τι τέλειο!"; Μα, και στις δυο περιπτώσεις αυτός που εκφράζεται έτσι δεν χρειάζεται να προχωρήσει παραπέρα, δε χρειάζεται να δει κριτικά το αντικείμενο του θαυμασμού του, καθώς το μόνο σχόλιο που κάνει είναι άναρθρο, άλογο, στην πρώτη περίπτωση, ενώ στη δεύτερη είναι οριστικό και κλείνει κάθε περαιτέρω συζήτηση. Όλοι αυτοί έχουν απίστευτη ανάγκη να ενθουσιαστούν και δεν θέλουν τίποτα να τους χαλάσει τη γιορτή. Και φυσικά, όλοι αυτοί δεν είναι ποτέ δημιουργοί, είναι "καταναλωτές" εμπειριών και "δέκτες" ερεθισμάτων, που χωρίζονται για αυτούς σε δύο κατηγορίες: στα θετικά που είναι πάντα "τέλεια" και στα αρνητικά που στέλνονται στο πυρ το εξώτερον. Αποχρώσεις, αποκλίσεις, ταλαντεύσεις και όλα τα συναφή δεν έχουν θέση σε αυτή τη νεομανιχαϊστική σκέψη που μας κατακλύζει όλο και πιο πολύ.

Αν δεν έχετε πειστεί ότι η τελειότητα δεν έχει θέση στην τέχνη, παρά μόνον ως διαρκώς άπιαστη χίμαιρα, προσπαθείστε να θυμηθείτε σε πόσα και τι είδους τραγούδια έχετε ακούσει το επίθετο αυτό. Αναρωτηθείτε πώς χρησιμοποιείται το "τέλειος" στους τίτλους βιβλίων ή ταινιών (π.χ. "Ένας τέλειος φόνος"). Θα διαπιστώσετε ότι σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες το αποφεύγουν όπως οι βρυκόλακες ή οι ερωτευμένοι το σκόρδο. Αντίθετα το επίθετο "μισός-ή-ό", ισοδύναμο στην τρέχουσα ομιλία με το "ατελής", έχει την τιμητική του- ιδιαίτερα στα τραγούδια...

Πάντα αντιλαμβάνομαι την τέχνη ως κάτι το ατελές, το ανολοκλήρωτο. Όσο ωραίο και να είναι ένα τραγούδι ή ένα βιβλίο δεν είναι ποτέ τέλειο, και μάλιστα θα έλεγα ότι η ομορφιά σε ένα έργο τέχνης είναι ευθέως ανάλογη αυτής της αίσθησης ότι μας δημιούργησε περισσότερα ερωτήματα από όσες απαντήσεις μας έδωσε. Η τέχνη ποτέ δεν είναι τέλεια. Απλά μας υπενθυμίζει πόσο όμορφη μπορεί να είναι η ατέλεια η δική μας, των άλλων και του κόσμου γύρω μας...