Όλοι σχεδόν κρύβουμε κάποιο μικρότερο ή μεγαλύτερο μυστικό μέσα μας. Δεν χρειάζεται να είναι απαραίτητα κάτι το κακό ή προσβλητικό αλλά, απλά, κάτι που θα θέλαμε να κρατήσουμε μόνο για τον εαυτό μας, διατηρώντας αψεγάδιαστη την ομορφιά που έχει για εμάς…

Μυστικό! Τι όμορφη και ενδιαφέρουσα λέξη! Και τι δεν μπορεί να κρύβει μέσα της! Έκπληξη, γλυκιά αγωνία και προσμονή, κάτι που μπορεί να διεγείρει τη φαντασία, όπως ένα πρωτοχρονιάτικο δώρο, τυλιγμένο σε όμορφο περιτύλιγμα, δεμένο με μεταξωτή κόκκινη κορδέλα που περιμένει την κατάλληλη στιγμή για να ανοιχτεί….

Ένα μυστικό μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και ως δείγμα ψυχικής ωριμότητας, μία ανάγκη να θέλουμε κρατήσουμε κάτι, που είναι όμορφο, μακριά από τα αδιάκριτα ή βέβηλα βλέμματα. Σε αντιδιαστολή με ένα μικρό παιδί, που λέει τα πάντα στους πάντες, ένα ώριμο ενήλικο άτομο μπορεί να προβλέψει πιθανές συνέπειες και να φιλτράρει το τι και σε ποιον βαθμό θα πρέπει περάσει προς τα έξω.

Εάν πρόκειται για κάτι που θεωρούμε πως θα αμαύρωνε την εικόνα μας στους άλλους ή θα προσέβαλε ανεπανόρθωτα κάποιο άτομο που εκτιμούμε, κτίζουμε τείχη γύρω από σκέψεις, συναισθήματα και συμπεριφορές ώστε ν΄αποφύγουμε επικριτικά σχόλια, ενδεχόμενη απόρριψη ή ακόμα και την κατακραυγή των άλλων…

Ήταν γύρω στις δύο μετά τα μεσάνυχτα, λίγο πριν από τα Χριστούγεννα. Δεν νύσταζα ακόμη και σκέφθηκα να βγάλω βόλτα το σκυλί της κόρης μου που μου το άφησε να το φροντίσω για λίγες μέρες καθώς η ίδια πήγε μια εκδρομή με τις φίλες της. Ήταν μια όμορφη και γλυκιά νύχτα, πριν από τα μεγάλα κρύα και, χωρίς να το καταλάβω, βρέθηκα μπροστά στο μεγάλο κτίριο του Λυκείου της γειτονιάς μου, εκεί όπου βρίσκονταν παλαιότερα το δημοτικό σχολείο των παιδικών μου χρόνων…

Οι μνήμες άρχισαν να ξεχειλίζουν μέσα μου και, θέλοντας να διατηρήσω την επίγευση, αποφάσισα να κάνω το γύρο του κτιρίου που πίσω του βρίσκονταν ένα ήσυχο μισοσκότεινο δενδροφυτεμένο δρομάκι. Στρίβοντας τη γωνία για να βγω στο δρομάκι αυτό, είδα δύο νεανικές σιλουέτες να φιλιούνται κάτω από ένα δέντρο, στο πιο σκοτεινό του σημείο. Χαμογέλασα καθώς θυμήθηκα τα καρδιοχτύπια και τους έρωτες της εφηβικής μου ηλικίας σε μέρη απόμερα που συμπεριλάμβαναν και το δρομάκι αυτό…

Πλησιάζοντας, η έκπληξή μου ήταν κάτι περισσότερο από μεγάλη, όχι επειδή το νεανικό ζευγαράκι ήταν, τελικά, δύο κοπελίτσες, αλλά επειδή η μία από αυτές ήταν η κόρη πολύ καλού μου φίλου και παλιού γείτονα. Τις προσπέρασα, κάνοντας πως δεν τις πρόσεξα, όταν άκουσα μια κοριτσίστικη φωνή να φωνάζει χαμηλόφωνα το όνομά μου και επιφυλακτικά βήματα να πλησιάζουν προς το μέρος μου. Στράφηκα προς τα πίσω και η κοπελίτσα, η κόρη του φίλου μου, φθάνοντας μπροστά-μου μου λέει χαμηλόφωνα: «Μήπως, άθελά μου, σας έκανα να νιώσετε άσχημα;». Χωρίς να το καταλάβω και εντελώς αυθόρμητα και ειλικρινά της απάντησα: «Καθόλου, αντίθετα το βρήκα πολύ όμορφο και τρυφερό»…

Έκανε ένα βήμα ακόμα και, πιάνοντας με τα δυο της χέρια το δικό μου, μου ψέλλισε με μάτια βουρκωμένα: «Σας ευχαριστώ πολύ», πριν χαθεί μέσα στη νύχτα…

Οι περισσότεροι έχουν ακούσει το γνωστό κουραστικό στερεότυπο πως οι φεμινίστριες υποκινούνται, στην ουσία, από το μίσος που τρέφουν προς τους άνδρες. Το ίδιο βαρετό και αφελές είναι και το στερεότυπο που θέλει τον οποιονδήποτε ασκεί κριτική προς συγκεκριμένες απόψεις διαφόρων εκδοχών του φεμινιστικού κινήματος να υποκινείται από το μίσος του προς τις γυναίκες…

Τέτοιου είδους ανούσιες και διαιρετικές κραυγές όχι μόνο δεν συνεισφέρουν σε έναν δημιουργικότερο διάλογο αλλά, αντίθετα, τον βραχυκυκλώνουν…

Η θεώρηση κάθε είδους κριτικής, για οποιοδήποτε θέμα, ως έκφραση μίσους δεν κάνει τίποτα άλλο από το να αποκλείει τη δυνατότητα για κάθε είδους διάλογο και εναλλακτική προσέγγιση ή εκτίμηση, με σκοπό να αναγάγει την προσωπική ιδεολογία σε δόγμα, δηλαδή, άνοση απέναντι σε κάθε είδους ενδεχόμενη αμφισβήτηση. Το επόμενο βήμα είναι οι πρακτικές του ISIS…

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο πως το μίσος, όσον αφορά στη σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα –έτσι, τουλάχιστον, όπως εκλαμβάνεται από αρκετούς- είναι αμφίδρομο. Υπάρχουν άνδρες που μισούν τις γυναίκες, υπάρχουν, όμως, και γυναίκες που μισούν τους άνδρες. Υπάρχουν άνδρες που μισούν τις φεμινίστριες και φεμινίστριες που μισούν τους άνδρες. Υπάρχουν, ακόμα, φεμινίστριες που μισούν άλλες «αιρετικές» φεμινίστριες, καθώς δεν υπάρχει μία ενιαία φεμινιστική θεωρία και στάση. Υπάρχουν φεμινίστριες που μοιάζει να μισούν όλους, όλα και πάντα. Το μότο τους είναι : αν δεν είσαι μαζί μας, δεν είσαι μόνο εχθρός μας, αλλά ανήκεις και σ΄αυτούς που μας μισούν…

Ο μοναδικός Γ. Ρίτσος γράφει στο «Καπνισμένο τσουκάλι»:

«Αυτά τα κόκκινα σημάδια στους τοίχους, μπορεί να ΄ναι κι από αίμα.                                      Όλο το κόκκινο στις μέρες μας είναι αίμα…»         

Παραφράζοντας τους στίχους αυτούς, θα μπορούσαμε να πούμε πως «Όλο τι κόκκινο στις μέρες μας είναι μίσος και αίμα»…

Μίσος, παντού μίσος. Γιατί μισούμε, άραγε;  Γεννιόμαστε με αυτό; Το κληρονομούμε; Μας το μαθαίνουνε διαμέσου επιρροής ή πλύσης εγκεφάλου; Ποιους ή τι θα πρέπει να μισούμε; Μπορούμε να απαλλαγούμε από το τυφλό μίσος μας; Υπάρχουν καταστάσεις όπου το μίσος είναι αποδεκτό;     

Για να μην μακρηγορήσω, θα απλουστεύσω κατά πολύ το συλλογισμό μου, λέγοντας: θα μπορούσαμε να διαχωρίσουμε το μίσος σε προσωπικό και γενικευμένο. Το προσωπικό μίσος μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε γενικευμένο, τουλάχιστον σε άτομα με συναισθηματικά κενά και άσχημα βιώματα. Για παράδειγμα, ένας άνδρας μπορεί να μισεί τις γυναίκες, επειδή παραμελήθηκε και κακοποιήθηκε ψυχικά ή/και σωματικά από τη μητέρα του. Με ανάλογο τρόπο, μπορεί και μια γυναίκα να μισήσει όλους τους άνδρες, επειδή έχει κακοποιηθεί από τον πατέρα, το σύντροφο, το σύζυγο ή τον εργοδότη της...

Αυτό που μπορεί να συμβεί, λοιπόν, είναι το εξής: αντί να μισήσουμε μόνο το πρόσωπο που μας έχει εκθέσει σε τόσο μεγάλη ψυχική ή/και σωματική οδύνη, αρχίζουμε να μισούμε αυτό που εκπροσωπεί το άτομο αυτό, δηλαδή, ένα επάγγελμα (μπάτσος), ένα φύλο (άνδρας, γυναίκα, ομοφυλόφιλοι), μία ιδιότητα (πλανόδιοι μουσικοί…) μία θρησκεία, μία εθνότητα, μία φυλή κ.τ.λ….     

Αυτό που, στην ουσία, εξυπηρετεί μια τέτοιου είδους στάση ζωής είναι η ανάγκη κάποιου να αμυνθεί, όταν, για διάφορους λόγους, δεν διαθέτει άλλα μέσα και πιο ευέλικτες άμυνες για να το κάνει. Διαμέσου, λοιπόν, μιας γενίκευσης/υπεραπλούστευσης αναγάγει (συνειδητά ή υποσυνείδητα) οτιδήποτε και οποιουσδήποτε -που έχουν κάποιο κοινό χαρακτηριστικό που φοβίζει- σε «εχθρό» ή «αντίπαλο», δημιουργώντας, με τον τρόπο αυτόν, εντός του μια ψευδαίσθηση ασφάλειας διαμέσου αυτού του γενικού αφορισμού, αντί να μπει στην επώδυνη και επισφαλή διαδικασία ελέγχου του καθένα ξεχωριστά…

Δεν μισούν, όμως, όλοι όσοι έχουν εκτεθεί σε βία, και υπάρχουν και άλλοι που, παρόλο που δεν έχουν εκτεθεί σε κανενός είδους βία, μισούν θανάσιμα… 

Δεν υπάρχει «ειδικό» μίσος, -π.χ. άνδρα προς γυναίκα, γυναίκας προς άνδρα κ.τ.λ. Αυτό που υπάρχει είναι το μίσος ανθρώπου προς άνθρωπο που προσλαμβάνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, ανάλογα  με την ιδιοσυγκρασία, τα βιώματα και το ιδιαίτερο κοινωνικο-οικονομικο-πολιτισμικό του περιβάλλον…       

ΥΓ. Για τον Στέφανο, μετά από παράκλησή του.

Η παιδική ζωγραφιά του 8χρονου αγοριού μιλούσε από μόνη της τη γλώσσα της φρίκης που έζησε. Στη μέση, ένα τραπέζι και γύρω του στο πάτωμα σπασμένα πιάτα και σκόρπια φαγητά. Κάτω από το τραπέζι, κρυμμένα δυο παιδιά, δίπλα στέκονταν όρθια η φοβισμένη μητέρα με τα μάτια ορθάνοιχτα από τον τρόμο, και, μπροστά της, ο οργισμένος ο πατέρας με σηκωμένο χέρι, έτοιμος να τη χτυπήσει…

 Ανάλογες παιδικές ζωγραφιές έχω δει πάρα πολλές. Αυτό, όμως, που μου έκανε τρομερή εντύπωση -και γι΄αυτό τη θυμάμαι, μετά από τόσα χρόνια- ήταν ο τίτλος του παιδιού στο επάνω δεξί μέρος της ζωγραφιάς : «Η μαμά έκαψε το φαγητό»…

Η σοβαρότητα του συμβάντος δεν ήταν, φυσικά, το κάπως «αρπαγμένο» φαγητό. Και όμως, το παιδί αυτό υιοθέτησε την εκδοχή και εκτίμηση της πραγματικότητας του βίαιου πατέρα του που έλεγε πως, ΑΝ η μητέρα δεν είχε κάψει το φαγητό, ο πατέρας δεν θα την είχε χτυπήσει…

Το γεγονός αυτό ήρθε στη θύμησή μου ξανά, πριν από κάποιο διάστημα, όταν διάβασα για ένα αποτρόπαιο έγκλημα, όπου μια νέα γυναίκα βρέθηκε γυμνή και άγρια κακοποιημένη. Η εκτίμηση των αρμόδιων αρχών, την οποία αναπαρήγαγαν με μεγάλη ευκολία όλα τα Μ.Μ.Ε. ήταν : «Άγρια δολοφονία γυναίκας με σεξουαλικά κίνητρα»…

Δεν μπορώ να είμαι βέβαιος αν τα Μ.Μ.Ε. έδωσαν αυτόν τον τίτλο σκόπιμα, επειδή είναι «πιασιάρικος». Ίσως ναι, αλλά ίσως και όχι. Οι αρμόδιες αρχές όμως; Γιατί τόση ευκολία στην εκτίμηση των κινήτρων της άγριας αυτής δολοφονίας, παρόλο που υπήρχε ΚΑΙ σεξουαλική κακοποίηση;  Ίσως αυτή να είναι η εκδοχή του ίδιου του δολοφόνου που να θεωρεί την οποιαδήποτε νέα γυναίκα ως αντικείμενο μιας χρήσης που μετά μπορούμε να το κάνουμε ό,τι θέλουμε, ακόμα και να το κομματιάσουμε…

Ο ακριβής τίτλος θα έπρεπε να ήταν : «Άγριο έγκλημα μίσους προς τις γυναίκες»…

Κάποιοι, σίγουρα, θα σκεφθούν πως αυτή είναι μια ακραία εκδοχή ανδρικού μίσους προς τις γυναίκες, και θα συμφωνήσω μαζί τους. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανδρών, που τρέφουν μίσος προς τις γυναίκες, έχουν βρει, τα τελευταία χρόνια, τον χαμένο τους παράδεισο στο διαδίκτυο. Εκεί, ανταμώνουν με τις «αδελφές ψυχές τους», δηλαδή, όλους τους μόνους και μισογύνηδες άνδρες, για να αλληλοπαρηγορηθούν και να κατασπαράξουν όλοι μαζί, σαν πεινασμένες ύαινες, τα υποψήφια θύματά τους…

Στο διαδίκτυο, λοιπόν, μπορούν και βρίσκουν τα πάντα. Γυναίκες για όλα τα γούστα και για κάθε είδους ανάγκη τους. Προς καθησυχασμό της αναστάτωσης μέσα στο εσώρουχό τους, προς εκφόρτιση του μίσους και του φόβου τους για αυτές, υποστηρικτές σε φόρουμ συζήτησης, το ίδιο μόνες και δυστυχισμένες «αδελφές ψυχές», συνωμοσιολογίες…

Κάποτε, όμως, έρχεται η στιγμή που ο υπολογιστής θα πρέπει να κλείσει και τότε όλα χάνονται, σαν όμορφο όνειρο, μετά από ένα απότομα ξύπνημα, που σε βρίσκει σε ένα παντελώς άδειο διαμέρισμα. Τότε, είναι υποχρεωμένοι να αντικρίσουν την πραγματική ζωή, δηλαδή, τη μοναξιά και την εσωτερική ερημιά τους, την κενή διαβρωμένη τους ζωή, σαν ένα κομμάτι χαλασμένο τυρί σε ένα εντελώς άδειο και δύσοσμο ψυγείο…

Όλοι μας κάνουμε ορισμένες φορές λάθη ή λέμε πράγματα που μπορεί να πληγώσουν κάποιον. Το να ζητήσουμε συγνώμη είναι μία από τις δυνατότητες που διαθέτουμε για να αποκαταστήσουμε το λάθος που έχουμε κάνει. Δεν είναι, όμως, πάντα εύκολο. Αρκετοί βιώνουν τη συγνώμη που τυχόν ζητήσουν ως προσωπική ήττα ή ταπείνωση. Είναι, όμως, ακριβώς το αντίθετο. Αποτελεί δείγμα προσωπικής ψυχικής δύναμης και θάρρους ανάληψης της ευθύνης που μας αναλογεί και του ενδεχόμενου να μη γίνει η συγνώμη μας αποδεκτή…

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να ζητήσει κάποιος συγνώμη. Κάποιες φορές, και όταν δεν θεωρούμε πως έχουμε προσωπική ευθύνη, δεν χρειάζεται να ζητήσουμε συγνώμη, αρκεί και μόνο το να δείξουμε πως έχουμε καταλάβει πως πληγώσαμε τον άλλον, λέγοντας απλά πως δεν ήταν πρόθεσή μας να κάνουμε κάτι τέτοιο. Οτιδήποτε ανάλογο θα ήταν αρκετό, αρκεί να είναι αυθεντικό και όχι κάτι που λέγεται μόνο και μόνο για να «ξεμπερδεύουμε»…

Όταν κάποιος ζητά συγνώμη, δεν το κάνει πάντα για τον άλλον αλλά για τον ίδιο του τον εαυτό, επειδή αυτό αποτελεί μέσο απαλλαγής από τυχόν ενοχές που νιώθει. Η αυθεντική συγνώμη προϋποθέτει συνειδητοποίηση πως έχουμε πληγώσει κάποιον χωρίς να το αξίζει ή παραπάνω από αυτό που θα του άξιζε…

Όταν μιλάμε για συγνώμη, ο νους πηγαίνει, σχεδόν αποκλειστικά, στη συγνώμη που ζητά κάποιος από έναν άλλον για κάτι που του έχει κάνει. Πόσοι από εμάς, όμως, αναρωτηθήκαμε ποτέ μήπως θα έπρεπε να ζητήσουμε συγνώμη και από τον ίδιο μας τον εαυτό, για όλα αυτά στα οποία τον έχουμε εκθέσει;

Μήπως θα έπρεπε να του ζητήσουμε συγνώμη που επιτρέψαμε ή επιτρέπουμε σε άλλους να χειρίζονται τις σκέψεις, και τα συναισθήματά μας; Να ορίζουν το ποιοι είμαστε και ποιες είναι οι ανάγκες μας; Για τις απύθμενες προσδοκίες και απαιτήσεις που οι ίδιοι του θέσαμε, εξουθενώνοντάς τον; Μήπως, ακόμα, και για όλες τις φορές είπαμε «ναι», ενώ θα θέλαμε να βροντοφωνάξουμε «όχι»; Μήπως, στο τέλος, και για το γεγονός πως δεν αντιληφθήκαμε πως του αξίζει να αγαπηθεί για αυτό που είναι;

Το να μπορούμε να ζητούμε συγνώμη, όταν πληγώνουμε, θελημένα ή άθελά μας κάποιον, αποτελεί συγκολλητική ουσία για σχέσεις που, διαφορετικά, ίσως διαλύονταν για πάντα. Για ένα πράγμα, όμως, δεν χρειάζεται να ζητούμε συγνώμη, και αυτό δεν είναι άλλο από το δικαίωμά μας να νιώθουμε και να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, όποια και αν είναι αυτά, ιδιαίτερα όταν δεν το κάνουμε με σκοπό να πληγώσουμε κάποιον. Αν ζητούμε συγνώμη για κάτι τέτοιο, είναι σαν να ζητούμε συγνώμη για την ίδια την αλήθεια, αποδυναμώνοντας, ταυτόχρονα, τον ίδιο μας τον εαυτό, μη αναγνωρίζοντάς του το δικαίωμα να νιώθει τα όσα νιώθει…