Τι είναι αλήθεια το «σωστό»; Ποιος και κατά πώς το ορίζει;

Είναι η φωνή της καρδιάς ή μήπως της λογικής; Είναι αυτό που τρυφερά ορεγόμαστε; Αυτό που μυστικά ονειρευόμαστε ή μήπως η «αλήθεια», οι σκέψεις και οι συναισθηματικές αντιδράσεις των μικρών παιδιών μιας ορισμένης ηλικίας;

«Σωστό» είναι αυτό που κάνουμε ή μήπως αυτό που θα θέλαμε να κάνουμε; Η ζωή που ζούμε ή αυτή που θα θέλαμε να ζήσουμε; Μήπως πάλι η διαπίστωση πως τελικά ζούμε αυτό που θέλαμε να αποφύγουμε; Αν συμβαίνει αυτό, τότε γιατί «ενώ πήραμε τη ζωή μας λάθος», δεν αλλάζουμε ζωή; Γιατί οι περισσότεροι άνθρωποι επιμένουν στη συντήρηση σοβαρών «λαθών» τους -παρόλο που τα διαπιστώνουν- υψώνοντας συρματοπλέγματα γύρω από την καρδιά;

«Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία» αλλά κάθε είδους ελευθερία, πιστεύω εγώ, δηλαδή της ψυχής, της σκέψης, των «θέλω», των ονείρων μας…

Λένε πως «ο πεινασμένος καρβέλια ονειρεύεται», δηλαδή, θα μπορούσαμε να πούμε πως ο πεινασμένος ονειρεύεται υπό όρους. Το ίδιο ισχύει και για την «πεινασμένη» ψυχή. Μόνο μια ψυχή ελεύθερη μπορεί να ονειρεύεται και να πετά αβίαστα κατά που θέλει, να Δημιουργεί και να παράγει όνειρα χωρίς να εγκλωβίζεται σ΄αυτά…

Είναι «σωστό» να στερείται κάποιος ή να έχει πάψει να νιώθει το γλυκό εκείνο ανατρίχιασμα δίπλα σε ένα  κατά τα άλλα αγαπημένο κορμί;  Ή μήπως είναι «σωστό» να φαντασιώνει ένα άλλο σώμα, την ίδια στιγμή που δίνει το δικό του/της αλλού;

Είναι, πάλι, «σωστό» και «δίκαιο» να εξαργυρώνουμε τη χαρά του έρωτα ή της ελευθερίας μας στο βωμό των ενοχών μας περί «σωστού» και «δικαίου»;

Όταν γεννιόμαστε, έχουμε μια συναισθηματική καθαρότητα. Αν παρατηρήσουμε το πώς συμπεριφέρεται ένα μέσο μικρό παιδί 2-3 χρονών, θα διαπιστώσουμε εύκολα το πόσο αυθόρμητα και ελεύθερα εκδηλώνει κάθε συναίσθημά του και πόση περιέργεια διαθέτει για τον περίγυρό του. Ένα μικρό παιδί ζει στο τώρα και για το τώρα, δεν ντρέπεται για κανένα παρελθόν ούτε ανησυχεί για κάποιο μέλλον. Εκφράζεται ελεύθερα συναισθηματικά και, επειδή δεν φοβάται να αγαπήσει, η αγάπη που νιώθει είναι απέραντη και εκρηκτικά έντονη. Αυτή είναι η αληθινή μας «φύση», μα πόσοι από εμάς καταφέρνουμε να τη διατηρήσουμε και στην ενήλική μας ζωή;

Ήδη από τα 3-4 μας χρόνια αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτοι έντονοι φραγμοί και τα ίχνη που αφήνουν στον ανοχύρωτο ακόμα ψυχισμό μας. Μαζί με την εκμάθηση της γλώσσας και το χειρισμού του σώματός μας, μας μαθαίνουν -άλλοτε επιβραβεύοντας και άλλοτε τιμωρώντας- τι είναι «σωστό» και το τι θα πρέπει να ονειρευόμαστε και να θέλουμε, αν επιθυμούμε να συνεχίσουν να μας αγαπούν και να μας αποδέχονται. Ο «προγραμματισμός» αυτός, όμως, δεν είναι κοινός για όλους μας και εξαρτάται από τις εμπειρίες, τα όνειρα, τις επιθυμίες και τις συναισθηματικές πληγές των δικών μας γονιών…

Ίσως οι επιπλήξεις και οι όποιες μικρές ή μεγάλες τιμωρίες για τη φασαρία που κάναμε κάποιες φορές παίζοντας ως μικρά παιδιά να γίνονται τα πρώτα λιθαράκια του τείχους  φόβου που αρχίζει να υψώνεται εντός μας κάθε φορά που νιώθουμε την ανάγκη να εκφράσουμε την ευτυχία ή κάποιο άλλο έντονό μας συναίσθημα, δηλαδή τον αυθεντικό μας εαυτό…

Δεν είναι, όμως, μόνο ο φόβος του να εκφράσουμε τα δικά μας συναισθήματα που γεννιέται εντός μας. Ταυτόχρονα, δημιουργείται -αν κάτι τέτοιο γίνεται συχνά και συστηματικά- και ένας ακόμα μεγαλύτερος φόβος πως μπορεί να πάψουν να μας αγαπούν αυτοί που έχουμε τόσο ανάγκη, σε περίπτωση που δεν είμαστε όπως μας θέλουν και τους απογοητεύσουμε…

Για τους λόγους αυτούς συνήθως, όλοι μας κουβαλούμε εντός μας ένα μικρό πληγωμένο παιδί που δεν είναι παρά μέρος του πραγματικού μας εαυτού και που λαχταρά απεγνωσμένα να το προσέξουν και να το επιτρέψουν να εκφρασθεί κάποια στιγμή κατά πώς επιθυμεί και  να μη χρειάζεται να κάνει πάντα το «σωστό», δηλαδή, συνήθως, το «θέλω» κάποιου άλλου/άλλων…

Η συνάντηση και αναγέννηση του πραγματικού μας εαυτού προϋποθέτει τον εντοπισμό αυτών των θαμμένων κομματιών εντός μας και, στη συνέχεια, την επαφή με τους τεράστιους φόβους και την απόγνωση που συνδέονται με αυτά. Αν έχουμε το κουράγιο να κάνουμε αυτήν την εσωτερική αναδρομή, τότε σίγουρα θα μπορέσουμε να αγαπήσουμε αληθινά, να εκφράζουμε κάθε αυθεντικό μας συναίσθημα και, άρα, να κάνουμε αυτό που είναι «σωστό» πρωτίστως για ΕΜΑΣ τους ίδιους, που να εκφράζει και να επικοινωνεί προς τα έξω αυτό που πραγματικά είμαστε, νιώθουμε, επιθυμούμε…

Επειδή πολλά έχουν γραφεί και γίνει τελευταία, και με αφορμή τις δηλώσεις της ποιήτριας Κ. Δημουλά περί μεταναστών, που προκάλεσαν ποικίλες αντιδράσεις, θάθελα να καταθέσω πολύ συνοπτικά κάποιες απόψεις μου, περί ρατσισμού, ξενοφοβίας και μεταναστευτικού ζητήματος γενικά, προς συζήτηση.

Ας πάρουμε το παράδειγμα δύο ανθρώπων που ισχυρίζονται όχι μόνο πως ΔΕΝ είναι ρατσιστές αλλά και πως καταδικάζουν πλήρως τον ρατσισμό ως στάση ζωής. Και οι δύο αυτοί άνθρωποι χρησιμοποιούν τις ίδιες λέξεις, εννοούν, όμως, το ίδιο πράγμα; Δεν είναι καθόλου σίγουρο πως κάτι τέτοιο ισχύει. Το ίδιο ισχύει και για τα κόμματα του εθνικού μας κοινοβουλίου, πλην της «Χρυσής Αυγής». Όλα καταδικάζουν το ρατσισμό αλλά οι θέσεις τους για το περίφημο μεταναστευτικό διαφέρουν κραυγαλέα μεταξύ τους, και αυτό οφείλεται, εν πολλοίς, στον ορισμό που δίνει το καθένα (και ο καθένας μας) για το τι θεωρεί ως ρατσισμό.

Το θέμα αυτό αφορά κυριολεκτικά τον καθένα μας γιατί έχει να κάνει με του τι είδους κοινωνία θέλουμε να φτιάξουμε. Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει συχνά με τρόπο βίαιο και με δραματικά ταχείς ρυθμούς, και η αναγκαστική, κυρίως, μετακίνηση τεράστιου αριθμού ανθρώπων αλλάζει τα κοινωνικά δεδομένα τόσο των χωρών «υποδοχής» όσο και των χωρών προέλευσης αυτών των ανθρώπων. Δεν υπάρχουν πλέον εθνικά στεγανά. Η κάθε χώρα θα πρέπει να προσαρμοσθεί σε μια πολυπολιτισμική πλέον πραγματικότητα που, αν αντιμετωπισθεί με όραμα, πρόγραμμα και με βάση τις κοινά αποδεκτές ανθρωπιστικές αξίες, όχι μόνο δεν απειλεί αλλά έχει και πολλά να προσφέρει.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες και κυρίως οι Η.Π.Α. οφείλουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την εξέλιξή τους στα εκατομμύρια μεταναστών που δέχθηκαν. Οι δε Η.Π.Α. δεν είναι παρά μια κουρελού δεκάδων διαφορετικών εθνικοτήτων που έχουν καταφέρει, παρά τα όποια αρχικά κυρίως προβλήματα, να συνυπάρξουν δημιουργικά και να αποτελούν -αλλά και να νιώθουν- πλέον αδιαμφισβήτητα μέρη του αμερικανικού έθνους.

Επειδή η γλώσσα μας είναι ο κόσμος μας, οι λέξεις που χρησιμοποιούμε δείχνουν σε μεγάλο βαθμό το ποιοι είμαστε, τι θεωρούμε ως σημαντικό, πώς το αξιολογούμε. Η είσοδος του νεοφασιστικού μορφώματος της «Χρυσής Αυγής» στην πολιτική σκηνή του τόπου μας καθιέρωσε μια πολύ πιο φανατική φρασεολογία και πρακτική από αυτές που είχαμε συνηθίσει ως τώρα, και συμπαρέσυρε, δυστυχώς, και άλλες πολιτικές δυνάμεις. Το σύνθημα είναι να διατηρήσουμε την «ελληνική μας κουλτούρα».

Για ποια κουλτούρα, όμως, μιλάμε; Της αρπαχτής, της λούφας, των ρουσφετιών, των ατέλειωτων σκανδάλων, της διαπλοκής, της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς, του «μέσου», των επιδοτήσεων, των εκατοντάδων χιλιάδων συντάξεων-«μαϊμού», του κλεισίματος των εθνικών οδών κατά βούληση του καθενός, του θεαθήναι, του παρκαρίσματος πάνω στα πεζοδρόμια, των εκατοντάδων χιλιάδων αυθαιρέτων, των φακελακίων, των μιζών, της απίστευτης διασπάθισης του δημόσιου πλούτου, των χιλιάδων πολυτελών εισαγομένων προϊόντων, της επίδειξης, των εκατοντάδων παράνομων χωματερών, της λεηλασίας του περιβάλλοντος, της παραπαίουσας Παιδείας και Εθνικής Υγείας ή της περίφημης νοοτροπίας του «νεοέλληνα» που έχει ως μέγιστες αξίες το αυτοκινητάκι, το μπαράκι, το γκομενάκι και τον…Μαζωνάκη;

Ας κάνει ο καθένας μας την αυτοκριτική του και ας κοιτάξει κατάματα τον καθρέφτη του. Πολλοί από εμάς -«πνευματικοί ή μη- έχουμε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπά μας απέναντι σε άλλους ανθρώπους, είτε αυτοί λέγονται μετανάστες, αθίγγανοι, τούρκοι, αφρικανοί, ομοφυλόφιλοι, γυναίκες, νοητικά ή ψυχικά πάσχοντες, ναρκομανείς κ.ά. Όλα τα παραπάνω υπάρχουν στο πανέρι του φάσματος του ρατσισμού. Ας απλώσουμε το χέρι κι ας πάρουμε αυτό που θεωρούμε πως μας ανήκει ή να το αφήσουμε, θεωρώντας πως ανήκει σε κάποιον άλλον…

Πάντως, Χ.Υ.Τ.Α. όλοι θέλουμε, όχι όμως στην περιοχή που ζούμε. Όλοι θέλουμε να βοηθηθούν οι ναρκομανείς αλλά κανείς δεν θέλει τα κέντρα αυτά στην περιοχή του. Όλοι θέλουν να αποϊδρυματοποιηθούν οι χρόνιοι ψυχιατρικοί ασθενείς αλλά κανείς δεν θέλει τα διαμερίσματα που θα διαμένουν στη γειτονιά του. Ελληνικές εκκλησίες όλοι θέλουμε να υπάρχουν ανά την υφήλιο και όπου υπάρχουν έλληνες, όχι όμως τζαμιά στη χώρα μας για τους αλλοθρήσκους. Τους μετανάστες πολλοί τους συμπαθούμε αλλά καλά θα ήταν να ζουν μακριά από τη δική μας γειτονιά. Μιλάμε για την αυτοκρατορία της υποκρισίας. Όταν δε αρχίσουν να απαιτούν τα αυτονόητα ή τα δεδουλευμένα, τότε ξαφνικά τους ανακαλύπτουμε, γίνονται ενοχλητικοί και ίσως τους βγάλουμε και καραμπίνες. Τότε ο φόβος μας γίνεται εντονότερος, νομίζουμε πως θα μολυνθεί η κουλτούρα και ο «πολιτισμός» μας, τότε θυμόμαστε βιασμούς, φόνους, ταλιμπάν και μπούρκες…

Μοιάζει, λοιπόν, σαν να έχουμε φθάσει σε ένα σημείο όπου πολλοί από εμάς δεν μισούμε ή δεν έχουμε κάτι εναντίον των ανθρώπων από άλλες χώρες ή άλλους πολιτισμούς αλλά ταυτόχρονα δεν θέλουμε να έρχονται στη χώρα μας παρά μόνο ενδεχομένως για κάποιο φολκλόρ φεστιβάλ. Πλέον, δεν τους βλέπουμε -ίσως- ως κάποιους που ανήκουν σε άλλη ράτσα -όπως ο «κλασσικός» ρατσιστής- αλλά όμως ούτε και ως ισότιμα με εμάς άτομα. Τους αντιμετωπίζουμε ως εκπροσώπους μιας άλλης «παράξενης» κουλτούρας και μιας ακόμα πιο «παράξενης» και «απειλητικής» θρησκείας. Ο συνειδητοποιημένος ή μη συνειδητοποιημένος ρατσιστής καθώς και αυτός που διακατέχεται από ξενοφοβία δεν βλέπει ΠΟΤΕ άτομα, αλλά εκπροσώπους ενός άλλου συνόλου -είτε αυτό αποκαλείται ράτσα/φυλή, κουλτούρα ή οτιδήποτε άλλο ανάλογο- που συνιστούν απειλή…

Οι ίδιοι οι μετανάστες δεν κατέχουν τη γλώσσα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, κάτι που τους κάνει ακόμα πιο ευάλωτους απέναντι σε οτιδήποτε τους αφορά. Πολλοί από εμάς, διάφορα πολιτικά κόμματα, άνθρωποι του «πνεύματος» και της τέχνης, ενώ έχουν τη δυνατότητα να δράσουν και να επηρεάσουν, αρκούνται στο να κάθονται μπροστά στην TV και να «καταδικάζουν» το ρατσισμό ή να κάνουν γλυκανάλατες και μάλλον υποκριτικές δηλώσεις του τύπου «Εμείς αγαπάμε τους μετανάστες, παρόλο που μας βρωμίζουν τον τόπο…». Η απόρριψη του ρατσισμού προϋποθέτει, κυρίως, μια δράση που να δίνει νόημα στα μεγαλεπήβολα λόγια μου. Δεν μπορώ να ισχυρίζομαι πως αγαπώ κάποιον χωρίς να κάνω το παραμικρό που να δείχνει κάτι προς αυτήν την κατεύθυνση, παρόλο που έχω άπειρες ευκαιρίες…

Θεωρώ πως πολλοί από αυτούς που καταφέρονται ενάντια στους μετανάστες δεν είναι ρατσιστές με την κλασσική έννοια του όρου, αλλά άτομα που διακατέχονται από ΞΕΝΟΦΟΒΙΑ. Όποιος τολμά/μπορεί/θέλει να βλέπει μόνο στα ρηχά και θεωρεί πως τα σπυράκια της ανεμοβλογιάς είναι που φταίνε για τη σωματική του καταπόνηση και όχι ο ιός που τα δημιούργησε, θα βλέπουν πως και για τα προβλήματα -αρκετές φορές σοβαρά- που δημιουργούνται σε διάφορες περιοχές της χώρας μας φταίνε κυρίως οι μετανάστες και όχι η σχεδόν παντελής απουσία ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής. Δεν φαντάζονται πως, αν στα ίδια μέρη συγκεντρώνονταν ο ίδιος αριθμός εξίσου εξαθλιωμένων ελλήνων, τα ίδια περίπου προβλήματα θα δημιουργούνταν, όπως γίνεται στα διάφορα γκέτο εξαθλιωμένων ανά τον κόσμο (Η.Π.Α., Βραζιλία, Μεξικό κ.τ.λ.).

Το βασικό πρόβλημα είναι, λοιπόν, το πώς βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε και υποδεχόμαστε έναν άλλον άνθρωπο ή άλλους ανθρώπους. Σίγουρα, η πιθανότητα να αντιληφθούμε καλύτερα το πρόβλημα θα ήταν πολύ μεγαλύτερη, αν αλλάζαμε έστω και για ένα μόνο 24ωρο ρόλο/θέση/στέγη/τροφή/αντιμετώπιση με έναν από αυτούς τους «βρωμιάρηδες» και «ενοχλητικούς» για την αισθητική και τις χριστιανικές αρχές μας μετανάστη…

Αναρωτιόμουν σχεδόν από την αρχή της εισόδου των Μ.Μ.Ε. στην καθημερινότητά μας, και συνεχίζω να αναρωτιέμαι, για το τι θα μπορούσαμε -εμείς οι απλοί πολίτες- να αντιτάξουμε απέναντι στη σαρωτική απήχηση και παντοδυναμία τους. Είναι δυνατόν να αποκτήσει κάποια στιγμή ο μέσος πολίτης τη συνειδητότητα εκείνη που θα του επέτρεπε να διακρίνει και να κρίνει την παραποίηση/διαστρέβλωση των όσων σημαντικών τον αφορούν; Το αυθεντικό και την αλήθεια από το κάλπικο και την ψευδαίσθηση;

Τα ερωτήματα αυτά είναι από τα λίγα πράγματα στη ζωή που δεν αντιμετωπίζω αυθόρμητα με αισιόδοξη διάθεση. Η κλασσική θεωρία που ήθελε τα Μ.Μ.Ε. ως εγγυητή της δημοκρατίας -με την έννοια πως θα ενημερώνουν αξιόπιστα τον πολίτη ώστε να είναι σε θέση να κρίνει- έχει διαψευσθεί παταγωδώς. Αντίθετα, τα Μ.Μ.Ε. έχουν σχεδόν ολοκληρωτικά υποκαταστήσει «τη φωνή του πολίτη», ελέγχοντας τους ασκούντες την εξουσία -προς ίδιον συνήθως όφελος- και αναδεικνύοντας ή καταστρέφοντας πολιτικές καριέρες κατά βούληση.

Οι πολιτικοί, έχοντας αντιληφθεί την επιρροή των Μ.Μ.Ε., προσαρμόζουν ολοένα και περισσότερο την ατζέντα τους με αυτή των Μ.Μ.Ε., αυξάνοντας ακόμα πιο πολύ τη δύναμη και τελευταίων. Η πολιτική αλλά και οι πολιτικοί ολοένα και περισσότερο προσωποποιούνται -κάτι που τους καθιστά πολύ ευάλωτους στα πιράνχας των Μ.Μ.Ε.-, ενώ ταυτόχρονα τα όρια μεταξύ πολιτικής και διασκέδασης γίνονται ολοένα και πιο ασαφή, κάτι που δείχνει πως τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά.

Πριν από λίγες μέρες και μετά την πολιτική του ήττα για τον περιορισμό της οπλοκατοχής και από το τρομοκρατικό χτύπημα στη Βοστώνη, εμφανίστηκε ο Ομπάμα στην τηλεόραση με ίδια φράντζα στα μαλλιά όπως αυτή της συζύγου του (για να αμβλύνει άραγε τις αρνητικές εντυπώσεις/επιπτώσεις ή προετοιμάζοντας το έδαφος για κάποια άλλη επικείμενη σημαντική απόφαση;). Στις προεδρικές εκλογές του 2000 στις Η.Π.Α., ένα ερώτημα που έδωσε αρκετούς ψήφους στον Μπους το νεότερο ήταν η απάντησή του στο ανάλογο ερώτημα πως προτιμά να ακούει VanMorrison, τη στιγμή που ο αντίπαλός του John McCain απαντούσε πως προτιμά τον Frank Sinatra, και τα παραδείγματα είναι ατέλειωτα…

Τείνουμε να μεταλλαχθούμε -και ως ένα μεγάλο βαθμό αυτό έχει γίνει- από ψηφοφόροι σε απλοί καταναλωτές προϊόντων πολιτικής διαφήμισης και «πολιτικών προφίλ». Μέσα σε αυτό το σόου του παραλόγου, της σήψης, της ερμαφρόδιτης σκέψης και της αίσθησης ανημπόριας, ιδιαίτερες «νότες» τύπου «Χρυσής Αυγής» -εν είδει αισθητηριακού Viagra- προσδίδουν την ανάλογη ένταση που χρειάζεται κάθε ανήμπορο, εξαγρειωμένο, κοιμώμενο ή σε λήθαργο πλήθος για να αφυπνισθεί και να μπορέσει να ταυτισθεί ή να νιώσει κάτι ξεχωριστό…

Έχουμε φθάσει στο σημείο που ευκολότερη θα ήταν η απάντηση, αν το ερώτημα που θα απευθύνονταν στους ψηφοφόρους είχε την εξής μορφή: «Ποιανού πολιτικές απόψεις είναι και δικές σου;», παρά «Ποια είναι τα δικά σου πολιτικά πιστεύω;»…

Επειδή δεν πιστεύω πλέον σε «πεφωτισμένες ηγεσίες» ή «πεφωτισμένους ηγέτες», η μόνη ελπίδα ανατροπής αυτής της ανθρώπινης αλλοτρίωσης και «εικονικής πραγματικότητας» νομίζω πως βρίσκεται στα χέρια του καθενός μας, δηλαδή στην οικογένεια και κυρίως στον τρόπο διαπαιδαγώγησης των παιδιών μας ώστε όχι μόνο να θωρακιστούν απέναντι σε αυτή την ιδιότυπη ισοπεδωτική δύναμη και βία, αλλά και για να μπορέσουν κάποια στιγμή να την ανατρέψουν…