Έρχονται στιγμές που κάποιο ασήμαντο ή αναπάντεχο ερέθισμα μοιάζει να ξεκλειδώνει τα άδυτα της ψυχής, επιτρέποντας να φτερουγίσουν προς το φως αναμνήσεις παντελώς λησμονημένες…

Λένε -και η επιστήμη το επιβεβαιώνει- πως η γεύση, περισσότερο απ΄οποιαδήποτε άλλη αίσθηση, καταφέρνει να μας πάρει από το χέρι και να μας οδηγήσει με απίστευτη ακρίβεια και ευκολία σε κόσμους κι εμπειρίες χαμένες στο σκοτάδι της λήθης…

Η γεύση μοιάζει να έχει τη μαγική ικανότητα να σε εξακοντίζει, μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου, πίσω σε χρόνια παιδικά, σε στιγμές λησμονημένες που, όμως, χαράχθηκαν εντός μας με έναν τρόπο ιδιαίτερο, σμίλεψαν την ψυχή μας και διαμόρφωσαν τον τρόπο που βιώνουμε τον κόσμο και τις διάφορες πτυχές της ζωής μας.

Η γεύση μπορεί να σε κάνει να νιώσεις πως βρίσκεσαι ξαφνικά σε μια λιτή και μισοφωτισμένη κουζινούλα, πλημμυρισμένη, όμως, από την ευωδιά του φρεσκομαγειρεμένου από ακούραστα λατρεμένα χέρια φαγητού που σιγοβράζει στην κατσαρόλα, και κάπου εκεί τριγύρω η αίσθηση ύπαρξης αγαπημένων μορφών που μοίραζαν απλόχερα αγάπη, ζεστασιά, παρηγοριά, ελπίδα και ασφάλεια. Εικόνες όλης της οικογένειας γύρω από το καθημερινό τραπέζι, με νουθεσίες, αφηγήσεις, πειράγματα, παρεξηγήσεις και γέλια που, όλα μαζί, ύφαναν με απίστευτη μαεστρία και σιωπηρά έναν μοναδικό συναισθηματικό ιστό στην ψυχή του καθενός μας.

Η γεύση μπορεί να σε οδηγήσει ξαφνικά και απρόσμενα σε λησμονημένες ερωτικές στιγμές και εικόνες από κάποιο ξεχωριστό δείπνο, όπου ψυχές, βλέμματα και ακροδάχτυλα αγγίχθηκαν με τρόπο μοναδικό καθώς τα χείλη ψιθύριζαν «στην υγειά μας» και γεύονταν το πορφυρόχρωμο κρασί που αστραποβολούσε σαν πολύτιμο ρουμπίνι στα ποτήρια…

Ήταν ένα υπέροχο πρωινό του Ιούλη πριν από αρκετά χρόνια. Οι ήχοι και τ΄ αρώματα της φύσης του μικρού καταπράσινου κερκυραϊκού χωριού υπενθύμιζαν την απερίγραπτη ομορφιά ενός κόσμου που στερούνται οι άνθρωποι της πόλης. Καθόμασταν κάτω από τον ίσκιο της κληματαριάς του μικρού παραδείσου που με τόση αγάπη έφτιαξε μόνος του ο κυρ Κώστας, συνταξιούχος πια γυμνασιάρχης. Εδώ μπορούσες να βρεις κάθε είδους ζαρζαβατικό, ελιές, οπωροφόρα, ένα μικρό αμπέλι, λουλούδια, αγάπη και φιλοξενία περίσσια.

-        Αν τελειώσατε το καφεδάκι σας, θα σας ετοιμάσω ένα τσιπουράκι, είπε η κυρία Άρτεμις, σύζυγος του κυρ Κώστα, και όπως πάντα χαμογελαστή και καλοδιάθετη.

Σε λίγο, παρατάσσονταν μπροστά μας πάνω στο τραπέζι τα πιατάκια με τις ελίτσες, τις βραστές πατατούλες, τις φρεσκοκομμένες ντομάτες, το τυράκι, τον μαριναρισμένο γαύρο και πολλά ακόμα καλούδια από το περιβόλι και τα δημιουργικά χέρια των ηλικιωμένων φίλων μας.

Εκεί ακριβώς βίωσα κάτι πρωτόγνωρο για ΄μένα ως τη στιγμή εκείνη. Δεν πρόλαβα καλά-καλά να βάλω στο στόμα μου ένα κομματάκι ντομάτα που μόλις πριν είχε κόψει ο κυρ Κώστας από το περιβόλι του, και άρχισαν να ξετυλίγονται μπροστά μου σαν σε ταινία εικόνες από τα παιδικά μου χρόνια που ποτέ προηγούμενα δεν είχα ξαναδεί από τότε που τις πρωτοβίωσα σε ηλικία 5-6 χρονών.

Το κάρο πλησίαζε τρίζοντας, φορτωμένο με κάθε λογής ζαρζαβατικά της εποχής, κι αυτός -Γρηγόρη τον έλεγαν- με το άσπρο ψάθινο καπέλο του στο κεφάλι και κρατώντας το καφετί άλογο από το χαλινάρι, να διαλαλεί την πραμάτεια του. Σε λίγα λεπτά, οι νοικοκυρές της προσφυγικής γειτονιάς είχαν βγει από τα σπιτάκια τους και είχαν περικυκλώσει σαν μελίσσι που βούιζε το κάρο, διαλέγοντας, συζητώντας, γελώντας. Άλλες πάλι φορές, το κάρο ήταν γεμάτο από καρπούζια και πεπόνια, αργότερα από υπέροχα σταφύλια…

Εικόνες ατέλειωτες, αρώματα και συναισθήματα ζωντάνεψαν με τρόπο μαγικό από το πουθενά, γεμίζοντάς με συγκίνηση μεγάλη, κι όλα αυτά από τη γεύση εκείνη της ντομάτας που μου θύμισε τόσο πολύ αυτή των παιδικών μου χρόνων…

Δεν είναι η γεύση της ντομάτας ή της πατάτας το σημαντικό αλλά τα τόσα άλλα που συμβολίζει, ανακαλεί και υπενθυμίζει. Είναι μια συγκεκριμένη ατμόσφαιρα, ένα πολύ προσωπικό και ιδιαίτερο συναισθηματικό κλίμα, σχέσεις, λόγια, αγκαλιές και χάδια αόρατα που ξαφνικά ζωντανεύουν, ζωντανεύοντας και την ψυχή μας με τρόπο μοναδικό…

Γιατί, όμως, ειδικά η γεύση έχει μια τόσο καταλυτική επίδραση; Η δική μου ερμηνεία είναι πως πρωτογνωρίζουμε τον κόσμο μας διαμέσου του στόματός μας. Το βρέφος και το μικρό παιδί οποιοδήποτε αντικείμενο κι αν πιάσει στο στόμα του το φέρνει, το πιπιλά, το γεύεται, θέλει να το μασήσει, να το καταπιεί, να το ενσωματώσει, και με τον τρόπο αυτό να το κατακτήσει, να το κάνει δικό του. Αυτό άλλωστε δεν κάνουμε και εμείς, «παλινδρομώντας ελεγχόμενα», όταν λέμε σε ένα πολυαγαπημένο μας άτομο -συνήθως στο παιδί μας- «θα σε φάω!»;

Γεύση, λοιπόν, η αρχόντισσα των αισθήσεων και ο βασιλικός δρόμος προς τις αναμνήσεις. Ας την φροντίζουμε, ας την εμπλουτίζουμε, ας την προκαλούμε, και τότε αυτή ΣΙΓΟΥΡΑ θα μας ανταμείψει…

Η παρουσία της βίας είναι πλέον καθημερινό φαινόμενο στη ζωή μας όπου και αν στραφούμε, είτε στις οθόνες των τηλεοράσεών μας είτε στα πρωτοσέλιδα των έντυπων μέσων είτε στο διαδίκτυο. Στο βωμό της αύξησης της τηλεθέασης και της αναγνωσιμότητας, η προβολή κάθε είδους βίας έχει την πρωτοκαθεδρία.

Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό; Η βία απασχολεί τη φαντασία και τη σκέψη μας, μας διασκεδάζει, μας τρομάζει, μας «διαπαιδαγωγεί». Δεν είναι, όμως, μόνον αυτό. Πιστεύω πως πίσω από το προφανές ελλοχεύει κάτι πολύ πιο ύπουλο και καθολικό. Όλη αυτή η υπερπροσφορά βίας σε κάθε είδους συσκευασία και χωρίς προειδοποιήσεις κινδύνου, όπως στις συσκευασίες τσιγάρων, αποβλέπει σε κάτι πολύ πιο αρχέγονο και θεμελιακό που δεν είναι άλλο από τη δημιουργία ενός αισθήματος ΦΟΒΟΥ στους ανθρώπους.

Γιατί, όμως, να επιδιώκεται η πρόκληση φόβου στον κόσμο; Η συνταγή είναι παλιά, δοκιμασμένη και πολύ αποτελεσματική, ιδιαίτερα τώρα, με τη βοήθεια των εκλεπτυσμένων και «επιστημονικών» τρόπων που σερβίρεται.

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με το παράδοξο της ύπαρξης δεκάδων τηλεοπτικών εκπομπών μαγειρικής που σερβίρονται καθημερινά από όλα τα τηλεοπτικά κανάλια, τη στιγμή που εκατοντάδες χιλιάδες πολιτών λιμοκτονούν και μερικά εκατομμύρια άλλων επιβιώνουν με το ζόρι. Οι εκπομπές αυτές δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να προσφέρουν, στους λιγότερο ή περισσότερο «εξαθλιωμένους», φαντασιωσική τροφή, κάλυψη, εκφόρτιση και ίσως κάποιου είδους αμυδρή «ελπίδα». Αντί, λοιπόν, να βγεις έξω οργισμένος επειδή δεν έχεις να φας και να εκφράσεις έμπρακτα κάποια στιγμή την απόγνωση και την οργή σου, διεκδικώντας τα αυτονόητα, αυνανίζεσαι τηλεοπτικά και φαντασιωσικά διαμέσου των εκπομπών αυτών, τιθασεύοντας, τουλάχιστον πρόσκαιρα, αυτές τις θεμελιακές σου ανάγκες…

Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με το σερβίρισμα φόβου και τρομολαγνείας. Φοβισμένος πολίτης σημαίνει ΑΔΡΑΝΗΣ και εύκολα ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΟΣ πολίτης. Φοβισμένος πολίτης σημαίνει, επίσης, πολίτης που θα αναζητήσει απεγνωσμένα κάθε είδους προστασία ή προστάτη, είτε αυτά λέγονται αντικλεπτικά είτε ιδιωτική ασφάλεια ζωής και υγείας είτε κάποιος «σωτήρας» που εύκολα μπορεί να πείσει διαμέσου ηχηρών συμπεριφορών και πρακτικών. Το αντίτιμο αυτού του είδους «προστασίας» είναι πάντα «Ακολούθα με, κάνε ό,τι σου λέω, αφέσου πλήρως σ΄εμένα», δηλαδή κάτι ανάλογο με αυτό που κάνει ένας παντελώς αδύναμος και φοβισμένος άνθρωπος όταν, μη έχοντας άλλη ελπίδα ή επιλογή, λέει «Θεέ μου, βοήθησέ με»…

Είναι τυχαίο που η κυβέρνηση Σαμαρά επέλεξε αυτόν τον πρωτόγνωρα βίαιο και αυταρχικό τρόπο κλεισίματος της δημόσιας τηλεόρασης, ενώ κάλλιστα θα μπορούσε να επιλέξει έναν πολύ πιο «κομψό» τρόπο; Εδώ είμαστε και θα δείτε πως στις αμέσως επόμενες δημοσκοπήσεις τα ποσοστά της Ν.Δ. και της καταλληλότητας του Σαμαρά ως πρωθυπουργού θα εκτοξευθούν στα ύψη. Ο αδύναμος ηδονίζεται, θαυμάζει και υπερταυτίζεται με τον ασκούντα βία ή τον αυταρχικά συμπεριφερόμενο…

Επί τρία συναπτά χρόνια, βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με τρομακτικά σενάρια καταστροφής. Γιατί άραγε; Για να τα εμπεδώσουμε ή μήπως για να υποταχθούμε στο φόβο και κατ΄επέκταση και σ΄αυτούς που θέλουν να μας ελέγχουν; Όταν αυτοί που μας κυβερνούν, με τη συνοδεία των φερέφωνών τους, μιλούν καθημερινά για διάφορες απρόσωπες απειλές που καραδοκούν για να μας αφανίσουν, τότε ο φόβος εκτοξεύεται στα ύψη, όπως και η ανάγκη μας για άμυνα και προστασία που πυροδοτούν με τη σειρά τους ακόμα μεγαλύτερο φόβο…

Με άλλα λόγια, αυτό σημαίνει άσκηση εξουσίας διαμέσου της παραγωγής και αναπαραγωγής φόβου και κλίματος ανασφάλειας και βίας από τα Μ.Μ.Ε. Η άσκηση βίας ήταν, και εξακολουθεί να είναι και στις μέρες μας, μια προέκταση της πολιτικής. Ποτέ η άσκηση άμεσης βίας δεν διαδραματίζεται μακριά από τον ανθρώπινο πόνο και τη δυστυχία. Πολύ συχνά δε, ασκείται εκεί που δεν είναι στραμμένα τα φώτα της δημοσιότητας, όπως, για παράδειγμα, στα πλαίσια της «Αγίας Οικογένειας», δηλαδή στο σύμβολο της ασφάλειας, όπου η κακοποίηση και ο εξευτελισμός γυναικών και παιδιών καλά κρατεί, είτε σε βρώμικους εμφυλίους πολέμους και γενοκτονίες, συνήθως υποκινούμενα από τις μεγάλες δυνάμεις προς ίδιον όφελος κ.τ.λ. Και μετά, οι κρατούντες χαρακτηρίζουν τα διάφορα κινήματα αγανακτισμένων ή/και εξαθλιωμένων πολιτών ως ασκούντα βία και απειλούντα την έννομη τάξη!!!

Αν δεν δούμε την άμεση σχέση μεταξύ πολιτικής και άσκησης βίας, ποτέ δεν θα καταφέρουμε να παράξουμε δημιουργική γνώση που να αποβλέπει σε έναν κόσμο χωρίς βία…

Ήταν ένα πολύ όμορφο δειλινό. Περπατούσα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, φωτογραφίζοντας παλιές βυζαντινές εκκλησίες, παρόν και παρελθόν μαζί, όταν τον είδα στο κάδρο της φωτογραφικής μου μηχανής να σταματά απότομα, κάνοντας ένα ελαφρό πηδηματάκι προς τα πίσω, για να μην εμποδίσει τη φωτογράφηση.

Ήταν ξυπόλητος και μου χαμογελούσε. Μια πολύ συμπαθητική φυσιογνωμία, γύρω στα σαράντα. Νομίζω πως τον είχε πάρει το μάτι μου κι άλλες φορές στο κέντρο της πόλης αλλά ποτέ δεν βρεθήκαμε τόσο κοντά. Αρχίσαμε αυθόρμητα να μιλάμε, και μάλιστα, απ΄ό,τι φάνηκε εκ των υστέρων, για αρκετή ώρα.

Στην αρχή δεν μου πέρασε καθόλου από το μυαλό, αλλά κάποια στιγμή άρχισα να αντιλαμβάνομαι τα πλάγια βλέμματα αρκετών από αυτούς που περνούσαν δίπλα μας. Διέκρινα κάτι μεταξύ απορίας, απαξίωσης και καχυποψίας στα βλέμματα αυτά, που με οδήγησαν να δω και να νιώσω -έστω και ελάχιστα- τα πράγματα από την αντίπερα όχθη. Κάποια στιγμή, πέρασε δίπλα μας μια ώριμη γυναίκα την οποία καλησπέρισε ευγενέστατα ο ξυπόλητος συνομιλητής μου, και αυτή, κάνοντας ένα απότομο πλάγιο βήμα σχεδόν φοβισμένη, απομακρύνθηκε μουρμουρίζοντας κάτι ανάμεσα στα δόντια της.

-        Ήταν μια παλιά μου γειτόνισσα, ψέλλισε με κάποια αδιόρατη θλίψη στα μελιά του μάτια. Κανείς δεν μου μιλάει πια, ακόμα και παλιοί φίλοι, όλοι με αποφεύγουν και κάνουν πως δεν με γνωρίζουν…

Αυτό, όμως, που δεν ήξεραν όλοι αυτοί που μας προσπέρασαν στα γρήγορα, ρίχνοντας πλάγια βλέμματα απαξίωσης και καχυποψίας, ήταν πως ο ξυπόλητος αλκοολικός συνομιλητής μου μού είπε πράγματα και αλήθειες που αυτοί, ούτε στις καλύτερές τους στιγμές, δεν θα μπορούσαν ενδεχομένως να πουν ή έστω να σκεφθούν…

Στα είκοσι περίπου λεπτά της συνομιλίας μας, μοιράστηκε μαζί μου την ιστορία της ζωής του. Ορφάνεψε και από τους δύο του γονείς στα επτά του. Οι συγγενείς του τον έβαλαν σε ορφανοτροφείο όπου η ψυχή ορφανεύει συνήθως για άλλη μια φορά. Έμαθε το τσιγάρο στα εννιά του και το ποτό λίγο αργότερα. Στην εφηβεία του, παραμόνευαν οι περιθωριακές συναναστροφές, η παραπτωματική συμπεριφορά, το ποτό και οι διάφορες ουσίες. Η ζωή τον φίλεψε ατέλειωτο πόνο αλλά αυτός κατάφερε να επιβιώσει.

-        Είναι θαύμα που ζεις ακόμα, του είπα.

-        Αγαπώ τη ζωή και θέλω να ζήσω, απάντησε, αλλά είναι μια ζωή με αλκοόλ. Χωρίς αυτό      δεν θα   τα κατάφερνα…

Μου διηγήθηκε για τα σοβαρά προβλήματα υγείας που έχει, για τις φορές που νοσηλεύτηκε και για τις αλλεπάλληλες χειρουργικές επεμβάσεις στις οποίες υποβλήθηκε, για τα ψυχοφάρμακα που έπαιρνε για χρόνια.

-        Τελικά, πέταξα όλα τα φάρμακα που έπαιρνα και άρχισα να πίνω και πάλι για να μπορέσω να αγαπήσω τον εαυτό μου. Δίχως αλκοόλ δεν αγαπώ αυτό που είμαι. Και τώρα πρέπει να πηγαίνω.

-        Για πού τόβαλες, τον ρωτώ.

-        Πάω να αγοράσω μία μπύρα για να μπορέσω να αγαπήσω τον εαυτό μου. Ήταν πολύ ωραία η συζήτηση μαζί σου. Αν με ξανασυναντήσεις και έχεις διάθεση, στάσου να τα πούμε και πάλι. Νομίζω η συζήτησή μας με έκανε να αγαπήσω λιγουλάκι τον εαυτό μου και χωρίς τη μπύρα.

Βλέποντάς τον να απομακρύνεται ξυπόλητος, σκέφθηκα πόσοι από εμάς αγαπάμε αληθινά τον εαυτό μας, αν έχουμε τη δύναμη του ανθρώπου αυτού να το παραδεχθούμε και να το μοιραστούμε τόσο αυθεντικά με κάποιον και ποιους τρόπους χρησιμοποιούμε στην προσπάθειά μας να αντέξουμε αυτό που πραγματικά είμαστε…

Μιλάμε, αντιδράμε, φωνάζουμε, συγκρουόμαστε, άλλοι από τον δερμάτινο καναπέ του καθιστικού τους απέναντι από την τηλεόραση, άλλοι διαμέσου της οθόνης του υπολογιστή τους, άλλοι στους χώρους δουλειάς τους, άλλοι στα πεζοδρόμια…

Συχνά αναρωτιέμαι για την αποτελεσματικότητα των αντιδράσεών μας και για το αν όλος αυτός ο κόσμος που διαμαρτύρεται έχει κάποιον απώτερο στόχο που να είναι εφικτός και για το αν έχει πραγματικά τη διάθεση να τον υλοποιήσει. Το συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει είναι πως, στο δυτικό κόσμο τουλάχιστον, κάτι τέτοιο ΔΕΝ είναι εφικτό με τη μορφή που παίρνουν τα διάφορα «κινήματα» ή οι κινήσεις πολιτών, και με τον τρόπο που αξιοποιούν την εκάστοτε δυναμική τους. Πέραν αυτού, άλλοι ανασταλτικοί παράγοντες της όποιας προοπτικής τους είναι τόσο η προσπάθεια χειραγώγησής τους από τα διάφορα πολιτικά κόμματα όσο και ο συστηματικός τρόπος αποδυνάμωσης και αποπροσανατολισμού τους από την επίσημη πολιτεία και από τα Μ.Μ.Ε. Δεν μιλάμε για το μέγεθος της «εμπορικής» και επικοινωνιακής τους αξίας στο χρηματιστήριο  της αύξησης της τηλεθέασης…

Πιστεύω πως η συστηματική προβολή και ο τρόπος παρουσίασης κάποιων, πολύ ουσιαστικών κατά τα άλλα, προβλημάτων και κοινωνικών θεμάτων ΔΕΝ αποσκοπεί πάντα στην αποτελεσματική αντιμετώπισή τους αλλά περισσότερο ως μέσο εκφοβισμού της πλειοψηφίας των πολιτών. Ας πάρουμε ως παράδειγμα το θέμα των αστέγων ή των εξαθλιωμένων ανθρώπων που τσαλαπατιούνται για να τους μοιράσουν οι διάφοροι «σωτήρες» λίγες ντομάτες, πατάτες ή κάτι ανάλογο. Θεωρώ πως αυτού του είδους η προβολή χρησιμοποιείται και λειτουργεί κυρίως ως μέσο εκφοβισμού και χειραγώγησης των υπολοίπων, σε περίπτωση που χάσουν τη δουλειά τους ή αν δεν δεχθούν ακόμα και τις πιο σκανδαλώδεις μειώσεις του μισθού πείνας που ήδη παίρνουν. Κάτι ανάλογο γίνονταν καθημερινά και επί δύο τουλάχιστον χρόνια, για τους κινδύνους μιας ενδεχόμενης εξόδου μας από το ευρώ ώστε να δεχθούμε αμαχητί την σχεδόν άνευ όρων αποδοχή όλων των μνημονίων που μας επιβλήθηκαν…

Από την άλλη, κάθε είδους κίνημα που δεν οδηγεί, τελικά, σε κάποιου είδους ουσιαστική αλλαγή των δεδομένων, δηλαδή σε κάποιου είδους πολιτική αλλαγή, δεν είναι παρά ένας τρόπος εκτόνωσης που επιτρέπεται στο βαθμό που θα λειτουργήσει ως τέτοια. Μετά, παίρνουν τα ινία το γήπεδο, ο τρόπος οδήγησης, οι αυθαιρεσίες, οι ασυδοσίες, η διάλυση των ανθρωπίνων σχέσεων, ο ατομικισμός, η μοναξιά, ο φόβος, που οδηγούν στην αναζήτηση υποκατάστατων ή «ψυχικών δονητών» που, όπως κάθε είδους δονητής, γίνονται εύκολα βαρετοί και εν τέλει άχρηστοι…

Κατηγορούνται, επίσης, όσοι χρησιμοποιούν βία -εντός ή εκτός εισαγωγικών- προς επίτευξη των στόχων τους. Όποιος, όμως, θέλει πραγματικά να εξετάσει συνολικά και με ειλικρίνεια το ζήτημα της άσκησης βίας στην κοινωνία, τότε η βία που ασκούν τα «αναρχικά στοιχεία» ή οι οποιοιδήποτε άλλοι -όπως και αν αυτοί αποκαλούνται από τους έχοντες πάντα το δικαίωμα της τελικής κρίσης, που είναι υπεράνω υποψίας ή που ακόμα και η παραμικρή γρατζουνιά στο γυαλισμένο  τους αυτοκίνητο μπορεί να τους πυροδοτήσει δολοφονικές φαντασιώσεις ή ακόμα και πράξεις- ωχριά μπροστά στη βία -ανοιχτή ή συγκαλυμμένη- του οργανωμένου κράτους ή εγκλήματος, των τραπεζών, των Χρυσαυγητών (με τις ευλογίες τουλάχιστον του 11% του εκλογικού σώματος), των ισχυρών του κόσμου με τους κατά βούληση πολέμους ανά τον κόσμο και τις εκατοντάδες χιλιάδες νεκρών, και ο κατάλογος τέλος δεν έχει …

Η βία γεννά σίγουρα βία και η ωμή άσκηση βίας όλων των ολοκληρωτικών καθεστώτων που γνώρισε η ανθρωπότητα οδήγησε, εν τέλει, στην κατάρρευσή τους. Εκεί ήταν πιο «εύκολα» τα πράγματα. Οι δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες, όμως, βρίσκουν τον τρόπο να εξαϋλώνουν την κεντρικά ασκούμενη βία και να την κάνουν αόρατη, όπως επίσης και τους δημιουργούς της. Εμπρός σε αυτή την ασάφεια και ανασφάλεια ο καθένας μας εκτονώνεται με τον πιο εφικτό, προσβάσιμο και εύκολο τρόπο, κόβοντας και ράβοντας την προσωπική του ευτυχία κατά πώς τον βολεύει…