ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ

Σαράντα πέντε χρόνια τώρα (από το 1974) δεν μοιάζει να ακούστηκε, ίσως ούτε μία φορά, η άλλοτε συχνότατη απειλή ή προειδοποίηση ότι «η Ελλάδα κινδυνεύει». Πιθανό να θεωρούμε όλοι πια αυτονόητο ότι «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει». Κάποτε το τραγουδούσαμε, αν και ξέραμε ότι είναι υποβολιμαίο. Τώρα, βυθισμένοι στον έσχατο ευτελισμό της πολλαπλής επιτρόπευσης, μοιάζει και να το πιστεύουμε.

Οι απειλές ιστορικού αφανισμού μας αιτιολογούσαν πάντοτε κάποια εκτροπή από την ομαλότητα, συνήθως δικτατορία. Για κάθε αυθαίρετη αναστολή λειτουργίας του Συντάγματος υπήρχε επίκληση κινδύνου για την κρατική μας επιβίωση. Η συχνή επανάληψη της έσχατης αυτής απειλής την κατέστησε αναξιόπιστη. Σήμερα δεν τολμάει κανείς να μιλήσει για κίνδυνο ιστορικής εξαφάνισης του Ελληνισμού.

Αποτέλεσμα: προκλητικές, εξόφθαλμες πράξεις προδοσίας, ανενδοίαστα κοινωνικά κακουργήματα, είναι αδιανόητο να τιμωρηθούν. Ο εξωφρενικός υπερδανεισμός της χώρας, η αποδοχή της «επιτρόπευσης» όταν οι γαλλο-γερμανικές

Τράπεζες κατείχαν την πλειονότητα των απαξιωμένων ελληνικών «ομολόγων», η συναίνεση να περιέλθουν οι εντόπιες Τράπεζες στην ιδιοκτησία των δανειστών της χώρας, είναι πολιτική μισθαρνίας που μένει περιέργως ατιμώρητη από τους ψηφοφόρους.

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο για πρώτη φορά πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε προγραμματικά στη Βουλή ότι θα τολμήσει πρωτοβουλίες με ιστορικές προοπτικές. Τι σημαίνει «ιστορικές προοπτικές»; Σημαίνει κάποια πίστη, έστω και όχι ορθολογικά θωρακισμένη, ότι το υπερχρεωμένο και οργανωτικά κωμικό ελλαδικό κρατίδιο θα επιβιώσει χρονικά. Σημαίνει, δεύτερον, ότι μια κυβέρνηση στην Ελλάδα μπορεί ακόμα να οραματίζεται: να δείχνει πως πιστεύει ότι «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα επεκτείνει το Αρχαιολογικό Μουσείο στο παρακείμενο αρχιτεκτόνημα, θαυμαστό και ατιμασμένο, του Παλαιού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Στην αναμόρφωση του σύνολου χώρου θα συμπεριλάβει ολόκληρη τον πολύπαθη συνοικία των δύσφημων σήμερα Εξαρχείων. Θα ισοπεδώσει το αρχιτεκτονικό τερατούργημα των φυλακών Κορυδαλλού, για να δημιουργήσει πάρκο. Και κάποια ακόμα φιλοαθηναϊκά ανάλογα.

Σοβαρό και ουσιώδη αντιπολιτευτικό διάλογο θα μπορούσε, ίσως, να προκαλέσει η ακόλουθη ένσταση: Οταν σε ένα κράτος με εννέα, περίπου, εκατομμύρια πληθυσμό, τα τεσσεράμισι εκατομμύρια κατοικούν στην πρωτεύουσα και ένα εκατομμύριο στην (παρηγορητικώς) «συμπρωτεύουσα» Θεσσαλονίκη, αυτό το κράτος, ορθολογικά και εκ των πραγμάτων, είναι αδύνατο να συνεχίσει να υπάρχει ιστορικά. Εχει προδιαγεγραμμένη την ιστορική του εξαφάνιση.

Ποιο πολιτικό στρατήγημα μπορεί να αντιπαρατεθεί σε αυτή την καταδίκη; Για να αναστηθεί η προ πολλού πεθαμένη κοινότητα του χωριού, δεν χρειάζονται επιδόματα, έκτακτες παροχές και πατριωτική κενολογία. Χρειάζονται μέτρα που θα κάνουν ζηλευτή τη ζωή στο χωριό, έμμεσα μέτρα, για να αποδώσουν μακροπρόθεσμα: «Αποκέντρωση» σημαίνει, πολιτικά, ότι «φυτεύεις» αλλαγές στο σχολείο, στην Υγεία, στην οργάνωση και προώθηση της παραγωγής, στη λειτουργία των Τραπεζών, στα δίκτυα συγκοινωνιών. Το χωριό, η κοινότητα, θα «βλαστήσει» ζωή, αν η πολιτική προσφέρει τις δυνατότητες απεξάρτησης από τον ζυγό της τυχαρπαγής και του φτηνιάρικου παρασιτισμού στις απάνθρωπες μεγαλουπόλεις.

Δεύτερη άγρια απειλή ιστορικού αφανισμού των Ελλήνων είναι η άθλια κακομεταχείριση και η εφιαλτικά διογκούμενη άγνοια της ελληνικής γλώσσας. Σολοικισμοί, βαρβαρισμοί, στρεβλά επινοήματα γλωσσοπλασίας κατακλύζουν τις αγορεύσεις στη Βουλή, τα κείμενα της έντυπης δημοσιογραφίας και γίνονται κατακλυσμικός εφιάλτης στον ραδιοτηλεοπτικό οχετό του κρετινισμού. Οσο το επίπεδο της γλωσσικής εκφραστικής των Ελληνωνύμων ευτελίζεται, τόσο πιο άχρηστα και περιττά μοιάζουν τα μεγαλεπήβολα οράματα να μεταμορφωθούν τα Εξάρχεια και να γεννηθούν πάρκα στις τερατώδεις τριτοκοσμικές μεγαλουπόλεις μας.

Τρίτη εφιαλτική απειλή ιστορικής εξαφάνισης του Ελληνισμού, γνωστή, πολυσυζητημένη και προκλητικά απολέμητη: το δημογραφικό. Ισως δεν έχει ακόμα εμφανιστεί το πολιτικό ανάστημα, το ικανό να αναμετρηθεί με ένα τέτοιο πρόβλημα. Το δημογραφικό δεν χρειάζεται ούτε διαφημιστές, ούτε ανθηρή οικονομία – είναι πρόβλημα πολιτικό. Ο Πομπιντού, στη Γαλλία, είχε υποσχεθεί ότι θα προσφέρει τη δυνατότητα στη Γαλλίδα να κάνει τρίτο παιδί, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να εργάζεται. Και το πέτυχε. Οχι με επιδόματα και ελεημοσύνες. Με κοινωνικές παροχές - διευκολύνσεις, τιμητικά προτερήματα. Ο,τι χρωστάει η κοινωνία στη μητέρα.

Τέταρτη ρεαλιστική απειλή αφανισμού, είναι ο τουριστικός αφελληνισμός της χώρας. Οι τουριστικές μας υποδομές είναι ίδιες και απαράλλαχτες με αυτές της Αιγύπτου, της Τουρκίας, Ισπανίας – ή μέτριες απομιμήσεις: Ιδια διεθνοποιημένη τουριστική «αισθητική», πανομοιότυπα οικοδομήματα, τυποποιημένες συμπεριφορές στην παροχή υπηρεσιών, αλλοδαπό προσωπικό. Ιδια εξομοίωση εικόνων, γούστου, σχεδιασμού των χωρών – μέχρι και μουσακά, προκατεψυγμένον, εισάγουμε από την Κίνα! Μακάρι να αντιληφθεί ο κ. Μητσοτάκης ότι ολόκληρη η βόρεια ακτή της Κρήτης, η Μύκονος, η Σαντορίνη, η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Πάρος και πάμπολλα ακόμα καυχήματα (άλλοτε) ελληνικής ομορφιάς, δεν είναι πια Ελλάδα. Είναι Γκρεκοτουριστάν.

Πέμπτη, ίσως η δραστικότερη λοιμική συλλογικού αφανισμού, να είναι η τερατωδία της ραδιοτηλεοπτικής ασυδοσίας. Σε ένα μικρό νησιώτικο χωριό του ελλαδικού νότου, μια απλή και πάμφθηνη συσκευή τηλεόρασης αναμεταδίδει αδιάλειπτα, μέρα και νύχτα, τη σιχαμερή διαφημιστική διάρροια ασήμαντων μικρομάγαζων της επαρχιώτικης ξεφτίλας, από είκοσι (ναι, 20) κανάλια!

Η πιο βαρβαρικά εγκληματική πολιτική που γνωρίζει ο ελλαδικός χώρος, είναι σίγουρα το ραδιοτηλεοπτικό μονοπώλιο της ντροπής.

Η Θεσσαλονίκη, από Περαία, ένα Αυγουστιάτικο δειλινό του 2019...(Φωτο sven)

Το έχω ακούσει εκατοντάδες φορές, όπως και το «Βαριά βαλίτσα», και δεν υπήρξε  ούτε μία που να μη συγκινηθώ βαθιά και, συνηθέστερα, να μη δακρύσω ή και να μην κλάψω. Τις ευαισθησίες μου και τους λόγους ύπαρξής-τους τους γνωρίζω πολύ καλά, μα υπάρχει κι ένας επιπλέον λόγος που δεν είναι άλλος από τις φορές που έχω ακούσει τα υπέροχα αυτά τραγούδια από τον ίδιο το Νικόλα, στις Σαββατιάτικες τσιπουροκατανύξεις μας σε μικρά, απλά, συνοικιακά ταβερνάκια ή στο εργαστήριο κατασκευής παραδοσιακών οργάνων του Γιάννη. Σ΄αυτό το τελευταίο, είτε ψήναμε ψάρια, από τον Απρίλη και μετά που είναι η εποχή τους, που τα βάζαμε φρεσκοψημένα σε ένα τεράστιο ταψί για να παίρνει άνετα ο καθένας με το χέρι, και σε ένα άλλο δίπλα τη μοσχοβολιστή αγγουροντοματοσαλάτα, με μπόλικο κρεμμυδάκι, αγνό λαδάκι και μυρωδάτη βουνίσια ρίγανη, μαζεμένη πάντα από τα χέρια κάποιου από εμάς. Και, φυσικά, όλα αυτά να τα συνοδεύει άφθονο τσιπουράκι καζανεμένο από την παρέα μας, όπως και κρασάκι από τον αμπελώνα του Νικόλα που τον τριγούσαμε, όταν έρχονταν η ώρα του, όλοι μαζί με φαγοπότι, οργανοπαιξίες, τραγούδια, χορούς, αλληλοπειράγματα και μπόλικα…ανέκδοτα.

Τις υπόλοιπες εποχές, έφερνε ο καθένας μας ό,τι εκλεκτό μεζεδάκι ή έδεσμα έφτιαχνε σπίτι του που το πάντρεμα όλων τα έκανε ακόμα νοστιμότερα…

Ο επιπλέον λόγος συγκίνησής μου, λοιπόν, από τα συγκεκριμένα τραγούδια έχει να κάνει με τον τρόπο που τα τραγουδούσε ο Νικόλας, αφήνοντας, καθώς ήμασταν «εν στενώ», τα δικά του συναισθήματα και τη συγκίνησή του να εκφρασθούν ελεύθερα, αβίαστα και ανεπιτήδευτα. Εμείς οι υπόλοιποι σιωπούσαμε ή το πολύ-πολύ να σιγοτραγουδούσαμε, τα όργανα χαμήλωναν αυθόρμητα την έντασή τους και αφήναμε τη μοναδική προσωπική ερμηνεία να διαπεράσει σώμα και ψυχή. Το όλο σκηνικό ήταν μια πραγματική μυσταγωγία.  Δεν ήταν λίγες οι φορές που το δάκρυ άστραφτε και στα δικά του μάτια, βάζοντας μία επιπλέον μοναδική πινελιά στον καμβά των μαγεμένων αισθήσεών μας.

Μια από τις φορές αυτές, κάπου στη μέση της ερμηνείας του «Απόψε σιωπηλοί», έτυχε να κάθομαι δίπλα του όταν, κάποια στιγμή, πιάνοντάς μου σφιχτά το χέρι, μου ψιθυρίζει χαμηλόφωνα στο αυτί: «Καρντάσι, θέλω να μιλήσουμε». Ήρθε η ώρα και μιλήσαμε…

Πόσο αγαλλιάζουν και ανακουφίζονται οι ψυχές όταν μπορούν να αλληλοεμπιστεύονται, να ξεγυμνώνονται και να σφιχταγκαλιάζονται…

Αγαπημένο καρντασάκι, θα είσαι για πάντα μέσα στην καρδιά μου.

Θεσσαλονίκη, Ιούνης του ΄78. Ένας φοβερός σεισμός αφήνει, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, τα ανεξίτηλα αποτυπώματά του πάνω στην πόλη. Ερείπια, χαλάσματα και τρομοκρατημένες ψυχές που προσπαθούν να βρουν την περπατησιά τους και το κουράγιο ν΄ αντιμετωπίσουν και ν΄ανταμώσουν, πίσω από τον κουρνιαχτό και την καταστροφή, ένα μέλλον δυσδιάκριτο και αβέβαιο…

Ένα από τα σπίτια που σημαδεύτηκε για τα καλά από τη βιαιότητα των στοιχειών της φύσης ήταν κι αυτό του Νικόλα που δεν ήταν πλέον κατοικήσιμο. Σύζυγος και νεογέννητη κορούλα έφυγαν για Αμερική, αναζητώντας την ασφάλεια δίπλα σε συγγενείς τους εκεί.

Δεν πέρασε πολύς καιρός και έφθασε ο Αύγουστος με τις αποπλανητικές ομορφιές του, που διεγείρουν τόσο γλυκά σώμα και ψυχή, σε σημείο που να θέλεις να τις τρυγήσεις , αλλά και να τρυγηθείς από αυτές...

Ο Νικόλας αποδέχθηκε, τελικά, την πρόταση του Νιόνιου να φιλοξενηθεί στο εξοχικό του στο Πήλιο. Το αντίδοτο του Θανάτου λέγεται πως είναι ο Έρωτας. Έτσι, λοιπόν, κι ο Νικόλας, φεύγοντας από το Θάνατο και την καταστροφή, ήταν πλέον πιο «ευάλωτος» και «ανυπεράσπιστος» απέναντι σ΄αυτά που τα ξορκίζουν, δηλαδή στην ορμή που αντιπροσωπεύει τον Έρωτα και τη διάθεση για Ζωή. Αυτά τα βρήκε στο πρόσωπο μιας πανέμορφης κοπέλας που συνάντησε εκεί και για την οποία ένιωσε τόσο δυνατά αισθήματα, από αυτά που στην κυριολεξία πανικοβάλουν καθώς θέτουν διλήμματα που φαντάζουν μη διαχειρίσιμα  και που  νιώθουμε πως μας ξεπερνούν…

Ένιωσε πως η μόνη επιλογή που του απέμεινε ήταν αυτή της φυγής. Το «πρέπει» νίκησε το «θέλω» και οι λάτρεις της όμορφης και αυθεντικής μουσικής έμπνευσης κέρδισαν ένα από τα ωραιότερα δείγματά της. Έτσι εντελώς αυθόρμητα, μέσα σε είκοσι λεπτά και μέσα από τη χαρμολύπη και το σμπαράλιασμα μιας ψυχής, γεννήθηκε ο «Αύγουστος», ένα από τα τραγούδια που πάντα θέλεις να ακούς, που σε ταξιδεύουν, που σε κάνουν να ονειρεύεσαι και να λες κρυφά στον εαυτό σου: «Κάτι τέτοιο θα ΄θελα να ΄χα την τύχη να ζήσω κι εγώ…».

Απολαύστε το!!!

Η καλοκαιρινή αύρα δεν είναι μόνον αυτή που σου χαϊδεύει απαλά το πρόσωπο, κάνοντάς σε να κλείνεις τα μάτια και να ταξιδεύεις νοερά μαζί της για να συναντήσεις κι άλλες ομορφιές, ν΄αγγίξεις κι άλλα πρόσωπα, να χαϊδέψεις κι άλλα βελούδα…

Η καλοκαιρινή αύρα δεν είναι μόνον η καλοκαιρινή ανάσα της θάλασσας, η δροσερή αναζωογονητική πνοή της καθώς κοιτάς το απέραντο γαλάζιο, το άγγιγμα που ζωντανεύει ήρεμα τα πανιά κι αυτά, με τη σειρά τους, το όμορφο σκαρί που θέλει να ξαναπαίξει με τα κύματα…

Η καλοκαιρινή αύρα δεν είναι μόνον αυτή που έδωσε έμπνευση σε χιλιάδες ποιητές και στιχουργούς να σκαρώσουν όμορφες εικόνες και νοσταλγικές ιστορίες. Είναι και η μοναδικά βελούδινη φωνή της Νένας Βενετσάνου που σε παίρνει απ΄το χέρι για να σε περπατήσει σε όμορφα νησιώτικα καλντερίμια του Αιγαίου, σε δρομάκια με ατμοσφαιρικά ρετρό-καφέ του Παρισιού, σε στενά σοκάκια της Σεβίλλης και απέραντους ελαιώνες της Κόρντοβα, σε χωματόδρομους και έρωτες των παιδικών σου χρόνων αλλά και σε δικαιωμένες και αδικαίωτες αγάπες της ενήλικης ζωής…

Θέλω να μου μιλήσεις

για κείνη τη μάντρα του μικρού μας σχολειού

Θέλω να μου μιλήσεις

για τον πετροπόλεμο στην κάτω γειτονιά

Τ’ όνομά σου είχα γράψει ανορθόγραφα

σε τοίχο ολόλευκο στον Άγιο Τίτο

Τ’ όνομά σου είχα γράψει ανορθόγραφα

σε τοίχο ολόλευκο στον Άγιο Τίτο

Κι έφαγα της χρονιάς μου τότε

όχι για τα λάθη μα για την αγάπη μου…

Μουσική: Νένα Βενετσάνου

Στίχοι: Στέλλα Χρυσουλάκη

Όταν τη γνώρισα αυτή ήταν 18 κι εγώ 19. Ήταν Γενάρης μήνας και το κρύο τσουχτερό. Καθόμουν σ' ένα τραπεζάκι δίπλα στο τζάμι του μικρού καφέ και έβλεπα προς το δρόμο, ρουφώντας μεγάλες γουλιές ζεστής σοκολάτας πριν πάω για μάθημα στο πανεπιστήμιο. Μου έκανε εντύπωση το Κόλεϋ που βάδιζε κατά μήκος της τζαμαρίας, κοιτώντας προς τα μέσα, μέχρι που ήρθε και στάθηκε ακριβώς έξω από το σημείο που καθόμουν. Τότε ήταν που άκουσα τη φωνή της να μου λέει, καθώς καθόταν στην καρέκλα  απέναντί μου: "Φαντάζομαι να μην ενοχλώ" και, βλέποντας πως δεν αρθρώνω λέξη από το ξάφνιασμά μου, πρόσθεσε: "Νοιώθουμε κι οι δυο καλύτερα όταν μπορούμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλον". Ήταν απίστευτα γοητευτική και άνετη, σαν να συναντούσε έναν παλιό της φίλο. Μιλούσε μάλλον για το σκυλί και τις συνήθειές του, μα το μόνο που συγκράτησα ήταν πως, αν και περνούσε καθημερινά μπροστά από το καφέ αυτό, βγάζοντας το σκύλο της για την πρωινή του βόλτα, ήταν η πρώτη φορά που κάτι την έσπρωξε να μπει για έναν καφέ.

Σηκώθηκε, το ίδιο ξαφνικά όπως εμφανίστηκε, ρωτώντας με το πιο φυσικό ύφος του κόσμου, αν θα ΄θελα να τους κάνω παρέα στη βόλτα τους. Ακολούθησα σαν υπνωτισμένος, χωρίς να πω κουβέντα, αφήνοντας στη βιασύνη μου ένα χαρτονόμισμα που αντιστοιχούσε στην τιμή πέντε καφέδων, μη περιμένοντας για ρέστα. Το παρατήρησε, λέγοντάς μου γελώντας, καθώς κατάλαβε την αμηχανία και την ταραχή μου: "Είσαι, βλέπω, πολύ γενναιόδωρος".

Από τη στιγμή εκείνη, γίναμε αχώριστοι. Έκανε απίστευτα πράγματα-δείγματα αγάπης για μένα, στη διάρκεια των πέντε μηνών που ήμασταν μαζί. Το Σαββατοκύριακο εκείνο του Ιούνη ήταν σαν ένα όνειρο και η ίδια γλυκιά και τρυφερή όσο ποτέ. Ήρθε η Δευτέρα και παίρναμε το θαυμάσιο πρωινό που είχε ετοιμάσει, όταν μου είπε το ίδιο φυσικά, όπως τότε που πρωτοσυναντηθήκαμε, κοιτώντας με με εκείνο το καθάριο βλέμμα  στα μάτια: "Φεύγω σε μία ώρα για άλλη πόλη και δεν θα ξαναγυρίσω". Την κοιτούσα και πάλι αποσβολωμένος, όπως την πρώτη φορά, και το μόνο που κατάφερα να ξεστομίσω ήταν: "Μα εσύ έλεγες πως μ΄αγαπάς πιο πολύ από τον καθένα". Η απάντησή της ήταν, όπως πολλές φορές, αποστομωτικά αβίαστη και άμεση: "Είναι αλήθεια, μα πάνω απ' όλους αγαπώ το σκυλί μου. Αυτό είναι το μόνο πλάσμα που δεν πρόκειται ποτέ να με προδώσει". Σηκώθηκε, έσφιξε το κεφάλι μου με δύναμη πάνω στο στήθος της και με φίλησε τρυφερά στο μέτωπο. Ανοίγοντας την πόρτα για να φύγει, κοντοστάθηκε, γύρισε με κοίταξε και είπε: "Θέλω να 'μαι ελεύθερη".

Τη συνάντησα εντελώς τυχαία μετά από πέντε χρόνια σε μια πόλη, όπου πήγαμε να παίξουμε με το συγκρότημά που είχαμε τότε. Ήταν πίσω από το μπαρ ενός καφέ και σέρβιρε πρωινό. Μόλις την είδα πάγωσα. Με κοίταξε στα μάτια, χαμογελώντας αχνά και δείχνοντάς μου πάνω από τον πάγκο το δάχτυλο του δεξιού της χεριού όπου φορούσε το δαχτυλίδι που κάποια στιγμή της είχα χαρίσει. Ήταν, ξέρετε, του πιο αγαπημένου μου ξαδέλφου που μου το χάρισε για να τον θυμάμαι όταν μετανάστευσε για Αμερική. Το βλέμμα της, όπως πάντα, καθάριο, μα τη φορά αυτή σαν να μου φάνηκε πως τα μάτια της ήταν βουρκωμένα. Γύρισε απότομα και χάθηκε γρήγορα πίσω από την πόρτα της κουζίνας. Και, ενώ περίμενα με λαχτάρα να ξαναφανεί, την πήρε το βλέμμα μου να τρέχει και να χάνεται στο βάθος του δρόμου, κρατώντας από το λουρί το αγαπημένο της Κόλεϋ.. 

Τι είναι, στ΄αλήθεια, ο ανδρισμός; Αυτό που βρίσκεται ανάμεσα στα αυτιά ή αυτό που κατοικοεδρεύει ανάμεσα στα σκέλια; Είναι περισσότερο άνδρες αυτοί που έχουν μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη, που αθλούνται, που βρίζουν δυνατά, που δεν «μασάνε», που θεωρούν ως αδυναμία την οποιαδήποτε έκφραση συναισθημάτων -πλην του θυμού- και που υπερηφανεύονται, δηλώνοντας πως δεν ξέρουν ούτε ένα αυγό να τηγανίζουν;

Όλοι δε οι υπόλοιποι που δεν διαθέτουν ΤΑ μπράτσα, που δεν αθλούνται, που δεν μαλώνουν για το ποδόσφαιρο, που δεν ντρέπονται ακόμα και να δακρύσουν μπροστά σε άλλους -αν υπάρχει λόγος σοβαρός- και που τους αρέσει να ετοιμάζουν πρωινό ή  gourmet δείπνο για την καλή τους, αποτελούν, μήπως, υβρίδια ανδρισμού;

Ήταν, μήπως, ακόμα πιο αυθεντικοί ΑΝΔΡΕΣ εκείνοι που παλαιότερα χαστούκιζαν άνετα τη γυναίκα ή την καλή τους, όταν αυτή τολμούσε να διαφωνήσει σε κάτι ή να τους αμφισβητήσει, που δεν έδιναν λογαριασμό για το που θα πάνε, πότε θα επιστρέψουν, με ποιους θα βγούνε, για το που ξόδεψαν όλα τους τα χρήματα και που τους έτρεμαν τα παιδιά τους;

Υπάρχουν, αλήθεια, κριτήρια ανδρισμού; Μήπως ένα από αυτά είναι και η…μεζούρα; Αν ναι, μα τότε γιατί αυτά αλλάζουν; Ήταν λανθασμένα τα προηγούμενα κριτήρια ή απλά υπάρχει και σε όλα αυτά μόδα; Τα ερωτήματα ατέλειωτα…

Όταν σκεφτόμαστε γύρω από τον ανδρισμό -ή και τη θηλυκότητα- και  έρχονται αυθόρμητα στο νου διάφορες συγκεκριμένες ιδιότητες, εικόνες ή χαρακτηριστικά, τότε να είμαστε σίγουροι πως λειτουργούμε με βάση συγκεκριμένα στερεότυπα -που ίσως χωρίς  καν να το γνωρίζουμε- γιατί ο ανδρισμός, ως αφηρημένη έννοια, δεν είναι τίποτα άλλο παρά τα στερεότυπα ενός συγκεκριμένου ανδρικού ιδεώδους. Με απλά λόγια, όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που μια συγκεκριμένη κοινωνία, σε μία συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, θεωρεί πως  χαρακτηρίζουν τον ιδανικό άνδρα: πως πρέπει να είναι το σώμα του, ποιες οι αγοραστικές του συνήθειες, ποιο το λεξιλόγιο, το ντύσιμό ή η οικονομική του κατάσταση, ποιες οι κοινωνικές του σχέσεις κ.τ.λ. Το ίδιο αφορά και στη θηλυκότητα.

Τα πράγματα, όμως, έχουν αρχίσει να αλλάζουν. Πολλοί είναι αυτοί που μιλούν για μια κρίση του ανδρισμού. Η παλιά και ασφαλής άποψη, πως ένας άνδρας είναι απλά άνδρας και πως αυτό είναι μια παγκόσμια και αυτονόητη αλήθεια, δεν ισχύει πλέον. Το να είσαι απλά ετεροφυλόφιλος, επιθετικός, macho ή bodybuilder δεν αρκούν από μόνα τους ως διαπιστεύσεις ανδρισμού. Ο παραδοσιακός ανδρικός ρόλος εξαφανίζεται ολοένα και περισσότερο, προσαρμοζόμενος στα νέα κοινωνικοοικονομικά και πολιτισμικά δεδομένα, και δεν είναι  πλέον το ίδιο απλός και σαφής, όπως μερικές δεκαετίες πριν.

Ένας άνδρας που σπρώχνει ένα παιδικό καροτσάκι στο δρόμο ή ένας που πάει για αποτρίχωση δεν θα χαρακτηριστούν αυτόματα ως ομοφυλόφιλοι ή θηλυπρεπείς σήμερα, κάτι που σίγουρα θα συνέβαινε μερικές δεκαετίες πριν. Αντίθετα, αν βλέπαμε σήμερα δύο έφηβους να περπατούν στο δρόμο, έχοντας ο ένας περασμένο το χέρι του στον ώμο του άλλου, -κάτι πάρα πολύ συνηθισμένο πριν από κάποιες δεκαετίες- το πρώτο που θα σκεφτόμασταν θα ήταν πως πρόκειται για ομοφυλόφιλους…

Ως άνδρες έχουμε, δυστυχώς, εγκλωβιστεί σε στερεότυπα που εμείς οι ίδιοι δημιουργήσαμε και που, ενώ, αρχικά, μας βόλευαν, τελικά έγιναν ασφυκτικός βρόγχος που μας εμποδίζει, ολοένα και περισσότερο, να αναπνέουμε ελεύθερα. Ο άνδρας πρέπει να είναι πάντα δυνατός, να μην κλαίει ποτέ, να μη φοβάται, να μπορεί να αντιμετωπίζει τα πάντα, να μη δείχνει συναισθήματα, και άλλα πολλά που αλλοτριώνουν την ανθρώπινή του υπόσταση, μετατρέποντάς τον σε κάτι που δεν είναι, που δεν θα ήθελε -ενδεχομένως- να είναι και για το οποίο ούτε καν ρωτήθηκε…

Ο αυθεντικός ανδρισμός είναι παντελώς απαλλαγμένος από «στρατηγικές» και συμβουλές γελοίων εντύπων, ψηφιακών μέσων και τηλεοράσεων που ασχολούνται κάθε φορά με 100 άτομα της εκάστοτε επικαιρότητας, αναπαράγοντας μια αισθητική και ένα ύφος, για το πως ΠΡΕΠΕΙ να είναι ένας άνδρας (αλλά και μία γυναίκα), που αγνοούν εντελώς τον Άνθρωπο και τις πραγματικές του ανάγκες, εστιαζόμενα στο «φαίνεσθαι». Μόνον ο κλόουν επιζητά την προσοχή και όχι το λιοντάρι…

Είναι πολύ συνήθη τα συνειδητά ή υποσυνείδητα αισθήματα ζήλιας πολλών ανδρών απέναντι στην άνεση των γυναικών να μπορούν να κλαίνε, να εκφράζουν αισθήματα αδυναμίας, φόβου αλλά και χαράς ή αμεσότητας, για παράδειγμα, στις φιλικές τους σχέσεις.

Αντί, λοιπόν, να ταξινομούμε και να αξιολογούμε τους ανθρώπους βάσει συγκεκριμένων χαρακτηριστικών -που βασίζονται, συνήθως, σε στερεότυπα, όπως ανδρικό/γυναικείο, λευκός/μαύρος, καπιταλιστής/κομμουνιστής κ.ά.-, προϊδεάζοντάς μας για το ποιόν των ατόμων αυτών, πριν καν τα γνωρίσουμε, και εμποδίζοντάς μας να τα γνωρίσουμε πραγματικά, ας μιλήσουμε για ανθρώπινα χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι τόσα όσα και οι άνθρωποι γύρω μας και που μπορούν να μας βοηθήσουν σε μια πραγματική συνάντηση με τους Άλλους…